eius a principio fundati fuerant vel quia non orbicularem, sed quadratam habebat figuram in ambitu seu circumferencia murorum ipsius, sicut hodie cernit ur in reliquiis murorum veterum apparentibus in ea. Dicitur tercio Ratis5 pona, quia, cum excrevisset honoribus et diviciis, mercimonia ibi confluebant quam plurima et undecunque navibus seu ratibus afferebantur, rates huiusmodi ibidem in porticu deponebantur, vel ideo, quia, priusquam pons ibi super Danubio fieret, rates crebro propter multitudinem 10 negociorum frequentabantur transitu et accessu, vel quia Karolus Magnus, cum debellaturus esset populum eiusdem civitatis, rates ibidem super Danubio fluvio propter exercitus suos transituros crebra.congerie cumulabat, vel ideo Ratispona hodie dicitur, quia rate, id est firmiter, posita 15 est et firmis edificiis roborata. Quarto dicitur Hyatospolis, quod quidam dicunt Hyas polis, cuius interpretacionem essea puto, quia olim longe rudior erat lingwa incolarum eiusdem civitatis, sicut hodie auditur in lingwa rusticorum per rura circumflua, qui ore multum hyante 20 proferunt verba sua, unde hyatores merito dicuntur quasi hyantes ore. Inde Hyatospolis dicta est quasi hyan cium. ore polis, id est civitas, vel dicitur Hyatos polis quasi hyan cium aquarum civitas. In latere namque ipsius aquilonari tres fluvii grandes et hyantes confluunt, videlicet 25 Danubius, Naba et Ymber. Dicitur quinto Germanishaime a quodam Germano vel Germanico nomine, qui olim eidem prefuit civitati vela Germanis populis, qui confluere ibidem multipliciter solebant. Sexto dicitur Reginopolis, quia reges et principes Romani olim in hac civitate cele -. 30 brabant sue regie et imperatorie maiestatis sollempnitates, condebant et publicabant ibi leges et publice. rei utilitates, unde hodie principum et prelatorum ecclesiasticorum et temporalium curtes et area domus regie intercluduntur muris civitatis eiusdem. Septimo dicitur 35 Ymbripolis, quod nomen hodie habet communiter et non aliud in lingwa theutonica. Et dicitur Ymbripolis ab Ymbre fluvio, qui ad latus septentrionale dicte civitatis in sinum Danubii fluit statim nomen proprium amittens, cum pars sit facta Danubiana. Sic enim placuit nominis im40 positori. Et ut aliqui referunt, in fimbriis predicti confluxus olim incepta fuit eiusdem civitatis fundacio; igitur sic nominata est. Sed maturiore consilio ultra Danubium translata est ad litus Danubii australe sive meridianum. Ysidorus ethymologiarum libro 16. capitulo 15. rubrica de 45 vitro: Ferunt sub Tyberio cesare quendam artificem excogitasse vitri Jŝid. temperamentum, ut flexibile esset et ductile . . a puto esse C. b Hyataspolis C. c Germanshaym C. d cap. 15. om. C. 1 Die folgenden Abschnitte des Chr. g. sind meist wertlose Compilation aus den von uns in der Einleitung bezeichneten Quellen. Für sie 5) sei auf die alten Ausgaben verwiesen. Nur wenige Abschnitte sind, hauptsächlich wegen ihres Zusammenhangs mit dem Chr. b, hier abzudrucken. Mart. Jama nunc et deinde apud nomina sive circulos Romanorum pontificum sicut et Romanorum imperatorum duplex numerus signabitur, prior scriptus cum nigro annum domini, quo talis pontifex cepit presidere, represent at, alter vero scriptus cum rubrica ordinem designat. . . . 5 (178. 12. Eleutherius. Sed. an. 13.) . . . . . Hic Eleutherius accepit epistolam a Lucio rege brittannico, ut Christianus per eius mandatum fieret. Cui papa misit duos viros religiosos, videlicet Fugarium et Damianum, qui regem predictum baptizaverunt et populum. Erant tunc in Brittannia 28 pontifices ydolorum, quos flamines vocabant, inter quos tres archi- 10 flamines erant. Sed predicti sancti de mandato apostolici, ubi erant flamines, instituerunt episcopos, ubi archiflamines, archiepiscopos. Ipse vero rex spretis omnibus mundialibus rebus, sicut legiture in martirologio nostro ad S. Magnum, nudus et expeditus peregrinacione Flor. suscepta partem Bavarorum et totam Reciam inter Alpes sitam miraculis 15 et predicacionibus ad fidem Christi creditur convertisse. Et deinde, ut legitur in Floribus temporum, episcopus ordinatus et tandem martirio coronatus in diocesi Curiensi sepultus est, ubi signis creberrimis & illustratur. Ekk. (427 44.. Theodosius II. Reg. an. 26.) Item Faramundus 20 primus rex Francorum moritur, cui successit Clodius secundus; hii ambo fuere gentiles. Huius Faramundi temporibus Franci leges habere ceperunt, quas gentiles eorum consiliarii Wisogastaldus et Salegast fecerunt, a quo Salegast eciam lex salica inventa dicitur et nominata. Hee leges salice adhuc apud nos habentur et incipiunt: Si quis ad 25 mallum legibus dominicis etc. Licet intencionis mee principale propositum sit cronicas antiquorum exflorare, libet tamen sepius eciam historiis, Ekk. ut ad maiorem noticiam perveniant, immorari. Igitur regnanMart. tibus Marciano in oriente et Valentiniano in occidente Attila rex Hunorume, 30 dum cum fratre suo Belaf regnum inter Pannoniam Daciamque gubernaret, Belam germanum suum regnique consortem peremit.. (476. 47. Zeno. Reg. an. 16.) . . . Theodorici.* Jam nunc et deinde episcopos Ratisponensis ecclesie in circulis nigrisi geminatis, sed non perfectis' ink medio 35 pontificum et imperatorum Romanorum describam. (Paulinus Ratisponensis episcopus primus.) Ex cronica magistri Conradi de Monte puellarum canonici Ratisponensis ecclesie: Hunc volgares vocant Dyetreich von Pern, eo quod 40 ingressus Italiam primo vicerit Veronam am Rand A. C. (ohne Veronam) B 1. von a Jam - designat om. A 5 nebst allen den betreffenden Ziffern, B 1. (Enthält die Ziffern). b Domianum C. Damnanum A 5. Damiarium A 7. с om. B 1. d celeberrimis A 5. C. e id est Ungarorum 45 klein übergeschrieben A 1. B. 1. f Bleda klein übergeschr. A 1. B 1. g vel Bledam klein übergeschr. A 1. h Hic iam et, om. nunc A 3. i viridibus A 5. k statt in Romanorum: in ordine pontificum describam sive illud fuerit in principio vel medio aut fine eorum A 5. 1 Die Kreise sind unten nicht geschlossen. 50 Hucusque, scilicet ad tempora Gelasii' pape, non lego aliquem episcopum prefectum fuisse Ratisponensi civitati excepto primo, scilicet Paulino, qui sub Gelasio papa a S. Severino premonitus Ratisponensi ecclesie presul 5 est prefectus. Sed ina quo loco civ tatis eiusdem tunc ecclesia kathedralis fundari ceperitb, non invenio scripturis insertum. Ex veteribus autem edificiis probabiliter elici potest, quod a principio in eo loco infra muros civitatis versus Danubium, ubi postea continuabatur citra litus Ceiusdem fluvii meridionale, videlicet structura pusilla fuerit incepta capelle adinstar, que crescente fide katholica per fideles acceperat incrementum. Sunt autem huiusmodi structure sepius igne destructe et iterum reformate quousque nunc, quoniam anno domini 1152. ecclesia 1152. 15 kathedralis S. Petri, S. Marie veteris capelle, S. Johannis, inferioris monasterii et tota civitas igne perierunt in die April 14. S. Tyburcii et Valeriani. Sic postea, videlicet anno domini 1273., iterum ecclesia ka thedralis voragine ignis fuit 1273. contrita et campane omnes liquefacte. Nunc autem divina 20 favente providencia in citerioree loco versus austrum sollempnissima eiusdem ecclesie kathedralis inchoata est structura, pro magna parte consummata, cottidianum fidelium elemosinis et auxiliis suscipiens incrementum, quam deus per suam misericordiam perficiat et statum 25 ipsius emendet ex multitudine sue ineffabilis pietatis. Fuit autem olim hec ecclesia consecrata in honores B. Remigii episcopi et confessoris. Unde canonici dicte Ratisponensis ecclesie confraternitatem habebant cum canonicis ecclesie Remensis, ubi predictus et beatissimus confessor 30 quondamb archiepiscopus miraculis fulgebat. Sed postea eodem mutato patrono' in honore sancte trinitatis ac beate virginis Marie et B. Petrii principis apostolorum eadem ecclesia fuerat consecrata. Redeamus autem3, unde sermo de Paulino episcopo. Quis quando decesserit aut 35 quis ei immediate successerit vel si aliquis eidem subrogatus fuerit", incertum est. Habuit quidem Ratispona 45 50 2 So berichten auch die Annales Ratisponenses zum Jahr 483 (SS. 17, 579) wohl infolge irrtümlicher Annahme, dass das bei Eugippius, Vita Severini e. 21 genannte Tiburnia, als dessen Bischof dort ein Paulinus erwähnt ist, Regensburg sei. Vgl. oben S. 8, Anm. 2. 3 Aehnlich Megenberg im Tract. de lim. p. R. cap. 7. 4 Vgl. Janner 2, 107 und unten unter Papst Eugen III. 5 Janner 2, 525. 6 Vgl. Janner 2, 539, Anm. 3. Nicht erst Hochwart erzählt von der Aenderung des Kirchenpatrons. 7 Vgl. Megenberg im Tract. de. lim. p. R. cap. 7. › Die beiden nächsten Sätze ähnlich in Megenbergs Tract. de lim. p. R. cap. 2. Mart. Herm. postmodum episcopos, sed posterorum memorie non sunt commendati, quoniam aut heretici aut adventicii fuerunt, sicut referunt quidam. Sed ut notabiles et approbatos ibidem episcopos inveniamus, reverti congruit ad cronicas summorum pontificum et imperatorum Romanorum, ubi 5 dimisimus prius. Hec omnia magister Conradus 2 . 15 (515. 53. Johannes I. Sed. an. 2.) Johannes iste nacione fuit Tuscus. Hunc quidam1 scribunt missum a Theodorico, qui regnum tenebat occidentis, ad Justinum, qui regnum tenebat orientis. Sed hoc quidam intelligunt de Johanne II. huius 10 nominis. Huius tempore Francia ad fidem Christi conversa est . . . . (522. 55. Bonifacius II. Sed. an. 2.) .... Hic, ut habetur in cronica Herimanni, que est Ratispone ad S. Emmerammum, Vigilium dyaconum post se papam eligi in sinodo sub cirographo decrevit. Quod tamen postea. Herm. (524. 56. Johannes II. Sed. an. 2.) Johannes, qui et Mercurius, Mart. Ekk. nacione Romanus dampnavit Athemium Arrianum hereticum. Hic decessit 5. Kal. Junii. Hic secundum cronicam antiquam, cuius mencionem feci in principio huius operis, quam eciam pro maxima parte sum secutus et presertim in annis ab incar- 20 Ekk. nacione domini, fuit missus a Theoderico rege Gothorum Constantinopolim ad Justinum imperatorum, sicut in pagina imperatorum habetur. Sed secundum cronicas Herimanni, Martini, Flores temporum, magistri Conradi de Monte puellarum et aliam satis autenticam de ordine Romanorum pontificum 25 et imperatorum dicitur fuisse Johannes I. . . Ekk. 4 (581. 63. Pelagius II. Sed. an. 10 men. 2). Anno domini 582., qui est secundus, quo Hildebertus rex Francorum cepit regnare, S. Rudpertus Wormaciensis habebatur episcopus. Qui ab infidelibus, qui erant in provincia Wormacensi, eiectus venit in Bavariam, ubi Theodonem 30 gentis eiusdem ducem temporibus Heraclii imperatoris in civitate Ratispona baptizavit et postea sedem Salczpurgensem fundavit. . (583. 53. Mauricius. Reg. an. 21.) Quoniam in legenda S. Magni confessoris, patroni nostri, mencio fit Theodeberti et Theoderici regum Francie et Agilolfi regis Long o - 35 bardorum, qui illis temporibus regnaverunt, libet digrediendo paululum ipsorum hystoriis immorari. Igitur regnante Justiniano Romanorum imperatore Clotharius rex Francorum moritur relinquens filios quatuor, scilicet Heribertum, Guntramum, Hilpericum et Sigibertum, qui inter se regnum diviserunt. Ex his 40 Sigibertus Brunihildem puellam pulchram et ingeniosam, filiam regis Hispanie, accepit uxorem. Que quia Arriane legi subiecta erat, in nomine sancte trinitatis eam baptizari jubebat. Ex qua filium Hildebertum, a notabiliores A 5. b Conr. mag. A 5. 1 S. unten Z. 23. 2 Ekk. 3 S. oben S. 5, Z. 28. Unbekannt, doch kann sie wenig benützt sein, da die Compilation aus den andern Quellen nahezu völlig bestimmt ist. 45 Zur Frage nach der Quelle des folgenden Abschnitts vgl. B. Sepp, 50 Die Berechnungen des Todesjahres des hl. Rupert, im Oberb. Arch. 49, 419. cuius sub Pelagio II. mencio est facta,1 suscipiebat. Hic igitur Ekk. Hildebertus cum regnaret annis 20, mortuus est relinquens filios duos, seniorem nomine Theodebertum ex concubina, iuniorem Theodericum ex regina. Sed senior regnum patris accepit, scilicet Austrasiam, iuniorem 5 vero, scilicet Theodericum, avia sua Brunihildis direxit in regnum Guntrammi regis, videlicet Burgundiam. Hii duo reges, scilicet Theode- cf. Vita S. bertus et Theodericus, gesserunt simul pugnam, quam S. Magnus semota longa regione raptus in divina visione vidit pariterque magister suus Columbanus. Huius autem pugne, sicut in hystoria Fran0 corum legitur, causa ita se habet. Brunihildis subministrans Ēkk. malum consilium nepoti suo Theoderico dixit: Cur non requiris thesaurum et regnum patris tui de manu Theodeberti . . 3 Post hec odio nimio infecta pocionem venenatam per ministros suosa ei direxit, quam ille bibens mortuus est. Taliter refert historia 15 Francorum. Sed in vita S. Magni aliter legitur. Ubi vide, si placet. De hac autem controversia scriptores videant. Magni.2 Mortuo autem Theodorico filius eius Sigibertus in regnum successit. Quem Lotharius filius Hilperici captum occidit, eo quod fines regni, qui sue dicioni debebantur, ipse Sigibertus conaretur auferre. Occidit 20 eciam quinque fratres eius filios Theodorici, Brunihildem quoque captam Vita S.Magni. ligatamque indomitorum equorum caudis, ut digna erat, vita privavit. Post hec cum B. Columbanus, Gallus et Magnus aput lacum Brigancium, qui tunc Constanciacensis vocabatur, nunc autem Potamicus, volgaritur Podemsed, populo Christum predicarent, eiectus inde 25 ob invidiam S. Columbanus febricitantem Gallum ibidem reliquit dimisso cum illo S. Magno sibi in solacium. Ipseque relicta Alemannia in Italiam venit, ubi ab Agilolfo rege Longobardorum et Theodelinda regina, que fuit filia Garibaldi regis Bavarorum, benigne susceptus cenobium Bobiense construxit. Quomodo autem evenerit, quod Agi30 lolfus Theodelindam acceperite in uxorem, sic colligitur ex historia Longobardorum.5 Anno 12., postquam Albinus rex Ekk. Longobardorum, cuius sub Justino minore facta est mencio, obiit, Longobardi sibi quendam nomine Authari regem constituerunt. Hoc in tempore Mauricius imperator 50 milia solidorum misit Hildeberto 35 regi Francorum, ut de Italia Longobardos expelleret. Quo veniente cum magno exercitu Longobardi civitates suas intraverunt et xenia Hildeberto regi miserunt pacemque cum eo fecerunt. Qui reversus est in Galliam. Quod audiens Mauricius solidos, quos ei pro dissipacione Longobardorum dedit, repetere cepit. Sed ille in virtute sua confidens nullum ei respon40 sum dedit. Post hec misit Authari rex Longobardorum legatos suos ad Garibaldum regem Babarorum petens filiam suam uxorem. Qui bene legatos suscepit et filiam suam nomine Theodelindam ei promisit. Quod C 6. e a om. C. b Constanciensis C. Potamus A 3. Potanicus d Podenische A 3. Podemsee A 5. C 1. 2. Podensee C 6. f 45 accepit A 2. 5. C. om. C. 1 Oben S. 12, Z. 28. 2 Acta Sanctorum, Sept. Tom. 2, 738. 3 Das heisst in dem Abschnitt De origine Francorum bei Ekkehard. 50 bani legitur etc. Bei Ekkehard. |