DONACIONES «MORTIS CAUSA.» De las donaciones «mortis causa» encontramos las siguientes fórmulas que se explican por sí mismas: 326. UT STATIM RES FIERIT ACCIPIENTIS. 327. UT RES NON FIERIT ACCIPIENTIS, SED TUNC DEMUM CUM MORS ESSET INSECUTA. 328. UT NULLO CASU EJUS REPETITIO ESSET. Es decir, que se pagase inmediatamente la donacion y no se reclamase aunque antes muriese el donatario. JURISCONSULTOS. Una ley de Rómulo declaraba sacrilego y digno de muerte al patrono que defraudase á su cliente: 329. PATRONUS SI CLIENTI FRAUDEM FECERIT, SACER ESTO. La fórmula generalmente usada para pedir consulta á los jurisconsultos era: 330. LICET CONSULERE? Los jurisconsultos contestaban: 331. CONSULE vel LICET. Los consultantes, despues de exponer su consulta, pedian así la respuesta: 332. VELIM RESCRIBAS: vel, ROGO RESCRIBAS: Vel, QUÆRO. Pomponio, Papiniano y otros jurisconsultos nos presentan varios modelos de consultas: 333. INIUS DIOPHANTUS, POMPONIO SUO, SALUTEM. MINOR VIGINTI QUINQUE ANNIS NOVANDI ANIMO INTERCESSIT, En los fragmentos de Papiniano se lee otro ejemplo de estas fórmulas: 334. CUM PATRI LEX REGIA DEDERIT IN FILIUM VITÆ NECIS QUE POTESTATEM, QUO BONUM FUIT LEGI COMPREHENDI, MIHI RESCRIBERE, NAM SCIRE CUPIO. Los jurisconsultos usaban generalmente en el despacho de las consultas las siguientes fórmulas: 335. EXISTIMO: PUTO: VIDETUR MIHI: MAGIS EST: PROPE EST PLACUIT PRUDENTIBUS: QUÆSTIONIS EST: FUIT Cuando opinaban sobre algun punto con otros compañeros, disentian de ellos, ó se aproximaban á su opinion, usaban las siguientes fórmulas: 336. SCEVOLE ADSENTIOR.=EGO TREBATI SENTENTIAM PROBO. EGO PROCLIVIOR SUM UT PUTEM.-A SERVIO En sus ejemplos usaban generalmente de los siguientes nombres propios: 337. GAJUS SEJUS: LUCIUS TITIUS: MEVIUS: SEMPRONIUS: TITIA: SEMPRONIA. En los primeros tiempos los jurisconsultos no firmaban sus respuestas, pero escribian con frecuencia á los jueces lo que habian contestado en casos concretos, ó ratificaban lo que ante los tribunales decian los litigantes que los habian consultado. En el Digesto se encuentran numerosas respuestas de jurisconsultos, y allí puede acudir el que desee ver fórmulas sbre consultas, sentencias y opiniones: mas para poner aquí un ejemplo, adoptamos el siguiente: 338. DOMITIUS LABEO CELSO SUO, SALUTEM: QUERO AN TESTIUM NUMERO HABENDUS SIT, IS QUI ROGATUS EST SULIS, AUT VALDE STULTA EST CONSULATIO TUA. Para completar este tratado de fórmulas ponemos á continuacion algunos modelos de cartas entre comerciantes; de escrituras sobre contratos, y de cláusulas sepulcrales de testamentos, en inscripciones lapidarias. Modelo de carta de un administrador, tesorero ó mayordomo particular á una tercera persona que tenia fondos en casa de su principal: 339. OCTAVIUS TERMINALIS REM AGENS OCTAVII FELICIS, Carta de liquidacion de cuentas entre dos comerciantes: 340. LUCIUS TITIUS, GAII SEII, SALUTEM. EX RATIONE MENSÆ Carta en que se reconoce un depósito que se ha de restituir cuando lo pida el depositante: 341. LUCIUS TITIUS, SEMPRONIO, SALUTEM. CENTUM NUM MOS QUOS HAC DIE COMMENDASTI MIHI, ADNUMERANTE Carta sobre resto de cuenta, que el que la escribe ofrece pagar en dia dado, y si no lo hiciese, abonará intereses: ΤΟΜΟ Ι. 22 342. TITIUS, SEIO, SALUTEM. REMANSERUNT APUD ME QUIN QUAGINTA EX CREDITO TUO EX CONTRACTU PUPILLORUM Modelo de escritura de venta de una casa: 343. PASCUTIUS CULITA PASCUTII CULITE F. SARNENSIS SARCULARIUS, CUM PIGNANTIA NIGELLA, QUÆ VIRO SUO NUNC HIC ADEST, ET SUO ET UXORIS NOMINE, VENDIT SEGNITIO FUNESTILLO, ACERRANO VIATORI, QUI IPSUS EMIT SIBI, LIBERIS, NEPOTIBUS, PRONErotibusque suis, CUM OMNI POSTERITATE, DOMUNCULAM: SITA EST SARNENSI IN SUBURBIO, SECUNDUM FLUMEN. TRIBULES AC VICINOS BONOS HABET, PILUTIUM RUFILUM, COCLEATIUM SURRIPONEM, ITEMQUE LARDATIUM FABARONEM. PROBA EST DOMUNCULA TOTA, PROBA CONTIGNATIO, PROBUS PARIES, TECTUM IPSUM PROBE CANTERIATUM ADSERULATUMQUE, QUERNIS ETIAM SCANDULIS AVERUNCONIS FABRI. PROBA CISTERNA, SINE ULLO SALICULI VITIO AUT LATRINÆ SERVITUTE. FUNDAMENTA BENE JACTA: VOLUTABRUM LUTULENTUM, IN QUO VICINIE TOTIUS SORDES DESIDEANT. HARULA AD SOLEM MERIDIANUM EXPOSITA, FIRMITERQUE QUATERNATA. UNCIOLE TRES PRETIUM. TU PASCUTI ACCEPISSE ARGENTUM OMNE PERPENSUM PROBE ET ENUMERATUM FATERIS. TIBI VERO, SEGNITI, EA DOMUNCULA SOLLEMNI MORE EST A PASCUTIO EVINCUNDA, AB IPSIS ETIAM FUNDAMENTIS TOTA, CUM TECTO, ADSERIBUS, CANTERIIS, CLAVICULIS, SCALIS, FORIBUS CULINE VOLUTABRIQUE DECURSIBUS, AB INFIMO SOLO AD USQUE COELLI SUBSELLIUM, CUM IPSO ETIAM COELO, CUMQUE TERRÆ IMIS ATQUE PERIMIS INFERÑISQUE. SISTES AUTEM IN OMNI FORO ET CAUSA, FESTIS |