omnium fidelium praesentium atque futurorum sollertia, qualiter quidam Comes nomine Arbo et Engilmar Purchardi episcopi fassallus licentia eiusdem episcopi celsitudinem nostre dominationis humili admonitione flagitantes adierunt, ut quibusdam canonicis patauiensium et deo et sancto Stephano prothomartyri Christi die noctuque famulantibus quaedam loca, quae antea unacum decimatione ab illius sedis rectoribus scilicet episcopis in beneficium habere noscuntur, in proprietatem concederemus. Nos uero ob amorem domini nostri Jesu Christi et sancti Stephani licentia Purchardi eiusdem aecclesiae sedis episcopi concessimus supradictis Canonicis Patauiae loca unacum decimationibus cunctis ad illa loca iuste pertinentibus, quae ante in beneficium habuerunt, hoc est inprimis Prama, deinde Gurtana, Lubihchinespach, Pollinga, Hohinhard, Altheim, Ostarunaha In Matahgowe, Preterea etiam Chorpheim, Hohunstat et Scardinga cum omnibus ad iam nominata loca iuste et rationabiliter aspicientibus, terris cultis et incultis, campis, siluis, aquis aquarumue decursibus, mobilibus et immobilibus, quesitis et inquisitis, molendinis, piscationibus, uiis et inuiis, exitibus et regressibus, decimationibus totis intus et extra, prope aut longe, omnia ex integro supramemoratis canonicis ibidem deo et sancto Stephano militantibus in propriam potestatem perpetualiter donamus ita, ut nullus Successorum nostrorum nec de Successoribus uidelicet episcopis supradictae Sedis aliquid de eis rebus minuere aut distrahere audeat, quae pro remedio animae nostrae ac genitoris auique nostri antenominatis Canonicis concessimus et iussimus exinde hoc nostrae auctoritatis praeceptum conscribi, per quod decernimus atque iubemus, ut haec dominationis nostrae donatio ab omnibus fidelibus sanctae dei aecclesiae praesentium atque futurorum (sic) uerius credatur et diligentius conseruetur, manu propria nostra subter eam confirmauimus et anuli nostri impressione sigillari iussimus.

Signum Ludowici (Monogramma) serenissimi regis. Engilpero notarius ad uicem Theotmari archicapellani recognoui et subscripsi. Data II. idus Augusti anno incarnationis dominicae DCCCCIII. Indictione VI. anno regni Ludowici serenissimi regis III. actum ad Otinga curte regia in dei nomine feliciter. Amen.

Hund, Metrop. I. (München) 352. (Regensburg) 234. Lünig, Spicileg. eccles. II. 760. Hansiz, Germ. sacr. I. 186. Wiener Jahrbücher XLIV. Anzeigeblatt 10. - Mon. boic. XXXI. I. 169. Nr. 85. ex lib. cop.

XXXVI.

903. 8. September. Passau. Vertrag zwischen dem Bischofe Burkhart von Passau und seinem Chorbischofe Madalwin, welcher die Kirche Passau zum Erben seiner Güter einsetzt.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Utilis olim in sancta inolevit Ecclesia usus complacitationis, id est, ut nobiles quique et religiosi uiri ad augmenta sanctarum Ecclesiarum dei suas res proprias traderent et ab episcopis seu abbatibus per conscriptionis auctoritatem testiumque confirmationis ecclesiasticas res acciperent, sibi in ius et proprietatem sub usu fructuario usque in finem uite illorum tenerent atque possiderent. Post finem uero uite illorum ipse proprietates unacum ipsis ecclesiasticis rebus ad proprias redirent ecclesias, que utilissima consuetudo usque hodie in sancta perseuerat ecclesia. Quapropter notum esse volumus omnibus sancte dei ecclesie, presentibus scilicet et futuris, qualiter ego Burchardus patauiensis ecclesie presul et Madaluinus choriepiscopus eiusdem sedis in ipsa urbe et in ecclesia sancti Stephani prothomartyris consedentes publicamque synodum tenentes multisque laycis tam Comitibus quam ceteris nobilibus iuris presentibus quandam complacitationem inter nos fecimus et perpetualiter confirmauimus. Tradidit namque prefatus Madaluinus in manum nostram et in manus aduocatorum nostrorum Ratolfi et Alperici totum apparatum suum, id est, sicut ipse paratus ad missam solitus fuerat stare, pluuiale purpureum auro paratum, Casulam purpuream, Siricam de sirico precioso, Stolas II. cum anfanone auro et gremmis paratum, plenarium IIII. ewangeliorum, epistolare I, Librym sacramentorum, in quo continentur benedictiones ecclesie et benedictiones sacrorum ordinum et cetera omnia, que ad ipsum ministerium episcopi pertinent, Gra(u)ale et nocturale bene notati, predicationes per anni curiculum, Collectarium ab initio XLe (Quadragesime) usque in pascha super omnia cottidiana euuangelia, Tractatum Albini super IIII. ewangelia, canones de diuersis conciliis et de capitularibus Karoli ceterorumque Regum, epistolas pauli et VII. epistolas canonicas bene glossatas, passionale de Natale domini usque ad missam sancti Johannis, Aliud passionale de missa sancti Michahelis usque in pascha, vitaın sancti Martini et Dyalogos seueri de miraculis, que fecit, Comp(u)tus cum Cyclo pleno, Vitam sancti Seuerini confessoris et explanatio in regum, Liber penitentialis et lex bawariorum et

Urkundenbuch des Landes ob d. Enns.

4

francorum et alemannorum in uno corpore, De Arte Gramatica, Donatum minorem et maiorem et opus Albini in Donatum, Gramatica augustini vide infra igitur uel Jeronimi, quod fecit deodato filia augustini, Opus Bede presbiteri de metrica ratione, Opus Malii teodori de ipsa arte, Opus orosii de ratione anime, Opus Cassiodori oratoris de disputatione anime, opus boetii de consolatione philosophie bene glosatum et opus ipsius de diuiduitate idem apoteosis, Libros martiani minnei felicis capelle pleniter in VII. liberales artes, Carmen paschale sedulii in uetus et nouum testamentum cum prosa ipsius, Carmen artoris subdiaconi in actus apostolorum et libri Catonis IIII. et fabule auieni et plauti, aularia et formatas epistolas et martyrologium metro compositum et opus Wan Dyaconi in ministerium celebrationis misse et explanatio in Genesis in uno corpore, Epigramata prosperi et psichomachia prvdentii, Enigmata simphosii et Althelmi et Joseppi et libros bestiarum ysiodori, in uno corpore decem egloge et georicon Virgilii, Liber seruii plenissimus in totum virgilium, liber officiorum et martirologium uersibus conpositum et expositio in genesis. Summa vero omnium librorum est L. et VI. libros. Insuper tradidit ei proprietatem, quam ei rex Arnolfus per preceptum donauit, in comitatu arbonis Comitis in loco, qui dicitur wolueswanc, cuius terminus ab oriente usque in Fluuium urulam, et proprietatem Hagewolui ab occidente usque in siluam Anesi Fluminis et in Fluuium, qui dicitur bachinha, ab aquilone in marcam sancti Stephani et a meridie in proprietatem anionis. Hane marcam cum omni integritate tradidit ad sanctum Stephanum excepta hoba salica I, quod puozo quondam ibi habere uisus fuit. Insuper in panonia in loco, qui dicitur liliunprvnno, hobas salicas nouem, quas ei Arnolfus rex tradidit. Econtra vero accepit de manu nostra et predictorum causidicorum nostrorum omnia beneficia sua, que ipse ad manum suam et homines sui in beneficio eo eodem die habebant in omnes pagos idem in quinzingowe, in sutinahgouue, in rotahgouue, in trungouue et ultra montem Comagenum ad nominichha et ad medilichha. Hec omnia sibi in ius et proprietatem usque in finem uite sue possidenda tradidimus atque confirmauimus Exceptis hiis locis, quos (sic) ipse ipso die in eodem Synodo nobis sponte dimisit, id est curtem ad loochum, IIII. locis illuc pertinentibus et ecclesiam baptismalem ad heurtteswanc cum omnibus locis illuc pertinentibus Exceptis scilhara et prama. Cetera omnia loca sua, que ipso die in sua potestate habere uisus fuit, cum omnibus pertinentiis et adiacenciis eorundem locorum, id est cum ecclesiis et decimis vniuersis, cum curtibus et edificiis, cum mancipiis utriusque sexus et omnibus mobilibus et inmobilibus, quesitis et inquirendis sub usu fructuario usque in finem uite sue securiter tenere et possidere ei tradidimus sine ullo censu et inquietudine, Post finem vero uite sue ut Wolfhardus eius cognatus, qui cum ipsam traditionem fecit et accepit, illo loca omnia, que quinzingowe habuit, sub eadem ratione et confirmatione ipse teneat atque possideat ad seruitium dei et sancti Stephani usque in finem uite sue. Post finem vero uite illorum amborum omnia ab eis tradita et accepta cum omni integritate ad sanctum Stephanum perpetualiter manenda redeant. Hii sunt testes ex utraque parte eiusdem conplacitationis per aures tracti: Waltilo Comes, Chadalhoc Comes, Willipret, Engilmar, Adalfrid, Adalger, Engilpalt, Gotapreht, Quuinipreht, Engilscalc, maihelm, vswart, Ererich, Haidanrih, Otahchar, Weto, Gerhart, Item Gerhart, puopo, ermpreht, Walto, ermpreht, Altman, Fricho, Teuit, Echo, engilpern, Diotrih, Vtto, Riheri, Amuzi, Reginolt, Ruodacher et filius Holperht, Kerolt, Diopreht filius Ratolfi iunioris, eigel, alprich, Golscalh, Ecco, Williport, Volchart, Rihguowe, papo, herualh, woluolt, pernum, Raffolt, Adalrch, Herich, Hadagis. Acta est hec confirmatio conplacitationis in Vrbe Patauia VI. Idus Septembris anno ab incarnatione domini DCCCC-IIII: Indictione Secunda anno Tercio Hludouuici Regis.

Wiener Jahrbücher XI. Anzeigeblatt 9.

ex cod. trad. patav.

XXXVII.

Mon. boic. XXVIII. II. 200. Nr. 3.

903. 26. September. Alpasee. — K. Ludwig verleihet dem Zwetboch fünf Huben im Thale Oliuspespurk in der Grafschaft Aribo's und das Fischrecht

in der Krems.

In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Ludewicus diuina favente gratia rex. Notum sit omnibus sanctae dei ecclesiae fidelibus nostrisque praesentibus et futuris, quomodo nos ob aeternae mercedis retributionem et per obtentum fidelium nostrorum Sigihardi scilicet comitis, Regimberti atque Isimgrimi ministerialium nostrorum cuidam homini nomine Zwetboch dilecti propinqui nostri Liupoldi videlicet marchionis vasallo in valle, quae dicitur Oliuspespurk (in) comitata Arbonis inter tria loca Staicholfesdorf, Adalpoldesdorf et Wichartesdorf nuncupato hubas V. cum consilio procerum nostrorum consentiente etiam praefato Arbone iure perenni concessimus in proprietatem cum curtibus et aedificiis, campis, agris, pratis, pascuis, silvis, aquis aquarumque decursibus, molinis (molendinis), piscationibus in Chreimsa, viis et inviis, exitibus et reditibus, quaesitis et inquirendis, mobilibus et immobilibus omnibusque appendiciis et adiacentibus suis. Jussimus itaque hoc praesens auctoritatis nostrae praeceptum inde conscribi, per quod decernimus atque omnia praecipimus, ut praefatus Zwetboch tempore perpetuo iure firmissimo ex (sic, exinde?) ipsis donationis nostrae rebus utatur potestate habendi, donandi, vendendi, commutandi vel quidquid sibi exinde placuerit faciendi absque ullius successoris nostri impedimento, et ut haec largitionis nostrae auctoritatis (auctoritas) inviolabilem in Christi nomine per cuncta labentis mundi curricula obtineat stabilitatem et a fidelibus nostris verius credatur ac diligentius obseruetur, manu nostra subtus eam firmavimus et annuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Ludewici Serenissimi Regis. Engelspero (sic) notarius ad vicem Diotmari Archicapellani recognoui. Data VI. Kalendas Octobris Anno incarnationis domini DCCCCIII: Indictione VII. Anno vero IV. regni domni Ludowici regis. Actum apud Alpase in dei nomine feliciter. Amen.

Hormayr, Archiv für Süddeutschland II. 217. (In einer Garstner Urkunde vom 5. Februar 1319 werden verkauft drei Güter in der Pfarre Moln im Obleinstal. S. Urkunde vom 7. December 1005. Juvavia, Anhang 214 und die Tradition der Oda de Olispurch, c. 1160, welche einen Hof am Flusse Cremese vergabt, bei Pez, Thes. III. III. 760.)

ХХХVIII.

904. 5. März. Regensburg. K. Ludwig schenkt dem Bischofe Tuto von Regensburg ein kleines Dorf auf der östlichen Seite des Inns bei der Einmündung der Marchlupp in der Grafschaft Isangrind's.

(Chrismon.) In nomine sanctae et indiuiduae Trinitatis Hludouuicus Diuina fauente gratia reæ. Si locis diuino cultui mancipatis largitatis nostrae beneficentiam exhibuerimus Et oportuna terreni commodi eis impenderimus suffragia, Non solum ad regni diuinitus nobis collati stabilitatem roborandam, verum etiam et aeternae uitae felicitatem promerendam Id nobis liquido credimus profuturum. Ideoque omnibus sanctae dei ecclesiae fidelibus praesentibus scilicet et futuris notum sit, quoniam Tuto reuerendus sanctae radesponensis ecclesiae praesul per interuentum Pabonis et meginuuardi comitum