Imágenes de páginas
PDF
EPUB

149. Les services fonciers étaient également dans le commerce, on les vendait aussi fréquemment que les immeubles.

« Anno M° CCCo LVII die XI mensis Aprilis notum, etc. quod scolatis suffanhi...... habitator Manuasce, etc. vendidit et, ex titulo pure et perfecte venditionis, tradidit, cessit et concessit, seu quasi, perpetuo desamparavit nobili domine Marie Nicholay, jurisperiti de Forcalquerio, relicte; nunc vero monialis dominarum sancte Clare de Manuasca, habens plenariam potestatem, a superioribus suis dicti ordinis sancte Clare, emendi, vendendi et alienandi, pro ut sibi placuit et sibi videlietur faciendum, pro ut de dicta potestate constat quodam publico instrumento scripto manu magistri Guillelmi Pandulfi, notario, sub anno currente domini Mo CCCo LIII° die tertia mensis Marcii, etc. Guillelmo de Petra procuratore et procuratoris nomine dicte domine Marie, cum voluntate et licentia sororum monialium dicti monasterii beate Clare constituto, pro ut de ejus procuratione constat quodam publico instrumento scripto manu Johannis Roche, notarii, sub anno currente domini M° CCCO LIIo, die XVIII mensis decembris, quod incipit, etc. presentibus ementibus et recipientibus et ex potestate eis attributa, ut supra, et de pecunia centum et viginti florenorum auri assignatorum per dictam dominam Mariam fratri Huguoni Gardiloni, ordinis beati Francisci, in ecclesia Beate Marie de Forcalquerio, in Cappella sancti Johannis quam dictus quondam dominus vir suus construi fecit, in qua pecunia est efficaciter obligatus eidem domine Marie dominus Guillelmus Alfanti, presbiter, ut

N. B. Le papier étant usé par le temps, l'acte présente quelques lacunes.

ipsa domnina Maria asserit, videlicet, dominia et senhoria et jus percipiendi et habendi servicia subscripta, in primis, dominium et senhoriam et jus percipiendi et habendi duos solidos sensuales quos ipsi scolati servit et servire tenetur annis singulis in festo natalis domini Fossonus Jacob, Judeus de Manuasca, pro duabus..... vinearum sitarum in territorio Manuasce loco dicto in podio majori, confrontatis ab una parte, etc. Item dominium et senhoriam et jus percipiendi et habendi servicium XII denarios quos etiam servit et servire tenetur, annis singulis in festo natalis domini, Petrus Veyretii, de Manuasca, pro quadam vinea sita in territorio Manuasce, loco dicto ad fontem cubertam, confrontante, etc. Item et dominium et senhoriam et jus percipiendi et habendi servicium duodecim denarios quos eidem servit et servire tenetur, annis singulis in dicto festo, Raymundus Gauterii de Manuasca, pro quadam sua vinea sita in dicto territorio, loco dicto in costa longa, confrontante, etc. Item dominium et senhoriam et jus percipiendi et habendi servicium sexdecim denarios quos eidem servit et servire tenetur, annis singulis in dicto festo, Guillelmus Convitgnoti, pro quadam...... Manuasce loco dicto in podio majori confrontante, etc. Item et dominium et senhoriam....... percipiendi et habendi servicium duodecim denarios quos sibi servit et servire tenetur..... singulis in dicto festo..... alias. Ruffus Villenove, pro quandam vinea sita, etc. Item et dominium et senhoriam et jus percipiendi, etc. servitium sex denarios quos eidem servit et servire tenetur, annis singulis in dicto festo, heredes Guillelmi Raymundi, de Manuasca, pro quadam terra sita in territorio Manuasce, loco dicto subtus ecclesiam Beate Marie de

totis Auris, confrontante....... Item et dominium et senhoriam et juspercipiendi, etc. Uchenum1 racemorum quod sibi servit et servire tenetur, annis singulis in dicto tempore vendiminiarum, aventurinus Salami, faber de Manuasca, pro quadam vinéa sita ad savellum Confrontante, etc. Item et dominium et sehoriam et jus percipiendi, etc. Seysenum 2 racemorum quod percipit et percipere consuevit, annis singulis in dicto tempore, heredis Isnardi Andre, alias tarancaya, pro quadam vinea sita in dicto territorio, loco dicto ad curtes sancti Johannis, confrontante, etc. Cum omnibus eorum juribus et pertinenciis suis, precio et nomine. precii decem et septem florenorum auri de Florencia, boni pondéris et legalis, quod quidem totum precium dictus scolaris venditor3. »

L'acte se termine là, les feuillets suivants étant déchirés. Seulement on lit au bas de l'acte quelques lignes qui indiquent que Marie Nicolay aurait cédé à une autre personne les services fonciers qu'elle avait acquis.

« Remissio facta de supra dictis serviciis per nobilem dominam...... Guillelmo de Petra procuratione fratris Hugoni Gardiloni, anno domini Mo CCCO LIX, die octava.... actum in opératorio mei notarii testes Giraudus Monachi et Guillelmus Castanhi de..... >>

Le total des redevances en argent s'élève à deux sous et cinquante huit deniers. Le sou valant alors dix deniers, ainsi que je l'établirai bientôt, cela fait la somme de sept sous huit deniers. De plus, on doit faire entrer

1 Huitième.

2 Sixième.

3 Notaire Bertrand Raynaud. 4 Etude.

Notaire Mille, à Manosque.

en ligne de compte les deux redevances d'un huitième et d'un sixième des raisins de deux vignes, dont on ne peut apprécier la valeur. Ces diverses redevances furent acquises pour la somme de dix sept florins de Flo

rence.

150. Il résulte de cet acte, que les religieuses pouvaient, du consentement de leurs supérieurs, acquérir et aliéner, en leur nom privé, des services fonciers. L'acte contient en effet une acquisition et une cession faites par la même personne. Peut-être pouvaient-elles aussi acquérir des immeubles de la même manière; mais on ne peut affirmer ce fait, faute de documents.

Il paraîtrait que Marie Nicolay était obligée, pour une cause quelconque, envers un moine de l'ordre de SaintFrançois, de Manosque, pour la somme de cent-vingt florins. Il est fort possible qu'elle ne soit intervenue dans l'acte que pour éluder la règle qui défendait aux religieuses de cet ordre de posséder des espèces monétaires.

151. Par un autre acte, à la date du 5 octobre 1345, quatre redevances, s'élevant en tout à la somme de quinze sous couronnés, furent vendues moyennant huit florins de Florence. En admettant que ce florin valut seize sous, la somme capitale aurait été productrice d'intérêts à raison du 12 % environ 1.

152. Je viens de donner la formule de l'acte de vente, le plus usuel de tous les contrats. Voici maintenant celle de l'accapitum, autre mode d'aliénation de la propriété qui n'était pas moins fréquent.

Par ce mot on entendait ce que nous appelons aujourd'hui emphyteose; le texte que je vais citer s'en explique 1 Notaire G. Autric, fo 49 ro. Notaire Mille, à Manosque.

suffisamment. C'est le sens qu'y attache du Cange, qui le définit ainsi : « Accaptare, capere ad accapitum, hoc est, capere, vel possidere feuda aut quovis alia bona sub accapitorum conditionne ac onere1» cette expression était usitée dens toute la France.

La forme ordinaire de l'accapitum était la suivante : << In nomine domini amen anno incarnationis ejusdem 1344, die II mensis novembris, 13 indictione, per hoc presens publicum instrumentum pateat universis tam presentibus quam futuris quod nobilis et eggregius vir, dominus Jacobus Arduyni, dominus Castri dirruti, sancti Marchi et Roveria, ac ejus territorii, per se et suos perpetuo dedit et concessit, ad accapitum et in emphiteosim, Salvatori de Vinono, de Aquis, pro se et suis recipienti, quamdam terram scitam, etc. Pro accapito sex denariorum, et ad sensum sive tascam de omnibus fructibus in dicta terra provenentibus prefato domino et suis successoribus per im perpetuum prestandam. Quod accapitum predictus Salvator, in mei notarii et testium infra scriptorum presencia, sepedicto nobili tradidit et assignavit, et si plus valet dicta terra idem dominus Jacobus dicto Salvatori dedit donatione simplici que dicitur inter vivos; promitens que idem dominus, dicto Salvatori dictam terram ab omni persona deffendere et salvare; dans et concedens sibi licenciam ab inde in anterea dictam terram vendendi, distrahendi et alienandi, quibuscunque voluerit, exceptis ecclesiasticis et personis ecclesiasticis, ac religiosis. Constituendo. eundem Salvatorem procuratorem et verum dominum, ut in rem suam: quam terram dictus dominus, dicto Salvatori laudavit, et eundem per policem, ut moris est, 1 Gloss. Vo Accaptare.

« AnteriorContinuar »