Imágenes de páginas
PDF
EPUB

Y denuncien con la debida reserva á las autoridades competentes las cofradías ó hermandades que carezcan de la aprobacion soberana, y procuren, como es propio de su sagrado ministerio, instruir y adoctrinar á todos sus feligreses en los verdaderos dogmas de la religion, no permitiendo, en cuanto esté de su parte, abusos y escesos contrarios á su regla.

5. Que se prevenga á V. E. encargue muy estrechamente á los alcaldes y gobernadores, que hagan cumplir por su parte en las provincias respectivas la ley y cédula citadas, señalando en cada pueblo, donde exista cofradía ó hermandad aprobada, el delegado régio que deba presidirla.

6.

Que se mande á la Audiencía proceda con la mayor actividad, y ejercite la mas esquisita vigilancia en todas las causas que se forman por contravencion á las leyes sobre cofradías.

7. Que sin perjuicio de la inmediata ejecucion de las reglas precedentes, sc autorice á V. E., como de órden de S. M. lo ejecuto, para que, formando espediente general sobre todas las asociaciones de esta clase que existen en esas islas, y reuniendo en él las ordenanzas ó estatutos de cada una, el número y nombre de sus individuos, y demás noti cias que crea conducentes, oiga el voto consultivo de la Audiencia, y corrija y haga cesar los abusos que se hayan introducido contra la observancia de dichas ordenanzas óestatutos, y además adopte, de acuerdo con la autoridad del respetivo prelado eclesiástico, last demás reformas que estime convenientes, y ejecute interinamente las que considere que no pueden producir graves inconvenientes, dando cuenta de todo en testimonio integro del espediente.

Y8. Que tanto V. E., como los demás gobernadores que le sucedan en el mando, se entiendan facultados para suspender, en caso de necesidad, cualquier cofradía aprobada, dando cuenta documentada al Gobierno. »

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

la Silla Apostólica, en los casos concedidos por derecho, sean ejecutores de todas las disposiciones piadosas, provenientes, tanto de última voluntad, como de acto inter vivos: hayan el derecho de visitar los hospitales, y cualesquier colegios, y cofradías de legos, hasta aquellas que se llaman escuelas, ó con cualquier otro nombre; salvo las que están bajo la inmediata proteccion de los Reyes, no mediando licencia de estos: como tambien las limosnas de los montes de piedad ó de caridad, y todos los lugares piadosos, cualquiera que sea su denominacion, aun cuando estos se hallen al cuidado de personas legas, y aunque dichos lugares piadosos gocen de privilegio de exencion: y últimamente, conocerán y ejecutarán por virtud de su cargo, con arreglo á los estatutos de los sagrados cánones, todas las cosas encaminadas al culto de Dios, á la salud de las almas ó á la sustentacion de pobres; sin que obste cualquier costumbre en contrario, aun inmemorial, privilegio ó estatuto.

BULA DE CLEMENTE VIII, EN 1604 (1).

Clemens Papa VIII.—Ad futuram rei memoriam.

Quæcumque á Sede apostólica ad promovendam Christifidelium salutem aliquando concessa sunt, etsi maturo consilio, magnaque prudentia, et cautione sancita, et decreta sint; tamen, cum Romanus Pontifex, de animarum salute sollicitus, progressu temporis animadvertit sensim aliquot abusus in eisdem statutis, et decretis observandis provenire; debet pro sui pastoralis officii munere illis opportuna ratione ocurrere, et quantum cum Domino potest, adhibito salutari remedio, providere.

»§. 1. Cum itaque à pluribus Romanis Pontificibus prædecessoribus nostris, et forsitan etiam à nobis nonnullis regularibus ordinibus, religionibus et institutis, ac etiam Christifidelium secularium archiconfraterni

(1) Esta bula es la disposicion canónica capital en materia de cofradias, despues del concilio.

tatibus, et congregationibus diversarum nationum, nominum et institutorum, tam in alma urbe nostra, quàm in aliis civitatibus, et locis christiani orbis institutis, facultas erigendi et instituendi in eorum, et aliis ecclesiis, et collegiis, necnon etiam sibi aggregandi confraternitates et congregationes in eadem. urbe, et in aliis locis existentes, eisque privilegia, indulgentias, facultates, aliasque spirituales gratias, et indulta sibi concessa respective comunicandi, attributa fuerit, ac nulla certa regula et ratio præscripta sit, quæ in hujusmodi erectionibus, institutionibus, aggregationibus, et communionibus faciendis servari debeat; propterea, sive negligentia superiorum ordinum, religionum, et institutorum, vel officialium archiconfraternitatum, et congregationum exigentium, instituentium, aggregantium, et communicantium, quæ confraternitatibus et congregationibus erigendis, instituendis, et aggregandis, et quibus communicationes privilegiorum et indulgentiarum, aliarumque gratiarum prædictarum fiunt, non servant formam in hujusmodi erectionibus, institutionibus, aggregationibus, communicationibus servari debitam; neque præscribunt modum, quo privilegia, indulgentias, facultates, aliasque spirituales gratias, et indulta prædicta consequi debeant, seu ipsarum confraternitatum, et congregationum incuria, quæ non inquirunt ea, quæ præstare oportet, ut illa consequantur, nonnullæ prava consuetudines irrepserunt, multaque incommoda inde provenerunt.

§. 2. Quibus nos, pro commisso nobis apostolicæ solicitudinis officio, paternaque erga omnes Christifideles charitate prospicere volentes, hac nostra constitutione perpetuò valitura, decernimus, atque statuimus, ut in posterùm, tàm hujus almæ urbis nostræ, quàm aliarum civitatum et locorum totius christiani orbis regularium ordinum, et religionum, et institutorum, quibus in eorum, et quibuscumque aliis ecclesiis, et collegiis, confraternitates secularium erigendi, et instituendi facultas concessa est, necnon etiam archiconfraternitatum, congregationum, cujusvis nationis, nominis et instituti illæ sint; et

in quibuscumque ecclesiis, domibus et oratoriis, tàm secularium, quàm, ut præfertur, quorumcumque etiam mendicantium ordinum, religionum, institutorum regularium, quamvis tàm ordinaria, quàm apostolica auctoritate erectæ, ac institutæ existant, seu alio quovis modo introductæ reperiantur; quibus alias confraternitates et congregationes instituendi, erigendi, ac sibi aggregandi, aliisque privilegia, indulgentias, facultates, aliasque spirituales gratias, et indulta prædicta elargiendi, et communicandi potestas á Romanis Pontificibus prædecessoribus nostris, vel á nobis, et Apostolica Sede attributa fuit, magistri, priores, præpositi, rectores, gubernatores, præceptores, primicerii, prælati, custedes, guardiani, præfecti, administratores, et alii officiales, seu superiores, quovis modo nuncupati, regularium siquidem ordinum, religionum, institutorum, unam tantum confraternitatem et congregationem, de consensu tamen ordinarii loci, et cum literis ejus testimonialibus, quibus confraternitatis et congregationis erigendæ et instituendæ pietas, christianæ charitatis officia, quæ exercere cupit, apud eos commendentur, in eorum, et quibuscumque aliis et collegiis erigere et instituere.

§. 3. Cæterarum vero archiconfraternitatum, et congregationum, in singulis civitatibus, oppidis, vel locis, unam etiam confraternitatem, et congregationem, dumtaxat, quæ apostolica, vel ordinaria auctoritate. prius erecta, ac nulli alteri ordini, religioni, instituto, archiconfraternitati, et congregationi ejusdem, vel alterius nationis, nominis et instituti aggregata sit, prævio similiter loci ordinarii consensu, et cum ejus literis testimonialibus, quibus ejusdem confraternitatis, et congregationis aggregandæ institutum, pictas, et christianæ charitatis officia, quæ exercere consuevit, apud cos commendentur, sibi adjungere et aggregare possint.

§. 4. Huic vero confraternitati, et congregationi erigendæ, instituendæ, seu aggregandæ, ea tantum privilegia, indulgentias, facultates, aliasque spirituales gratias et indulta, quæ ipsi ordini, religioni, instituto erigenti, instituenti, ac communicanti,

seu archiconfraternitati, et congregationi ag- || tias, facultates, aliasque spirituales gratias,

greganti, nominatim, et in specie, non autem quæ per extensionem, vel communicationem sibi quovis modo concessa sunt, et illa quidem non sub generali forma verborum, vel ad instar; sed expressè, et in specie communicare valeant.

§. 5. Statuta autem pro regimine ordinum, religionum, et institutorum, erigentium et instituentium, ac communicantium, seu archiconfraternitatum, et congregationum aggregantium, edita, confraternitatibus, et congregationibus erigendis, instituendis, et aggregandis, et quibus communicationes privilegiorum, ac aliorum prædictorum fiunt, impartiri non possint, nisi ea prius ab Episcopo diocesano examinata, et pro ratione loci approbata fuerint, quæ nihilominus ejusdem Episcopi decretis, ac moderationi, et correctioni in omnibus semper subjecta remaneant.

§. 6. Insuper volumus, et ordinamus, ut prædicti ordines, religiones, instituta erigentia, instituentia, ac communicantia, necnon archiconfraternitates, et congregationes aggregantes, certam erigendi, instituendi, et communicandi formulam, á nobis novissime approbatam, diligenter observent, secundum quam privilegia, indulgentias, facultates, aliasque spirituales gratias, et indulta ipsis ordinibus, religionibus, institutis erigentibus, instituentibus, et communicantibus, seu archiconfraternitatibus, et congregationibus aggregantibus, nominatim, expresse, non autem per communicationem, neque ad instar, ut supra concessa, ipsis confraternitatibus, et congregationibus erigendis, instituendis et aggregandis, et quibus communicationes fiunt, communicare possint.

§. 7.° Quibus confraternitates, et congregationes ejusdem dumtaxat nationis et nominis, ordinis, religionis et instituti, archiconfraternitatis, et congregationis, cui aggregantur, tàm hactenus aggregatæ, quàm inposterùm aggregandæ utantur, potiantur, et gaudeant, ita ut dictarum confraternitatum, et congregationum erectarum, institutarum, et aggregatarum, ac quibus communicationes factæ sunt, ministri et officiales, et alii supradicti, privilegia, indulgen

TOMO IX.

et indulta hujusmodi, prævia tamen recognitione ordinarii loci, qui, adhibitis duobus de ejusdem ecclesiæ capitulo, illa juxta Sac. Conc. Trid. decretum promulganda decernat, debitis temporibus promulgare valeat.

§. 8.° Quibus etiam ministris, officialibus, et aliis prædictis, eleemosynas, et alia oblata christianæ charitatis subsidia, juxta modum, et formam per ordinarium loci præscribendam, remotis tamen mensis, pelvibus, et capsis, quæ in ecclesiis et congregationibus publicè ad hoc exponi consueverunt, excipiendi potestas detur. Atque hoc ipsum ordines, religiones, instituta erigentia, instituentia, ac communicantia, seu archiconfratres, et congregationes aggregantes, tàm almæ urbis nostræ, quàm aliarum civitatum, et locorum quorumcumque, juxta modum á Vicario urbis, et ab ordinariis locorum respective præscribendum, observare teneantur. Eleemosynas sic collectas in reparationem, et ornatum ecclesiarum, tàm ordinum, religionum, institutorum erigentium, instituentium, et communicantium, ac archiconfraternitatum, et congregationum aggregantium, quàm confraternitatum et congregationum erigendarum, et instituendarum, et quibus communicationes fient, aut in alios earum pios usus, arbitrio ejusdem Vicarii nostri in urbe, necnon ordinariorum locorum respective fideliter exponere, atque erogare procurent, ut omnes intelligant cœlestes ecclesiæ thesauros, non quæstu, aut alicujus lucri causa; sed pietatis, et charitatis excitandæ gratia ex apostolicæ Sedis benignitate Christifidelibus aperiri.

§. 9. Præterea volumus, ut confessarii, qui vigore privilegiorum ipsis ordinibus, religionibus, institutis erigentibus, instituentibus, et communicantibus, seu archiconfraternitatibus, et congregationibus aggregantibus, concessorum, ac confraternitatibus et congregationibus aggregandis communicandorum, pro tempore eligi possunt, et poterunt seculares, scilicet in alma urbe á prædicto nostro Vicario, extra urbem vero á locorum ordinariis; regulares autem non solum. á prædicto Vicario nostro, et á locorum ordi 56

nariis respective, sed etiam á suis superioribus approbati sint, utque confratres confitentes á criminibus, casibus, et censuris, juxta dictorum privilegiorum (quatenus tamen sint in usu, sacri Concilii Tridentini decretis, ac Romanorum Pontificum prædecessorum nostrorum, et nostris constitutionibus non adversentur, nec revocata, aut sub aliquibus revocationibus comprehensa sint) formam et tenorem dumtaxat absolvere valeant. Decernimus insuper, ut idem confessarii prædictos confratres cujuscumque gradus, status, conditionis, præeminentiæ, etiamsi speciali nota dignæ fuerint, à casibus contentis in literis, quæ die Cœnæ Domini legi consueverunt, necnon violationis immunitatis, et libertatis ecclesiasticæ, et clausuræ monasteriorum monialium, si videlicet sine necessaria et urgenti causa, ac sine superiorum licentia, vel etiamsi causa et licentia concessa abutentes, prædicta monasteria ingressi fuerint, necnon violentæ manus injectionis in clericum, et singularis certaminis, seu duelli, ac ab aliis etiam casibus, tàm á nobis, quàm à prædicto nostro in urbe Vicario, et locorum ordinariis, respective reservatis, et pro tempore reservandis, et etiam á quavis excommunicatione, ab homine lata, absolvere, et super irregularitatibus, tàm ex aliquo defectu provenientibus, quàm occasione delicti contractis, cum aliquo dispensare, prætextu dictorum privilegiorum, nullo modo possint.

§. 10. Demum statuimus, et pariter ordinamus, ut confraternitates, et congregationes, ubivis locorum, quavis auctoritate, ut præfertur, erectæ, et institutæ, et quibus communicationes prædictæ factæ sunt, ac cuicumque ex dictis ordinibus, religionibus, institutis, archiconfraternitatibus, et congregationibus, ubilibet existentibus, hactenus aggregatæ, ab eisdem respective ordinibus, religionibus, institutis, archiconfraternitatibus, et congregationibus, novas erectionum, institutionum, communicationum, et aggregationum literas, juxta formam á nobis novissime approbatam, infra annum, si in Europa sint, et si extra Europam fuerint, infra biennium á die publicationis præsentium in romana curia faciendæ computandum, impe

trare teneantur; alioquin, dicto tempore elapso, erectiones, institutiones, et quæcumque communicationes privilegiorum, facultatum, indulgentiarum, aliarumque spiritualium gratiarum et indultorum, et aggregationes illarum, vigore ipsis concessæ, nullius sint roboris et momenti, ac revocatæ et abolitæ censeantur eo ipso.

§. 11. Erectionum autem, institutionum, communicationum et aggregationum, tàm hactenus factarum, quàm deinceps faciendarum, literæ ab ipsis ordinibus, religionibus, institutis, seu archiconfraternitatibus, et congregationibus, gratis omnino, ac nulla prorsus mercede, etiam á sponte dantibus accepta, expedire et concedi debeant.

§. 12. Quod si ministri aliqui, superiores, vel officiales, quocumque nomine nuncupati, ordinum, religionum, institutorum, seu archiconfraternitatum, congregationum, et confraternitatum hujusmodi, quavis auctoritate, vel privilegio, et officio fungantur, et præfulgeant contra præmissa in aliquo venire, vel facere præsumpserint, erectiones, ins titutiones et comunicationes privilegiorum, indulgentiarum, et indultorum, aliorumque præmissorum concessiones, necnon aggregationes, per ipsos faciendæ, seu renovandæ, nullius sint roboris et momenti, et quilibet eorumdem ministrorum, superiorum, officialium, et aliorum prædictorum privationis officiorum, quæ obtinent, ac inhabilitatis ad illa, et alia in posterum obtinenda, pænam, quæ ab alio, quam á nobis, vel à Romano Pontifice pro tempore existente, remitti non possit, incurrat eo ipso.

§. 13. Decernimus, præsentes literas perpetuo validas et efficaces existere, et fore ab omnibus et singulis, ad quos spectat, inviolabiliter observari debere, sicque nostræ mentis, et intentionis existere, et ita, et non aliter, per quoscumque judices ordinarios, et delegatos, etiam causarum palatii apostolici auditores, ac sanctæ romanæ ecclesiæ Cardinales, etiam de latere Legatos, sublata eis, et eorum cuilibet, quavis aliter judicandi et interpretandi facultate et auctoritate, judicari et definiri debere, ac irritum et inane, quidquid super his á quocumque, quavis

[blocks in formation]

Consideradas las cofradías como asociaciones de personas, competentemente autorizadas para un fin religioso, era consiguiente que necesitaran la aprobacion del poder temporal y la del eclesiástico para su existencia legal; y este es el principio que ha dominado en la legislacion de casi todas las naciones católicas. Pero no debemos concretarnos á reseñar la legislacion estranjera bajo este punto de vista únicamente; debemos tambien hacernos cargo de ella, siguiendo el plan de la ENCICLOPEDIA, en lo que se refiera á las demás asociaciones, llamadas cofradías, por uso ó abuso de esta voz, y segun sus varias acepciones que hemos espuesto en la introduccion de este artículo. Bajo este concepto, para no repetir aquí lo que ya se ha dicho, ó es mas propio de otros lugares, véase lo que sobre legislacion estranjera decimos en ASOCIACION, y otros artículos de los que se citan al final del presente. Véase tambien la seccion 2." de la parte doctrinal de este mismo artículo.

[blocks in formation]

DEL NÚMERO, CORRELACION Y PRE

CEDENCIA DE LAS COFRADÍAS. DE LAS COFRADÍAS EN ULTRAMAR. DERECHOS DEL DIOCESANO EN LO RELATIVO Á COFRADÍAS. SEC. IX. Derechos del párroco.

SECCION 1.

CONSIDERACIONES GENERALES.

Si, segun la etimología de la voz, cofradía es, en sentido natural, reunion de hermanos, y en sentido figurado, reunion como de hermanos, no parece era de temerse el abuso; y sin embargo, es casi inconcebible cl punto, hasta donde ha llegado en diversos sentidos.

Algo de esto queda indicado á la cabeza de este artículo; y diremos además, que no solo en el órden político se han invocado abusivamente, y para deslumbrar y dañar, la confraternidad, los vínculos de entre hermanos, adoptados para ocultar los crímenes, y asegurar mas su perpetracion; sino que en lo moral y religioso, la invocacion ha servido para fines profanos, no siempre lícitos, y para abusos y escesos, que la Religion, mas que nadie, reprucha.

Así vemos en la historia adoptada la invocacion de confraternidad para infinitos fines, ora religiosos, ora profanos; lícitos unos, menos lícitos, reprobados y aun criminales otros y tenemos las cofradías puramente religiosas y propiamente dichas; las industriales, gremiales, mercantiles, etc., con la advocacion de algun santo, ú objeto de religion, culto, caridad, beneficencia, etc.; las Comunidades de Castilla, la Santa hermandad, los hermanos masónes, etc.

No siempre el abuso en este género de asociaciones ha sido introducido, ora á priori, ó desde el origen; ora al través del tiempo; muchas veces lo ha sido por negligencia, por resfriamiento, como por celo mal entendido.

Esto ha sucedido principalmente en las cofradías religiosas, propiamente dichas, y que son el objeto principal de este artículo.

« AnteriorContinuar »