seneium eisdem civibus graciam et ius in foresta, ipsi civitati adiacente, ac palude, quod Reit vulgariter nuncupatur, prout eis a predictis predecessoribus nostris indulta fuisse noscuntur, similiter indulgentes. Preterea cum clare memorie dominus Wilhelmus, Romanorum rex, predecessor noster, predictis civibus duxerit concedendum, ut nomine precarie singulis annis persolverent nonnisi centum et quinquaginta libras Argentinensis monete, nos concessionem huiusmodi, prout ab eodem facta esse dinoscitur et conscripta, ratam habemus et gratam, eamque presentibus confirmamus. Horum serie simpliciter protestantes et firmiter promittentes, quod civitatem ipsam de Hagenowe neque cives eosdem alicui titulo pignoris nolumus obligare vel aliquatenus alienare a nobis, sed ipsos sub nostro et imperii dominio perpetuo retinere, nec ab aliquo eorundem civium singulariter, nomine singularis exactionis, aliquid volumus extorquere, nisi forte ipsorum aliquis tale delictum commiserit, quod secundum iura et consuetudinem civitatis eiusdem culpa delicti et qualitas id exposcat. Insuper presenti edicto duximus statuendum, ne aliquis predictorum civium filiam vel neptem aut consanguineam sive viduam seu relictam alicuius alicui tradere in uxorem per nos aliquatenus compellatur. Adhec statuimus et mandamus, ut omnes, qui possessiones et bona infra eiusdem civitatis ambitum obtinent, ad precarias et servicia in civitate ipsa nobis et nostris successoribus facienda, precariarum et serviciorum huiusmodi subire onera simul cum ipsis civibus teneantur. Statuimus etiam et mandamus, ut quicunque alienus cum hominibus nostris et imperii matrimonialiter coniungatur, post ipsius obitum ille, qui eius dominus fuerat, sive liber vel ministerialis, seu cuiuscunque condicionis existat, hominem nostrum superstitem, vel eius liberos occasione bonorum eo modo, quod vulgariter dicitur Buteilen, possit vel debeat nullatenus impetere vel gravare. Quare universis et singulis districtius inhibemus, ut nulli homini omnino liceat hanc paginam nostre concessionis, confirmacionis, inhibitionis et statuti nostri tenorem infringere, vel ei ausu temerario contraire, quod qui facere persumpserit, gravem indignacionem celsitudinis nostre se noverit incursurum. Datum Wissenburg XX. die Septembr. indictione quinta decima, anno Domini millesimo CCL. septimo, regni vero nostri anno primo. d) Eiusdem Richardi confirmatio privilegiorum civitatis Hagenoensis. a. MCCLXII. d. XVI. Octob. Ex autographo eiusdem civitatis. (Aus Schöpflin, Alsatia Dipl. Pars I. p. 441. Ricardus, Dei gratia Romanorum rex semper augustus, universis sacri imperii Romani fidelibus, presentes litteras inspecturis in perpetuum. Ut dilecti fideles nostri, cives de Hagenowe, assidue in oculis nostris gracie nostre fractum se gaudeant invenisse, omnes libertates, iura et privilegia ipsis a divis augustis imperatoribus et regibus Romanis predecessoribus nostris, a nobis eciam pie concessa, prout in ipsis privilegiis plenius continetur, auctoritate regalis culminis eisdem civibus confirmamus, et presentis scripti patrocinio communimus, quosdam articulos ad maiorem ipsorum cautelam presentibus exprimentes, videlicet, ut de bonis eorum sitis extra civitatem preter census consuetos et debitos nulli debeant prestare servicia vel eciam exhibere, et nobis nomine precarie nonnisi centum quinquaginta libras Argentinensis monete, annis singulis, solvere teneantur, prout in alio privilegio, ipsis dudum a nostra maiestate concesso, specialiter est expressum. Insuper scultetus, qui preficietur eisdem, prestito iuramento, promittet, quod scabinorum et iuratorum sentencias, rite latas, et antiquum ius et consuetudines approbatas civitatis ipsius, nec non predictas libertates, jura et privilegia eisdem concessa, inviolabiliter teneat et observet, et faciat ab omnibus observari. Preterea volumus et mandamus, ut legitimi, honesti et integre fame concives eorum, in iudicio nostro et nostrorum officialium sicut ministeriales et milites, rite valeant ferre sentencias, et eciam promulgare. Adhec volumus et mandamus, ut Judei de Hagenowe, camere nostre servi, nostre camere tantum et per nostras patentes litteras serviant, nec ab aliquo, quicunque fuerit, ad indebita et inconsueta servicia compellantur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis et confirmacionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, gravem indignacionem celsitudinis nostre se noverit incursurum. Datum apud Hagenowe XVI. die Octobris, indictione VI. anno Domini MCCLX. secundo, regni vero nostri anno sexto, per manum magistri Arnoldi de Hollandia prepositi Wetslariensis, dilecti prothonotarii nostri feliciter amen. e) Alberti I. imp. diploma de immunitate novorum civium in Hagenovia. a. MCCXCIX. d. XXVII. Octob. Ex chartulario civitatis Hagenoensis. (Aus Schöpflin, 1. 1. Pars II. p. 73.) Nos Albertus Dei gracia Romanorum rex semper augustus, ad universorum sacri Romani imperii fidelium, quos opportunum noscere fuerit, noticiam cupimus pervenire, quod omnes illos cives, qui a decem annis et circa apud Hagenoyam jus civile et residenciam habuerunt, et similiter illos, qui per annum et diem residenciam fecerunt ibidem, aut fecerint in futurum, cives antiquos esse censemus et volumus, ita quod nullus omnino, preter nos ipsos et cives civitatis predicte de ipsis quidquam ordinet, judicet vel disponat, presencium testimonio litterarum 1). Datum in Ezzelingen VI. kal. Novembr. indictione XIII. anno Dom. millesimo nonagesimo pono, regni vero nostri anno secundo. VIII. Das Recht der Stadt Molsheim. 1219. 1236. Die Stadt Molsheim erhielt 1219 von Kaiser Friedrich II. ein schriftliches Privilegium. Eben dieses wurde ihr 1236 von demselben Kaiser bestätigt und in die neue jetzt ausgefertigte Urkunde mit aufgenommen. Die letzteré wird im Folgenden aus Schöpflin, Alsat. Dipl. P. 1. p. 336. mitgetheilt. Als Herr des Ortes erscheint nur der Kaiser selbst und als Obrigkeit wird nur der vom Kaiser eingesetzte judex (§ 3) genannt. Persönliche Freiheit wird auch hier als zum Bürgerrecht gehörig angesehen; daher sollen die Erben eines Verstorbenen Niemandem wegen des Sterbefalls zu antworten verpflichtet sein; denn dieser letztere ist bei dem sogenannten Val oder Butel, § 2, gemeint. J. Grimm D. Ralt. S. 364. Ueber den Unterschied, welcher zwischen Butel und Hauptrecht gemacht wurde, habe ich weiter unten bei der Stadt Annweiler ausführlicher gehandelt. 1) Schöpflin bemerkt in der Note: Annal. Colmar. ad an. 1299 observant, Albertum regem abstulisse civitatibus imperii libertatem, quam habebant cives residentes in villis, ut dominis suis minime servirent. Hagenoenses itaque novorum suorum civium, ex villis in oppidum migrantium, libertati et securitati prospecturi, hoc a rege privilegium impetrarunt. Friderici II. imp. privilegium pro civibus suis in In nomine sancte et individue Trinitatis. Fridericus secundus divina favente clemencia Romanorum imperator semper Augustus, Jerusalem et Sicilie rex. Tenore presentium notum esse cupimus tam presentibus quam futuris, quod constituti coram nobis cives de Mollesheim, fideles nostri, presentabant culmini nostro scriptum quoddam concessum eis tempore regni nostri, supplicantes devote, ut idem scriptum eis confirmare de nostra gracia dignaremur, cuius continentia talis erat. Fridericus secundus et cetera. Dignum est et rationi consentaneum, ut quos in serviciis nostris ferventes semper invenimus et paratos, eos munificentie nostre beneficiis curemus ampliare. Quapropter universis imperii fidelibus tam presentibus quam futuris notum facimus, quod nos attendentes grata et accepta servicia que fideles nostri, cives de Mollesheim nobis hactenus exhibuerunt et dante Domino in posterum poterunt exhibere. Advertentes nichilominus puram eorum fidem et devotionem, quam semper progenitoribus nostris conservarunt, recepimus eos et bona eorum tam mobilia quam immobilia sub specialem majestatis nostre protectionem, confirmantes eis et concedentes bonas eorum consuetudines et universa iura, que temporibus progenitorum nostrorum et usque nunc habuerunt. 1. Videlicet ut quicunque in ipso loco residentiam habuerint, nullum facere alibi servicium teneantur, vel ad id faciendum ab aliquo compellantur. 2. Quicunque etiam ibidem mortuus fuerit, masculus vel femina, nulli de iure, quod vulgariter dicitur Val vel Butel, heredes eorum superstites respondere tenebuntur, sed hereditatem et bona alia sine alicujus molestia obtineant. |