IX Koronnych, licznych nam dostarczyło materyałów. Naczelnik tego Archiwum W. Felix Bentkowski, Mąż najzasłużeńszy we względzie historyi literatury polskiej, wsparł nas nie tylko swoją światłą radą, ale nawet łaskawą i skuteczną pomocą. Z pojedynczych osób wdzięczność winniśmy wynurzyć PP. Rusieckiemu i Stronczyńskiemu, którzy z własnych zbiorów nie wachali się nam licznych orygi nałów i wypisów udzielić. Michał Ks. Radziwiłł i Konstanty Hr. Ordynat Zamojski dozwolili nam także przystępu do familijnych swych archiwów. Dwa te przemożne niegdyś domy, jeden w Litwie, drugi w Koronie, które w całej historyi naszej zawsze świetną odgrywały rolę, i rozległe w kraju miewały stosunki, dziś jeszcze obfite posiadają źródła, tyczące się tak własnych jako też i wygasłych już familij, a w drobnéj nawet części bynajmniej dotąd nie wyczerpane. Laskawa pomoc z tej strony zbyt jest dla nas ważną, abyśmy o niej nie wspomnieli, jako na wdzięczność publiczną zasługującej. Może też tak szlachetny przykład zachęci i innych do naśladowania go, a nie jedno zapewne historyczne zdarzenie wyjaśni się przez pomniki, które może nie w jednym zakątku butwieją, na pastwę robactwu porzucone. Mając na celu jedynie przysłużyć się historyi krajowej wydaniem nieznanych dotąd źródeł, wzięliśmy za wzór najlepsze dzieła w tym rodzaju w Niemczech wydawane i zastosowaliśmy je do kraju naszego. O ileśmy celu tego dopięli, osądzi to światła krytyka, która wydając sąd o naszém dziele, zechce łaskawie mieć to na względzie, że w podobnym rodzaju pracy z niezliczonémi przychodzi walczyć trudnościami. W Warszawie, d. 15 Sierpnia 1846 r. (Metryki Koronne) dictum, plurima nobis suppeditavit munimenta. Praefectus ejusdem Tabularii, clarissimus doctissimusque Felix Bentkovius, Vir jam optime meritus de rei litterariae polonae historia, juvit nos non tantum recto consilio, sed etiam benevolentissimo ac efficacissimo auxilio. Inter ceteros Viros privatos, justissimas gratias referre debemus amplissimis viris Rusieccio et Stronczyńscio, qui de suis propriis diplomatibus lubentissime nobis obtulerunt plurimas tabulas authenticas, vel etiam apographa. Michael Princeps Radziwillus et Constantinus Comes Zamojski sua privata tabularia adeundi nobis potestatem dederunt. Duae hae familiae, olim maxima auctoritate inter suos populares fruentes, altera in Magno Ducatu Lithuaniae, altera in Regno Poloniae, quae toto ferme nostrae historiae decursu primas partes agebant, plurimumque dignitate pollebant, nostris adhuc temporibus asservant in suis tabulariis uberrimos fontes, non solum propriam concernentes stirpem sed multas jam exstinctas familias, ne minima quidem ex parte exhaustos. Auxilium, quo hinc adjuti sumus, nimis est magni momenti, quam quod silentio nobis praeterire liceat, imo ab omnibus merito celebrandum. Illustre hoc exeplum excitabit fortasse alios, ut illud sibi imitandum sumant, et certo maxima pars rerum gestarum illustrabitur monumentis, quae forsitan neglecta putrescunt, abjecta ad corrodendum a blattis et tineis. Volentes bene mereri de rebus gestis nostri populi, nostroque officio functuri edendis fontibus ignotis, secuti sumus celeberrima opera hac de re in Germania edita. Quid praestiterimus, viri doctissimi, penes quos est hac de re judicium, decernent, qui tamen de nostro studio sententiam ferentes velint memores esse, in hujusmodi laboribus suscipiendis, cum plurimis impedimentis dimicandum esse. Varsaviae, d. 15 mensis Augusti a. 1846. Nro Anno INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM TOMI I. Pag. IV. 1176. Miecislaus dictus Senex Dux Poloniae, monasterio Cisterciensium Lą- densi, pagos Kościół, Dolany etc. donat, eidemque et beneficia varia Zbilut quidam auctore et impulsore Joanne Archiepiscopo Gnesnensi, praesente Miecislao cognomine Sene, coenobium Cisterciensium in villa Lekno fundat, eique e patrimonio suo quatuor villas donat. . Privilegium protectorium Adriani IV. P. M. impertitum coenobio Augustianorum in Czerwińsk, eorumque bonis.. Casimirus dictus Justus Dux Poloniae, monasterium Cisterciensis or- Sententia Casimiri Justi Ducis et Monarchae Poloniae ejusque consi- liariorum, de B. Benedicti capella ad Canonicos Ecclesiae Plocensis pertinente, a Crivosandone vero quodam et Cetheo sibi vindicata. . . 1190 (?). Dirsco Viti Episcopi Plocensis frater, villas quasdam in provincia San- domiriensi sitas, vel monasterio Buscensi, vel uxori suae, certis condi- Fulco Episcopus Cracoviensis, decimas de villis Wojcza, Winiary et Balice (?) pendendas, coenobio monacharum ordinis Praemonstratensis Pactum Joannis Magistri ecclesiae Plocensis cum quodam Gernoldo de exstruenda in villa Brzeźnica mola. . Slavossius quidam villam suam Słaboszów coenobio Buscensi donat. Praedia villae Słaboszów Slavossius praedictus monasterio Buscensi Decretum Marci Palatini Cracoviensis, inter Comitem Budivojum et Canonicum Cracoviensem Nicolaum, nec non Joannem, filios Polanini de patrimonio eorum, villa scilicet Glew dicta, litem dirimens.. Lesco cognomine Albus Dux Poloniae, partem alteram villae Swięcie- chów, coenobio Cisterciensium Sulejoviensi donat, alteram vero eidem Acquisitionem villae Glinki alias Obiecanów dictae, quam Obiecan C miles quidam monasterio Czervinscensi donavit, Conradus Dux Masoviae, ratam esse jubet. Conradus Dux Masoviae et Cujaviae, Sophia uxore sua filiisque Boleslao et Ziemovito praesentibus, villam Koskowo monasterio Czervinscensi donat. . Conradus Dux Masoviae, ex antiquis privilegiis Boleslai avi et Casimiri patris sui exemplum sibi sumens, rusticos ascriptitios villarum monasterii Czervinscensis jurisdictioni Abbatis permittit. Proxime praecedentis privilegii alterum exemplar, ampliori designa- Michaël Episcopus Cujaviensis, villam Barkowice ad ecclesiam suam Michaël Episcopus Cujaviensis, inito cum Sulejoviensi Cisterciensium Boleslaus dux Siradiae fratribus Cisterciensibus monasterii Sulejoviensis, licentiam capiendi castores in utraque ripa fluminis Ner, in propinquo villae Baldrichoviae, largitur. Vladislaus Dux M. Poloniae, villae Panigrodz ad coenobium Cister- Fulco Archiepiscopus Gnesnensis, donationem decimarum a Vincentio Boleslai Ducis Masoviae decretum, quo limites inter praedia monasterii Conradus Dux Cracoviae et Lanciciae cum filio suo Ziemovito, villam 42 44 45 |