Imágenes de páginas
PDF
EPUB

appellent introge un droit qu'ils payent au chapitre en prenant possession de leur canonicat. Commanda, æ, commandatio, onis, ces mots paraissent signifier ici exactement ce que nous appelons en Savoie un albergement, ou emphyteose faite à perpétuité.

71

Pierre Eymar, doyen de la cathédrale de Maurienne, fait donation au chapitre du cens annuel de 40 setiers d'orge pour être distribués aux pauvres chaque année au mois d'avril.

(16 Avril 1287.)

Anno Domini millesimo ducentesimo octogesimo septimo, indictione decima quinta, decimo sexto kalendas maii, ad honorem Dei et beate virginis Marie et omnium sanctorum ejus, Petrus Eymari domicellus in presentia venerabilis patris Aymonis Dei gratia maurianensis episcopi et presente capitulo, ad pulsationem campane ut moris est congregato, videlicet domino Petro Aymari decano maurianensi, domino Vifredo de Arva sacrista maurianensis ecclesie, domino Bonifacio Aymarii, domino magistro Bernardo, domino Johanne de Sancto Petro, domino Jacobo de Molario, domino Hugone Burse, domino Petro de Miolano, domino Aymone de Urteriis, domino Rodulpho de Belloforti, et domino Johanne de Miolano canonicis maurianensibus, donavit donatione inter vivos et irrevocabili domino et capitulo supradicto quadraginta sestaria ordei annualis, tali modo pactoque apposito inter ea quod dictum capitulum pro dicta quantitate bladi ipsi capitulo reddenda apud Vilarium Raymberti et apud Fontem Cohopertum secundum modum infrascriptum et securitatem infrascriptam in perpetuum facere teneatur elemosinam panis,

singulis diebus mensis aprilis, exceptis diebus sabbati, ita quod qualique die mensium singulorum aprilis sestarium et eminam ordei erogare in perpetuum Christi pauperibus dictum capitulum teneatur pro dicta quantitate que sibi solvi debebit tali forma. videlicet super decimis que dictus Petrus habet in cabannaria de Glatyniaco et de Belfaey, et in cabannaria supra crosum que vocatur cabannaria dogne valbonneyse et in cabannaria eus beulz1 et apud Rosetum et super quatuor sestariis terre sitis apud Vilarium Raymberti in campo Giroudonc cum rivagio et pertinenciis suis juxta viam publicam et juxta rivum de Lombarda et juxta terram Anselmi de campo Giroudonc et super quatuor sestariis terre sitis in alpeta juxta terram liberorum quondam Juliani de via et juxta prata. pro quibus quadraginta sestariis annualibus assignatis ut supradictum capitulum congregatum ut supra fecit pactum dicto Petro pro se et suis successoribus stipulanti et michi notario infrascripto stipulanti ad opus pauperum predictorum et omnium quos tanget vel quos tangere contigerit in futurum quod ipsum capitulum in futurum faciet dictam donationem panis modo supradicto Christi pauperibus. que omnia dictum capitulum et dictus Petrus pactis et stipulationibus sollempniter vallaverunt et predictum capitulum inde dedit fidejussorem dicto Petro et michi notario infrascripto stipulanti ut supra venerabilem patrem dominum Aymonem maurianensem episcopum et ipse Petrus eumdem venerabilem patrem dedit fidejussorem dicto capitulo pro predictis omnibus attendendis. qui venerabilis pater laudem suam predictis omnibus interposuit et consensum. Actum tamen extitit inter eos quod quandocumque dictus Petrus vel ejus heredes seu successores vellent alibi assignare super rebus ydoneis dictam censam bladi res predicte forent penitus liberate, et si pro parte vellent assignare, pro illa parte essent liberate. Item fuit dictum quod sestarium unum de illis quadraginta sestariis expendi debeat, ad opus pauperum in refectorio annis singulis in festo

[ocr errors]

beati Mathie apostoli cum emina ordei consueta et est sciendum quod cum expensis propriis ipsius capituli debet recipi et apportari et coqui dictum bladum secundum conventionem inhitam inter partes, et inde preceperunt ipse partes duo fieri publica instrumenta ejusdem tenoris, unum ad opus dicti capituli sigillo prefati reverendi patris domini Aymonis maurianensis episcopi sigillatum, et aliud ad opus dicti Petri sigilli ejusdem domini episcopi una cum sigillo prefati capituli munimine communitum. voluerunt etiam dicte partes quod hujusmodi instrumentum non possit viciari per fracturam sigillorum sed semper remaneat in sua firmitate ac si sigilla ibi apposita non fuissent. Et ego Aynardus de Costa Jarriaci auctoritate sacri palatii et domus episcopalis maurianensis notarius hanc cartam notatam et abbreviatam per manum cujusdam Stephani Amarfredi publici notarii, prout in nota facta manu ipsius plenius vidi contineri, in publicam formam redegi, scripsi et tradidi.

▲ Petrus Eymari domicellus.

Domicellus ou domnicellus, `diminutif de dominus; ce mot signifiait alors noble ou gentilhomme. Domicella, œ, diminutif de domina; de là est dérivé le mot demõiselle. Dans le principe ce titre ne se donnait qu'aux filles des rois et des princes, on l'a donné ensuite aux filles des comtes et des barons, et peu à peu il est descendu jusqu'à l'atelier de l'ouvrier.

* Autrefois le chapitre de Maurienne avait souvent parmi ses membres des sujets appartenant aux premières familles de la Savoie. On voit par cet acte qu'en 1287 il avait deux chanoines de la maison de Miolans ? Rodolphe de Beaufort et Aymon d'Hurtières. La maison d'Hurtières est l'une des plus anciennes familles nobles du comté de Maurienne. Ces trois maisons possédaient alors des châteaux dont il nous reste de grandes ruines à Miolans, à Beaufort et à St-Georges d'Hurtières, près d'Aiguebelle.

▾ Eus beulz, aux bouveries; beuz est un mot patois qui signifie étable ou écurie.

1

72

Le comte Amédée V reconnaît que si l'évêque et les chanoines de Maurienne lui ont accordé des secours contre le dauphin, ils l'ont fait sans y être obligés.

(14 Mai 1287.)

Nos Amedeus comes Sabaudie et in Ithalia marchio, notum facimus universis quod cum nos pluries requisierimus et rogaverimus, nostris necessitatibus exigentibus, reverendum patrem in Christo amicum nostrum honoratum dominum Aymonem Dei gratia episcopum maurianensem et capitulum ejus loci quod ipsi nos juvarent contra Dalphinum viennensem et alios nostros inimicos, et ipsi nos juverint ex eorum libera et spontanea voluntate, nos suum juvamen et auxilium nobis non debitum nec ex debito requisitum per nos, quod cum de gratia speciali nobis per ipsos impensum, et etiam impendendum in ipso negotio confitemur, non volentes quod ex hac gratia nobis facta sive facienda eisdem vel eorum ecclesie prejudicium aliquod possit in posterum generari, non enim dignum est ut unde merentur gratiam et commodum dispendium consequantur. In cujus rei testimonium magnum sigillum nostrum presentibus duximus apponendum. Datum Chambayri in vigilia ascensionis Domini anno ejusdem millesimo ducentesimo octuagesimo. septimo.

Acensement d'une pièce de bois et broussailles aux Moulins-desPrés par le chapitre de la cathédrale de Maurienne.

(29 Juin 1287.)

Anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo septimo, indictione decima quarta tertio kalendas julii venerabili domino Aymone existenti episcopo maurianensi in presentia prefati domini episcopi, domini Petri Eymarii, domini Vullelmi de Tygniaco et domini Jacobi de Molario canonicorum maurianensium et plurium aliorum vocatorum pro testibus et rogatorum dominus magister Bernardus canonicus maurianensis de consensu et voluntate capituli maurianensis presentis et concedentis ad pulsationem campane, ut moris est congregati et ipsum capitulum accensaverunt in perpetuum et dederunt ad censam Guigoni dicto Mugnerii habitatori Sancti Johannis et ejus heredibus et successoribus tale salicetum et eppinetum et elmum quod dictum capitulum habet et possidet et habere videtur sub burgo Sancti Johannis ad molendina pratorum juxta pratum Johannis Rubei et juxta salicetum Guigonis Vauterii et juxta pratum domine Guigone et juxta pratum Vullelmi de Sancto Mychaeli et juxta pratum... et juxta terram Jacobi de Turre ex una parte et ab istis coherentiis usque ad Arvanum et usque ad Arcum. Et hoc pro decem solidis viennensibus de censa annuali solvenda in perpetuum in natali domini dicto domino magistro Bernardo vel ejus mandato, vel dicto capitulo annuatim. Et fuit actum inter eos et appositum tale pactum quod dictus Guigo possit ibi facere et edificare molendina vel alias aysias2 quas voluerit. Item fuit actum inter eos quod dictus dominus magister Bernardus vel dictum capitulum debent solvere

« AnteriorContinuar »