Imágenes de páginas
PDF
EPUB

bræorum adimpleat, ut nullius peculiaritatis locum cum eisdem fæminis habeat, per quod se sordidare cum eis intendat. Quod si quemlibet sacerdotum contigerit, ut zelum, quo pro christiano nomine uti debeat, frequenter ad libidinis suæ occasionem usurpet: tunc sacerdos ipse ab honore depositus, exsilio erit perpetuo mancipandus.

XXII. Flavius Ergivius Rex.

Vt quicumque iudæum secum obsequentem habuerit, petente sacerdote, eum apud se retinere non audeat."

Si quis laicorum quemlibet ex iudæis, virum scilicet vel fæminam, secum obsequentem habuerit, vel in patrocinio retinuerit, et sublato ex eis pontificum vel sacerdotum privilegio, privata eos sua potestate defenderit, neque eos ad episcopum vel sacerdotem debitis diebus instruendos vel iudicandos remiserit, excomunicationis ab eodem episcopo, cui id fecit, sententia feriatur : et amissis illis, quos vindicare nititur, trium librarum auri mulctatione pro unoquoque damnabitur, quæ partibus principis profuturæ manebunt.

XXIII.

- Vt cura omnis distringendi iudæos solis sacerdotibus debeatur.

Horum omnium præceptorum multiplicem curam, et exercendam in perfidis disciplinam, illos nostra gloria, ut impleant, exhortatur, quibus id agendum divina auctoritate committitur. Ait enim spiritus ille, cuius veritas orbem implet: stabunt sacerdotes in iudiciis meis, et iudicabunt leges meas, et præcepta mea: proinde omnibus sacerdotibus hæc, quæ hic a nobis complexa sunt, implenda decernimus, ita ut nullum iudæorum pro ritu suo patiantur a quolibet defendi, nullumque tueri, sed exemptos ab eorum patrociniis, quorum tueri favoribus videntur, in potestatem suam redactos pro eorum salvatione, quid illis catholice agendum fore conveniat, diligenter instituant: atque in hoc illis erit sollicitior cura, ne in quibuslibet supradictis capitulis hæc institutio nostra tepescat.

XXIV. De damnis sacerdotum vel iudicum qui in iudæos instituta legum implere neglexerint.

Consulendum pie est sacerdotibus ecclesiæ divinæ, ne pro delictorum populi impunitate teneantur obnoxii. Quid enim prodest, sí non puniatur quisque suo, quum possit tamen alieno puniri peccato? Et ideo ad eorum talium incuriam excitandam huius præceptionis sanctione decernimus, ut si quilibet pontificum, aut cupiditate inlectus, aut malignæ voluntatis incuria tepidus prædicta hæc, quæ iussa sunt in iudæos decreta, noluerit adimplere, scilicet, ut detecta vel nuntiata sibimet errata perfidiæ nulla videatur æquitatis corrigere censura; et trium mensium excommunicationis sententiam perferat, et unam libram auri de suis rebus propriis fisco sociandam amittat quod si non habuerit unde componat, sex mensibus sub excommunicationis censura persistat, et insuper ad tepiditatem illius incuria corrigendam sit cuilibet episcopo licitum, in quod zelus Dei fuerit excitatus, vice illius episcopi, talium perfidorum errata corrigere, et hæc quæ ille neglexerat emendare. Quod si aliena simulatio, vel incuria episcoporum aliorum in alterius correctione, zelo hæsitante, distulerit emendare, diutinusque fuerit in eis hæsitatum, ut sibi commissa differant corrigere; tunc principis præceptione eorum episcoporum arguatur socordia, et perfidorum ulciscantur errata. Hic etiam ordo eodem modo, eodemque ordine, sicut superius de episcopis constitutum est, in cæteris quoque religiosis observandus est; id est, in presbyteris, diaconibus, vel etiam clericis, quibus horum infidelium ab episcopo suo cura regendi commissa est. Iudices tamen, qui eorumdem iudæorum crimina comperta, vel nuntiata sibi exstiterint, et legali continuo non damnayerint ultione, tunc sicut et de episcopis consti

[blocks in formation]

Ne iudices quicumque de perfidorum excessibus extra sacerdotum conniventiam iudicare præsumant.

Iudices omnes nihil de perfidorum excessibus citra sacerdotis connivetiam iudicabunt, ne cupiditas ecclesiarum fidem sanctam maculet acceptione munerum: et tamen, si ut adsolet, præsentia defuerit sacerdotis, sola potestate iudicum distringendi sunt. Sane si episcopum a sede sua contigerit, aut in vicino, aut longe forsitan progredi, talem ex sacerdotibus pro sui vice relinquat, qui una cum iudice territorii hæc instituta sine muneris acceptione perficiat.

XXVI. - Vt episcopi tunc immunes habeantur a damnis horum, cum presbyteri ea quæ ipsi non correxerint, ad eos non remiserint corrigenda.

Presbyteri, diaconi, seu cætera religiositas universa, vel iudices universi per diversa loca vel territoria constituti, prout unusquisque conventus iudæorum ad se pertinere cognoverit, secundum totius institutionis nostræ decreta eos distringere, vel coercere non differant : ea vero, quæ ab ipsis nequiverint corrigi, ad cognitionem principis, atque pontificum emendanda reducant; sicque fiet, ut constituta damna non perferant, si suis unusquisque hæc pontificibus innotescat. Episcopi quoque ipsi tunc erunt immunes a damno, quando eis crimen talium non fuerit per subditos nuntiatum.

[blocks in formation]

De servata principibus potestate miserendi in his, qui conversi ad fidem Christi veraciter fuerint.

Hac sane præceptorum multiplici diligentia, quam ordinatis lineis superius in toto decrevit nostra serenitas, ubicumque superius offensorum culpas ita moderari decrevimus, ut exutos rebus sub exsilii ærumna religemus hanc nobis vel successoribus nostris miserendi licentiam reservamus, ut si quemcumque a laqueis diaboli ex eis resipisci contigerit, et probabiliter in Sanctam Trinitatem crediderint; hoc quod de illis sacerdotes vel iudices, in quorum territoriis degunt, testimonium adnexerint, atque opera eorum cum veridico eorum testimonio adprobaverint concordare, erit nobis, nostrisque successoribus in his et talibus, et miserendi votum, et efficiendi propositum : id est, ut postquam eorum professio cum iuratione, aut testatione regia agnitioni claruerit, licitum habeat principalis potestas, et rebus eos iterum investire, et ab exsiliorum ergastulo revocare. Iam vero, si quis ex eis postquam se professus fuerit esse christianum,ad erroris sui proprii redierit vomitum, et quodcumque in eo repertum fuerit prævaricationis indicium, ità in eos secumdum modum culpæ, quem incurrerit, irrevocabilis dictabitur damnationis sententia, ut ad veniam ultionis nullatenus redeat; sed sive capitalis, sive minoris culpæ dignus sit pœna, sine ulla retractatione irremisibilem legem suscipiat.

[blocks in formation]

quas in eorum perfidiam nuper edidimus, instruat, et libellum eis huius operis tradat, qui et manifeste illis in conventu relegatur ecclesiæ, atque semper secum pro testimonio instructionis reportent. Iam vero, postquam illis publice in ecclesia fuerit lectus liber iste, vel traditus, si quis eorum postea, aut se defuisse, quum legeretur, contendat; aut ignorasse, quæ inibi præcepta sunt, asserat nulla se ulterius poterit excusatione de

fendere; sed in quocumque postea fuerit quisquis ille prævericator inventus, in nullo erit harum legum sententiam evasurus. Nam et illud necessario huic legi adücimus, ut omnium professionum, atque conditionum scripturas, quas quisque ille iudæus sacerdoti suo amodo obtulerit, sollicite unusquisque sacerdos in actis sua ecclesiæ condat, qualiter pro eorumdem perfidorum testimonio studiosius conservare persistat.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][subsumed][ocr errors][subsumed][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][subsumed][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][subsumed][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

GLOSSARIUM

VOCVM BARBARARVM ET EXOTICARVM QVÆ IN LIBRO JVDICVM CONTINENTVR.

Abinceps. Deinceps.

A

Aborbitare. Decedere, quasi ab orbita deflec-
tere, declinare.

Aborsus. Abortus, partus immaturus.
Abortare. Immaturè parere.
Absconsus. Absconditus. Verbali hoc delecta-
tus imprimis est Jul. Firmicus, qui inde
etiam substantivum formavit absconsor.
Absentia. Defectus.

Accola. Colonus seu adscriptitius, qui simul
cum prædio venibat.
Achorosus capite vel cervice. Sic melius pro
marcosus vel macrosus. Achorosus autem ille
est, qui caput habet ulceribus plenum, pu-
te manantibus. Nam achores græc. aXages,
ulcera sunt capitis puerorum manantia, quæ
Suidas exponit furfures capitis.
Actor. Populi rerum vel causarum defensor,
patronus. Dicitur etiam actor regis et actor
publicus.

Adoratio. Ad æris pretium redactio, vel ta-
xatio.

Adaquare. Jumentis aquam ad bibendum porrigere.

Adcrescere. Evenire,

oriri.

Adnotatus. Damnatus, reus.

Adponere. Audere, statuere.

[blocks in formation]

terræ uno aratro arari potest.
Arbitrari. Ob oculos ponere, contemplari.
Arca. Agrimensoribus signum finale in præ-
diorum finibus constitutum.
Arca, Arca publica. Fiscus, thesaurus pu-
blicus.

Arduus. Arctus, adstrictus.
Argentarius. Qui in regià domo custodiebat
argentum tum et monetariorum præno-
situs.

Argenteus. Vetus apud francos et alias gentes
septentrionales nummus. Octo argentei uni
solido aureo respondebant.
Argenteus. Nummus argenteus. Corruptè dici-
tur etiam argencius, arqencium, argenzum.

Adpretiare. Pretium statuere, pretium rei Argumentatio. Ars vel stropha. qua quis fa

cuipiam imponere.

Adprobare. Ostendere.

Adtemptare. Conari, sollicitare.

Adprobatus. Convictus.

Adversitas. Incursio, insurrectio.

Advivere. Vivere, superstitem esse.
Adulter. Stuprator, fornicator.
Adulterare. Stuprare, fornicari, virginem
rumpere.

llitur.

Argumentum. Ars, qua quis fallitur, fraus.
Aripennis. Mensura, qua finitores et agrimen-
sores agros metiuntur. Non una fuit sem-
per et ubivis aripennis mensura.
Arra. Munera in sponsalibus dari solita.
Artifex. Dolosus, duplex.

cor-Attentare. Conari.

Auctor. Rerum omnium conditor, creator Deus.
Auctoritas. Diploma regis, edictum judicis,
constitutio.

Adulterium. Stuprum, et quævis fornicatio.
Era. In divisione librorum caput, sectio.
Eterna lex. Lex perpetuò servanda. Idem sig-Audientia. Consessus, conventus.
nificat lib. XII tit. III. 1. I. p. 149. lex jugi
iemporum æternitate valitura.
Eternum exsilium. Perpetuum, non ad tem-
pus, sed usque ad mortem.

Altare. Ad altare sanctum, vel ad altaria sancta
confugere. In ecclesià vel templo christia-
norum asylum quærere.

Altarium. Altare.

Alternatus. Alternus, mutuus.

Audientia. Judicium.

Auditor. Judex: inquisitor a judice delegatus
ad rerum controversarum veritatem dete-
gendam.
Auditus. Auris.

Autenticum. Originale instrumentum.

B

Amalachita vel Amalechita. Amalecita. Amale- Basilica. Templum, ædes sacra.
cita posteri Amalec, py, nepotis Esau Basilicarum Dei se defensioni commitere. In
ex filio Eliphaz et concubina Tamna (Ge- templo asylum quærere. V. Ad altaria sanc-
nes. XXXVI. 12.), regionem inhabitarunt la confugere.

inter Cadesch et urbem Palmarum sive En-Blasphemare. Deo maledicere, impiè loqui.
gaddi, loca nempe mari magno viciniora, et Blasphemator. Blasphemus, qui Deo maledicit.
propinqua regioni Philistæorum.
Ambitio. Copia, abundatia.

[blocks in formation]

Caballus. Equus vilior, qui pistrinis, agricultu-
ræ et vecturis mercium inservit.

Annulus. Sigillum quo judex vel saio aliquid Calumnia. Pœna pecuniaria.

Canon. Lex ecclesiastica.
Canon. Pensitatio, pensio annua.
Capita majora. Armenti pecudes, videlicet bo-
ves, cameli, cervi, equi, muli.
Capita minora. Gregis pecora,
capræ, porci.

oves nimirum,

In capite alterius torqueri. Torqueri pro cri-mine ab alio commisso, ut qui torquetur illud detegat.

Capitulum. Canon eclesiasticus.

Capitulum. Regia sanctio, ea potissimum quæ
edebatur in publicis comitiis, in casibus
quos leges non designabant.
Capitulum. Dictum, sententia, causa.
Captiositas. Calliditas, fraudulentia.
Caput. Quodcumque in recensione numerum

effiicit.

Caracter vel Character. Signum, quod arbori,
saxo, aut animanti imprimitur aut inuritur,
ut ex eo dignosci possit.
Carcerarius. Carceris custos.
Carica. Patronimicum primò ficus optimæ :
deinde pro omni ficu, præsertim arídà, dici
cœpit.

Caricare. Onerare: a carica seu carrica, onus.
Caricare. Onerare, onus imponere, curru ve-
here.

Castellum. Parvum castrum; pagus seu vicus
fossa murisque cinctus.

Casus pro ausus, videtur mendum: nam utrum-
que facile librarii confundunt.
Cataplus. Locus conclusus, vel statio munita,
quò importantur merces, et inde expor-

tantur.

Catenaticum seu Catenatum. Quod catenæ vel
carceris nomine commentariensi datur.
Catholicus amor. Charitas, Christi dilectio.
Causa. Judicium, placitum. Inde causam mo-
vere, in causam vocare.
Causare. Litigare, causam agere.
Causatio. Acusatio, lis, controversia.
Celsitudo. Honorarius regum titulus.
Censio. Onus, gravamen.

Censura. Animadversio, castigatio, pœna.
Centena. Centum milites, quibus præerat cen-
tenarius.

Centenarius. Qui centum militibus præerat.
Veteribus centurio.

Charta. Instrumentum, contractus, conventio.
Chartula. Charta, instrumentum.
Chorus. Templum, altare.
Christianitas. Religio christiana.

Christianus. Ad Christum pertinens, Christi
assecla.

Clementissimus. Honorarius imperatorum ac regum titulus.

Clusura. Locus ubi concluduntur aquæ flu

minis.

Clusura. Septum in quo bestiæ custodiuntur.
Cognitior. Cui res pleniùs et clariùs nota est.
Comes. Judex civitatis, præfectus, qui civitati
præest, in eaque judicis munus implet.
Christicola. Christi cultor, christianus.
Circulus. Circus, quo dolia et vascula cons-
tringi et contineri solent.
Circumcidere. Judaico ritu præputium abscin-
dere.

Circumcissio. Abscissio præputii, qua consig-
nabatur judæorum caro, ut populus ille a
ceteris distingueretur.

Clausa. Septum in quo animalia custodiuntur, vel quo vineæ, prata, vel arva muniuntur. Clausura. Ager sepibus clausus.

« AnteriorContinuar »