2

pro Motonensi1 et Guillelmum de Vineis, pro Tudertino episcopis se gerentes, Antonium de Butrio 3, utriusque iuris doctorem, cum plena et libera potestate concordandi de loco ydoneo et condecenti. Qui post diversa colloquia pro locis ydoneis, communibus et securis nominarunt 5 et obtulerunt successivis diebus Romam, Viterbium, Urbem veterem, Tudertum, Perusium, Senas, Bononiam. Prefatus autem dominus noster de concilio dominorum cardinalium per organum domini cardinalis Albanensis eis ostendit per diversas raciones, qualiter dicta loca tanquam remota, periculosa et pro maiori parte in dominio spirituali et 10 temporali dicti intrusi existencia non erant communia, racionabilia nec secura, et pro tanto dominus noster de consilio predictorum dominorum cardinalium eciam successivis diebus nominavit et obtulit dictis nunciis tamquam loca secura et ydonea, que sequntur, Massiliam, Foriulium, Niciam, Saonam, Ianuam limites obediencie in territorio Ianuensi, item 15 civitatem Pisanam, si obtineri posset a Florentinis cum sufficientibus securitatibus et plena libertate. Et tandem prefati nuncii hec loca omnia recusarunt rumpentes tractatum et ad recessum se disponentes. Dominus autem noster dictos nuncios de concordia monuit et requisivit et quandam protestacionem contra ipsos fieri fecit, propter que prefati 20 nuncii requisiverunt dominum nostrum, ut eis pro tractatoribus assignaret dominum cardinalem de Tureyo et archiepiscopum Terraconensem 5 et dominum Franciscum Daranda quos dominus noster de consilio dictorum dominorum cardinalium concessit. Et tandem post multas disceptaciones inter ipsos habitas concordarunt certa capitula inferius 25 posita, que demum post per dominum nostrum et suum collegium et ipsos ambaxiatores concordata, promissa, conventa et conclusa fuerunt, [56] ut apparet per publica instrumenta tenoris sequentis:

6

In nomine sancte et individue trinitatis. quod cum pro extirpacione diuturni et pestiferi scismatis, wie in Chronica Karoli VI. 1. 28, 30 c. 2; t. 2, p. 532-562; in Martène-Durand, Amplissima collectio VII, 750-754 und Thesaurus novus anecdotorum II, 1314–1320. Der erste Artikel beginnt: In primis quod ambo domini supradicti et eciam collegia

1 Anton Correr, Bischof von Modon in Griechenland seit dem 24. Februar 1407, wurde bereits kurz vor dem 31. März desselben Jahres auf den Stuhl von Bologna transferirt; s. Eubel, Hierarchia cath. I, 145.

2 Pietro Dallavigna, Bischof von Todi 1405-1407, dann von Ancona. 3 Der berühmte Canonist. 4 Nicolo Brancaccio.

5 S. oben S. 581, Anm. 2.

Franciscus de Aranda, der vertraute Rathgeber Peters, Laienbruder der Kartause Portaceli in Aragonien.

7 Am 21. April 1407.

sua debeant et teneantur convenire... Der letzte endet: et commoditatibus et aliis secundum disposicionem loci necessariis. Endet Bl. 64a: Et ego Anthonius de Campis ... per dominum nostrum papam et per alios coram eo agerentur et fierent una cum testibus etc.

Premissis, ut predictum est, concordatis dominus noster misit ad 5 dominum regem Francie ad obtinendum expedicionem civitatis Saone et alia iuxta formam capitulorum necessaria, que omnia fuerunt per prefatum dominum regem plenarie concessa et expedita. Similiter duo ex nunciis intrusi ad dominum regem Francie accesserunt et referentes ei omnia premissa, ab eo similiter obtinuerunt omnia necessaria secun- 10 dum tenorem capitulorum supradictorum.

2

Incontinenti post dictum tractatum firmatum venerunt de Francia 1 ambaxiatores pro parte regis Francie et universitatis Parisiensis, videlicet patriarcha Alexandrinus et multi prelati, magistri et doctores et unus miles, numero fere XL ambaxiatores, quorum adventum fama 15 publica precedebat, quod prefati ambaxiatores intendebant certis occasionibus sumptis domino nostro obedienciam subtrahere. Et istis sic stantibus quedam littera regis formam dicte ambaxiate continens, fuit per multos et in diversis partibus publicata et copia per aliquos ex dominis cardinalibus domino nostro tradita in forma sequenti:

20

Karolus et c. universis Christi fidelibus salutem integerrimam et ex scismatis nephandi tenebris in splendore vere pacis celerem egressum. Quociens propensiori studio nostrorum progenitorum egregia facta recolimus, wie in Du Boulay, Historia univ. Parisiensis V, 141–142. Endet Bl. 65: prout in deliberacionibus postremi concilii ecclesie regni 25 nostri et carissimarum filiarum universitatum prescriptarum, super quibus instrumenta publica... sigillum nostrum hiis presentibus duximus apponendum. Dat. Parisius, die XVIII februarii, anno Domini millesimo quadringentesimo sexto et regni nostri vicesimo octavo.

Dominus autem noster considerans tenorem dicte littere regis at-30 que cominaciones, quas subtraendo obedienciam eidem domino nostro dicti nuncii regi[s] publice faciebant et actendens multa alia gravamina in preiudicium ecclesie et impedimentum unionis facta, volens erga Christi populum sibi commissum paterne dileccionis et cure pastoralis debitum persolvere et reges et catholicos principes et cunctos fideles 35 a tam gravi divine magestatis offensa, quantum in eo est, preservare,

1 Sie trafen am 9. Mai 1407 in Marseille an der Curie Peters ein.

2 Sinon de Cramaud wurde 1391 Patriarch von Alexandrien und Administrator von Carcassonne; 1409 ernannte ihn Alexander V. zum Erzbischof von Rheims.

ac ne in extremo iudicio pereuncium animarum sanguis, si talia dissimulando conniventibus oculis pertransiret, de suis manibus requireretur, constitucionem fecit sequentem:

F. 66. Benedictus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam 5 rei memoriam. In dierum successu crescente malicia, wie Du Boulay 1. c. V, 143–146. Endet Bl. 68: constitucionis et voluntatis infringere. Dat. Massilie apud Sanctum Victorem, XIIII. kal. iunii, anno tercio decimo.

Prefati autem nuncii ad dominum nostrum venientes publice pro10 posuerunt exhortando dominum nostrum ad unionem ecclesie in genere et specialiter ad viam cessionis. Qua proposicione finita in publico dominus noster graciosse respondit, explicando zelum, quem habebat ad unionem ecclesie; et quantum ad viam cessionis se referebat ad responsionem per eum factam cum bulla super dicta via intruso. Postea 15 ad partem restrinxerunt se ad duas peticiones', scilicet quod papa vellet preferre viam cessionis omnibus aliis et super hoc dare bullam. Secundo, quod papa vellet facere sufficientem provisionem, ne procederetur ad eleccionem post mortem suam per certum tempus, et dare potestatem aliquibus habilitandi post mortem et alia faciendi, que essent 20 necessaria ad unionem habendam.

Ad primum dominus noster respondit verbo, quod credebat sufficienter et clare per bullas suas missas intruso obtulisse viam cessionis pure, libere et simpliciter per eum fiende, prout in dictis bullis continebatur, pro uniendo ecclesiam Dei, et novissime in consistorio publico 25 illam expresserat, quam rursus ex habundanti exprimebat, silicet quod, licet non intenderet aliquam viam [69] racionabilem excludere, sicut ne secundum bonam conscienciam credebat ei licere, intencionis tamen sue fuerat et erat, dictam viam cessionis omnibus aliis viis premictere, et quod aliam bullam super hoc non expediebat dare propter causas 30 racionabiles per eum aliquibus ex dictis ambaxiatoribus declaratas.

Ad secundum respondit, quod paratus erat habita deliberacione cum dominis cardinalibus per debita remedia providere taliter, quod esset ad servicium Dei et bonum populi christiani. Et de facto dominus noster statim, volens super hoc providere, nonnullis commissit 35 provisionem super hoc ordinandam. Domini autem cardinales formam dicte provisionis propter duo impugnabant, primo quia eis imponebantur pene privacionis beneficiorum et alie, ne ad eleccionem procederent infra certum tempus post mortem domini nostri. Secundo, quia volebant

1 Am 11. Mai trugen die Gesandten ihre Forderung vor, am 18. antwortete Peter.

scire nomina personarum, quibus potestas habilitandi et alia faciendi per papam commictebantur, quod papa reputans periculosum, facere nolebat. Cardinalibus igitur in dicta contradiccione persistentibus super dicto articulo non fuit conclusum.

Post supradicta dictus Antonius', nepos ipsius Angeli, unus ex 5 dictis ambaxiatoribus, qui tunc pro Motonensi episcopo se gerebat, ad dictum Angelum rediit ad prefatum tractatum plenarie reportandum et ipsum de omnibus punctualiter informandum 2. Qui quidem Angelus dicto Antonio audito ostendit se multum fore contentum et letum, et ob hoc fuerunt in Roma multa signa leticie ostensa, postquam dictum 10 nepotem ad ecclesiam Bononiensem infra modicum intervallum promovit et in camerarium suum assumpsit et dictam concordiam actendere et complere se publice dixit et aseruit; in ea voluntate et proposito ostendit se esse per magnum tempus ex post, ut patuit per multa verba et litteras per ipsum et suos dicta et factas; et inter cetera 15 super hoc scripsit [69] Saonensibus in forma que sequitur:

3

Gregorius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis communi et consilio Ancianorum civitatis Saonensis salutem et apostolicam benediccionem. Venerunt nuper ad nostram presenciam dilecti filii oratores vestri, wie in Martène-Durand, Amplissima collectio VII, 754-755.-20 Endet Bl. 69: in largitore bonorum omnium non inmerito commendare. Dat. Rome apud Sanctum Petrum, idibus iunii, pontificatus nostri anno primo.

Consequenter vero, quia dominus noster tenebatur certam securitatem intruso mittere et similem ab eo recipere et multa alia facere 25 et scire a dicto intruso iuxta capitula Massilie concordata, pro tanto habito consilio et deliberacione cum dominis cardinalibus misit nuncios [70] suos, videlicet reverendum patrem Bertrandum, Dignensem episcopum, magistrum Avinionem Nicolay predictum, nunc vero episcopum Senecensem 5, Ludovicum de Valterra, legum doctorem, et 30 Symonem Salvatoris, canonicum et prepositum ecclesie Ilerdensis, ad dictum intrusum. Qui nuncii Romam venientes presentibus omnibus

8

1 S. oben S. 598.

2 Sicher vor dem 11. Juni 1407.

3 Vgl. oben S. 598, Anm. 1. Die Erhebung auf den ungleich wichtigeren Stuhl von Bologna erfolgte bereits am Tage, an welchem die Gesandten in Marseille eintrafen.

anticardinalibus a) ac aliarum notabilium personarum multitudine copiosa requissiverunt dictum intrusum, quod confirmaret et ratificaret dictum tractatum Massillie per suos nuncios nomine suo initum et firmatum cum domino nostro et dominis cardinalibus et omnia in eo contenta, 5 prout vigore dicti contractus ad hoc tenebatur et erat efficaciter obligatus. Et presentarunt eidem intruso et anticardinalibus antedictis securitates pro parte domini nostri et dominorum cardinalium cum bulla patenti domini nostri pape et litera dominorum cardinalium tribus eorum sigillis impendenti sigillata, parati illas tradere, si et quando similes 10 eisdem nunciis traderentur, pro domino nostro et dominis cardinalibus, prout ex forma quarti capituli dicti contractus tenebantur, presentibus Petro de Cintillis, rectore parrochialis ecclesie de Alcoy Valentin. diocesis, Iacobo Rocha, canonico Cartaginensi, et Dalmacio Porta, notariis apostolicis, presentibus eciam novem anticardinalibus ac fratre Bertrando 15 Dalmasii, ordinis predicatorum, et fratre Iohanne Borbani, ordinis minorum professoribus, et Antonio Miralis, clerico Dertusensis diocesis, testibus vocatis specialiter et rogatis. Actaque fuerunt hec in palacio sancti Petri in Urbe, die secunda mensis iulii, anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo septimo, indiccione XV, pontificatus sanc20 tissimi in Christo patris et domini nostri domini Benedicti pape xiij anno xiijo.

Ultimo tradiderunt eidem intruso sumptum auttenticum de litera domini regis Francie, per quam domino nostro et dicto intruso mandabat dominium Saone tradi. Necnon dictum intrusum ipsi nuncii [70] ortati 25 sunt, quatenus vellet eos certificare, si Saonam in primo vel secundo termino, scilicet in festo sancti Michaelis vel in termino omnium sanctorum, tunc proxime instantibus; et utrum cum sex vel viij° galeis veniret, quia ex huiusmodi certificacione ipse intrusus tanto plus relevaret dominum nostrum in expensis, quanto citius de hoc eum certi30 ficaret, prout hec omnia apparent tam per bullam domini nostri et literam dominorum cardinalium, quam per diversa publica instrumenta. Acta fuerunt hec die XXVIIII a mensis et anni proxime dictorum, et recepta per Iacobum et Dalmacium notarios predictos, presentibus dominis Petro Cameracensi episcopo, Iohanne Guioti, decretorum doctore, 35 cancellario Parisiensi, regis Francie nunciis, ac fratre b) Bertrando Dalmacii et Anthonio Miralles c) predictis testibus vocatis specialiter et rogatis.

a) Av. anticardinalium, Va. anticardinales.
b) Av. fehlt fratre. c) Va. Miralis.

S. Martène-Durand 1. c. II, 1314.