tus confirmo. Martinus capellanus episcopi confirmo. Bernaldus de Setmaneat prior confirmo. Nicolaus Martini canonicus confirmo. Bernardus Raimundi canonicus confirmo. Rodericus de Tornelis, canonicus confirmo. Fernandus Sancii canonicus confirmo. Raimundus scriptor canonicus confirmo. Rodericus Petri canonicus confirmo. Petrus Berengarii canonicus confirmo. Dominicus Stephani canonicus confirmo. Mateus canonicus confirmo.

De Palencia testes.

Didacus Petri testis. Petrus Martini testis. Sancius Aznarez testis. Garsias Roderici testis. Stephanus Martini testis. Rodericus Miri testis. Stephanus de Corral testis. Bernaldus de Ponte testis. Et nos capitulum sancti Antonini auditores et confirmatores. Raimundus notarius scripsit et signavit

NOTA.

El obispo de Palencia no era soberano, y sin embargo aforaba pueblos en uso de la potestad dominical. No necesitaban serlo, pues, los señores de Vizcaya para dar los fueros á sus villas.

NUM. 163.

Donacion del monasterio de san Prudencio del monte Laturce al órden del Cister por don Diego Ximenez y doña Guiomar Fernandez de Traba su muger en 29 de agosto de 1181.

Tes Archivo del monasterio de san Prudencio.

In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, amen. Cum

mundus, et universa quæ in mundo sunt, velat umbra celeriter pertranseant, magna divinæ bonitatis gratia sunt illuminati qui largitate rerum temporalium. gloriam sibi mercantur æters nam, ut qui coguntur in momento relinquere mortalitatis, cone ditionem, dispergendo Christi pauperibus, centuplicitèr possi deant in superna beatitudine. Propter hoc igitur et ego Didacus Semenez cum uxore mea Guiomar, et sororibus meis domna Urraca, et domna Theresa, domnaque Sancia, et domna Maria, et cum omnibus filiis et filiabus nostris, et propinquis, sive consanguineis totius generis mei, nullo cogente vel violentiam nobis faciente, sed divina gratia bonam voluntatem, et promptam devotionem mentibus nostris inspirante, damus, et firma donatione concedimus ad honorem Dei omnipotentis,> et gloriosæ Mariæ semper virginis, ordini cisterciensi, et vobis, Lamberto abbati cum fratribus vestris tam præsentibus quam, futuris in ordine cisterciensi permanentibus sive permansuris, Sanctum Prudentium cum omnibus pertinenciis suis, hoc est, monasterium sancti Prudencii, et omnem hereditatem, et cunctam substantiam, tam in rebus movilibus, quam immovilibus, quæ ad jus illius pertinere cognoscitur in villis, in campis, in montibus, in pascuis, in aquis, in decimis, in nemoribus, vel ubicumque possessiones illius fuerint. Ista omnia offerimus Deo, et beatæ Mariæ semper virgini, et ordini cisterciensi, ut et vos illa semper habeatis, et sine ulla contradic cione hereditatis jure possideatis vos scilicet et successores vestri de ordine cisterciensi: et hoc facimus ut participes simus, orationum vestrarum, et præmiorum, et totius ordinis cisterciensis et omnium electorum Dei; pro salute omnium animarum nostrarum, et parentis nostri Semeni, et domnæ Ma¬ riæ uxoris ejus: hæc omnia confirmamus coram Deo et coram hominibus, et pro remissione peccatorum nostrorum, omnium-¡ que parentum nostrorum vivorum, atque defunctorum, et eo-, rum qui post nos futuri sunt, et pro animabus omnium fidelium, quatenus dimissis peccatis nostris omnibus ab inferorum supliciis, et igne qui paratus est diabolo et angelis ejus, misericorditer liberemur, et gaudia sempiterna cum electis Dei in

conspectu divinæ majestatis perenniter possideamus. Et notandum quod si vir vel femina de genere domni Didaci Semenez, et domnæ Guiomariæ uxoris ejus ad tantam paupertatem devenerit, ut omninò non habeat unde vivere possit, victum, et vestitum de pannis quibus utuntur monachi de monasterio sancti Prudencii percipere licebit in loco videlicet quod abbas dispossuerit, et tali tenore ut dum unus, vel una vixerit, alter, vel altera succedere non possit. De cætero volumus, ut abbacia et conventus ibi constituatur, ubi corpus sancti confessoris Prudencii quiescere creditur, et deinceps usque in finem libera sit abbacia sancti Prudencii, et ab omni remota impedimento servilis conditionis juxta formam ordinis cisterciensis. Ego Didacus Semenez, et uxor mea, et sorores meæ, qui hanc cartam cum filiis, et filiabus nostris facimus, eam confirmamus, et propria manu roboramus. Et quicumque de genere nostro, vel alieno istam donationem nostram, communitèr et firmitèr factam, disrumpere voluerit, vel in judicium adducere, maledictus sit, nisi resipuerit, et excommunicatus, et cum Juda traditore in inferno perennitèr damnatus; qui insuper mille aureos in coto regis persolvat, et post hoc omnem possessionem Sancti Prudentii, sicut tradita est Deo, et beatæ Mariæ, et ordini cisterciensi, absque ulla querimonia monachis in pace relinquatur. Facta carta in Juvera quarto kalendas septembris era millessima ducentessima decima nona; regnante rege Aldefonso in Castella, in Toleto, et in Extrematura; et in Navarra rege Sancio. Berengarius archiepiscopus tarraconensis confirmat. Rodericus episcopus calagurritanus confirmat. Joannes episcopus tirasonensis confirmat. Petrus episcopus pampilonensis confirmat. Bernardus Diaz testis. Petrús Garsiæ de Villalovar testis. Alfonsus Diaz testis. Garsias Lopez de Sagrero testis. Garsias Roiz filius Roderici Monnioz testis. Martinus Gombaldi testis. Didacus de Morales testis. Rodericus Garsia, et Petrus Garsia frater ejus de Alesanco testes. Petrus Fernandi testis. Fortunio Sancii testis. Martinus Aznar testis. Petrus Navarrus testis de Laguniella. Petrus alcalde de Lucronio testis. Arnaldus de la Tenda testis. Bernar

dus de la Tenda testis. Petrus Belasci de Ocon testis. Petrus Quadro testis. Petrus Brun filius ejus testis. Arnaldus Juglar testis. Petrus Semenez de Nalda testis. Petrus de Alverite testis. Joannes Lain testis. Omnes isti vissores, et auditores, et confirmatores, et testes,

Esta escritura sirve para conocer la genealogía de los señores de Cameros enlazada con la de los de Vizcaya y su historia.

Fuero de Vitoria dado por el rey de Navarra don Sancho el Sabio en setiembre del año de 1181.

Archivo de Vitoria y Landazuri en su historia. „d.!

In nomine omnipotentis Dei. Ego Sancius, Dei gracia rex Navarræ, facio hanc cartam confirmationis et roborationis vobis omnibus populatoribus meis de Nova Victoria tam presentibus quam futuris. Placuit mihi libenti animo et sana mente populare vos in prefata villa, cui novum nomen imposui, scilicet Victoria que, antea vocabatur Gasteiz.

Et dono vobis et concedo ut in omnibus iudiciis et causis et negocijs vestris illud idem forum habeatis, et omni tempore teneatis quod burgenses de Lucronio habent et possi dent, excepto quod clerici et infanzones, quos in vestra popúlatione vobis placuerit recipere, domos in eadem populatione, magis quam vestras, liberas non habeant, et in omni vestro comuni negotio vobiscum pectent.

In ecclesiis etiam vestris (quas mihi in propias capellas retineo) episcopus non accipiat nisi quartam partem decimarum.

Clerici vero in ipsis constituti tres partes decimarum in omnes oblationes ecclesiarum in pace recipiant et possideant. -Et ut plenius singula de consuetudine, et foro vobis dato in memoria retineantur, dono vobis ipsam villam que dicitur Nova Victoria, cum omnibus terminis suis populatis et heremis quos in presenti possidet vel aliquando possedit, et cum omnibus pertinentiis suis qui ei pertinent, vel pertinere debent.

Antiqui tamen laboratores qui antea ibi fuerant, et qui in loco eis assignato ibi manere voluerint, habeant separatam medietatem hereditatum: vos vero qui novi estis, habeatis aliam medietatem, et dividatur inter vos.

Et ubicumque inveneritis maderam pro facere domos, et ligna pro cremare, accipite ea sine ulla contraria, exceptis cognitis defesis in quibus non licet accipere.

Bobes quoque vestri, et oves, et bestie pascant ubicumque herbas inveneritis: et non detis herbaticum si ipsa nocte ad vestros terminos redierint.

Omnes etiam hereditates patrimonii vestri quas nunc habetis, vel ex hinc adquirere potueritis aut comparavistis, liberas habeatis et ingenuas, et numquam pectetis pro eis morturam neque aliquod debitum, sed facite ex eis totam vestram voluntatem.

Dominus enim qui pro rege ipsam villam tenuerit, numquam in aliquo vobis forzam faciat, et non ponat super vos extraneum merinum, neque sajonem, nisi illum quem vicinum habueritis: et si merinus eius in vestras casas per forzam intraverit, et aliquid inde violenter extraxerit, et ibi occisus fuerit, non pectetis pro illo homicidium.

-Habeatis semper alcaldem de vicinis vestris quem elegeritis et si bonus et fidelis non fuerit, mutate ullum quando volueritis, et non accipiat de vobis novenam, neque arinzaticum; sed ipse qui homicidium vel caloniam acceperit, pectabit alcaldem et sajonem.

Si aliquis homo occisus fuerit in villa vestra, vel in terminis vestris, pro eo non detis homicidium de communi concilio. Sed si unus occiderit alterum, et duo vicini hoc testificave