Omtrent 1557, werdt het huis de Kemel opgeteekend als behoorende aan de erfgenamen van Magriet in den Kemel. Daarna staat Jac. Daems. Van 1582 tot 1587, vindt men Gillis Merttens; dan, tot in 1612, Pieter Daems; in 1632, . . . . Martens. (1) (Op dit punt onstaat eene leemte in de liggers.) In 1669, staat geboekt Lenaert Everaerts. Dezes weduwe betaalde 4 jaren rente in 1680. Eerst in 1700, verschijnen als hare opvolgsters, Susanna en Elisabeth Moerlincx, betalende 4 achterstallige jaren. In 1730, komt Pieter Begoden, zijdeverwer, wiens erfgenamen in 1752 optreden.

Fo XXIIIJ(3). Item xij 1/2. swerten tornoijsen tsiaers erflec op huys en hof met sine toebehoerten in claepdorp ghestaen daer Nout vanden Gheere in woent (1374). En nu Wouter Goes (XIVe). Eñ nu Gheertruut Goes (XVe). Nu Maes Oem (XVe)

De inventaris van 1540, ad. num. 216 en het groot Renteboek, no 653, bl. 77, voegen hierbij nog 2 oude grooten als gezamenlijke rente "op een huys gestaen opt Clapdorp modo de peerdemerct genaempt de Schuyte, nu ter tyt (2) toebehoorende Henrick van Onchen“ enz. Verkregen, zoo luiden de inventarissen, van de stad, op 1 Juli 1404.

Mettertijd betaalde men de rente met drie stuivers 's jaars en werd het huis geheeten de Blauw Schuijte. (3) Deze pand was gelegen bij de Peertbrug. (4)

"Bij de Peertbrug"! Men vergelijke wat ik over deze brug reeds meldde onder het artikel Koepoortbrug. Straks zal men er andermaal iets over vernemen. Hier althans, vindt men ze vereenzelvigd met de Watermolenbrug want, het huis de Blauwe Schuit, was het derde

(1) Liggers van verschillende jaren.

(2) In 1575.

(3) Inv. van 1633 en ligger van de jaren 1675-1697, zonder nummers. (4) Inv. 1540, no 216.

naast den "oosthoeck van de Watermolenbrugge naer d'Essenhuys". Aldus spreken de Wijkboeken, waarin ook voorkomt dat deze eigendom insgelijks genaamd werd “het Blauw Cruys". De oudste aldaar vermelde eigenaar, was, in de XVIe eeuw, de familie van Honissem.. In 1584-1610, volgt Jac. de Schot; dan, omtrent 1650, Engelbrecht Lentich (?) en ... van Loon, "schilder aen tapitzierspant". In 1669, staat bekend Kasper Janssens, priester. In 1686, betaalde Michiel Bels, koster in de Borchtkerk, 6 jaren achterstal; Geeraard de Heem kweet drie jaren in 1726 en Jos. van Opperveldt, elf jaren in 1737. (1)

Naast den westhoek der Watermolenbrug, stond het huis de Exter, ook het Exterken genaamd. Het Aelmoessenhuys of O. L. Vrouwegodshuis had daarop eene rente van 16 stuivers. De jongste "ligger“ der H. - Geestkamer vermeldt zulks op deze manier: "Erter metten hoeckhuijse gestaen aende Peertsbrugge, nu uutgesteken op het huys den gulden boden“. Laatstgemeld huis, ook genaamd den ghulden berch, was het derde voorbij den hoek.

Hiermee is 't niet uit met "de Peertbrug".

Abdij van Nazareth te Lier.

1.

Paus Innocentius VI bevestigt de abdij van Nazareth te Lier in 't bezit harer goederen en rechten.

20 Februari 1244.

INNOCENTIUS, EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM, dilectis. . . . S, abbatisse monasterii sancte Marie de Nazaren, eiusque

(1) Liggers der verschillende jaren.

sororibus tam presentibus quam futuris, regularem vitam professis in perpetuum. Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eas a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religionis enervet. Quapropter, dilecte in Domino filie, vestris iustis postulationibus clementer annuimus et monasterium sancte Dei genetricis et virginis Marie de Nazaren, Cameracensis diocesis, in quo divino estis obsequio mancipate, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus qui secundum Deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cisterciensium fratrum, a nobis ante concilium generale susceptam, in eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium impresentiarum iuste act canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis, prestante Domino, poterit ad[ipiscere], firma nobis ac hiis qui nobis successerint et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum monasterum situm est, cum omnibus pertinentiis suis; terram in Bruchem; terram in Conteke; terram in Nile; terram et molendinum in Kessele; terram et molendinum in Lira; nemus quod vocatur Hage et decimam de Pulle cum pratis, vineis, terris, nemoribus, usuagiis et pascuis, in bosco et plano, in aquis et molendinis, in viis et semitis, et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. Sane laborum vestrorum de possessionibus habitis ante concilium generale ac etiam novalium, que propriis sumptibus colitis, de quibus novalibus aliquis hactenus non percepit sive de ortis, virgultis et piscationibus vestris, vel de nutrimentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas e seculo fugientes ad conversionem recipere et eas absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper ut nulli sororum vestrarum post factam in monasterio vestro professionem fas sit sine abbatisse seu licentia de eodem loco

discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Illud districtius inhibentes ne terras seu quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum liceat alicui personaliter dari sive alio modo alienari absque consensu totius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Si que vero donationes vel alienationes aliter quam dictum est facta fuerint, eas irritas esse censemus. Insuper auctoritate apostolica inhibemus ne ullus episcopus vel alia quelibet persona ad synodos vel conventus forenses vos ire vel iudicio seculari de vestra propria substantia vel possessionibus vestris subiacere compellat, nec ad domos vestras causa ordines celebrandi, causas tractandi vel conventus aliquos publicos convocandi, venire presumat nec regularem electionem abbatisse vestre impediat aut de instituenda vel removenda ea que pro tempore fuerit contra statuta Cisterciensis ordinis, se aliquatenus intromittat. Pro consecrationibus vero altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio quolibet modo quicquam audeat extorquere sed hec omnia gratis vobis episcopus diocesanus [conce]dat. Alioquin liceat vobis quemcumque malueritis catholicum adire antistitem, gratiam et communionem apostolice sedis habentem, qui nostra fretus auctoritate vobis quod postulatur impendat. Quod si sedis diocesani episcopi vacaverit. . . . omnia ecclesiastica a vicinis episcopis accipere libere et absque contradictione possitis, sic tamen ut ex hoc in posterum proprio episcopo nullum prejuditium generetur. Quia vero interdum proprii episcopi copiam non habetis, siq[uem] episcopum romane sedis, ut diximus, gratiam et communionem habentem et de quo plenam notitiam habeatis, per vos transire contigerit, ab eo benedictionem monialium, vasorum et vestium, consecrationes altarium auctoritate sedis apostolice r[ogare] valeatis. Porro, si episcopi vel alii ecclesiarum rectores in monasterium. vestrum vel personas inibi constitutas suspensionis, excommunicationis vel interdicti sententias promulgaverint, sive etiam in mercenarios vestros pro eo quod decimas, sic[ut dictum est, non persolvitis, sive aliqua occasione eorum que ab apostolica benignitate vobis indulta sunt seu benefactores

:

vestros pro eo quod aliqua vobis beneficia vel obsequia ex ex caritate prestiterint vel ad laborandum adjuverint in diebus illis... ns vos laboratis et alii feriantur, eandem sententiam protulerint, ipsam tanquam contra sedis apostolice indulta prolatam, decernimus irritandam. Nec littere ille firmitatem habeant quas tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra indulta apostolicorum privilegiorum constiterit impetrari. Preterea cum commune interdictum terre fuerit, liceat vobis nichilominus in vestro monasterio, exclusis excommunicatis et interdictis, divina officia celebrare. Paci quoque tranquillitati vestre paterna imposterum sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica prohibemus ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficere seu violentiam audeat exercere. Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas necnon libertates et exemptiones secularium exactionum, a regibus et principibus vel aliis fidelibus rationabiliter indultas, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablata retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et in iisdem decimis moderatione concilii generalis. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte subiaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen.