t. XLV: An. 1197: « Henricus Imp. . . immatura morte praeventus est... filium aetatis annorum quatuor relinques. >> Godefridus Colon. ad. An. 1196: « Imperator ab omnibus Imperii Principibus summa precum instantia obtinet, ut filium suum Fridericum nomine, vix triennem, in Regem eligant. »> Chronicon Siciliae c. XXIV p. 12: « Fridericus, in aetate annorum septem, coronatus est per Panormitanenses in Regem Siciliae, anno Dominici MCC. » C. Incoronazione di Enrico. «Mense Aprile, quarto Idus ejusdem mensis, feria quarta (A. 1ig1) obiit Clemens III Papa, cui successit Jacintus, Diaconus Cardinalis S. Mariae in Cosmedin, et in ipsa Vigilia Paschae ordinatus est in Sacerdotem, et in die Paschae, qui in 18. Kalend. Maji evenit, in Romanum Pontificem consecratus est ab Octaviano Hostiensi Episcopo, et vocatus est Coelestinus Papa tertius. In crastino autem consecrationis suae Dominus Papa transtulit se a Laterano usque ad Ecclesiam beati Petri, et venit ibi obviam ei Henricus, Alemmanorum Rex, cum Constantia Uxore sua, et cum copiosa plebe armata; Romani vero clauserunt Portas Urbis, et custodierunt eas in manu forti, et armata, non permittentes eos intrare. Dominus vero Papa, ante ostium Ecclesiae beati Petri supra gradus recepit sacramentum a praedicto Alemannorum Rege, quod ipse Ecclesiam Dei, et jura Ecclesiastica fideliter servaret illibata, et quod rectam justitiam teneret, et quod patrimonium beati Petri, si quid inde ablatum esset, in integrum restitueret, et quod Tusculanum ei redderet. Deinde introduxit eos Dominus Papa in Ecclesiam, et unxit eum in Imperatorem, et uxorem suam in Imperatricem. Sedebat autem Dominus Papa in cattedra pontificali, tenens coronam auream imperialem inter pedes suos, et Imperator inclinato capite recepit coronam, Imperatrix similiter, de pedibus Domini Papae. Dominus autem Papa statim percussit cum pede suo coronam Imperatoris, et dejecit eam in terram, significans, quod ipse potestatem ejiciendi eum ab imperio habet, si ille demeruerit. Sed Cardinales, statim arripientes coronam, imposuerunt eam capiti Imperatoris. Mortuo vere Clemente, et Domino Iacinto, tum Diacono Cardinali S. Mariae in Cosmeden, in Summum Pontificem Coelestino postmodum substituto, et Enrico, tum Rege ad coronam imperii recipiendam, quae ad hoc a Domino Clemente vocatus fuerat, festinante, Romani, antequam idem Rex accessisset ad Urbem, supplicarunt Domino Coelestino, ut autequam praedictum Regem in Imperatorem ungeret, obtinerent ab ipso, ut civitatem Tusculanensium sibi redderet, quae in ipsius posita erat potestate. Ad ipsum enim se converterant, et ipsius patrocinium invocarant, ex quo supra nominatus Clemens exposuit illos Romanis: eidem Domino Coelestino instantissime proponentes, quod haec erat via, qua Tusculanum ad eorum manus rediret, et quod ad faciendum hoc tenebatur ex Conventione praedicta. (Roger. - de Hoveden Annalium Pars prior, et posterior) Rogero de Hoveden è contemporaneo, e fu familiare di Enrico II re d' Inghilterra. Con lui concorda Enrico Knygton non solo nel fatto, ma nelle parole (Chron. de Eventibus Angliae ); ma è da notarsi, che questo scrittore visse quasi due secoli dopo, e fu contemporaneo di Riccardo II. Gli Editori del cronista qui nominato, citano a questo proposito il Polychr. Rad. Nigden. Monac. Cestriens. Queste sole autorità bastarono per fare ammettere il fatto come vero al Baronio, il quale aggiunge a questo proposito: « Porro factam huiuscemodi Pontificis auspicandi Imperii scias ea ratione recens adhibitum, quod successor, et filius illius esset, qni post tantum ab Ecclesia acceptum beneficium in imperii corona eidem impartita, et ipsa tamen adeo male meruisset. Ut autem id fisum menti eius haeret, nempe, dare, custodire, conservare et auferre, si causa exigeret, Imperium, esse in voluntate Romani Pontificis: ejusmodi voluit commonuisse ipsum exemplo.»-Questo fatto però non si trova in nessuno degli autori contemporanei, che parlano della Coronazione di Enrico. Vedi il Monaco Weingartense: «< Anno ab incarnatione Domini MCXCI. Enricus Imperator, filius Friderici Imperatoris, magno electorum militum comitatus exercitu, circa mediam Quadragesimam Romam ingressus est, et a Domino Apostolico Coelestino, in Secunda feria Dominicae Resurrectionis, gloriose consecratus: Roma vero digrediens cum eodem exercitu, Apuliam infestaturus adiit, et obtentis quibusdam castellis, circa mensem Augustum Neapolim obsidione vallavit, ubi maximum exercitus consecutus est infortunium. (Chronicae Imperatorum Romanorum Monach. Weingartens.) Lo stesso troviamo nella Cronaca Reicherspergense: «Anno MCXCI, in Sancta die Solemnitatis Paschae, quod evenerat tunc in XVII Kal. Maji, consecratus est Coelestinus. Rex quoque Romanorum Henricus Sextus, qui vivente adhuc patre suo, Friderico Imperatore, regnare coeperat, Romam cum exercitu veniens, sequenti die ejusdem paschalis solennitatis, id est secunda Feria, ab ipso Coelestino Papa consecratus honorabiliter Romae, et coronatus Imperatoris, et Augusti nomen adeptus est. »> Ottone di San Biagio scrive nella sua Cronaca al Cap. XXXI, « Eodem anno Filius Friderici Imperatoris Henricus Rex, contracto exercitu Alpes transcendens, a Coelestino Papa gloriose susceptas, ab eoque omnium, Romanorum favore, una cum coniuge, in die Sancto Paschae coronatus imperatoris, et Augusti nomen nonagesimus quintus ab Augusto sortitur: » Arnoldo Abate Lubecense dice: «< His precibus, ubi consensum praebuit Apostolicus, cum summo tripudio Rex Urbem ingreditur. Sicque Dominus Papa in die Pascquae solenniter consecratus, et prossima secunda feria, cum summa pacis tranquillitatis, Dominus Imperator una cum Imperatrice benedicitur, et coronatur. » (Arnoldus Abbas Lubecensis, Chronic. Slavorum.) Sicardo Vescovo aggiunge: « Anno Domini MCXC Henricus VI, Frederici I filius, apud Romanos regnavit post patrem annis VII. Hunc Coelestinus Papa, qui Clementi successerat, unxit anno MCXCI, et Imperiali diademate coronavit. «< (Sicardi Episcopi Chronicon.) La cronica di Fossa Nova all'anno 1191 scrive: « Indictione octava, Coelestinus III sedit annis septem, mensibus novem, 7. Kal. Martii Domina Aegidia de peregrinatione prospere regressa est. Episcopus Rodulphus Ferentius 5. Kal. Martii mortuus est. 18. Kal. Maji Rex Henricus cum coniuge sua Constantia in Ecclesia Beati Petri a Coelestino Papa Imperialem coronam acceperunt 3. Kal. Maji.» In Thesaurus rerum Svevicarum. Io. Reinghardi Wegelini v'è unaeruditissima dissertazione De Enrico VI Imperatoris Romananorum eaque ignominiosa coronatione, degna a questo proposito di essere consultata, la quale finisce col seguente periodo :« Ne denique pluribus conquirendis advocandisque testibus molesus sim, huc paullisper revocabo Cencium De Sabellis quondam Diaconum Cardinalem, et Romanae Ecclesiae Camerarium, sub Coelestino III Papa, qui post Innocentii III, mortem ipse Pontifex Romanus renuntiatus, Henricusque III, nominatus est; cuius iam supra Sect. IX pag. 27, mentionem feci. Hic in libello, cui nomen Ordinis Romani fecit, non solum generatim consuetudines, et observatias Ecclesiae Romanae, suo tempore usitatus, describit; sed etiam sigillatim cap. XLVIII pag. 211. seg. copiosissime exponit omnes caerimonias, quae tunc in Coelestino III. Papa, Romae electo, et solenniter consecrato, usitatae fuerunt. Sicut igitur hic coram interfuit consecrationi Papae quis dubitet, quin idem etiam, altero post die, interfuerit coronationi 1mperatoris, et cap. XLIX in describendo ordine ad benedicendum Imperatorem, quando coronam accipit, ad istius imperatoriae coronationis ritus itidem respexerit; quamvis in ea descriptione nomen Imperatoris non exprimat. Jam si hunc audiamus, perpaucos ritus tunc in consecrando Imperatore usitatos fuisse deprehendemus. Demum ait, Pontificem Romanum sursum altare imponere imperatori diadema, dicentem: accipe signum gloriae, in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti etc. Nihil hic de Pontifice in Tribunali sedente, et coronam pedibus imponente; sed potius ad altare coronam impertiente, loquitur Cencius. Et quomodo Papa coronam potuisset signum gloriae appellare, si eam pedibus ignominiosissime Imperatori imposuisset, dejecissetque? Ecquis credat, istos, quos excitavimus, eximios scriptores ausos fuisse tradere, Henricum VI, Romae a Coelestino Papa gloriose, honorabiliter, et summa cum pacis tranquillitate, susceptum coronatumque fuisse, si ipsorum aetate inter omnes constitisset eum igniominiossissime tunc habitum esse? Quis sibi persuadere patiatur, Ottonem de S. Blasio, aliosque, cum publice professi sint, Imperatorem, tradito Romanis Tusculo tunc non mediocriter dehonestasse Imperium, silentio praeterituros fuisse ignominiosam eiusmodi coronationem, si illa revera accidisset; utpote qua toleranter admissa multo gravius turpisque Imperator de dehonestaturus fuisset Imperii maiestatem? Stet igitur haec historia candore suo nitens, et ab inanibus commentis haud seguiter, ut puto, vindicata! |