Data Friesaci XIII. Kal. Januarii per manum Rodberti notarii Ego romanus gurcensis episcopus subscripsi. Aus dem Original, dessen Siegel verloren ist, im k. bair. Reichsarchive zu München. Mon. boic. IV. 133. CLII. 1146. Gerlacus, Abbt von Rain, übergibt das von den Brüdern Ulrich und Kolo von Wilhering daselbst gestiftete Kloster dem Bischofe Eberhart von Bamberg. Geraldus Dei gratia Abbas in Runa vocatus omnibus cujuscunque dignitatis, conditionis, professionis fidelibus. Illuminatos fidei oculos more publico utentes rem memoria dignam in praesentiarum scripto mandamus, ut ex hoc fidei ac devotionis incitamentum generationi omni, quae ventura est, transmittamus. Duo siquidem nobiles viri, fratres Vdalricus videlicet et Cholo de Wilheringen, etsi saeculi actibus impliciti, saeculo tamen renuntiantium meritis aliquatenus participare exoptantes annuente matre sua nobili matrona nomine Ottilia itemque sorore sua Elyzabeth nomine pro peccatorum suorum remissione et aeterna animarum absolutione aliquam patrimonii sui partem, id est Castrum ipsum jam ante memoratum Wilheringen cum adjacentibus circumquaque terminis cultis et incultis, quaesitis et inquirendis, cum agris, vineis, pascuis, siluis, pratis, piscateriis, aquis aquarumque decursibus, cum omni denique utilitate, quae in praedio illo vel ad praesens inerat vel in posterum industria quavis elici poterit, Deo et Beatae semper Virgini Mariae offerendo delegantes nostrae manui vice et tali pacto extradiderunt eundem locum in Abbatiam Cisterciensis disciplinae regulariter ordinantes, (ut) abbatem ibi monachorumque conventum ex nostro, id est Runensi Cenobio statueremus et eandem deinceps ecclesiam velut ex corpore Runensis ecclesiae propagatam loco filiae a nobis ac successoribus nostris paterna pietate fovendam atque ad regularis tramitem conversationis nostra providentia dirigendam contineremus. Cum igitur consilio et hortatu simulque auxilio Reverendi patris nostri D. Adae Ebracensis abbatis nobilium personarum votivae petitioni annuissemus ac juxta Cisterciensis Ordinis tenorem circa locum omnia rite disposuissemus, unus Fundatorum, Dominus scilicet Udalricus vita decessit fratre suo Cholone superstite, qui et ipse cum postmodum aegrotans decumberet, tam suae quam fraternae salutis nec non et uxoris defunctae memor loci possessionem applicare curavit. Nos igitur dubios eventus formidantes et pro filiorum quiete curam gerentes una cum saepe dicto Cholone fundatore consilium habuimus locum ipsum alicui ecclesiasticae dignitatis personae comittere, cui videlicet et auctoritas adesset ad protegendum in adversitate et larga benignitas inesset ad supplendam temporalium subsidiorum defectionem. In utramque ergo hanc rem ex omnibus, qui animo occurrebant, pari voto eademque sententia nobis complacuit Babenbergensis Cathedrae sessorem eligere, ipsius advocatiae ac tuitioni monasterium illud cum omnibus possessionibus vel tunc temporis illuc pertinentibus vel in posterum justo quolibet modo eidem accedentibus, quas vel liberi Fundatores libere omnimodaque libertate possidendas tradiderunt seu fideles quaque ex donatione contulerant, commendare. Hujus sane traditionis nostrae susceptor ac spei fautor benignusque promissor Venerandus Babenbergensis ecclesiae Praesul Dominus Eberhardus exstitit, quo die et filiam ejusdem Cholonis infantulam patre commendante suscepit. Ut ergo facti hujus veritas cunctis in futurum temporibus illibata permaneat, paginam hanc de hoc conscribi ac sigilli nostri fecimus impressione muniri testesque ascitos in utriusque dati confirmationem propriis nominibus annotari: Friderich de Hunesberg et alii quam plures. Acta sunt haec anno incarnationis dominicae M. C. XLVI. Indict. VIII. Apostolicae sedis Pontificante Eugenio Papa, regnante domino Chunrado III. Romanorum Rege. Kurz, Beiträge IV. 524, aus einem Copialbuche im Kl. Wilhering. CLIII. Circa 1146.- Bischof Eberhart von Bamberg übernimmt die Schenkung des Ortes Wilhering sammt dem daselbst durch den Edlen Colo gegründeten Kloster. C. In nomine sancte et individue trinitatis eiusdemque inseparabilis unitatis Ego Eberhardus babenbergensis episcopus. Ad hoc diuina gratia uocante positi sumus, ut ecclesie nostre dignitatem, honorem et gloriam non solum in suo statu et integritate conseruemus et custodiamus, uerum etiam dilatare terminos honoris et glorie eius modis omnibus satagamus. Ex hoc enim in oculis superne clementie erimus acceptabiles et hominum iudicio magis placentes. Ea propter notum esse cupimus omnibus tam presentibus quam futuris christi fidelibus, quod locum, qui uocatur Wilheringen tradente uiro nobili colone cum omnibus appendiciis suis in ius nostre ecclesie recepimus ea condicione, ut monachi cisterciensis ordinis, qui in eo abbaciam fundauerunt, et nostro semper patrocinio tueantur et foueantur auxilio. In his exequendis tanto deuotiores erimus, quanto retributionem eternam plus amamus. Decernimus ergo, quatenus hec traditio legitimis personis celebrata et approbata testibus idoneis inuiolata permaneat et nullius presumptione detrimentum integritatis sue sentiat. Si qua uero ecclesiastica secularisue persona huius traditionis nostreque confirmationis decretum et paginam, quam conscribi fecimus, sciens temere uenire contra eam temptauerit exconmunicationi subiaceat et et (sic) ultionis eterne censuram experiatur, si non resipiscat. Cunctis autem his iusta seruantibus sit pax a domino, quatenus bone actionis premium percipiant et sempiterne glorie participes fiant. Vt autem hec omnia rata permaneant, cartam hanc conscribi fecimus, quam sigilli nostri impressione munimus - Huius rei testes sunt Canonici Friderich de huneberg, Engelbreht de blanche .... Bernhardus de Stouphe, Hii liberi; Ministeriales Diterich de trune, Gotebolt et Gozwinus de Osterhoven, Cunrat de Wessenberg, Otto de Linthheim. Acta sunt hec anno domini M Indictione... Regnante.. domino glorioso romanorum rege. • ... Original; Pergament im Archive des Kl. Wilhering. Es ist nur Entwurf eines auszufertigenden Diploms, mit leerem Raume für Tag, Jahr und Namen des römischen Königs, ohne Spur eines Siegels. Die Schrift ist unverkennbar aus dem zwölften Jahrhundert. Abgedruckt bei Stülz, Gesch. v. Wilhering. 470. CLIV. 1147. 10. April. Trecis. · Papst Eugen III. nimmt das Kloster Ranshofen in den besonderen Schutz des apostolischen Stuhles. Eugenius Episcopus servus servorum Dei dilectis filiis Manegoldo preposito Ranshovensis Ecclesie beati Pancracii Martiris eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis Urkundenbuch des Landes ob d. Enns. 15 in perpetuum. Ad hoc universalis Ecclesie cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas diligamus personas et bene placentem Deo religionem studeamus modis omnibus propagare, Nec enim Deo gratus aliquando famulatus inpenditur, nisi ex karitatis radice procedens a puritatis religione fuerit conservatus. Ea propter dilecti in Domino filii, Hainrici illustris Bawarorum Ducis precibus inclinati vestris iustis postulationibus clementer annuimus et prefatam beati Pancracii Martiris Ecclesiam, in qua divino vacatis officio, sub beati Petri Apostolorum Principis tutelam protectionemque suscipimus et apostolice sedis privilegio communimus In primis siquidem statuentes, ut ordo canonicus, qui secundum regulam beati Augustini in eodem loco noscitur institutus, ibidem perpetuis temporibus inviolabiliter conservetur. Preterea quascunque possessiones, quecunque bona eadem Ecclesia in presentiarum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione Pontificum, largitione Regum vel Principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis Deo propitio poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam videlicet S. Michaelis cum Decima et iure Parochiali, capellas Neunchirchen, Haentenberg, Gieroltzberg cum pertinentiis earum. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumptibus colitis sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus omnino a vobis decimas exigere presumat. Porro Sacramenta ecclesiastica a dyocesano suscipiatis Episcopo, si quidem Katholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolice sedis habuerit easque gratis et absque aliqua pravitate vobis voluerit exhibere; alioquin Catholicum, quemcunque malueritis, Antistitem adeatis, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur, indulgeat. Obeunte vero te nunc eiusdem loci preposito vel ad alterius Ecclesie regimen transeunte sive tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet surreptionis astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu aut pars consilii sanioris secundum Dei timorem et beati Augustini regulam providerint eligendum. Ad hec quoniam locus vester sic est institutus, ut advocatus bonorum prefati Ducis in partibus illis eiusdem quoque loci sit advocatus, prohibemus, ut nec ipsi nec alicui subministro eius liceat eundem locum iniustis gravaminibus infestare; quod si fecerit et secundo ac tertio commonitus non emendaverit, consilio et auxilio ipsius Ducis ipsa advocatia ab inutili auferatur et alius idoneus loco eius substituatur. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extreme voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva iusticia matricis Ecclesie. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatam Ecclesiam temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere aut quibuslibet inolestiis fatigare, Sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione aut sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et dyocoesani Episcopi canonica iustitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Redemptoris Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Datum Trecis per manum Guidonis Sancte Romane Ecclesie Dyaconi Cardinalis et Cancellarii IV. Idus Aprilis Indictione decima incarnationis dominice. Anno MCXLVII. pontificatus vero Domini Eugenii III. Pape Anno tertio. Hund, Metropol. III. 144 (edit. Ratisb.). Mon. boic. III. 316. CLV. 1147. 16. Mai. Wien. Bischof Reginbert von Passau bestätigt die Stiftung des Klosters Waldhausen durch Otto von Machland und verleiht demselben einige Besitzungen. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Reinbertus dei gratia sancte patauiensis ecclesie episcopus vniuersis christi fidelibus in perpetuum. amen. Diuersis huius mundi malis de die in diem magis ac magis inualescentibus pauci sunt et rari, qui uel ecclesias in christo fundare, uel fundatas et penuria rerum adtenuatas, largitione elemosinarum suarum ad laudem et seruicium dei studeant reformare, ideoque necessarium est ualde, ut nos, qui pontificalis fungimur officio dignitatis, si quos ad hoc feruore sancti spiritus inuenerimus accensos, eos non solum uerbo exhortacionis confouere, sed et de propriis |