Imágenes de páginas
PDF
EPUB

equivoco nostro serenissimo imperatore augusto per consultum omnium fidelium nostrorum, cuiusdam fidelis nostri Geronis scilicet marchionis, monasterium puellarum, ubi abbatissa Hathuwi preesse videtur, in loco proprietatis suae qui Rode dicitur in honore sanctae Mariae virginis beatique Petri constructum sub nostri mundiburdii suscepimus tuttionem, ita videlicet ut, nisi sicut preesse monasteriis regum est, nullus successorum nostrorum aliquam ipsius sibi vindicet potestatem. Totam vero hereditatem, quam Gero et suus filius Sigifridus adhuc vivens, uterque illorum cum consensu alterius, ad praefatum monasterium tradiderunt, regali condonatione concessimus. Ipsius hereditatis nomina sunt haec: Geronrod, Bedeburn, Fruosa, Alslevu, Gruoningi, Nian-Alslevu, Egulon, Nianburg cum omnibus appenditiis. Electionem vero inter se eligendi abbatissam ex nostra regia auctoritate in perpetuum habeant. Nullus vero episcoporum ducum vel comitum nullaque maior vel minor persona inquietudinem illic facere presumat. Advocatum autem pro utilitate monasterii, quem voluerint, habeant. Ut vero verius credatur et firmius observetur, manu propria subter firmantes anuli nostri impressione roborari iussimus. (L. S.) Signum domni Ottonis (L. M.) serenissimi regis.

Liudolfus cancellarius ad vicem Vuillihelmi archicapellani recognovi. (S. R.)

Actum anno incarnationis dominice dcccclxi, domni vero piissimi regis Ottonis i, indictione iii'. Actum Vualahuson feliciter. Amen.

Aus dem Original im Hauptarchive zu Bernburg, mit aufgedrucktem wohlerhaltenem Siegel. Gedruckt: Beckmann I. 170 und in dessen access. 40; Hoffmann script. rer. Lusat. IV. 152; Leuckfeld antiqq. Walahus. 336; Lünig Reichsarch. XVIII. 2. (Spicil. eccl. III) 78; Leibnitz annal. imp. III. 73. Vergl. Stumpf Reg. no. 549. Das Aeussere der Urkunde erweckt nicht den geringsten Verdacht der Fälschung. Das einzig Auffallende ist, dass das Siegel schief anfgedruckt ist, so dass der Kopf des königl. Brustbildes nach rechts steht. Auf der Rückseite stehen von sehr alter Hand in grossen Zwischenräumen und in Unzialschrift die Buchstaben: I S T V T. In Bezug auf den Inhalt dagegen ist es auffallend, dass Otto II seinem Vater den Kaisertitel beilegt, obschon Otto I erst am 2 Febr. 962 zum Kaiser gekrönt wurde. Deshalb ist die Echtheit der Urk. von verschiedenen Seiten angezweifelt worden, zuerst von v. Leutsch Mg. Gero 111, Note 191 und dann namentlich von Waitz in den Jahrbüchern d. d. R. (Otto I. 218). Ich habe früher dagegen bemerkt (Mg. Gero 165), dass bei der Annahme, die Urk. rechne das Jahr von Ostern an, diese Schwierigkeit sich heben würde und dass sie dann in der Zeit vom 2 Febr. bis 30 März 962 ausgestellt sein müsste; allein dagegen spricht wiederum die Recognition durch den Kanzler Liudolf, der in dieser Zeit mit Otto I in Italien war. An der Echtheit des Originals habe ich indess auch jetzt noch nicht den geringsten Zweifel. Uebrigens war Otto II in der letzten Hälfte des Juli 961 unzweifelhaft in Wallhausen. Vergl. no. 33. 1. Statt iiii.

35.

961. (Ende Juli). Wallhausen. König Otto II nimmt das von dem Markgrafen Gero gegründete und der Gernröder Abtei unterworfene Nonnenkloster Frose in seinen Schutz und bestätigt dessen Besitzungen.

In nomine sancte et individue trinitatis Otto Dei gratia rex. Notum sit omnibus fidelibus nostris presentibus et futuris, qualiter nos annuente genitore et equivoco nostro serenissimo imperatore augusto per consultum omnium fidelium nostrorum, cuiusdam fidelis nostri Geronis scilicet marchionis, monasterium puellarum in loco proprietatis sue

qui Vrosa dicitur in honore sancte Marie virginis, beati Petri sanctique Ciriaci constructum, que puelle subsunt ecclesie in Gerenrode ab ipso Gerone similiter constructe, in eo videlicet quod sue obedientiam facient abbatisse, sub nostri mundiburdii suscepimus tuitionem, ita videlicet ut, nisi sicut preesse monasteriis regum est, nullus successorum nostrorum aliquam sibi ipsius vendicet potestatem. Totam vero hereditatem, quam Gero et suus filius Sigifridus adhuc vivens, uterque illorum cum consensu alterius, ad prefatum monasterium tradiderunt, regali condonatione concessimus. Ipsius hereditatis nomina sunt hec: Vrosa cum duabus parrochiis, sanctorum scilicet Stephani et Sebastiani martirum, parrochia in Nachterstide, Balberg, Alneburg, Mulendorp cum aliis villis quam pluribus et cum omnibus attinentiis. Electionem vero prefate domine potiores, scilicet una cum dominabus in Gernrod, eligendi abbatissam ex nostra regia auctoritate in perpetuum habeant, et sicut ab antecessoribus nostris eis est constitutum, sic concedimus et firmiter stabilimus, ut habeant proprias mansiones et albis vestibus induantur, carnibus et caseis et ceteris alimentis vescantur. Nullus vero episcoporum ducum vel comitum nullaque maior vel minor persona inquietudinem in aliquibus illis facere presumat. Advocatum autem pro utilitate monasterii, quem voluerint, habeant. Ut vero verius credatur et firmius observetur, manu propria subter firmantes anuli nostri impressione roborari iussimus.

Signum domni Ottonis (L. M.) serenissimi regis.

Ludolfus cancellarius ad vicem Wilhelmi archicappellani recognovi.

Actum anno incarnationis dominice dcccc.lxi, domni vero piissimi regis Ottonis i, indictione iii. Actum Walehusen feliciter. Amen.

Nach einer Copie des 14. Jahrhunderts auf Pergament im Hauptarchive zu Bernburg, mit dem an einem Pergamentstreifen anhangenden beschädigten Stiftssiegel von Frose, Gedruckt: Beckmann I. 185; Leuckfeld antiqq. Walahus 337; Lünig Reichsarch. XVIII. 2. (Spicil. eccles. III) 98; Leibnitz annal. imp. III. 74; v. Heinemann Gero 165. Vergl. Stumpf Reg. no. 550. Von dieser Urk. gilt in Bezug auf den Umstand, dass Otto I hier bereits Kaiser genannt wird, dasselbe was von der vorhergehenden Urk. gesagt worden ist: nur wird sie dadurch verdächtiger, dass von ihr kein Original mehr vorhanden ist. 1. Statt iiii.

36.

(Mitte d. J. 963). Markgraf Gero unterwirft das von ihm gegründete Nonnenkloster Gernrode dem apostolischen Stuhle.

Privilegium sancti Ciriaci in Gerenrodh Alberstatensis dioecesis.

In nomine sancte et individue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti. Temporibus domni Iohannis summi pontificis et universalis xiii pape, regnantibus domnis serenissimis ac piissimis imperatoribus Ottone eiusque equivoco filio, anno imperii eius secundo et regni filii eius tertio. Ego Gero divina dispensante gratia marchio post acerbam mortem filiorum meorum Sigiffridi' et Geronis, construxi monasterium puellarum, in quo abbatissa Athunni2 preesse dinoscitur, in honore beate Marie genitricis Dei et Domini nostri et beati Petri principis apostolorum, cui Dominus potestatem contulit ligandi atque solvendi in celo et in terra, ut ipsis dicata maneant in perpetuum pro re

demptione anime mee et filiorum meorum, qui de hac luce iuvenili flore migrarunt. Ob hoc non longo post tempore, accepta licentia imperatorum, limina apostolorum Petri et Pauli adii et idem monasterium cum omnibus pertinentiis eius ubicunque positis et annuali censu ditioni illorum in perpetuum subdidi, prius per pontificalis privilegii paginam, postmodum per imperatorum meorum seriem precepti, nunc vero per istius mei privilegii textum, ut nullus coheredum meorum potestatem habeat dominandi vel de rebus eorum alienandi aut donandi. Sed volo atque constituo, ut omnia integra et illibata permaneant sub iure beatorum apostolorum, quibus offero modo triginta libras argenti in presentia domni apostolici pro censu triginta annorum. Completis vero triginta annis abatissa, que eidem monasterio prefuerit, annuatim pensionem singularum librarum persolvat. Quapropter humo prostratus deprecor vos, duo magna luminaria, Petrum Paulumque, ut post funera carnis anime mee paradisi ianuas aperiatis et in futuro examine protectores ac defensores mei ante Deum maneatis, quatinus post iudicium merear vobiscum lucifluis mansionibus perfrui et sine fide gaudere, annuente Domino nostro Iesu Christo, qui cum patre et spiritu sancto vivit et gloriatur Deus per infinita secula seculorum. Amen. Scriptum per manum Luzonis indignissimi sacerdotis.

Aus W. Giesebrecht Gesch. der deutschen Kaiserzeit I. 821, der die Abschrift dieser Urkunde dem ältesten und besten Manuscripte des Cencius Camerinus in der Bibliotheca Riccardiana zu Florenz entlehnt hat. Ausserdem noch gedruckt: Beckmann access. 36 (lückenhaft); Muratori antiqq. Ital. V. 807; Lünig Reichsarch. XVIII. 2. 77; v. Heinemann Gero 166 u. A. 1. Beckmann: Sifridi. 2. So die Abschrift; Beckmann: Hathwich. Ueber die Ausstellungszeit dieser Urkunde ist zu vergleichen: Waitz, im 11. Excurs zu Dönniges König und Kaiser Otto I. 217.

[ocr errors]

37.

964. Juli 27. Dornburg. König Otto II gewährt den Canonikern des St. Wipertistiftes zu Quedlinburg das Recht der freien Abtswahl und bestätigt die Besitzungen des genannten Stiftes.

Data vi Kal. Augusti, anno dominice incarnationis dcccc.lxiiii, anno Ottonis regis iunioris quarto. Actum Tarneburg.

Nach dem Originale im geh. Staatsarchive zu Berlin. Gedruckt: Erath cod. dipl. Quedl. 13; Kettner antiqq. Quedl. 19; Mader antiqq. Brunsw. 111; auszugsweise in: Leibnitz annal. imp. III. 147. Vergl. Stumpf Reg. no. 556.

38.

964. Markgraf Gero bekundet, dass er das von ihm gegründete Nonnenkloster Gernrode dem apostolischen Stuhle unterworfen habe, und macht die Güter einzeln namhaft, mit welchen er diese seine Stiftung ausgestattet hat.

In nomine sanctae et individuae trinitatis, patris et filii et spiritus sancti. Amen. Ego marchio Gero divina favente clementia omnibus Christi fidelibus, tam presentibus quam futuris, notum esse volo, quod non longo tempore postquam filii mei Sigifridus et

Gero viam universe carnis fuissent ingressi constructoque exinde monasterio puellarum in Geronrod sanctam sedem apostolicam adii ipsumque monasterium cum omnibus suis pertinenciis ubicumque positis sedi apostolice obtuli ac ditioni ipsius humiliter subdidi1 et devote litteris quoque ac veris bullis papalibus pro confirmacione dicte ecclesie ac omnium bonorum nominatim subscriptorum ibidem inpetratis et obtentis, imperatorum vero meorum iure perhenni regalibus preceptis michi adrogatum meum litteraliter et liberaliter appropriatis et tributis, ipsa quidem omnia bona cum suis pertinenciis in honorem genitricis Dei semper virginis Mariae et beati Ciriaci martiris ob remedium animae mee et animarum filiorum meorum liberaliter donavi et dono, tribui et tribuo monasterio supradicto, sane volens atque constituens, ut omnia michi sic appropriata ac libere donata integra cum omni proprietatis iure perpetuis temporibus ad ipsum monasterium Gerenrod permaneant illibata, in quibus hec duxi propriis nominibus explicanda: locum ipsum prefatum, in quo monasterium est situm, cum omnibus pertinenciis suis, forensem ecclesiam cum capellis et villa, monasterium in Fruose cum ipsa villa et duabus parrochiis positis in eadem, Alsleve maiorem et minorem cum capella et duabus parrochiis, Waldalem cum capella abbatisse et parrochia, Bedeburne cum duabus ecclesiis, Heteborn cum parrochia, Nachterstede cum ecclesia, Iezer cum ecclesia, Strenz cum ecclesia, Drobel cum ecclesia, Bernezincrot, Ecchenlinrod cum ecclesia, Behem, Welbeke, Gnezendorp, Balberge, Bennendorp, Ammendorp, Hinricstorp, Harstorp, Bleckendorp, Westeregolon, Osteregolon cum novo castello inibi constructo cum omnibus appendiciis suis illuc legaliter aspicientibus, mancipiis, agris, pratis, pascuis, silvis, aquis, aquarum decursibus, molendinis, piscacionibus, viis et inviis, curtilibus, locis et edificiis, terris cultis et incultis, quesitis et inquirendis; preterea est una silva in saltu Hakul dicto iuxta villam Cocstedi, quam Bardo a nobis prius in beneficium tenuit; insuper duodecim mancipia, quorum nomina subter notata sunt: Paulus, Wenido, Bave, Nicher, Cristan, Werenborch, Hinric, Rotkir, Hemmo, Hille, Sotheri, Tiasbet; in Gruonigh quadraginta sex mansos, in Alkendorp prope Bodam quinquaginta duos mansos, in Hakeborn triginta duos mansos, in Ercstede et in Westerhusen sedecim mansos, in Alkendorp prope Salam duodecim mansos, in Reinstorp decem et septem mansos cum dimidio et forum et viginti curtes pertinentes ad forum cum ecclesia, in Wallendorp quatuor mansos, in Mollendorp sex mansos, in Cumeliz decem mansos, in Niendorp sex mansos, in Asmersleve viginti duos mansos cum ecclesia, in Zorkewiz octo mansos, in Stroniz viginti duos mansos, in Drosege tredecim mansos, in Cocstede duos mansos, in Padeliz duos mansos, in Sinsleve duos mansos, in Wedderstede dimidium mansum, in Winnige duos mansos, in Witserod novem mansos, in Hadmersleve decem et octo mansos, in antiquo Gatersleve tres mansos, in Welpsleve tres mansos, in Wedderstorp unum mansum, in Daldorp sex mansos, in Reinstede unum mansum, in Wippere unum mansum, in Alvensleve duos mansos, in Rodolvesborch duos mansos, in Sulten quinque mansos, in Retmersleve viginti mangos, in Nienstede duos mansos, in Scolene unum mansum, in Burgewiz duos mansos, in Lere unum mansum, in Tederzincrod unum mansum, in Wendelmeresborch duos mansos, in Mandorp unum mansum, in Cephen duos mansos, in Abenrod unum, in Cropenstede' duos mansos, in Hondorp sedecim mansos et omnem regionem Sermunt. Ego quidem marchio Gero supra dictus ad divini cultus incrementum pium in animo gerens affectum ecclesie seu monasterio supra dicto Gerenrod, cui Hadwigis filia mea michi tenere dilecta abbatissa prima preesse dinoscitur, omnia bona superius expressa cum suis appenditiis seu attinenciis perpetue

cupio conmanere, ad cuius abbatisse et sororum eius tam presencium quam futurarum seu tam succedencium quam in perpetuum substituendarum sustentacionem victum seu usum omnia integra conserventur, ita ut nullus hominum memoratas puellas seu virgines in aliquo audeat seu debeat molestare inquietare seu perturbare, sed earum commodis usibus et nutibus, sicut eis concessa sunt, existant omnimodos profutura. In quorum robur omnium premissorum et evidentius testimonium presens scriptum sigilli mei appensione ecclesie sepe dicte tradidi communitum.

Datum anno dominice incarnacionis dcccc.lxiiii.

Aus dem angeblichen Original im Hauptarchive zu Bernburg, mit dem angeblichen Siegel des Mark-
grafen Gero, welches an einem Pergamentstreifen und in einer, wie es scheint, später hinzugefüg-
ten Siegelkapsel der Urkunde angehängt ist. Gedruckt: Beckmann I. 168 und in dessen accession.
37; Hoffmann script. rer. Lusat. IV. 152; Leuckfeld antiqq. Halberst. 642; Lünig Reichsarch.
XVIII. 2. 79; Leibnitz annal. imp. III. 148; v. Heinemann Gero 167 u. A.
T'on vor-
stehender Urkunde existiren zwei angebliche Originale. Das eine derselben, im Hauptarchive
zu Bernburg aufbewahrt und mit A bezeichnet, ist dem obigen Abdruck zu Grunde gelegt, da
es offenbar das ältere ist und schon um 1200 fabricirt zu sein scheint: das andere. (B), wel-
ches sich im Gesammtarchive zu Dessau befindet, ist allem Anschein nach erst jenem und zwar in
einer späteren Zeit nachgebildet worden. Das dem letzteren an einem Pergamentstreifen anhangende
Siegel ist gleichfalls eine Nachahmung des Siegels an der Urk. A. und lässt seinen spätern Ur-
sprung schon daran erkennen, dass es selbst zwar aus braunem Wachs gebildet, seine Innerfläche
aber, auf welcher die Figur des Markgrafen und um den erhöheten Rand laufend die Inschrift
(SIGILLVM. GERONIS. MARCHIONIS.) erscheinen, mit rothem Lack ausgegossen ist. Die
ganze äussere Form beider Documente lässt darüber nicht den geringsten Zweifel, dass sie unecht
und gefälscht sind; doch spricht für die frühe Zeit der Fälschung unter anderen der Umstand, dass
sich eine durch Stephan Molitor beglaubigte Abschrift der Urkunde bereits in dem zu Anfang des 16.
Jahrhunderts geschriebenen Gernröder Copiale findet. Eine ältere deutsche Uebersetzung derselben,
in der jedoch die Ortsnamen sehr corrumpirt sind, theilt Popperod in den annal. Gerenrod. (Beck-
mann access. 36. u. 37.) mit. Obschon nun die beiden angeblichen Originale Machwerke einer
späteren Zeit sind, so könnte die Urk. in der vorliegenden Form doch echt sein, indem man etwa,
wie das auch sonst wohl vorkommt, das durch irgend einen Zufall zerstörte wirkliche Original in
ungeschickter Weise später zu ersetzen gesucht hätte. Allein dagegen spricht manches des Inhaltes
selbst. Nicht sowohl der Umstand, dass Gero seine Schwiegertochter Hedwig seine „zärtlich geliebte
Tochter" nennt, als die ganz ungeschickte Einfügung der Schenkung Ottos I an Geros Sohn Sieg-
fried v. 7 Juni 941 (no. 9), wo sogar zu den Worten: quam Bardo prius in beneficium tenuit
noch die wohl auf Otto I, nicht aber auf Gero passenden „a nobis“ hinzugefügt sind, und beson-
ders die Bezugnahme auf eine Anhängung des Siegels in der Urk. selbst weisen entschieden die
Annahme zurück, dass wir hier auch nur die getreue Copie eines Originals vor uns haben könnten.
Wachssiegeln den Urkunden anzuhängen, statt sie denselben aufzudrücken, war in jener Zeit durch-
aus ungebräuchlich. Dass trotzdem die Urkunde in ihrem wesentlichen Inhalte nicht zu verwer-
fen ist, d. h. dass die in derselben aufgezählten Güter wirklich von Gero zur Ausstattung des
Stiftes Gernrode tradirt worden sind, dieses geht aus der Bestätigungsbulle des Papstes Innocenz III
v. 9 Aug. 1206 hervor, welche ausser einigen später hinzugekommenen die obigen Besitzungen des
Stifts aufführt. Vergl. auch Mg. Gero, 130 u. 171. 1. A: sudidi. 2. Veris fehlt in B.
7. B: Croppenstede.

3. A: libraliter. 4. A: sanae. 5. B: praetera.

6. B: Scoleve.

[ocr errors][merged small]
« AnteriorContinuar »