eius, inspirante Spiritu Sancto, omni devotione mentis et corporis, decrevi cervices meas subdere lenissimo Christi iugo, et pio affectu ei obedire, ut ipse mihi posse dederit, qui sanguinem suum pro omnibus effudit, et a mortali nexu, originali peccato mundatos, patri suo reddidit conservandos. Trado namque me, et commendo in ecclesia sanctæ Mariæ de Cañas, quam comes Lupus maritus meus in proprio solo fundavit, et ibi sanctimoniales, ut sub regula beati Benedicti viverent, instituit; atque de hæreditatibus, et possessionibus suis in tantum eis contulit, ut gratia Spiritus Sancti cooperante regulariter possint currere stadium huius vitæ, ut in futuro. valeant bravium fælicissimæ spei impetrare. Affero itaque, et firmiter concedo ego comitissa domna Aldoncia adquisitiones, et comparationes omnium hæreditatum, quas cum marito meo comite Lupo acquisivi et comparavi, supradictæ ecclesiæ sanctæ Mariæ de Cañas, atque omnibus sanctimonialibus, ibi fideliter Deo servientibus in perpetuum iure hæreditario; et hoc feci consilio, et voluntate omnium filiorum meorum, et in hoc privilegio inserere iubeo, &c. Facta carta huius donationis, et confirmationis, sub era millessima, ducentesima octava, duodecimo kalendas julii, regnante Alfonso rege, filio regis Sancii in Toleto, et in Extrematura, et in Castella, in Burgis, et in Naxera, et in Calagurra, sub eo dominante in Naxera Petro Ruiz.

NOTA.

Esta escritura confirma lo notado en las donaciones de Fayuela y de Cañas, y sirve tambien para saber la genealogía de los señores de Vizcaya.

NUM. 148.

Fueros de San Vicente de la Sosierra en Rioja en 6 de enero de 1172 por el rey de Navarra don Sancho el Sabio, aumentados en enero de 1377.

Archivo de la Real Cámara de Comptos de Navarra en Pamplona.

f

In nomine domini nostri Jesu Christi. Ego Sancius perDei gratiam pampilonensium rex. Facio hanc cartam omnibus populatoribus de Sancto Vincencio tam præsentibus, quam faturis, qualiter decrevimus dare vobis bonos foros et bonast costumes, placuit michi libenti annimo et spontanea voluntate quod dono vobis et concedo in primis quod habeatis terminos vestros del rio de Samaniego totum regale usque ad Buradon, et de medio Ebro in hac parte hermo et poblado in primis; et quod nullus saion nec merinus non intret in vestras casas, ut tollat vobis vel accipiat aliquid per forzam, et si intraverit, occidant eum et non pectent nisi tres meajas. Similiter quod nullus senior qui sub manu regis ipsam villam mandaverit, non faciat vobis aliquam forzam; nec suo merino,' nec saion non accipiant ab eis ullam rem per forzam, nisi fuerit voluntate eorum. Et non habeant super se ullum forum malum de saionia, nec de anubda, nec de maneria, nec faciant ullam veredam, sed sint liberi: et ingenui maneant semper. Et si super hanc cartam sive senior, sive merino, sive saion aliquam forzam voluerint facere, occidantur, et proinde non pectent homicidium, sed donent suum incensum unoquoque anno, de pnaquaque domo unum solidum ad regem in die Pentecostes; et amplius non faciant servicium, nisi fuerit voluntate eorum: et non pectent homicidium per terminum, si invenerint hominem mortuum intus villa, vel extra villam. De istis populatoribus, si occiderit unus alterum, et

sciunt vicini eorum, duo vel tres pectent homicidium, et alii vicini non pectent, nisi fuerit voluntate eorum et ipse homo pectet ducentos solidos; et de istis cadant centum pro anima regis; et centum pectatores pectent. Et habeant veram licenciam comparandi hereditates in totam terram regis; et ubicumque comparaverint habeant francam, et ingenuam; et non inquirat eis ullus sennior, neque ullus homo ullam morturam, neque ullam veredam pro illa hereditate, et si necesse habuerint vendere, vendant cuicumque voluerint. Si aliquis popula tor fecerit molendinum in flumine Ibero, pectet ad regem in primo anno quinque solidos, et non amplius. Et ubi potuerint invenire terras hermas, laborent illas; et ubicumque invenerint herbas per pascere, pascant illas sine ullo herbatico: et similiter seccent illas quando opus habuerint ; et similiter, ubi potuerint invenire aquas per rigare pezas aut hortos, aut per molinos facere, aut qualicumque opus habuerint, accipiant illas. Et ubicumque invenerint montes aut ligna per cremare, aut per casas facere, accipiant sine aliqua occasione. Et si venerit ullus homo infanzon, sive villano, qui inquirat eis judicium ex parte Iberi vel ex qualicumque parte fuerit, respondeat et faciat directum ad portam de sua villa, et non habeat foro per facere batalla, non de ferro, non de aqua callida, sed si potuerit firmare cum duobus vicinis istius ville, pectet suam calumpniam qualis indicata fuerit; et si non potuerit firmare, audiat suam juram, et dimitat eum: et unusquisque vicinus firmet alterum et nullus ex alia terra possit eos firmare. Si percusserit unus alterum, et exierit sanguis, pectet decem solidos, et cadant quinque pro anima regis. Si percusserit, et sanguis non exierit, pectet quinque solidos, et cadant medios in terra pro anima regis. Si percusserit fæmina una alteram et acceperit per capillos, et erexerit tocam, et fuerit maridata, et potuerit firmare cum duabus legitimis mulieribus, pectet viginti solidos: et cadant decem pro anima regis. Et non habeant ullam pesquisam inter illos. Quicumque voluerit populare, populet, et habeat snam hereditatem francam et ingenuam de dare et vendere cui voluerit. Quicumque voluerit juramentum et inquisierit a suo

vicino sive ab extraneo, non juret in alio loco nisi in Sancta Columba. Si ullus populator fecerit molendinum in sua peza, aut in suo horto, aut in sua vinea, non det partem regi per aquam. Et quicumque fecerit furnum in hereditate, habeat illum salvum et ingenuum. Et non mitatur merinus nec saion nisi de sua villa; et si fuerint mali aut superbi contra vicinos, occidantur, et non pectent homicidium, et habeant alcalde suum vicinum. Sennor qui subjugaverit homines istius ville, non faciat eis ullum tortum; sed per rectum judicium ducat illos. Et alcalde qui fuerit in villa, non accipiat novenam, net que arenzaticum per homicidium, neque saion inde aliquam partem; sed ille sennor qui acceperit suam calumniam, paguet alcalde et saion. Et si ullus homo traxerit pennos de casa per forza, pectet sexaginta solidos, medios in terra ; et reddat suos pennos in illam casam. Et qui incluserit aliquem hominem in sua casa per forza, pectet sexaginta solidos, medios in terra. Et ille homó qui traxerit gladium, pectet suo pugno; et si non, redimat illum principi terre si potuerit firmare per foro de sua villa. Et si aliquis pignoraverit capam vel mantel lum aut aliquos pannos a torto, pectet quinqué solidos, medios in terra cum fermes de foro. Et si isti populatores invenerint aliquem hominem in suo horto, aut in sua vinea, faciendo ei dapnum in die, pectet ei quinque solidos ad opus de ille sennor cuius est illa honor; et medios det principi terre et si negaverit, salvet se cum jura de illo sennor cuius est illa ho nor et radice. Et si de nocte, decem solidos, medios al seyn nor de illa radice, et medios principi terre. Et habeant liberam licenciam de comprare ropas, trapos, bestias et tota animalia hereditatis per carta et non dent actor, nisi sua jura quod compravit. Et si populator compravit mullam, vel equumy ca ballum, asinum aut bobem, con otorgamiento de via regis, et non scit de quo, det sua jura, et non deteis mas actor. Et ille qui demandaverit, reddat ei toto su haber cum sua jura quod per tanto fuit comprado, et si ipse voluerit recuperare suo haber cum sua jura, juret ei quod ille non vendidit, neque donavit, sed quod fuit furtado. Qui voluerit juram dare

aut recipere ad portam ecclesie, et soltaverit eam pro amore Dei, non pectet calumpniam. Et ullus homo qui venerit ad mercado, non det lezta nisi in die de mercado. Et homo infanzon, dives, et pauper, qui ibi venerit populare, talem habeat suam hereditatem qualem sui fori francam, et ingenuam. Et illi clerici non pectent neque vigilent, nisi in salmis et hymnis et orationibus; sed sint liberi et ingenui pro amore Dei, et pro animabus omnium parentum regis, et creationibus illorum. Et non dent de decimis episcopo suo nisi solum quartum. Et pascant suum ganatum, ubi melius potuerint per hermum et populatum. Et quod non vadant in hostem nisi fuerit ad batallam campalem. Omnis latro suspendatur si fuerit deprensus cum furto. Caballus habeat engueras sex dineros de dia et duodecim de nocte: et si moriere, centum solidos. Equa habeat engueras similiter, et si obierit, quinquaginta solidos. Mulus et asinus habent engueras tres dineros de dia, et sex de nocte; et si morierit viginti solidos. Habeatis per foro duodecim estados de casas en longo, et quatuor en amplo. Habeatis medianedos. Et non detis lezda in tota mea terra. Qui fuerit fideiusor de judicio, non det medio anno en suso. Facta carta in die Epifanie octavo idus januarii, era millessima ducentesima decima, epacta luna quarta. Regnante rege Sancio in regno suo de Navarra, Johannes Velaz in Alava. Rodericus Martinez in Petrola. Episcopus Rodericus in Calaforra. Qui hanc cartam, et istos fros et costumes voluerit dirrumpere vel crebantare, sit maledictus et secuestratus a Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto, et beata Maria matre domini nostri Jesu Christi; et sit in maledictione angelorum, arcangelorum, patriarcarum, profetarum, apostolorum, evangelistarum, martirum, confessorum, atque virginum, et omnium electorum Dei; et sit damnatus cum Juda traditore in inferno inferiori; et periat sicut perierunt Sodoma et Gomorra; et fiant dies eius pauci ; et uxor eius vidua; et filii eius orphani; et deleantur de libro viventium, et non fiat commemoratio eius amplius, amen. Super hanc maledictionem pectet ad dominum regem decem millia moravetinorum.