Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[blocks in formation]

Ad Guidonem de Castello, tunc cardinalem S. Marci, qui postmodum factus est Cœlestinus II.

(Dom MABILLON, Museum Italicum, tom. II, p. 118. Lutetiæ Paris. 1724, 4°.)

1. Perspicuæ scientiæ et profundæ sapientiæ magi- B dentia a me famulo vestro opusculum expetere, stro GUIDONI (1) de Castello, divino nutu sanctæ Romanæ Ecclesiæ presbytero cardinali tit. Sancti Marci, BENEDICTUS, Beati Petri apostoli indignus canonicus et Romæ Ecclesiæ cantor, intimæ dilectionis affectum, et inter sanctorum antistitum agmina coronam immarcessibilem.

Divinæ pietatis misericordiæ, Pater reverende, pro meæ tenuis scientiæ viribus immensas gratias ago, quoniam vestræ salutis curam et ecclesiastici ordinis sollicitudinem vos habere concerno. Unde magnam Dei misericordiam et multiplicium suarum miserationum copiosam bonitatem humiliter imploro, quatenus, in hoc tam bono proposito, usquedum ipse veniet ad movendum de loco suo candelabrum, vos corroborando stabiliat. Cæterum super petitionem ecclesiastici ordinis totius anni, et præcipue apostolicæ dignitatis et totius curiæ, de qua placuit vestræ illustri sapientiæ et egregiæ pru

qualiter Deo favente domnus apostolicus cum curia sua, et tota Romana Ecclesia in præcipuis solemnitatibus et quotidianis officiis valeat se regere, prout melius mihi Deus concesserit, licet sit ardua, et officio professionis non indebita, elucidare aggrediar. Sed mirandum valde est cur a me idiota, et quasi nullius scientiæ, quæritis aperire, quæ in apotheca cordis non habeo enucleare quæ investigare non valeo; propinare quæ sitibundus pincerna haurire a vobis gestio. Quis enim noscere potest quid agat flos campi et lilium convallium, dum montes transgreditur ct colles transilit, nisi quem torrente voluptatis suæ potavit et domus suæ ubertate inebriavit? Verumtamen, ut duxi, vestra dilectione et assidua pulsatione commotus, quod de dignitate Romani pontificis, et presbyterorum cardinalium, et diaconorum, cæterorumque ordinum curiæ, nec non de

(1) Proinde scriptus fuit htc liber ante annum 1143, quo Guido iste ad pontificatum assumptus est. dictus Coelestinus II.

ecclesiastico officio totius anni per multa tem- A Leonis, et tria responsoria cantantur, sicut mos

porum spatia vidi, et a sapientibus curiæ audivi, et quod alii doctores in suis scriptis reliquerunt, ad perpetuæ recordationis memoriam scribere curabo.

2. In adventu Domini, quando annualiter fit recapitulatio officii et librorum qui in Ecclesia leguntur, Sabbato in vigilia Adventus Domini, ad Vesperas incipit antiphona, In illa die stillabunt montes. Sub ista antiph. omnes psalmi hujus Vesperi cantantur. Qua antiphona finita, dicitur versus, Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam. Ad Magnificat, Spiritus-sanctusin te descendit, Maria. Finita antiphona dicitur oratio [al. orationes].

est. In tertio nocturno antiphona, Beata es. Maria, quæ credidisti Domino, et, Beatam me dicent omnes generationes, et Dubit ei Dominus, cum suis psalmis. Cæli enarrant, Exaudiat te Dominus,et Domine, in virtute tua. Versus et duæ lectiones de epistola (2), tertia de homilia. Quibus finitis, cantatur Te Deum laudamus: quo finito, incipiunt Matutina Laudes, et antiphona, in illa die, cum omnibus aliis antiphonis et psalmis. Quibus finitis, dicitur vers. Quo finito, incipit antiphona, Spiritus sanctus in te descendit, Maria, et Benedictus Dominus Deus Israel, etc.

4. Deinde dicit Primam, et incipit secundam antiphonam Matutini, Jucundare, cum psalmis. Quibus finitis, dicit lectionem epistolæ, et versum,

et orationem diei. Mane statio ad Sanctam Mariam Majorem, quo dominus papa cum omnibus ordinibus venit: ibique honorifice, sicut mos est, cantat Missam cum Gloria in excelsis Deo, sicut in aliis Dominicis usque ad Natalem Domini, et coronatur. Ad tertiam canitur tertia antiphona, ad Sextam quarta antiphona, ad Nonam quinta antiphona, ad Vesperum cum omnibus antiphonis, sed non dicitur Missus est Gabriel, neque Ecce Dominus veniet, nisi infra hebdomadam, sed tantum oratio.

5. Infra hebdomadam officium de Adventu; ad matutinum Invitatorium, Regem venturum, noct. cum antiphona de Psalmista; versus de Adventu, et legitur de Isaia propheta. Ad matutinas Laudes

3. Ad matutinum Invitatorium, Regem venturum, B cum suo Venite. Quo finito incipit prima antiphona, Missus est Gabriel angelus, Psalmus, Beatus vir, usque Domine, ne in ira; et dicitur antiphona. Deinde dicitur secunda antiphona, Ave, Maria, gravia plena; psalmus, Domine Deus meus, in te speravi, usque in Domino confido. Antiphona finita, dicitur tertia antiphona, Ne timeas, Maria, Psalmus, Salvum me fac, Domine, quoniam defecit sanctus, usque ad psalmum, Domine, quis habitabit? Antiph. finita, dicitur versus, Ostende nobis, Domine. Tres lectiones leguntur de Isaia propheta. Prima lectio, Visio Isaiæ, resp. Aspiciens a longe. Quo finito dicitur vers. Quique terrigenæ, totum; deinde repetenda, Ite obviam et dicite; vers. Qui regis Israel intende, totum; repetenda, Nuntia no- C canitur una antiphona, In illa die stillabunt montes, bis si tu es ipse; vers. Tollite portas, principes, vestras, totum; repetenda, Qui regnaturus es in populo Israel. Gloria Patri et Filio et Spiritui sancto. Incipit a capite, Aspiciens a longe. In secunda lectione secundum resp. Aspiciebam in visu noctis, cum duobus versibus, Ecce dominator Dominus, et, Potestas ejus potestas æterna, cum repetendis suis, sicut superius; et Gloria Patri, et responsorium a capite. In tertia lectione resp. Missus est Gabriel angelus, cum duobus versibus, Ave, Maria, et Dabit ei Dominus Deus: repetenda prima, Ne timeas, Maria; repetenda secunda. Et vocabitur, et reliqua. Gloria Patri. Qua finita, responsorium a capite cantetur. Hæc tria responsoria ita debent cantari in congregationibus. Prior et secundus cantant responsorium primum ante altare cum omnibus versibus, et repetendis usque ad finem; tertius et quartus, secundum responsorium, sicut prius; quintus et sextus, tertium responsorium. In secundo nocturno incipit antiphona, Ecce ancilla Domini; psalmus, Conseria me, Domine. Alia antiphona, Angelus Domini; psalmus Exaudi, Domine, justitiam meam. Tertia antiphona, Antequam convenirent; psalmus, Diligam te, Domine. Totoque finito cum antiphona, dicitur versus, et tres lectiones leguntur De Sermone sancti Augustini et sancti

(2) Nempe de epistola Leonis Magni ad Flavianum, quæ magna cum dignitate explicat mysterium

sub qua omnes psalmi cantentur. Prima canitur cum lectione de Adventu et capitulis, sicut Ecclesia consuevit, genu flexo. Tertia, Sexta, Nona cum antiphonis de Adventu in terram prostrati, cum capitulis et psalmis et oratione, sicut mos est. Ad Vesperum omnes psalmi feriales cantentur sub una antiphona, In illa die stillabunt montes, et ad finem cantentur istæ antiphonæ, Missus est Gabriel angelus, Ave, Maria, gralia plena, Dominus tecum, cum oratione, Deus. qui de beatæ Mariæ virginis utero, et antiphona, Ecce Dominus veniet, et omnes sancti ejus cum eo, vers. Exsultabunt sancti in gloria. Missa de Adventu usque in quinta feria. Sexta feria canitur Missa de Cruce: quod non convenit in Adventu. Sabbato de Sancta Maria, si non fuerit festivitas novem lectionum ; et si fuerit, omne officium sit festivitatis; et si fuerit trium lectionum festivitas, in vigilia ad Vesperum psalmi diei cantentur sub una antiphona de Adventu. Cum venerit ad Magnificat, versus dicatur de festivitate cum antiphona et oratione sancti ; et fit commemoratio de Adventu, Missus est Gabriel angelus, etc. Matutinum totum de sancto, tamen cum nocturno diei; matutina Laudes, si habent proprias antiphonas, cantentur; sin autem, sub una antiphona communali omnes psalmi cantentur. Pri

Incarnationis contra errorem Eutychetis, de qua infra num. 9.

ma cantatur cum una antiphona festivitatis et le- A deinde duo altaria in mediana ad crucifixos, ubi ab ctione dici; et omce officium non prostrati, sed stando cantetur. Tertia et Sexta de festivitate, Nona et Vesperum de Adventu.

6. Dominica secunda leguntur tres lectiores de eodem proheta Isaia et tres lectiones de sermone, et duæ lectiones de epistola, tertia de homilia, et canitur de historia sua. Mane ad Missam fit statio ad Jerusalem in palatio Susurriano, ubi dominus pontifex cum tota curia debet cantare missam, et accipere coronam, et eam celebrare, sicut

mos est.

7. Dominica de Gaudete, statio ad Sanctum Petrum. Cum dominus papa cum omnibus scholis ad Vesperum venit, ibique dominus manet; tunc dominus pontifex accipit xx solidos de confessione, et expendium curiæ, et equorum suorum. Cardinales vero et diaconi, primicerius cum schola, subdiaconi, basilicarii et subdiaconi regionarii, et acolythi aceipiunt quinque solidos den. Papiensium, quod vocatur cœnaria [al. cenatica] et archidiaconus accipit xvIII denarios pro responsoriis, qui expenduntur per manus suas ; et canonici ecclesiæ debent habere de presbyterio XII sol. de eadem confessione. Prælibati vero sacri palatii ordines hospitantur in domo Aguliæ [al. Auguliæ, et dominus hospitii debet præparare lectos de suis bonis linteaminibus, et accipere in stabulis suis equos eorum, et custodire; et si oportuerit facere cœnam ejus diei, tamen de præ

B

antiquis patribus audivimus requiescere apostolos Simonem et Judam. Postea vavit ad sudarium Christi, quod vocatur Veronica, et incensat, et altare Sanctæ Mariæ similiter. Postea ascendit ad Sanctum Pastorem juxta arcum triumphalem, et incensat. Deinde descendens ad corpus, incensat altare super sepulcrum S. Petri; et sic sedet in subsellio cum candelabris ante se. Paraphonista cum schola incipit vigilias, Ex Egypto vocavi Filium meum; psalmus. Beatus vir. Secunda ant. Ecce apparebit Dominus supra nubem candidam ; psalmus Quare fremueruni gentes. Tertia ant. Ecce veniet Dominus, quem Joannes prædicavit; psalmus, Domine, quid multiplicati sunt. Deinde duo subdiaconi basilicarii dicunt versum; acolythi tenent librum stationalem, et cubicularii faculas; et basilicarii legunt lectiones, Gaudens gaudebo in Domino; diaconus præcinit, Tu autem. Primicerius cum schola cantat responsoria. Finitis tribus lectionibus, primicerius dicit Te Deum laudamus. Subdiaconus regionarius porrigit sacramentarium episcopo, et episcopus tenet ante pontificem; et basilicarii tenent candelabra, et pontifex dicit orationem. Diaconus dicit Benedicamus Domino; et dominus papa benedicit.

9. Deinde exiens (3) inde ascendit ad altare majus et incensat, et descendit ad pectorale (4) ante altare circa eum diaconi induti. Episcopi stant ad aliud pectorale, cardinales in choro cum canonicis

scriptis denariis, qui vocantur cœnatica, non so- C ecclesiæ. Cubicularii et camerarii ponunt faculas lum in stationibus, verum etiam per totum annum, quandocunque [ad. quocunque] venerint cardinales cantare Missam cum primicerio et cantoribus vel aliis Palatinis clericis, et ille dominus hospitii debet habere pro beneficio omni die upam monetam de oblatis [al. oblationibus] Missæ, et lacrymas ceræ, quæ remanent de offerenda Missæ. Hic prælibatus ordo debet esse in omnibus nocturnis stationibus Sancti Petri; in diurnis vero dantur tantum quinque sol, sed dominus papa in diurnis accipit xx solidos, sicut supra dictum

est.

8. Media autem nocte surgens audito signo dominus papa, cum omnibus ordinibus ad Sanctum Leonem venire debet, ibique mansionarius præ- D parat thuribulum episcopo, et episcopus pontifici, omnibus indutis de suis indumentis. Cubicularii vero cum duabus faculis accensis, et camerarii cum duobus candelabris et faculis accensis debent ire ante pontificem. Pontifex autem primum incensat altare Sancti Leonis: deinde cum processione incedens per porticum pontificium ad Sanctum Gregorium, primum incensat altare ejus, et altare Sancti Sebastiani, et altare Sancti Tiburtii;

(3) Hic distinctio manifesta inter Vigilias et Matutinum: quod duplex officium in Dominica Adventu ad S. Petrum dicebatur. Aliquid hic videtur deesse ad significandum diem.

ante pontificem. Pontifex vero incipit Matutinum. Domine, tabia mea aperies. Cantores cantant invitatorium quo finito, primicerius incipit, Ex Egypto vocavi filium; psalmus, Beatus vir, et omnes psalmi primi nocturni cum antiphonis suis. Primo nocturno finito, canonici ecclesiæ legunt tres lectiones, Gaudens gaudebo, et cantant tria responsoria: Cætera cantores et basilicarii. Deinde episcopi legunt quartam et quintam lectionem de epistola sancti Leonis papæ, missa Flaviano episcopo de incarnatione Domini contra Eutychen hæreticum; cardinales sextam et septimam; Prior basilicarius octavam de expositione epistolæ, Gaudete in Domino semper ; nonam vero ibi, ubi intrat, legit pontifex de homilia, et dicit, Jube, domine, benedicere. Nullus benedicit eum, nisi Spiritus sanctus; tantum omnes respondent, Amen. Finita lectione pontificis, primicerius dicit, Te Deum laudamus, et alii respondent; et incipit antiphona ad matutinas laudes. Quo finito, basilicarii cantant versum ante altare. Primicerius nuntiat pontifici antiphonam ad Benediclus Dominus Deus Israel. Episcopus repræsentat librum pontifici, sibi datum a subdiacono regionario; pontifex dicit orationem; diaconus dicit, Benedicamus

(4) Ita cancellum appellant, eum ad modum, quo Græci ye vocant, columellas ordine dispositas, ac superiori epistilio junctas, ut ex Goaro in Cedrenum observat doctissimus Cangius.

Domino. Missa a pontifice celebratur, et dicitur Glo- A psalmus Dominus regnavit, cum aliis psalmis. Prima

cum antiphona vigiliæ, et lectio, Paulus servus Jesu Christi, cum versu; sine Kyrie, tantum dicatur oratio diei. Tertia, Sexta et Nona cum suis antiphonis Non prostrati, sed tantum stando dicantur orationes. Isto dic statio ad Sanctam Mariam Majorem ubi dominus papa debet Missam cantare cum scholi clericorum et familia palatii; et episcopus Albanen sis debet facere cænam optimam toti curiæ, et debet mittere ad curiam duo optima busta porcorum. Ad Vesperas et ad Vigiliam debet ibi remanere pontifex per totam noctem.

ria in excelsis Deo, et fit laus a diaconis, et subdiaconis, et notariis; et coronatur a sancto Petro per mediam civitatem usque ad palatium cum omnibus ordinibus, sicut mos est. A festivitate sancti Nicolai usque ad feriam ante Natałem Domini cautantur hæ antiphonæ ad matutinum, 0 Sapientia, ad Benedictus, et cæteræ omnes in quatuor temporibus. 10. Feria quarta statio ad Sanctam Mariam Majorem. Fit collecta ad Sanctum Petrum ad Vincula in Eudoxia. Primicerius cum schola, et subdiaconi regionarii, et acolythi cum cruce stationali (5) Sancti Petri; levant inde crucem cum collecta processionali, cartando usque ad Sanctam Mariam majorem. lbi dominus papa præparatus cautat Missam more quadragesimali, et ibi nun- B Consolamini, et Consurge et ita fit officium per tiat quem ordinare disponit hoc modo: Auxiliante Domino et Salvatore nostro Jesu Christo elegimus hunc diaconu »» in presbyteratum. Si quis habet contra eum pro Dco, cum fiducia exeat, et dicat. Veruntamen memor sit conditionis suæ.

11. Sexta feria statio ad Sanctos Apostolos cum processione.

12. Sabbato statio ad Sanctum Petrum, ubi debet ordiuatio fieri a pontifice, et celebrare Missam. Dum vero cantatur officium celeberrime a schola, et hymnus trium puerorum, Benedicite, omnia opera Domini, Domino, descendit pontifex ab altari, et vadit ad Sanctuin Andream. Ibi facit consecrationem. Facta consecratione revertitur ad altare, quia ad hoc altare nulla consecratio debet fieri, nisi de C Romano pontifice. Et sic in omnibus Quatuor Temporibus debet fieri.

13. Dominica de Canite tuba legitur de Joel propheta, Canite tuba in Sion, et de sermone, et epistola, et de homilia. Cum venerint autem feriales antiphonæ, omnes per ordinem cantentur ad Matutinum. Ad vesperum omnes psalmi cantentur sub prima antiphona. Ad Magnificat cantetur propria antiphona.

14. In vigilia Natalis Domini ad mutitinum invitatorium, Christus adveniet nobis, venite adoremus, Ant. Dominus dixit ad me; psalmus, Quare fremuerunt gentes. Antiph. In sole posuit tabernaculum; psalmus, Cæli enarrant. Antiph. Elevamini portæ æternales; psalmus, Dominiest terra. Versus, Hodie scietis quia reniet Dominus, et quinque lectiones, et quinque responsoria. Quarta lectio, sermo S. Augustini, Vos, inquam, convenio, o Jadæi. In quarta cantantur sibyllini versus, Judicii signum, tellus sudore madescit. Quinta de homilia. Eo die non dicitur Te Deum laulamus, sed tantum Deus, in adjutorium meum intende, cum antiphonis vigiliæ, et

(5) Crux stationalis, quæ solita deferri ad stationes quæ solebat reponi super altare, inferius num. 29.

(6) Observa hic distingui Vigilias a Matutino, licet idem sit officium quod illæ summa nocte divisis nocturnis, quasi totidem vigiliis; hæ mane

D

15 In prima vigilia legunt canonici ecclesiæ tres lectiones de Isaia propheta, et cantant tria responsoria Prino tempore alleviata est terra Zabulon, et

cardinales et episcopos et cantores, sicut nocturnalibus stationibus Sancti Petri. In secunda vigilia de sermonibus; in tertia de eisdem sermonibus, et de homilia. Et ad præsepium debet cantare Missam, eť dicere Gloria in excelsis Deo, et unani orationem tantum, et Credo in unum Deum. Primicerius cum schola officiat Missam: qua peracta, primicerius revertitur ad chorum, cantando, Ecce Maria genuit nobis salvatorem, cum psalmis et antiphona, sicut in Antiphonario scriptum est. Finitis isto [modo] matutinis Laudibus cum oratione, incipit pontifex Matutinum. (6) Schola dicit invitatorium, et eo ordine fit Matutinum, sicut vigiliæ fuerunt.

16. Mane dicit Missam ad Sanctam Anastasiam; qua finita, descendit cum processione per viam juxta porticum Gailatorum ante templum Sibyllæ, et inter templum Ciceronis et porticum Cimorum [al. Crinorum]; et progrediens inter basilicam Jovis et arcum Flamineum, deinde vadit juxta porticum Severinum; et transiens aute templum Graticulæ, et ante insulam Milicenam et draconiorum, et sic sinistra manu descendit ad majorem viam Arenulæ, transiens per theatrum Antonini, et per palatium Cormatii, ubi fuit Holomitreum [al. Oloritrum], et sub arcu Gratiani, Theodosii et Valentiniani imperatorum; et intrans per pontem Adriani ante templum ejus, et juxta obeliscum Neronis, et ante memoriam Romuli, et per porticum ascendens in Vaticanum ad basilicam Santi Petri, ubi est

statio et ibi honorifice cantatur Missa cum omnibus ordinibus palaui, sicut decet; et debet ibi accipere coronam in capite suo, et per mediam urbem cum processione redire ad palatium, perficere fe

stum coronæ.

17 Sed propter parvitatem diei et difficultatem viæ, facit stationem ad Sanctam Mariam Majorem, et vadit in secretarium. Cubicularii custodiunt se

celebrarentur. Vide num. 60 et 63, infra. Amalarius hanc distinctionem designat in Antiphonarii cap. 15 Reperi, inquit, in Romano Antiphonario duo officia nocturnalia in una eademque nocte posita, scilicet in Nativitate.

cretarium. Prior episcopus servit de libro, archi- A Græcus portant libros ante pectus suum cum duobus

diaconus de evangelio; subdiaconus regionarius prior de mappula; prior basilicarius de epistola, primicerius et schola de cantu; et sic sustentatus a duobus diaconis, archidiaconus sine socio solus procedit ante pontificem, et sic intrat in processione. Omnis ordo in suo loco, bini et bini procedunt : acolythi cum candelabris, et crux Domini pontificis ante processionem. In introitu ecclesiæ cubicularii alte portant mappulam super caput pontificis. Cum autem intrat presbyterium, mansionarius ecclesiæ porrigit ei arundinem cum cereo accenso. Tunc pontifex accipit eam, et ponit ignem in stupa posita super capita columnarum et figuram finis mundi per ignem. In medio presbyterii progrediens sistit iter. Primicerius deponit mitram de capite suo, et osculatur dextram scapulam pontificis, et pontifex benedicit eum. Cuinque venerit ante altare, cubicularii offerunt mappulam (7) super caput pontificis ; ipse vero pontifex dat pacem priori episcopo, qui ei serviturus est; deinde duobus cardinalibus, priori ct secundo.

18. Ascendens cum primo ad altare facit confessionem, osculatur evangelium, quod subdiaconus tenet ante eum, et intrat ad altare; et inclinato capite dicit orationem. Qua peracta, osculatur altare, et erigit se dans pacem archidiacono et omnibus diaconibus. Acolythus repræsentat thuribulum et capsam cum incenso archidiacono qui lecturus est Evangelium. Pontifex autem accipit capsam, et ponit incensum in thuribulum, et incensat altare, et archidiaconus retinet planetam ne impediatur. Posito incenso, ascendit ad sedem, et cardinales descendunt ad chorum in locis suis, et episcopi in dexteram in locis suis juxta pontificem. Interim paraphonista cum schola cantat introitum, et Kyrie eleison. Pontifex incipit Gloria in excelsis Deo, et schola respondet. Et in terra pax hominibus bonæ voluntatis, usque in finem. Et pontifex dicit, Pax vobis; schola respondet non in illa voce, sed alta, Et cum spiritu tuo; et dicitur una oratio.

19. Interea archidiaconus cum diaconibus et subdiaconibus in filo stantibus ad dexteram juxta altare, et notarii jusum [id est deorsum] in choro pluvialibus induti stantes, archidiaconus alta voce cum omnibus dicit, Exaudi, Christe. Respondent notarii: Domino nostro Innocentio (8), a Deo decreto summo pontifici et universali papæ, vita. Tribus vicibus dicit archidiaconus cum suis, tribus vicibus respondent notarii. Sancta Maria, dicit archidiaconus; respondent notarii, Tu illum adjuva. Sancta Maria, respondent similiter de unoquoque choro tribus, sanctos duabus vicibus. In fine Kyrie tribus vicibus archidiaconus cum diaconibus et subdiaconibus; et accipiunt tres sol. pro laude.

20. Prior subdiaconus Latinus, et subdiaconus

(7) Infra, num. 40, cum linteo extenso super caput ejus. Hinc Mappularii dicti, quibus id muneris concessum est, de quibus in sequenti libello Cencii.

B

C

D

subdiaconis, et uno acolytho camiso induto, antecedente eum oblationario [al. blacionario] in manu faciendo viam. Duo cantores, prior et secundus, isto die et die sancti Paschæ descendunt in ambonem, et acolythus stat ante in ambone. Finita laude subdiaconus Latinus legit Epistolam Latinam, deinde subdiaconus Græcus legit Epistolam Græcam. Redeunt ad altare gratias habentes, et osculantur pedes pontificis. Cantores vero incipiunt Gradale, et Alleluia; et primicerius cum schola responsorium. Archidiaconus et diaconus Græcus ferentes librum ante pectora sua cum quatuor subdiaconis, acolythi ferentes candelabra ante eos manent cum candelabris accensis ante pulpitum : illi vero legunt Evangelia. Descendentes portant Evangelia obviam pontifici; et pontifex osculatur ea, ascendit in pulpitum, et prædicat Evangelium, Ad finem vero facit confessionem, benedicit, et redit ad sedem, et dicit, Credo in unum Deum. Basilicarii respondent et cantant. Primicerius cum schola cantant Offerenda. Tunc vu cardinales ascendunt ad altare cum libris, tres ex una parte, et quatuor ex alia parte, et pontifex a diacono sustentatus intrat ad altare in canonem ad sacrificandum hostiam cum cardinale Perfecta Præfatione bastlicarii cantant, Sanctus, Sanctus, Sanctus, etc.

21. Finata Missa, pontifex ab archidiacono coronatus ascendit equum, et procedit cum processione ad palatium hoc modo. Post eum præfectus indutus manto pretioso, et calceatus zancha una aurea, altera rubea; circa eum judices pluvialibus induti ante pontificem, archidiaconus et diaconus cum primicerio bini et bini, deinde subdiaconi: ante quos cardinales; ante cardinales cantando aate eos notarii; ante notarios episcopi; ante episcopos crux domini papa; ante crucem milites draconarii, portantes xu vexilla, euæ bandora vocantur; et equus domini papæ ornatus, sed vacuus; dirungarii circa processionem; duo præfecti navales, qui dicuntur dilungarii [al. dirungari, cum baculis in manibus, pluvialibus induti; majorentes vero mantellis sericis et baculis, qui vocantur schola stimulati, custodientes processionem, ne aliquis se intromittat.

22. Cum autem venit pontifex ad basilicam Zachariæ papæ, antequam descendat, descendunt cardinales ad faciendum laudes. Tunc prior cardinalis Sancti Laurentii foris muros, deposita mitra dicit, Jube, domne, benedicere. Pontifex benedicit eum. Qui alta voce dicit: Summo et egregio, ac ter beatissimo papæ Innocentio vita. Respondent cardinales omnes, Deus conservet eum, tribus vicibus. Salvator mundi : cardinales respondent, Tu illum adjuva, et vicibus tribus. Sancta Maria, tu illum adjuva; per omnem chorum sanctorum, tres sanctos. In fine, omnes Sancti, adjuvate illum, tribus vicibus. Kyrie tribus

(8) Quippe hic liber scriptus est vivente ac sedente pontifice Innocentio secundo, cui hæ laudes aptantur.

« AnteriorContinuar »