futuris regularem vitam professis imperpetuum. Religiosis desideriis dignum est facilem prebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Eapropter, dilecti in domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et prefatum monasterium, in quo divino estis obsequio mancipati sub beati Petri et nostra protectione, suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascumque possessiones, quecunque bona idem monasterium in presentarium juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, deo propicio, poterit adipisci, firmo vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant, in quibus hec propriis duximus exponenda vocabulis : Locum in quo ipsum monasterium est, ecclesias Sancti Michaelis, Sancti Sebastiani, de Cuberiis, de Machiaco, de Maximiaco, de Antanens, de Sancto Cirico, de Domno Petro, de Castellione, de Lais, de Albuconatis, de Caseto, de Chacellay, de Marcelliaco, de Sivriaco, de Domno Martino, de Villa, de Sancta Columba, de Riolgiis, de Sancto Leodegario, de Sancto Cirico, de Calme, de Sancto Romano, de Sancto Martino, de Pressiaco, de Laviaco, de Solomiaco, de Sancto Nicetio. de Lisiniaco, de Turre, de Velchia, de Cambosco, de Fargiis, de Sancto Andrea, de Viricella, de Sancto Christoforo, de Albespino, de Castel, de Rocca, de Sancto Juliano, capellam de Sancto Eanmundo, de Chano, de Orlenatis, de Vernaisonis, de Griniaco, cappellam de Givorco, de Vesia, de sancto Boldilio, de Campaniaco, quicquid habetis in ecclesia Sancti Prejecti, ecclesiam Sancti Martini de Aloso, de Manasseu, de Tochiaco, de Sancto Simphoriano, et ecclesiam Sancti Petri cum Mariniaco et tota parrochia illius ville, ecclesias de Maysiaco, de Sancto Boneto, de Sancto Laurentio, de Pauliaco, de Grinniaco, de Arciaco, de Saliniaco, de Tilio, de Sancto Mauricio, de Sancto Benedicto, de Marciant, de Lommaco; in parrochia Viennensi : ecclesias de Vion, de Haiserant, de Saccheras, de Estabulis, de Chamunatis, de Mura, de Cervia, de Hairamen, de Jurvant, de Vallibus, de Casno, de Sacalatis, de Cavaniaco; in Aniciensi parrochia: ecclesias de Tentanis, de Sancto Georgio, de Ysingiaco, de Salis, de Merlo, de Estivalis: in Bellicensi parrochia: ecclesias de Ysiaco, de Geliniaco, de Peziaco, de Brenniaco, de Sancto Benigno, de Sancto Franco, capellam de Cordono; in parrochia Gratiopolitana: ecclesias de Lemenco, de Viveriis, de Somniaco et cappellam burgi quod dicitur Cambariacum ; in Gebennensi parrochia; ecclesias Sancti Johannis, Sancti Gervasii, Sancti Ypoliti de Villa, Sancti Pancratii de Bogena, de Capella, Sancti Laurentii de Sala, Sancti Laurentii de Cornillun, de Passere, cappellam de Maorna, ecclesiam de Monoste, de Javenno, de Bardiniaco, de Cosmiaco, de Polli

niaco, de Mairin, de Marsiniaco, de Burdiaco, de Mainniaco, de Joliaco, de Colonges, de Sancto Gengulfo, de Maresco, Sancti Georgii, de Essartinis, de Genevray, de Burmgio, de Anamaschi, de Duesno, de Bella Valle, de Torono, de Vasliaco, de Sancto Marcello, Sancti Geraldi, ecclesias de Cusiaco, de Tolliaco; in Lausannensi parrochia: ecclesiam Sancti Desiderii; in parrochia Sedunensi; ecclesias de Aleo, de Saxone, de Riddat, de Clagiis, Sancti Romani de Agenta, Sancti Jacobi de Grangiis; in Augustensi parrochia: ecclesias Sancti Eusebii, Sancti Ylarii, Sancti Bartholomei, Sancti Vincentii; in Tricastrensi parrochia : ecclesias de Palatio et de Cas tello Novo. Decernimus ergo ut nulli omnino homini liceat prefatum monasterium temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel injuste datas suis usibus vendicare, minuere seu aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione atque sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva diocesanorum episcoporum canonica justicia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis pagi. nam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo cercione comonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Qunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, quatenus ét hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen. (Sequitur scriptura inter duo signa): Ego Eugenius, catholice ecclesie episcopus. (Sequntur et alii scripture cum pluribus signis) : Ego Conradus Sabinensis episcopus. Ego Oto, diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum aureum. Ego Guido, diaconus cardinalis Sancte Marie in Porticu. Ego Johannes, diaconus cardinalis Sanctorum Sergii et Bachi. Ego Octavianus presbiter cardinalis tituli Sancte Cecilie. Ego Hugo Hostiensis episcopus. Ego Gerardus, diaconus cardinalis Sancte Marie in Via lata. Ego Rollandus, presbiter cardinalis tituli Sancti Marci. Ego Henricus, presbiter cardinalis tituli Sanctorum Nerei et Achillei. Datum Rome, apud Sanctum Petrum, per manum Besonis, scriptoris Sancte Romane ecclesie, IIII kal. Martii, indictione prima, incarnationis dominice anno M° C. LII°, pontificatus vero donni Eugenii pape III anno nono.

(Cartulaire mss. d'Ainay, fo XXII. — Bibliothèque de la ville de Lyon, collection Coste, no 450).

XXXVII

Etat du revenu du Doyenné de Montberthoud.

1155-1157.

HEC EST CONSTITUTIO EXPENSE CLUNIACI, PER MANUM HENRICI, EPISCOPI WINTONIENSIS.

Decania de Monte Bertoldi :

Prepositura Roberti sacerdotis reddit VII libras et XVII solidos, et VII denarios, et IIII sextarios et dimidium frumenti et siliginis, et X sextarios vini et dimidium, et IIII multones et dimidium baconem, et I justiciam mellis, et sexies XX capones, et X operarios ad prata falcanda. - Prepositura Bernardi reddit VIII libras et VII denarios, et I sextarium et dimidium frumenti, et II sextarios avene, et XVIII sextarios vini, et X porcos, et IIII multones, et IIIIXX et VII capones, et XXXVIII sectores ad prata falcando, sed dicunt quod alique terre ibi vastate sunt et deserte. Hec due prepositure reddunt in Augusto denarios et annonas pro panibus et frescengis, et in festivitate S. Andree porcos. -Prepositura Silvii sacerdotis reddet LIII solidos et VIII denarios, et VII sextarios et dimidium frumenti, et V sextarios avene, et VI sextarios vini una quarta minus, et III porcos et II multones, et IIII anseres, et XXVI gallinas. Tempore vendemie debentur inde monacho vel servientibus ejus aliquas procerationes. - Prepositura Poncii sacerdotis reddet IIII libras et XV denarios, et II sextarios et I cartallum frumenti, et I porcum et III multones, et XXIII gallinas. Hec omnia redduntur in festivitate Sancti Martini et in Natali Domini. Prepositura Stephani reddet XXIII solidos et II denarios, et dimidium sextarium frumenti, et VIII gallinas. - De servicio de Briul debentur XVII solidi, et VI sextarii vini, et I sextarius et I cartallum frumenti et II gallinæ. Apud Farens redduntur IIII libræ et V solidi et II denarii et VII sextarii et dimidium frumenti, et V sextarii avene, et XVII gallinæ. Erant olim apud Montem Bertoldi II piscarie, quidam dicunt quod IIII erant, sed omnes destructe sunt. Sunt ibi XVIII ecclesie: ecclesia de Monte Bertoldi ; ecclesia de Cortel reddit per annum XX solidos; una ecclesia Sancti Desiderii reddit V solidos et IIIIam partem de omnibus bladis. Ecclesia de Farens, et tota decima colligitur cum dominio. Ecclesia de Monte Merulo valet X solidos; ecclesia de Munceals reddit domino II partes decime de frumenti et siliginis et vino, et de aliis rebus XX, quandiu dominus voluerit et III solidos et dimidium ex consuetudine. De tribus

ecclesiis de Oratorio redduntur XI solidi, et due partes sepulture sunt domini, et tota decima est domini, preter Vitum cartallum, et medietas et offerenda est domini, et tota candela. De ecclesia de Cheanteins tota decima est domini, preter Vltum cartallum, et due partes sepulture sunt domini et tota candela. In ecclesia de Amberiaco census est domini el tota decima preter IX cartallum, et due partes sepulture et offerenda et tota candela. Ecclesia de Saviniaco reddit X solidos et dimidium, et tota decima est domini et offerenda et sepultura est tota domini preter IIII partem. Sacerdos autem Robertus, quia probus homo est, habet III partem quandiu vivit. In Bressia sunt due ecclesie que vastate sunt et deserte, sicut et alie terre que ibi sunt. Restant adhuc IIII ecclesie de quibus nichil quesivimus, scilicet ecclesia de Monte Bertol, et ecclesia Sancti Germani, et ecclesia ad Judeos, et ecclesia altera de Sancto Desiderio. Superstunt adhuc de redditu de Sendrens, quod pertinet ad Montem Bertoldi, XXXV solidi, et XII frescengs et IX sextarii siliginis. Omnes decime supradictarum ecclesiarum et tasche, si bonum tempus fuerit, valent XL modios, et modius unus habet VIIII sextarios. Est apud Montem Bertoldi I furnus, qui valet V solidos. Est ibi molendinum, quod reddet VII solidos, et aliud molendinum, quod reddet III solidos et I porcum et III partes unius sextarii annonis. Est ibi tercium molendinum quod reddit I sextarium frumenti, et II sextarios vini, et I porcum et I mulţonem. In duabus preposituris que sunt in Bressia solebant accipi X libre in denariis et in annonis, et modo ibi nil accipitur quia terra vastata est. Terra quam tenuit mater Uldrici valet X solidos. In instauramento sunt ibi due asine et XIX boves, et V possunt addi; et V vacce sunt ibi, et XV possunt addi; et II troie sunt ibi, et XL porci possunt addi; et sunt ibi C et X oves. Sunt ibi seminata LV sextarii siliginis et XII sextarii frumenti. In augusto colliguntur ibi XL sextarii frumenti, et XXX modii siliginis et XV carrate vini; sed in bono tempore possunt ibi colligi XXX carrate vini. Omnes carruce villanorum que ibi sunt debentur bis ad seminandum, et ad vinum, et ad fenum et ligna deportanda. Ad vineas colendas sufficiunt L solidi. Possunt ibi colligi LX carrate feni. Domus de Monte Bertolt debet Cluniaco CCC sextarios siliginis et duas procerationes plenas propter carnem, unam in viglia Purificationis, alteram in festivitate Proti et Jacinti, et XV frescengas, et XV multones et XV solidos in Concha. -Debitum de Monte Bertoldi XXIIII : libre et VIII solidi et sexies XX sextarii annone. Summa omnium hoc est: XXXV libre et IIII solidi et V denarii, et XXII sextarii frumenti et

dimidium, et XII sextarii siliginis, et de omnibus annonis CCCLX sextarii, et XII sextarii avene et II modii et dimidium, et II sextarii vini, et XXVIII tam porcos quam frescengas, et dimidium baconem et XIIII multones et CC gallinas, quater XXIII ancas, et I justiciam mellis, et XXXVIII operarios ad prata falcanda. Hec omnia redduntur absque lucratione dominii. Preterea sunt ibi XVIII ecclesie, quarum quedam decime, offerende, et sepulture et tasche non sunt annumerate. Insuper possunt ibi colligi de dominio, si bonum tempus fuerit, L sextarii frumenti, et XXX modii siliginis, et XXX carrate vini et LX carrate feni.

(Archives du Cluni. - Cartulaire B, fo 294 ro et v°.)

XXXVIII

Confirmation par le pape Adrien IV, de la transaction faite entre Azon, chambrier de l'Eglise St-Paul de Lyon, et Etienne de Villars, relativement à la garde de l'obédience de Rigneux-le-Franc.

1155-1158.

Adrianus episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio Crancerio, camerario ecclesie Sancti Pauli, salutem et apostolicam benedictionem. Ea que inter aliquos discordantes, transactione vel concordia mediante, statuuntur, nullo debent ausu temeritatis infringi, nulla presumptione mutari; ea propter, dilecte in domino fili C., tuis justis postulationibus grato concurrentes assensu, transactionem, que inter A., predecessorem tuum, et Stephanum de Vilar, supra custodia obedientie de Riniaco et possessionibus ejus, utriusque partis assensu facta fuisse dinoscitur et scripto firmata, nos auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio corroboravimus, statuentes ut nulli omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere, vel ei aliquatenus contraire. Si quis autem hoc attemtare presumpserit, indignationem omnipententis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Rome, apud Sanctum Petrum, kal. junii.

(Original.-Archives du Rhône. Titres de St-Paul.)