maledictus, vitam pollicetur mortuus, pacem dat inpacificus, deum invocat blasphemus, sacerdotium administrat profanus, ponit altare sacrilegus. ad haec omnia accedit etiam illud malum, ut antestites diaboli audeat eucharistiam facere. aut qui illis adsistunt, dicant 5 haec omnia falsa esse de haereticis. ecce, ad qualia igitur ecclesia consentire et sine baptismo et venia delictorum communicare compellitur. quam rem, fratres, fugere ac vitare debemus et a tanto scelere nos separare et unum baptismum tenere, quod soli ecclesiae a deo concessum est.

10

2. Primus a Misgirpa dixit: Censeo omnem hominem ab haeresi venientem baptizandum. frustra enim illic putat se esse baptizatum, cum non sit baptisma nisi in ecclesia unum et verum, quia et deus unus et fides una et ecclesia una est, in qua stat

13 vgl. Eph 4, 4. 5.

1 pollecetur 7 | mortuus bis 45, mortuis 1101 | dominum . deum 1. 56 2 ivocat 7, invocabat 56 | blasfemus 522. 515, 529, 523. 524. 514 | amministrat 201, administrant 561 | prophanus 45, 527. 515, 520. 529, 40. 80, 110. 518. 523. 514, 102, 201, 421, 519 | add. ad a. altare 421 | 3 om. haec 514 | accidit 7 | et l. etiam 110 (~ p. illud). 518, 201, A. 1, om. 100. 520. 528. 529, 56 | om. illud 518. 523. 524. 5021 | et l. ut 5021 | antistites 100. 520. 528. 529, 801, 110. 518. 523. 514. 502, 7 (antistetis), 102, 421, 519, A (antestis I1, antestes I2), antistes 5010. 521. 522. 527. 515, 201, 1?, H (vgl. Georges, Lexikon der lateinischen Wortformen) 4 audeant 100. 520. 528. 529, 518. 523. 524. 514. 502, 102, 421, 56° (audient 561) | heucharistiam 515, eukarist- 529, eucarist- 523, 421 | om. facere 519 | ut l. aut 801, et 802, 519 | assistunt 521. 522. 527. 515, (asistunt 5010), 520. 528. 529 (nicht 100), 110. 518. 523. 524. 514. 502, 201, 421, 519 | dicunt 100. 520. 528. 529, 515, 421 | 5 add. et a. de 519 | esse l. ecce 7 | cogitur l. igitur 40, 110, 201, A. 1 (~ p. consentire). 56, addicitur 421, avaynağɛrai, om. postea compellitur Gadd. et p. ecclesia Cod. Imp. (Fell) | 6 si l. sine 7 | add. paenitentia a. baptismo 100. 520. 528. 529 | baptisma 201 | ac 1. et 1. 56 (nicht A)| veniam 45 | 7 qua 7. quam 40 | ob quam l. quam rem 421 | et l. ac 523 | om. ac vitare 7 | devitare 45 | om. et 40. 801 | om. a 100. 520. 528. 529, 40. 801 | 8 baptisma 527, 523. 524. 514, A. 1. 56 | qui l. quod 1101 | 9 domino 7. deo 7, 421, H, ε G.

10 felix 7. primus A (s. u. S. 300) | om. a 56 | miscirpa 45, 56, misgarpa 5010. 521. 522. 527. (misparga 515), misgipa 100. 520. 528. 529, masgirpa 110. 518. 502, masgripa 523, magirpa 524, miseripa 201, misgirgpa 519, migirpa A (99. K1) | om. dixit 801, 7, dicit 110. 518. 523. 524. 514. 502 | om. hominem ab 7 | add. haereticum p. hominem 110 s. 7. | heresim 7, 519 | 11 veniente 100 | add. baptismo paenitentiae a. baptiz. 100 (om. baptismo). 528. 529 | ñ 7. enim 515 | ille l. illic 514, 421 | ~se putat 523 | om. esse 519 | 12 non s. l. 40 | sint 561 | baptismo 561, -mum 562 | 13 quod 7. quia 561 | add. est p. unus 7 | om. et ecclesia una 7, 56 | om. est 102 | statutum 1. stat unum 100. 520. 528. 529.

unum baptismum et sanctitas et cetera. nam quae foris exercentur, nullum habent salutis effectum.

3. Polycarpus ab Hadrumeto dixit: Qui haereticorum baptismum probant, nostrum evacuant.

4. Novatus a Thamogade dixit: Licet sciamus omnes 5 scripturas sibi testimonium reddere de salutari baptismo, debemus ergo fidem nostram exprimere, ut haereticos et scismaticos ad ecclesiam venientes, qui pseudobaptizati videntur, debere eos in fonte perenne baptizari, et ideo secundum testimonium scripturarum et secundum decretum collegarum nostrorum, sanctissimae memoriae virorum, 10 omnes scismaticos et haereticos, qui ad ecclesiam conversi sunt, baptizavi, sed et eos, qui ordinati videbantur, laicos recepi.

5. Nemesianus a Thubunas dixit: Baptisma, quod dant haeretici et scismatici, non esse verum ubique in scripturis sanctis

1 baptisma 527, 7, 519, 1. 56, H | est l. et 529 | om. et sanctitas 515, add. una a. sanctitas 523, add. una p. sanctitas 421 | om. et a. cetera 100. 520. 528. 529, 518. 523. 524. 514. 502, 421 | om. cetera 100. 520. 528. 529 | namque 110. 518. 523. 524. 514. 502, 421, Cod. Gratianopol. (Baluz.) | qui 100. 520. 528. 529| 2 affectum 519.

3 adr- 5010. 521. 522. 527. 515, 100. 520. 528. 529, 401. 80, 523. 524 (atr-). 514 (atr-). 5021, 201, 421, 519, A. 1. 56 (abr- 561); -drym- 45, -drim5010. 521. 522. 527. 515, 40. 801, 110. 518. 523. 524. 514. 502, 7, 102, 561 (vgl. ep. 48, 1 p. 606, 8. 18, vgl. auch Pamelius) | om. dixit 801, 7, dicit 110. 518. 523. 524, 514. 502 | 4 baptisma 527, 102 | ~ probant baptismum 529 | probat 7, 1 (nicht 56), H, improbat 1 (vgl. S. 267, 1) | evacuat 7, Hom. nostrum evacuant 56', hereticis communicant 56%, δοκιμαζοντες . . αδοκιμον ποιουσιν G.

5 thamocade 45, 102, damog- 56, tam- 201, 421, thomagate 5010. 527, thomagade 1, thomogade 100, thamugade A, 421 (tam-), thamogabe 110. 518 | om. dixit 7, dicit 110. 518 | omnem scripturam 56 | 6 om. sibi 5010. 527, G, șibi 56 | om. de 5010. 527, 100 | om. ergo 40, tamen 5010. 527, 1. 562 (vgl. S. 255, 7), et nos 421 | 7 expremere 7 | om ut 1. 56 | add. ab p. ut 7 (vgl. S. 273, 13) | om. et scismat. 50101. 527 | schism- 40, 110, 7, H | 8 add. non videamur p. videntur 8. l. 802, om. debere baptizari 50101 | videre 7. debere 80 | baptismo paenitentiae 7. fonte perenne 100 | perh- 50101. 527, 110, 102, 201, 421; -ni 5010. 527, 110, 7, 102, 421, 5192, 563, H|9 baptizare 56 | 10 testimonium 7. decretum 421 sanctissimorum, om. memoriae 519, 562 | 11 schism- 40. 80, 110, 7, H| 12 add. paenitentiae a. baptiz. 100 | baptizari 5010. 527, 100, 40, 110. 518, 7, 201, 421, 1. 56 | add. oportet p. baptiz. 421 | om. et 451, 80, ei l. et 561 | quicumque l. eos qui 562 (cumqui 56') | add. nec a. laicos 421 | in quos l. laicos 561 (inter laicos 562) | recipi 5010. 527, 100, 40. 80, 110. 518, 201, 1. 562, om. 7 | add. debere p. rec. 50102 in marg.

13 tub- 5010, 401, A, -nis 5010. 527, A. 1, dhucunas 56, thibunas 519, tuburnas 421 | om. dixit 801, 7, dicit 110. 518 | baptismi 561 | quem l. quod 1101, quo 7 14 schism- 40. 80, 110, 7, H.

declaratum est, quoniam ipsi praepositi eorum falsi Christi sunt et falsi prophetae dicente domino per Salomonem: qui fidens est in falsis, hic pascit ventos, idem autem ipse sequitur aves volantes. deseruit enim vias vineae suae, 5 semitas vero agelli sui erravit. ingreditur autem per avia loca atque arida et terram destinatam in siti, contrahit autem manibus infructuosa. et iterum: ab aqua autem aliena abstine te nec de fonte extraneo biberis, ut longum vivas tempus, adiciantur etiam 10 tibi anni vitae. et in evangelio divina sua voce dominus noster Christus locutus est dicens: nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest introire in regnum dei. hic est spiritus, qui ab initio ferebatur super aquam. neque enim spiritus sine aqua separari potest nec aqua sine spiritu. male 15 ergo sibi quidam interpretantur, ut dicant: per manus inpositionem spiritum sanctum accipiant et sic recipiantur, cum manifestum sit utroque sacramento debere eos renasci in ecclesia catholica. tunc poterunt filii dei esse dicente apostolo: curantes servare uni

6 Prov 9, 18.

11 Jo 3, 5.

2 Prov 9, 12. 18 Eph 4, 3-5. 1 christiani 7. christi 519 | 2 sol- 40, 7, 1? 561 | om. in 7, H, ɛxɩ G | 3 ventus 7 4 dereliquit 7. deseruit 1. 56 (nicht A) | autem 7. enim 71, A. 1. 56, yag Gom. vias 519, vineas 7. vias 518 | add. et p. suae 802 s. l., 102, A. 56, dɛ G | 5 a semitis l. semitas 50102, 802, 102, 421, 56, a semita A, semitis 1 | om. vero 802, 102, A | angeli 5010. 527, 519, agelluli 100, agri 421, 56, gelli 1, yɛwo̟yıov G | si 1. sui 50101. 527 | ingredimur 801 | om. autem 421 | 6 via 7. avia 801, devia 802, alia, abdita 7, deserta 7. avia loca 421, add. deserta p. loca 100 | terra 40, 56 | distinatam 56, constitutam 7. destinatam 421 | ense 7. in siti 56 | om. in A. 1 | sitim 100, 7, H, dıyodɛoiv G (ohne Präp.) | 7 contrait 80, 110, colligit 421, 1. 562 (collegit 561), consequitur A | infructuosam 100, 7, sterilitatem 421, 1? 56 (nicht A), anagñiav G | 8 alia 45, 80, allorglov G | abstinente 561 | om. te 7, H | et l. 1 nec 421, 1. 56, om. nec 201 | om. de 201 | alieno l. extraneo 421, 1. 56 (nicht A), externo 110. 518, Cod. Monasteriensis (Baluz.), Cod. Drurianus (Routh) | 9 add. ne a. biberis 201, 421, 1. 56 | biberitis 100, 1101. 518 | ut longum bis 518 | multo tempore 100 (multum), 421 | et adic. 7. adic. etiam 421, 519 | diciantur 7, addicientur 421 | autem 7. etiam 110, 201, dɛ G | add. etiam p. tibi 519 | 10 add. tuae p. vitae 421 | om. divina 56 | 11 add. iesus a. christus 110, 1 | si . . . non (a. fuerit) 7. nisi 40, add. si p. nisi 7, H | qui 50101. 527, 421, 519 | 12 add. sancto p. spiritu 50102, 80, 421 | introre 40 | caelorum l. dei 201, Dɛov G | 13 add. ṣcs p. spiritus 45 | aquas 519 | 14~ sine aqua spir. 201 | in l. sine 518 | separare 56, zogɩodnvai G, operari A, separatim operari coni. H (s. u. S. 299) | add. non a. potest 561 | neque 5010. 527, 80, 102, 1 | spiritum 40 | 15 quodquidem 7. quidam 561 | ~ quidam sibi 7 | add. quod p. dicant 7, H interpositionem 7 | 16 add. tantum et non cum paenitentia a. spiritum 100 | et sic recipiantur bis 80 | recipiuntur 421 | 17 add. in a. utroque 110, 1? | add. et a. tunc 201 | add. quippe p. tunc 562 | 18 potuerunt 7, 2011, 519, 561, posse 80o | fili 40, 7, filios 802.

...

tatem spiritus in coniunctione pacis, unum corpus et unus spiritus, sicut vocati estis in una spe vocationis vestrae, unus dominus, una fides, unum baptisma. haec omnia in ecclesia catholica loquitur. et iterum in evangelio dicit dominus: quod natum est de carne, caro est, et quod 5 natum est de spiritu, spiritus est, quia deus spiritus est, et ex deo natus est. ergo omnes haeretici et scismatici, omnia quaecumque faciunt carnalia sunt dicente apostolo: manifesta sunt enim opera carnis, quae sunt fornicationes, inmunditiae, incestum, idolatria, servitus, veneficia, 10 inimicitiae, certamina, zelus, ira, divisiones, haeresis et his similia: de quibus praedixi vobis, sicut praedico, quoniam quicumque haec faciunt, regnum dei non hereditabunt. condemnat itaque apostolus cum omnibus malis et qui divisionem faciunt, hoc est scismaticos et hae- 15 reticos. nisi ergo acceperint baptismum salutare in ecclesia catholica, quae est una, salvi esse non possunt, sed cum carnalibus in iudicio domini Christi damnari.

1 add. vel christus p. spiritus 421 | add. vinculo vel p. in 421 | coniunctionem 80, 7, 201, 56, communione 421 | add. ut a. unum 100 | 2 unum 7. unus 518, 102 | add. est p. spiritus 421 | unam spem 40, 7 | novationis l. vocationis 421 3 add. quia a. unus 802 s. l. add. et a. unum 519 | baptismum 100 | add. unus deus p. baptisma 421, 1. 56 | 4 add. et a. haec 1. 56 | om. in a. ecclesia 7, 1. 56, H, εv G | om. catholica 519 | add. suo p. evangelio 421 | 5 ~ dominus dicit 5010. 527, 421 | om. dominus 1. 56 | 6 ex 7. de a. spiritu 518 | spir. est spir. est 519 | quoniam 7. quia 1. 56 | add. sanctus p. spiritus 110. 518 | 7 de 1. ex 56 | omnis 7 | schism- 80, 7, H, scismathici 40 | 8 manifestae . operae 7 | 9 ~ enim sunt 110. 518, 102, 421, 1. 56 | om. enim 5010. 527 | add. quidem a. sunt 421 | fornicationis 801, 7 | 10 inimmunditiae 7, inmunditia 519 | add. et a. incestum 519 incestus 5271, 801, 421, 519 | idolatriae 5010. 527, 100, 80, 102, 201, 421, idololatriae 7, H, ɛidwlolatgɛɩa G | om. servitus 1. 56 | beneficia 40. 801 | 11 inimitiae 7 om. certamina 45, contentiones 201 | zelus certamina 421 | dolus 7. zelus 519 | divisionis 40 | haereses 5010. 527, 1102, 102, 421, 519, A (nicht 1. 56), H, aigeσeis G | 12 om. his 40, hiis 421 | om. quibus 421 | 13 quaecumque 561 | hoc 518 | 14 om. dei 56 | possidebunt Codd. Lam. Ebor. (Fell) | condempnat 527 (nicht 5010), 40. 80, 110. 518, 102, 201, 421, 519, 56 (condempti 561), condempnavit 519, condemnant 7 | etaque 56 | 15 add. eos a. qui 562 | schism- 45, 80, 110, 7, H | om. et haereticos 7, 421 | 16 baptisma 1. 56 | add. paenitentiae a. salutare 100 | salutaria 561 | om. in 421 | 17 ~ una est 201, 56 | salus 1. salvi 519 | 18 add. nostri iesu a. christi 5010. 527, Codd. Lam. Ebor. (Fell) | dampnari 527, 110. 518, 201, 421, 519, damnabuntur 50102, 1. 56.

6. Ianuarius a Lambese dixit: Secundum scripturarum sanctarum auctoritatem decerno haereticos omnes baptizandos et sic in ecclesiam sanctam admittendos.

7. Lucius a Castra Galba dixit: Cum dominus in evan5 gelio suo dixerit: vos estis sal terrae. si autem sal fatuum fuerit, in quo salietur? ex eo ad nihil valebit, nisi ut proiciatur foras et conculcetur ab hominibus, et iterum post resurrectionem suam mittens apostolos suos mandat dicens: data est mihi omnis potestas in caelo et in 10 terra. ite ergo et docete gentes baptizantes eos in nomine patris et filii et spiritus sancti. cum ergo manifestum sit haereticos, id est hostes Christi, non integram sacramenti habere confessionem, item scismaticos non posse condire sapientia spiritali, cum ipsi ab ecclesia, quae una est, recedendo 15 infatuati contrarii facti sint, fiat sicut scriptum est: domus contrariorum legis debent emundationem, et consequens et

5 Matth 5, 13. 9 Matth 28, 18. 19. 13 vgl. Kol 4, 5 f. 15 Prov 14, 9. 1 salambese 45, 527, salambense 5010, iambese 56, lambes 7, lambe 100, lambesem 110, lambesen 518 | om. dixit 7, dicit 80, 110. 518 | 2 ~ auctorit. script. sanct. 110. 518 | om. auctoritatem 7 | dicerno 100 | add. paenitentiae manum p. baptiz. 100 | 3 ecclesia sancta 100 | om. sanctam 7.

...

...

...

4 om. lucius · dixit 50101. 527, 100 | galbae 1, H, calba 50102, balga 519, quando 7, yalẞas G | om. dixit 7, dicit 80, 110 (nicht 518) | 5 om. suo 519 | quodsi 7, H | add. adiecit a. si 102 s. 1. | factum 451, fatu* 80', in fatu 80o, infatuum 110, infatuus 71, (fatuus 72, H), infatuatum 201, 421, 56, fatuatum 1, infatuatus A (vgl. Z. 15, s. u. S. 298) | add. est p. fat. 56 | 6 in quod 451, 527 (in quid 50101), 40, id quod 201, A, ev tivi G (s. u. S. 298) | sallietur 40, 519, salvetur 45, condietur 7 (vgl. Z. 13), H | om. ex eo 421, ideo l. ex eo 519 | ad s. l. 102 | nich- 110, 201, 421, 519; -lum 110. 518, 201, 421, 7, H | valet 50102, 201, 1, ɩoxvɛi G | add. ultra p. val. 802 | 7 om. ut, proici . . . conculcari 421, proicietur . . . conculcatur 561, Binθηναι natanatɛlodai G | omnibus 7. hominibus 7 | 8 om. suam 451, tyv ɛavTov Gom. suos 45, tovs idiovs G | 9 as 1. dicens 518 | om. data 100 | michi 421, 519 | 10 om. et 5010. 527, 110. 518, лoqevdevtes ovv G add. omnes a. gentes 110. 518, 102, 201, 421, 519, G | add. omnes p. gentes 5010. 527, 100| tingentes 7. baptiz. 421 | om. eos 7, eas 518, 421, avtovs G | 11 fili 40 | 12 intergram 801 | 13 sacramentis 801 | om. habere 421 confessionem habere 56, confessionem dare 1 | schism- 45, 80, 110, 7, 56, H, scismath- 40 | om. non posse 421 condiri 100, (woronoa G | 14 sapientiam 7, ouoloyia G | spirituali 5010. 527, 110. 518, 421, 519 | recedant 100 | 15 in in infatuati s. l. 110, fatuati 518, infatuam 7 add. et a. contrarii 110, 201 | contrari 7, om. 519 | sunt 5010. 527, 100, 40. 801, 110. 518, 7, 102, 201, 519, 561 | ~ sunt facti 110. 518 | add. et a. fiat 562 | quia l. fiat 100 | om. contrariorum 7 | 16 regis 7. legis 50102, leges 421 | debeant 5010 (nicht 527) | debenti 421, debens 562 | emundatione 80 (add. purgari 802), emend- 561 | om. et, 7, 519, H, consequentes l. cons. et 45, 50101 (-tis), consequens est 50102. 527, 40. 80 (in ras. vid.), 110. 518, 102, 201, 421, A. 1, cons. sit 56 (s. u. S. 298).