tobris sub era millessima ducentesima trigesima tertia. Regnante rege Aldefonso in Toleto, et in Castella cum regina Alionor: Didacus Lupi merinus major: Petrus Garciez de Lerma majordomus: Didacus Lupi de Faro dominus terræ ia Naiera, et in Belliforamine: domnus Garsias calagurritanus episcopus. NOTA. Esta donacion otorgada por la condesa doña Aldonza, viuda del conde don Lope Diaz de Haro, señor de Vizcaya, quarto del nombre, contribuye á conocer la genealogía, y prueba que su hijo don Diego Lopez de Haro el Segundo tenia los señoríos honorarios de Náxera y Bilorado. ¿Cómo se ha decreer que fuera república soberana independente un estado que no podia mantener á las viudas é hijos del soberano, ni aun al soberano mismo? Todos servian empleos en Castilla, y casaban con castellanas para poder mantenerse. NUM. 187. Donacion de un cañar en el rio Ebro á favor del abad y monges de san Prudencio en 1. y 12 de febrero de 1196. Archivo de san Prudencio. In nomine domini nostri Jesu Christi: notam sif omnibus hominibus, quod Raimundus frater Petri Raimundi dedit Deo, et sanctæ Mariæ, et ordini cisterciensi, et nominatim monasterio sancti Prudencii, quod est prope Clavigium, et Bernardo abbati, et fratribus ejusdem monasterii, tam præsentibus, quam futuris ibidem Deo servientibus medietatem de illo cannar, quod appellatur novum, de ripa ad ripam cum omnibus pertinenciis suis, cum ingressibus, et egressibus, et in Ebro ad Lucronium super cannar de Pascal de Limojas, ut habeant illud, et possideant ipsi et successores eorum jure hereditario in perpetuum. Hanc donationem autorgant, et confirmant Petrus Raimundi frater ejus, et mittit Bernardum abbatem in prædicto cannar; et uxores amborum fratrum domna Maria, et domna Maria, et filii Petri Raimundi, scilicet, Raimundus, Petrus, et Joannes. Hujus donationis sunt testes Arnaldus de la Tenda alcalde de Lugronio; Michael de la Tenda frater ejus; Bernardus de la Tenda; Petrus Blancus, et Petrus de Albinel filius ejus; Petrus Quadron, et filii ejus Ramon Brun, et Arnaldus Brun; Peregrin de Gayaston, et frater ejus Ramon Guillen de Gavaston; Guillen de Gordon, et frater ejus Stephanus; Arnaldus Joglar, et filius ejus Barnabas; et concilium de Lucronio. Facta est hæc donatio era millessima ducentesima trigesima quarta, kalendis februarii; regnante rege Aldefonso in Toleto, et Castella, et toto regno suo. Dominus in Lucronio Didacus Lopez. Calagurræ non est episcopus. Quicumque istam donationem aliquando perturbare voluerit, et super ea prædictos fratres in aliquo inquietare, sit maledictus, et excomunicatus, et pectet regi mille solidos, et hereditatem duplicatam in tan bono, vel meliori loco. Qui hanc cartam legit, dicat pater noster pro anima ejus. Roborata fuit secundo idus februarii apud Lucronium justa ecclesiam sancti Jacobi in cimiterio. Testes Bernardus de la Tenda; Peregrinus de Gavaston; Petrus a Limojas; Martinus Bruter; Arnaldus Joglar, et multi alii ante quos Petrus Raimundus autorgavit, et confirmavit hanc donationem, et hanc cartam. NOTA. . Por esta escritura consta que don Diego Lopez de Haro, señor de Vizcaya, tenia el señorío honorario de Logroño. NUM. 188. Fueros de Labraza en Alava por el rey de Navarra don Sancho VIII el Fuerte en setiembre de 1196. Archivo de la villa. In nomine domini nostri Jesu-Christi. Ego Sancius per Dei gratiam pampilonensium rex, facio hanc cartam omnibus populatoribus meis de Sancto Christoforo de Labraza tam presentibus quam futuris, qualiter decrevimus vobis dare bonos foros, et bonas constitutiones. Placuit mihi libenti animo, et spontanea voluntate, quod dono vobis, et concedo villam de Labraza cum omnibus terminis suis heremis, et populatis. Et dono etiam vobis villam de Gorrebusto cum omnibus terminis suis heremis, et populatis. Et dono etiam vobis Castellon, et Espirano cum omnibus terminis suis heremis, et populatis: dono etiam vobis Carram cum omnibus terminis suis `heremis, et populatis. Et dono quoque vobis quod in omnibus causis, et judiciis vestris illud idem forum habeatis, quod mei populatores de Laguardia habent, in homicidiis videlicet, et in calumniis, et in omnibus vestris negotiis. In primis et quod nullus sajon, nec merino non intrent in vestras casas ut tollant vobis, vel accipiant aliquid per forzam, et si intraverint occidantur, et non pectent nisi tres moravetinos. Similiter quod nullus sennor qui sub manu regis ipsam villam mandaverit, non faciat vobis aliquam forzam, neque suo merino nec sajone non accipiant ab eis ullam rem per forzam, nisi fuerit voluntate eorum: et non habeant super se ullum malum forum de sajonia, nec de annubda, nec de manneria, nec faciant ullam veredam, sed liberi et ingenui maneant semper: et si super hanc cartam sive seniore sive merino, sive aliquo sajone aliquam forzam voluerint facere, occidantur, et per inde non pectent homicidium, sed donent suum censum unoquoque anno de unaquaque domo duos solidos ad regem in die sancti Michaelis; et amplius non faciant servitium, nisi fuerit voluntate eorum; et non pectent homicidium per merinum si `invenerint hominem mortuum intus villa vel extra villam, nisi ipsi populatores, si occiderit unus ad alterum, et sciunt vicini eorum, duo vel tres, pectet suo homicidio, et alii vicini non pectent, nisi fuerit spontanea voluntate eorum, et ipse homo pectet ducentos solidos, et de istos cadant centum pro anima regis. Et habeant liberam licenciam comprandi hereditates in tota terra regis et ubicumque compraverint, habeant francam, et ingenuam, et non inquirat eis ullus senior, neque ullus homo ulla morturam, neque ulla vereda pro illa hereditate que compraverit. Et si necesse habuerint vendere, vendant cuicunque voluerint. Et ubi potuerint invenire terras heremas, laborent illas. Ubicunque invenerint herbas pascere, pascant illas sine ullo herbatico et similiter seccent illas quando necesse habuerint. Similiter ubi potuerint invenire aquas pro rigare pezas, aut hortos aut molendinos facere, aut quodlibet opus habuerint, accipiant illas. Ubicunque invenerint montes, ligna per cremare, aut per casas facere, accipiant sine aliqua occassione. Et si venerit ullus homo, infanzone, sive villano, qui inquirat eis juditium ex parte Iberi vel ex aliqua parte fuerit, respondeat, et faciat directum ad portam de sua villa, et non habeat foro per facere batailla, non de ferro, non de aqua calida; sed si potuerit firmare cum duobus vicinis istius ville, pectet suam calumniam, qualem judicata fuerit: et si non potuerit firmare, audiat suam juram, et dimitat eum. Unusquisque vicinus firmet alterum, et nullus de alia terra possit eos firmare. Si percuserit unus ad alterum, et exierit sanguis, pectet decem solidos et cadant quinque pro anima regis. Si percusserit, et sanguis non exierit, pectet quinque solidos, et cadant medios in terra pro anima regis. Si percuserit femina una ad alteram, et acceperit per capillos, et ejecerit tocam, si fuerit maridata, et potuerit firmare cum duabus legitimis mulieribus, pectet viginti solidos, et cadant decem pro anima regis. Non habeant ullam pesquisam inter illos. Quicunque voluerit popu lare, populet, et habeat suam hereditatem francam, et ingenuam de dare et vendere cui voluerit. Quicunque voluerit juramentum, et inquisierit suo vicino, sive extraneo, non juret in alio loco nisi in sancto Saturnino. Si ullus populator fecerit molendinum in sua peza, aut in suo horto, aut in sua vinea, non det partem regi pro aqua. Et quicunque fecerit furnum in hereditatem suam, habeat illum salvum, et ingenuum. Non mitatur merino nec sajone nisi de sua villa; et si fuerint mali, aut superbi contra vicinos, occidant illos, et non pectent homicidium. Habeant alcalde suo vicino. Senior, qui subjugaverit homines istius ville, non faciat illis ullum tortum, sed per rectum judicium ducat illos; et ipse alcalde, qui fuerit in villa non accipiat novena, neque arenzaticum per homicidium, nequé sajone non accipiat inde aliquam partem: sed ille senior qui acceperit suam calumniam, pacquet alcaldem, et sajonem. Et ullus homo qui traxerit pignus de casa per forza, pectet sexaginta solidos, medios in terra. Et ille homo qui traxerit gladium, pectet suo pugno: si non, redimat illum principi terre, si potuerit firmare pro foro de villa. Et si aliquis pignoraverit capam aut mantellum, aut aliquos pignos a torto, pectet quinque solidos, medios in terra cum firmes sicut est foro. Et si isti populatores invenerint aliquem hominem in suo horto, aut in sua vinea quí faciat ei damnum in die, pectet ei quinque solidos pro ad opus de illo senior, cui est illa honor, et medios principi terre: et si negaverit, salvetse cum sua jura de illo seniore cui est illa honos, et radice: et si de nocte, decem solidos, medios ad seniore de illa radice, et medios principi terre; et si negaverit, salvetse cum sua jura de seniore, et de radice. Et habeant liberam licentiam de comprare ropas, trapos, bestias, et tota animalia, et non donet ullo auctore nisi sua jura, quod compravit, et hereditatis per carte. Et si populator compraverit mulam, vel equam, caballum, aut asinum aut bovem cum otorgamiento de via regis, et non scit de quo, cum sua jura non det ei magis auctor, et ille qui demandaverit, redat ei toto suo habere cum sua jura quod tanto fuit comprato: et si ipse voluerit recipere suo habere cum sua ju |