missum seu incolas et habitatores earundem quomodolibet faciant seu innovent vel attemptent et ita eciam super hiis nos assecurent per iuramentum et literas eorum sigillis sigillatas seu instrumentum publicum ad ordinacionem nostrorum duorum amicabilium compositorum supradictorum. Item quod incole et habitatores civitatis Avinionensis, 5 comitatus Venaysini et terrarum episcopi Avinionensis adiacentium, ut dictum est, qui se in ista presenti guerra pro domino nostro papa posuerunt in guerra cum dictis Reforciato et Folqueto seu sub eis vel eorum capitaneis ad civitatem Avinionensem et comitatum Venaysini et alias terras ecclesie, domicilia sua pure et libere valeant redire, 10 quociens et quandocumque eis placebit, et sua patrimonia et bona extancia recuperent sine impedimento quocumque iuris vel facti eis faciendo, propter ea que in ista guerra vel occupacione locorum quorumcumque dicti comitatus Venaysini fecerint seu fecisse vel tractasse aut procurasse dicuntur vel circa illa dedisse consilium, auxilium vel 15 favorem; et tam ipsi quam alii, qui in dicta guerra se miscuerunt quomodolibet, pure et secure ac libere possint, si velint, non faciendo aliud malum, per prefatos civitatem et comitatum Venaysini ac terras episcopi Avinionensis adiacentes, ut prefertur, transire, morari in eisdem vel redire et recedere ab eis, absque eo quod propter guerram 20 predictam vel ex ea quomodolibet dependentibus (!) vel ad eam pertinentibus aliquando valeant capi, puniri vel quomodolibet molestari de iure vel de facto. Et idem de hiis, qui servierunt dictis dominis cardinalibus seu civitati Avinionensi aut comitatui Venaysini in predicta guerra, per omnia quo ad Reforciatum et Folquetum et suos ac terras eorum 25 per omnia observentur, ut equalitas hinc inde per omnia observetur. Item pro omnibus querelis, accionibus, peticionibus seu demandis, quas facere possent tam dicti fratres quam eorum gentes armigere, colligati, sequaces et adherentes eorum sive racione stipendiorum sive racione seu occasione guerre presentis, quam fecerunt, vel alias qualitercumque 30 usque in diem presentem contra dominum nostrum papam seu dominos cardinales, civitatem Avinionensem, comitatum Venaysini et terras dicti episcopi Avinionensis adiacentes, ut prefertur, debent habere dicti Reforciatus et Folquetus fratres pro se et suis a domino nostro papa sex milia florenorum solvendorum sic, quod quinque milia solvat do- 35 minus papa et mille dicti domini cardinales, civitas Avinionensis et comitatus Venaysini; et cum hiis summis, videlicet quinque milium a domino nostro papa, eundem et successores suos et ecclesiam Romanam; et cum dictis mille florenis eosdem dominos cardinales, civitatem Avinionensem et comitatum Venaysini ac terras dicti episcopi 40

Avinionensis adiacentes, ut est premissum, de omnibus, que ab eis petere possent quomodolibet, ut premittitur, quittabunt et liberabunt plene et sufficienter et dabunt litteras opportunas super hoc eorum sigillis sigillatas seu instrumentum publicum ad ordinacionem nostrorum 5 duorum arbitrorum seu amicabilium compositorum predictorum. De claramus tamen nostre intencionis non esse, quod in isto articulo comprehendantur quomodolibet presonerii, qui fuerunt vel sunt de presenti seu eciam financie per eos secundum eorum composicionem factam vel faciendam, circa quos sic pro bono pacis amicabiliter ordinamus, quod 10 financie eorum, qui non finaverint, ponantur in ordinacione duorum pro una parte eligendorum, aliorum duorum pro alia parte; et ita ad eorundem sic eligendorum ordinacionem predicti presonerii debeant expediri, salvo quod Morers presonerius in dicta civitate Avinionensi de gracia liberetur sine financia ob reverenciam domine regine Sicilie, 15 cuius dicitur servitor, et quod non possit puniri ex hiis, que in dicta guerra per eum seu eius consilium vel culpam commissa existunt. Item, quod tam compromissum per Agoutum de Agouto et Iacobum de Ponteves, quam eciam nostram presentem ordinacionem et omnia et singula in ea contenta dicti nobiles viri Reforciatus et Folquetus tene20 antur infra quatuor dies proximos approbare et emologare plene et expresse et emologacionem per instrumentum publicum nobis tradere realiter et de facto infra predictos quatuor dies proximos secuturos, et insuper debeant istam nostram ordinacionem et contenta in ea facere, ratificari et emologari per capitaneos et gentem armigeram, quam ha25 bent, et ratificacionem et emologacionem tradere nobis cum instrumento publico vel literis eorum sigillis sigillatis infra quindecim dies. — Item retinemus nobis per totum mensem sequentem declarandi seu eciam interpretandi nostram intencionem super hiis et ea concernentibus quomodocumque potestatem plenariam et liberam et omnia eciam dubia 30 quecumque, si que in premissis vel circa premissa qualiacumque fuerint vel oriantur seu oriri posse dicantur eciam in futurum; et quod nostre declaracioni et interpretacioni partes predicte parere et eas emologare et literas emologacionis tradere debeant, ut supra dictum est, pari forma et infra octo dierum spacium post insinuacionem predictorum 35 eis factam.

Lata, lecta et in scriptis promulgata fuit dicta sentencia seu pronunciacio, ordinacio amicabilis sive declaracio per dictum dominum cardinalem de consensu dicti domini senescalli ibidem presentis die vicesima tercia dicti mensis maii Avinione in hospicio habitacionis reve40 rendissimi in Christo patris domini Iohannis miseracione divina

1 Johann de Grange (cardinalis Ambianensis).

1

episcopi Tusculani, sancte Romane ecclesie cardinalis, presentibus ipso domino cardinali et reverendo in Christo patre domino Iohanne episcopo Aptensi et honorabilibus viris dominis Raymundo Bernardi Flamingi legum doctore, cive Avinionensi, et Thoma de Marlia archidiacono Ruthinensi, thesaurario dicti comitatus Venaysini, Salvatore 5 Yrissoni sindico et Xixmo de Passis cive Avinionensi, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et quasi incontinenti predicta sentencia seu pronunciacio, ordinacio amicabilis sive declaracio fuit ibidem per dictos Agoutum de Agouto et Iacobum de Ponteves emologata nomine procuratorio supradicto.

10

Et subsequenter eciam ibidem fuit ordinatum et arbitratum per dictos dominos arbitros, arbitratores et amicabiles compositores, quod sublatis et cassatis omnibus aliis peticionibus quibuscumque et cessante penitus guerra et omni via facti, solum super morte Maufrecet, qui, ut dicitur, fuit famulus Agouti de Agouto et interfectus obtento salvo 15 conductu a Balaysono, vigerio dicte civitatis Avinionensis, habeant videre et determinare predictus dominus senescallus sive ad hoc deputandus per eum et nobilis Oliverius de Rivo; et quicquid per ipsos super dicta morte ordinatum extiterit, efficaciter observetur, nec horum occasione per viam facti vel alias contrarium hinc inde attentetur, nisi 20 quod per ipsum dominum senescallum vel dictum deputandum ab eo et predictum Oliverium super dicta morte fuerit ordinatum.

Ulterius eciam ibidem prefati domini arbitri, arbitratores et amicabiles compositores deputarunt ex potestate eis per utramque partem predictam attributa (?) duos conservatores, unum per unam et alium 25 per alteram ipsarum parcium deputandos, qui potestatem habeant declarandi et interpretandi et faciendi firmiter observari quo ad ista eorum ordinacionem omnia et singula dubia, si qua emergerent et orirentur in futurum super prenunciatis per eosdem hinc inde, videlicet ad unum annum, a fine instantis mensis iunii inantea computandum. 30 De quibus omnibus et singulis supradictis prefati domini arbitri, arbitratores et amicabiles compositores mandarunt fieri et tradi predictis partibus et aliis, quorum interest unum et plura publicum et publica instrumentum et instrumenta per me notarium infrascriptum. Que fuerunt acta die et loco predictis presentibus pro testibus dictis 35 dominis episcopo Aptensi, Raymundo Bernardi Flamingi et Thoma de Marlia ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

1 Ein Neffe des eben genannten Cardinals; s. unten n. 23.

2 Ein Rechtsgelehrter in den Diensten Ludwigs von Anjou; vgl. MartèneDurand, Thesaurus novus anecdot. II, 1120, u. Moranville, Journal de Jean Le Fèvre, passim.

Postmodum die vicesima sexta dicti mensis maii prefati nobiles Reforciatus et Folquetus de Agouto, fratres, existentes in villa Castroraynardi, ad quos ego notarius infrascriptus de mandato dictorum dominorum arbitrorum, arbitratorum et amicabilium compositorum propter 5 hec accesseram, lectis eisdem et recitatis compromisso et sentencia sive pronunciacione, ordinacione amicabili seu declaracione ac omnibus aliis et singulis supradictis et convento et declarato, quod locus de Colomzellis restitueretur statim realiter et de facto reverendissimo in Christo patri domino cardinali de Tureyo vel eius procuratori ante10 dicto domino Thome de Marlia, archidiacono Ruthenensi, thesaurario dicti comitatus Venaysini, pro ipso domino cardinali et eius nomine; et quod super querela seu peticione aut demanda, quam alique gentes armigere dictorum Reforciati et Folqueti faciebant et habere intendebant contra locum de Lanhies et habitatores eiusdem, eligantur una 15 vel due bone persone pro parte dictarum gencium armigerarum querelancium et ex parte dicti comitatus Venaysini una alia vel due alie bone persone, que per se vel cum una alia tercia, si una tantum persona ex utraque ipsarum parcium electa fuerit; si vero due ex utraque earundem parcium electe fuerint, cum alia quinta persona, quam 20 ipse sic electe persone super hiis eligere valeant atque possint; et que, cum electe fuerint, infra quindecim dierum spacium post earum eleccionis notificacionem teneantur iurare in manibus alicuius publice persone, quod bene, iuste et fideliter dicent et pronunciabunt super dicta querela; super qua et omni peticione vel demanda, quam predicte 25 gentes armigere contra dictum locum de Lanhies et habitatores eiusdem aut bona ipsorum quecumque possent habere, facere vel movere aut intemptare quacumque racione vel causa usque in presentem diem, predicte sic electe persone habeant et possint dicere, arbitrari, pronunciare, sentenciare et declarare, prout eis iuxta eorum iustum et 30 rectum iudicium et bonas consciencias videbitur expedire; asserentes, quod ipsi Reforciatus et Folquetus nichil ab eodem loco de Lanhies nec habitatoribus eiusdem petebant nec petere intendebant, dixerunt, convenerunt et promiserunt dictis dominis arbitris, licet absentibus, et michi notario infrascripto tanquam publice persone vice et nomine om35 nium, quorum interest vel intererit, recipienti et legitime stipulanti, quod interim neque pendente compromisso super istis nec eciam inantea ullo unquam tempore ex causis premissis vel aliqua earundem contra dictum locum de Lanhies vel habitatores eiusdem aut bona ipsorum sive contra dictos dominos cardinales, civitatem Avinionensem, comitatum Venay40 sini et terras dicti episcopi Avinionensis adiacentes, ut prefertur, ac cives, incolas et habitatores ipsorum aut eorum bona mobilia vel immobilia ubique habita et habenda per viam marche vel represalie seu

alicuius facti per se vel dictas suas gentes armigeras aut alium vel alios directe vel indirecte, publice vel occulte nullatenus procedetur, nec eis vel eorum alicui guerram aliquam facient neque dampna aliqua in personis vel bonis inferent aut fieri seu inferri permictent vel consensient quovis modo, nisi quod per viam iusticie tantum predicti que- 5 relantes prosequi, petere et habere valeant, si quid eis contra dictum locum de Lanhies et habitatores eiusdem tantum et non contra alios quoscumque seu aliquos eorum vel bona ipsorum adiudicatum fuerit super predictis per dictas personas, proinde, ut premittitur, eligendas. Quinymo ipsi Reforciatus et Folquetus ac dicte sue gentes cessabunt 10 et cessari facient per quoscumque suos armigeros et colligatos penitus et omnino ab omni guerra et eciam marcha omnique via facti, quam ipse vel eorum aliquis contra predictos dominos cardinales, civitatem Avinionensem, comitatum Venaysini et terras predicti episcopi adiacentes, ut prefertur, et habitatores eorundem aut dicta bona ipsorum 15 quomodocumque ex causis premissis vel incidentibus aut dependentibus ex eisdem seu ratione aut occasione ipsarum possent aut deberent seu proposuissent facere aut movere vel eciam intemptare.

Et sub convencione et declaracione huiusmodi predicti Reforciatus et Folquetus et uterque ipsorum in solidum ex sua certa sciencia et 201 deliberate ratificarunt dictum compromissum per dictos Agoutum de Agouto et Iacobum de Ponteves suo nomine in prefatos dominos cardinalem Pampilonensem et senescallum Provincie, ut premittitur, factum et firmatum ac ratificarunt, approbarunt, emologarunt et acceptarunt predictam sentenciam sive pronunciacionem, ordinacionem amicabilem 25 seu declaracionem per dictos dominos cardinalem Pampilonensem et senescallum Provincie, ut premittitur, latam super predictis ac omnia et singula in prefata eorum ordinacione contenta. Et nichilominus predicti Reforciatus et Folquetus et uterque ipsorum in solidum confitentes se habuisse et recepisse eadem die a prefato domino nostro 30 papa per manus discreti Iacobi de Huart, clerici Pampilonensis, cubicularii dicti domini cardinalis Pampilonensis, quinque mille floren. currentes in Avinione et se de eodem domino nostro papa ab omnibus et singulis, in quibus eis racione stipendiorum suorum vel ordinacionis predicte aut alia quavis causa usque in presentem diem tene-35 retur, bene solutos et satisfactos reputantes, prout in quodam publico instrumento ipsa eadem die inde confecto et per me infrascriptum notarium clauso et signato lacius continetur; convenerunt et promiserunt dictis dominis arbitris, licet absentibus, ac predicto Iacobo de Huart stipulanti nomine [dicti] domini nostri pape et prefati domini cardinalis 40

1 Am Rand von alter Hand.