Imágenes de páginas
PDF
EPUB

3

expensas turnarum que fierent per communitatem illorum qui habent res in dicto loco pro deffensione rerum ad dictum proborum virorum et alias expensas aysiarum quas faceret dictus Guigo in dicta re debet facere dictus Guigo! Item fuit actum inter eos quod si aqua vel ruyna duceret dictam rem accensatam et aysias quas dictus Guigo faceret in dicto loco, ipse Guigo vel sui non tenerentur ad solutionem dicte cense faciendam. Quam censam dictus Guigo pro se et suis promisit et juravit supra sancta Dei evangelia solvere in perpetuum dicto domino magistro Bernardo vel dicto capitulo annis singulis, termino supradicto sub pactis et conditionibus supradictis sub obligatione omnium bonorum suorum. Et dictum capitulum una cum predicto domino magistro Bernardo promiserunt per stipulationem dicto Guigoni accensationem predictam ratam habere cum rivagio" consueto pro dicta censa dicto Guigoni et suis. Et est sciendum quod inter dictam rem accensatam est quedam pecia prati et elmi 3 quam tenet dictus Guigo a domino Viflredo ad censam ut dicit dictus Guigo. Et de predictis voluerunt duo fieri instrumenta ejusdem tenoris quorum unum ad dictum capitulum pertineat et aliud ad dictum Guigonem sigillo dicti capituli sigillatum, ita quod si sigillum frangeretur seu lederetur nichilominus instrumentum in suo robore permaneret. Hoc actum fuit apud Sanctum Johannem maurianensem in refectorio ubi ad hec vocati fuerunt specialiter et rogati dictimet testes superius nominati.

Salicetum pour salictum, bois de saules; eppinetum pour spinetum, broussailles; elmum, lieu planté d'ormes.

Aysiæ, arum, ce mot paraît signifier ici les petites constructions que le fermier pourrait faire pour faciliter l'exploitation du terrain acensé. Dans le patois du pays ce mot signifie encore aujourd'hui ustensiles; on dit les aises d'un artisan pour indiquer tous les ustensiles dont il se sert pour l'exercice de son état; les aises de la cuisine pour signifier toute la batterie de cuisine.

8 Turnæ, arum, les digues.

* Rivagium, ii, droit de dériver les eaux pour l'arrosage du terrain albergé.

› Pecia prati.

Pecia, e, pièce, morceau, fragment; pecia prati, pecia vinec, pelit pré, petite vigne. De là sont dérivés les mots dépecer, rapiécer.

74

Acensement des moulins des prés par le chapitre de la cathédrale de Maurienne.

(29 Juin 1287.)

Anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo septimo, indictione decima quarta, tertio kalendas julii, venerabili patre domino Aymone existenti episcopo maurianensi, in presentia prefati domini episcopi, domini Petri Eymarii, domini Vullelmi de Tygniaco, domini magistri Bernardi et domini Jacobi de Molario canonicorum maurianensium et plurium aliorum vocatorum pro testibus et rogatorum, dominus Viffredus de Arva canonicus maurianensis pro se et pro domino magistro Jacobo canonicis maurianensibus de mandato et consensu totius capituli maurianensis ad pulsationem campane ut moris est congregati presentis et concedentis. Et prefatum capitulum adcensaverunt in perpetuum et dederunt ad censam Guigoni dicto mugnerii habitatoris Sancti Johannis maurianensis et omnibus heredibus et successoribus, duo molendina1 cum rivagio et bialagio pertinenti ad dicta molendina que sita sunt sub villa Sancti Johannis ad molendina pratorum juxta rem capituli utrinque et juxta angulum prati quondam uxoris Alberti et juxta angulum prati Johannis Rubei. Et hoc pro duodecim sestariis frumenti sicci et affeytati et receptibilis de censa annuali solvenda dictis domino Viffredo et domino Jacobo vel dicto capitulo seu mandato ejus, et terciam partem ad festum sanctorum omnium et

aliam terciam partem ad carniprivium et aliam terciam partem ad festum beati Johannis in perpetuum annuatim et fuit actum inter eos et appositum tale pactum in dicta accensatione quod dictus Guigo et sui debent et tenentur facere omnes expensas dictorum molendinorum et bialagii, exceptis expensis turnarum quas dictus dominus Vifredus et dictus dominus Jacobus vel dictum capitulum debent solvere de censa predicta quando fierent turne per communitatem illorum qui habent res in dicto loco pro deffensione ipsarum rerum et tunc debent solvere secundum quod pertineret ad dicta molendina, facta legitima taxatione et legali. item quod si aqua vel ruyna vel diluvium aque dirueret vel duceret dicta molendina, dictus Guigo vel sui ad solutionem dicte cense nullatenus tenerentur". Quam censam dictus Guigo pro se et suis heredibus promisit et juravit suprą sancta Dei evangelia solvere in perpetuum dicto domino Viffredo et dicto domino Jacobo vel eorum mandato vel dicto capitulo vel ejus mandato, annis singulis, terminis supradictis, sub pactis et conditionibus supradictis sub obligatione omnium bonorum suorum. Et dictum capitulum vice versa cum dicto domino Viffredo promisit dicto Guigoni per stipulationem dicta duo molendina cum byalagio ab omni persona manutenere et deffendere dicto Guigoni et suis pro dicta censa. Et de predictis voluerunt duo fieri instrumenta ejusdem tenoris quorum unum ad dictum capitulum pertineat et aliud ad dictum Guigonem, sigillo dicti capituli sigillatum. Ita quod si contingeret sigillum frangi seu in aliquo ledi nichilominus instrumentum in suo robore permaneret. Hoc actum fuit apud Sanctum Johannem maurianensem in refectorio ubi testes superius nominati vocati ad hoc fuerunt et rogati.

• Duo molendina, les moulins des prés en dessous de St-Jean de Maurienne.

* Bialagium, canal qui conduit l'eau au moulin ; droit de se servir de l'eau dudit canal.

* Affeytati, pur; douze setiers de froment sec, pur et recevable, de l'espagnol afeytar, soigner, orner, parer. Le mot affaitâ est encore employé aujourd'hui en Savoie par les paysans; il signifie : 1o fouler au foulon; 2o frapper, maltraiter; 3o secouer, agiter, vanner.

"Les moulins des prés étant exposés aux débordements du torrent de Bonrieux, il a été convenu que le chapitre demeurerait chargé de ce qu'il y aurait à payer pour l'entretien des digues, et que dans le cas d'une invasion totale et de la destruction des moulins l'albergataire n'aurait plus de cens à payer.

75

Henri, prévôt du chapitre d'Aiguebelle, acense au curé de Mont-Denis les deux tiers des dimes de sa paroisse qui faisaient partie de la prébende du doyen d'Herford, en Angleterre, chanoine de Maurienne.

(4 Juillet 1297.)

Anno Domini M.cc. nonagesimo septimo, indictione decima, quarto nonas julii, venerabili patre in Christo domino Aymone Dei gratiâ existente episcopo maurianensi, coram testibus infrascriptis, cunctis appareat evidenter per hoc presens publicum instrumentum quod venerabilis vir dominus Henricus, prepositus Sancte Katerine de Aquabella et canonicus maurianensis, procurator venerabilis viri domini décani herfordiensis, canonici dicte ecclesie Mauriane1, ut asserebat, et dicebat in hac parte, adcessavit et nomine cense dedit, nomine dicti domini decani, de voluntate et consensu expresso nobilium et discretorum virorum dominorum Petri Eymarii decani Mauriane, Vilfredi de Arva, Johannis de Miolano, Villelmi de Tiniaco, magistri Bernardi, Aymonis de Urteriis, filii quondam Viffredi de Miolano, Hugonis Burse et Villelmi

Aymari. omnium canonicorum predicte maurianensis ecclesie, congregatorum in simul in capitulo, ad sonum campane, ut moris est hactenus consuetum, in refectorio dicte ecclésië, dogno Jacobo incurato ecclesie Montislineti, omnes decimas, scilicet duas partes quas dictum capitulum habet aut habere debet in parrochia Montislineti, dum ipse dognus Jacobus curam tenuerit parrochie predicte, scilicet in feudis domini comitis, Petri Ubodi et Marechallorum et in omnibus aliis locis in quibus dictum capitulum seu alter nomine ipsius percipere decimam consuevit tâm in agnis quam in omnibus bladis et in leguminibus et canabo et omnibus aliis quocumque nomine censeantur et in curtilibus et in ortis si qua sinţ et in omnibus aliis quibuscumque, et maxime confessus fuit dictus dominus Jacobus ad instantiam dictorum dominorum omnium canonicorum quod dictum capitulum habet dictas duas partes dicte decime in omnibus supradictis, et dicta ecclesia terciam partem. que decime devenerant in parte seu prebenda dicti domini decani, pro quadraginta quinque solidis forcium novorum Sabaudie vel monete equivalentis, annis singulis persolvendis, dicto domino decano in paschate vel ejus procuratori seu mandato capituli memorati. quàm summam pecunie promisit dictus dominus Jacobus solempni stipulatione et sub obligatione omnium bonorum suorum et juramento super sancta Dei evangelia corporaliter prestito, solvere et reddere in pace adtendere et complere annis singulis, statuto termino ut superius est expressum, et dictus dominus Henricus nomine quo supra, una cum dicto capitulo, promiserunt bona fide dicto domino Jacobo presenti et sollempniter stipulanti et recipienti dictas decimas, manutenere et deffendere in jure ab omnibus et garantire et si dicte decime majoris erant vel valoris cense predicte donaverunt ei gratis donatione que dicitur inter vivos, tanquam bene merito capellano eorumdem, inde preceperunt fieri duo instrumenta ejusdem tenoris ita quod dictum capitulum unum

« AnteriorContinuar »