Imágenes de páginas
PDF
EPUB

posse competere videbatur, nos illud sponte et ex certa scientia pro nobis et successoribus nostris dicto domino episcopo et ecclesie sue maurianensi predicte remittimus, cedimus, quittamus et a nobis totaliter abdicamus, promittentes bona fide pro nobis et heredibus ac successoribus nostris, dicto domino episcopo pro se et suis successoribus in perpetuum stipulanti nos contra predicta vel aliquod de predictis de cetero in perpetuum non venturos, nec alicui contravenire volenti in aliquo consensuros, ymmo precipimus pro nobis et heredibus ac successoribus nostris, ballivo nostro qui nunc est et aliis ballivis et castellanis qui nunc sunt et pro tempore in Sabaudia fuerint, ut dictum dominum episcopum et successores suos vel locum eorum apud Argentinam tenentes, vel aliquem eorumdem super predictis mero et mixto imperio de juriditione et pleno dominio ville et parrochie Argentine videlicet a loco qui dicitur ruppis vacher usque ad pedem montis qui vocatur Aypera aut aliquo eorumdem in toto vel in parte uti pacifice et libere non impediant vel perturbent, nomine nostro, nec impediri vel perturbari ab aliquo indebite patiantur, confitentes predicta merum et mixtum imperium ac juriditionem et plenum dominium ad dictum dominum maurianensem episcopum et successores suos ex nunc in antea in perpetuum pertinere, infra terminos supradictos in omnibus habitantibus et delinquentibus infra terminos supradictos'. Datum apud montem Melianum die lune ante festum apostolorum Philippi et Jacobi, anno Domini millesimo ducentesimo octogesimo quinto 2.

Confitentes merum et mixtum imperium et plenum dominium ad dominum episcopum pertinere in omnibus habitantibus infra terminos predictos.

Merum imperium, jus summum. Imperium mixtum, justitia media. Merum et mixtum imperium sæpissimè in veteribus instrumentis occurrit ad significandam omnimodam justitiam, altam uti vocant et bassam. (Ita DUCANGE, au mot imperium.) Par cet acte le comte Philippe Ier

reconnaissait donc que l'évêque de Maurienne avait un pouvoir souverain, haute et basse justice sur la paroisse et sur les habitants d'Argentine.

Cet acte a été passé à Montmélian en 1285, le lundi avant le 1er mai, fête des apôtres S. Jacques et S. Philippe. Pâques était cette année-là le 25 mars. Le 29 avril était un dimanche ; l'acte est donc du lundi 30 avril.

69

Reconnaissance d'une redevance annuelle faite par Guillaume de l'Echaillon en faveur de Richard du Mollard.

(20 Mai 1285.)

[ocr errors]

Anno Domini M.CC.LXXXV, indictione decima tertia, decimo tertio kalendas junii, venerabili patre domino Aymone existente episcopo maurianensi, coram testibus infrascriptis, ad instantiam et requisitionem Richardi de Molario, Villelmus de Eschayllone confessus fuit et recognovit se tenere a dicto Richardo quamdam partem quondam pasquerii quam emit a Colomba filia quondam Petri regis de Vilario Raimberto, sita ultra Arvanum juxta partem Villelmi de Ulmo clerici, et juxta partem Petri Ruphi de Costa arsa, et juxta partem quondam Hugonis Bordonis, et de ipsa parte debere anno quolibet dicto Richardo duodecim denarios forcium veterum de censa ad pascha, aut in mense in quo contigerit anno quolibet celebrari pascha, et fuit actum et deductum inter eos quod si dictus Villelmus cessaret in solutione dicte cense in aliquo termino, quod dictus Richardus reduceret ad manus suas dictam partem tanquam rem suam ligiam, et retineret in solutum dicte cense sua auctoritate propria sine mandato judicis, et quod dictus Villelmus, si vellet, dictam partem aliquo tempore vendere, quod non posset eam vendere nisi uni soli possessori, et quod non posset eam vendere sine laude

et consensu dicti Richardi. Item fuit actum inter eos quod si forte dictus Villelmus aliquo tempore vellet vendere dictam partem quod dictus Richardus, si vellet eam posset retinere ad manus suas eodem pretio quo posset vendi alteri persone. Renuntians non facte confessionis exceptioni, doli, metus cujuscumque, et juri dicenti confessionem extra judicium factam non valere, et omni alteri juri canonico et civili sibi in hoc facto competenti. que cum omnia supradicta et singula promisit dictus Villelmus per sollepnem stipulationem dicto Richardo et ad sancta Dei evangelia juravit rata et firma habere perpetuo et tenere per se suosque heredes et non contravenire per se vel per aliam personam de jure vel de facto. Hoc actum fuit apud Sanctum Johannem maurianensem, ad domum Villelmi Vaucerii domicelli, ubi fuerunt vocati testes et rogati, Petrus de Hermilione habitator Sancti Johannis maurianensis, et Petrus filius dicti Petri regis de Vilario Raymberti. Et ego Ainardus de Costa Jarriaci, auctoritate sacri palatii et domus episcopalis maurianensis notarius hanc cartam rogatus scripsi et tradidi.

[ocr errors]

1 Partem pasquerii, quam emit a Colomba de Vilario Raymberto, sita ultra Arvanum. - Pasquerium, ii, pré, pâturage, de pascuum, i; Vilarium Raymbertum, Villarembert; Arvanum, i, Arvan, torrent qui descend de la vallée des Arves et se joint à l'Arc près de St-Jean de Maurienne.

70

Albergement d'une vigne fait par le chapitre de la cathédrale de Maurienne à un homme de Villargondran.

(11 Juillet 1285.)

Anno Domini M.CC.LXXXV indictione decima tertia quinto idus julii, venerabili domino Aymone existente episcopo

maurianensi, coram testibus infrascriptis. Dominus Villelmus de Tygniaco canonicus maurianensis, de consensu et voluntate capituli maurianensis ad pulsationem campane, ut moris est congregati, presentis et concedentis commandavit in perpetuum et concessit ad medium ad usum boni cultoris Aynardo Paponi de Villariogondrant et ejus heredibus et cui dare, vendere, vel dimittere voluerit, in testamento vel extra circa octo fossoratas vinee cum pertinentiis omnibus et singulis, sitas apud Vilarium Gondrant, quorum quatuor site sunt in Putet juxta vineam liberorum quondam Petri de Ollis inferius, et juxta vineam capituli superius, et juxta terram Emerici de Morestello ab una parte, et alie quatuor fossorate site sunt in closo domini Philippi, sub Petra Grossa, juxta vineam capituli ab una parte, et juxta vineam Petri filii quondam Petri de Vilario Gondrant inferius, et juxta viam publicam superius, ita quod dictus Aynardus et heredes ejus et possessores dicte vinee teneantur reddere dicto domino Villelmo, vel ei canonico in cujus parte esset dicta vinea, fideliter medietatem fructuum dicte vinee et arborum et pertinenciarum, exceptis avans et sarmentis 2, et ipsam vineam fideliter colere ad modum boni cultoris. quod si non reddiderit dictus Aynardus, vel heredes ejus, vel successores ejus in re illa, dictum capitulum vel ille canonicus in cujus parte esset, posset dictam vineam accipere et exigere in manu sua, propria auctoritate, si dictus Aynardus vel ille qui possideret dictam vineam, nollet emendare ad requisitionem dicti capituli, vel ejus in cujus parte esset, quam commandam dictus dominus Villelmus, et dictum capitulum, promiserunt per stipulationem dicto Aynardo recipienti pro se et suis heredi-" bus et successoribus ratam et firmam habere perpetuo et tenere et non contra venire, et ab omni persona manutenere et deffendere dicto Aynardo et suis heredibus et successoribus ad sex denarios placiti cum contigerit in mutatione episcopi maurianensis et possessionis3, et ad medietatem fructuum

dicte vinee et arborum et aliorum, exceptis avans et sarmentis, sub forma et conditionibus supradictis. et dictus Aynardus pro se et suis heredibus promisit dicto capitulo et juravit super sancta Dei evangelia dictam vineam colere ad modum boni cultoris et medietatem fructuum, ut dictum est, fideliter reddere dicto capitulo, vel ei etiam in cujus parte erit, et jus dicti capituli in re illa fideliter custodire. confitentes dictus Villelmus se habuisse a dicto Aynardo nomine intragii pro ista commandatione quinquaginta solidos viennenses*, et dictum capitulum undecim solidos viennenses, et de predictis voluerunt duo fieri instrumenta ejusdem tenoris, quorum unum habebit dictum capitulum, et aliud dictus Aynardus sigillo dicti capituli sigillatum. Et hoc actum fuit apud Sanctum Johannem in domo refectorii, quinque testes ad hoc vocati fuerunt et rogati, dominus Hugo capellanus et Johannes filius quondam Petri Porchet. Et ego Petrus Sybues auctoritate sacri palatii et domus episcopalis notarius hanc cartam rogatus scripsi et tradidi.

• Commandare, pour commendare, in commendam dare, donner en albergement ou à bail perpétuel.

2

* Exceptis avans et sarmentis. Aujourd'hui encore les paysans donnent le nom d'avan à l'osier jaune, salix viminalis.

3 Placitum, i. Au moyen-âge on appelait placitum, plait, la réunion de tous les ordres de l'Etat, présidée par le roi. Les seigneurs d'un rang inférieur tenaient aussi leurs plaits ou assises, où tous leurs vassaux devaient assister; on en obtenait quelquefois dispense en s'engageant à payer une redevance qu'on appelait aussi placitum. Dans cet acte, ce mot signifie la même chose que mutagium, muage ou muance, droit que l'albergataire devait payer à chaque changement de l'évêque ou du possesseur de la vigne.

"Confitentes dictus Villelmus se habuisse nomine intragii pro ista commandatione quinquaginta solidos viennenses. Le chanoine délégué par le chapitre pour faire cet albergement s'appelait Guillaume de Tigny. Il paraît que l'ancienne maison de Tigny avait un fief à Tigny, hameau de la commune de la Chapelle. Intragium, ii, droit que l'albergataire ou emphyteote payait en prenant possession du domaine albergé. On dit aussi introgium, ii, dans le même sens. Aujourd'hui encore les chanoines

[ocr errors]
« AnteriorContinuar »