Imágenes de páginas
PDF
EPUB

vicibus. Et pro laude accipiunt tres solid.; judices A festivitatum similiter. Summo mane dominus ponrero se repræsentant, et dicit primicerius Jube, tomne, benedicere. Pontifex benedicit eum, et alta roce dicit: Hunc diem: respondent judices, Multos annos, tribus vicibus. Tempora bona habeas : respondent judices, Tempora bona habeamus omnes. Tunc dominus pontifex descendit de equo; primicerius defensorum, et secundicerius suscipiunt eum per manus et ducunt usque in cameram. Ibi dat presbyterium omnibus ordinibus. Isto vero die Natalis Domini et die sanctæ Paschæ dat omnibus prioribus manum (9), id est presbyterium duplum præfecto scilicet xx solid. dominus papa et manum; primicerio judicium iv solid. et manum; unicuique judicum quatuor solid.; priori episcopo quatuor solid. et mauum; unicu que episcoporum [tres so id.]; IV solid. priori cardinali et manum; unicuique card. In solid. ; archid. m solid. et manum; unicuique diaconorum in solid.; primicerio cantorum III solid. et manum; secundicerio cantorum solid. ; priori basilicario n solid. et vir den. pro honorantia; unicuique cantori n solid.; priori basilicario n solid. et manum: unicuique subdiacono II solid. ; priori regionario н solid. et manum; unicuique eorum duos solid. unicuique acolytho duos solid.; duobus dilungariis vin solid.; scrinariis x solid. ; majorentibus v solid.; draconariis v solid. et aliis ordinibus, sicut mos est.

tifex egrediens a palatio coronatus, cum processione honorifice vadit ad sanctum Stephanum, ubi est statio. Ibi cantant Missam, sicut in Natali Domini, cum laude qua finita, rediens ad palatium coronatus, acceptis laudibus a cardinalibus et judicibus dato presbyterio sive manibus et convivio celebrato, sicut supra scriptum est, sic omnes recedunt.

25. In festivitate sancti Joannis evangelistæ tres lectiones de Apocalypsi, et tres de sermone sancti Joannis, cum suis antiphonis, psalmis et responsoriis. Quidam volunt ejus passionem legere. In tertio necturno antiphonæ et tres psalmi, et tres lectiones de Natali, cum suis responsoriis. Matutina Laudes de sancio Joanne, et commemoratio, sicut supra, B prima de sancto Joanre, oratio de Natali.

23. Dato presbyterio, intrant ad mensam præparatam. Episcopi et cardinales sedent in dextra parte; archidiaconus, et diaconus, et primicerius, et prior basilicarius, et prior regionarius in sinistra ; omnis ordo in suo loco. Ostiarius ponit lectorium cum libro homiliarum in medium. Circa medium convivium ex præcepto archidiaconi surgit diaconus, et legit lectionem ipse vero archidiaconus imponit finem. Tunc pontifex mandat (10) acolythum, ut surgant cantores, et cantent Sequentiam (11) modulatis vocibus ; qui surgentes faciunt imperata. Finita Sequentia, vadunt et osculantur pedes pontificis, et accipiunt a sacellario unum Byzantium, et dominus papa dat eis coppam plenam potione ex ore suo (12), ex bibunt. Finito convivio, omnes redeunt ad domos suas; cardinales mitti solent ad propria.

24. In festivitate sancti Stephani tres lectiones de Actibus apostolorum, Stephanus autem plenus gratia D et fortitudine, et tres De sermone sancti Stephani, cum suis antiphonis, et responsoriis. In tertio noeturno de Natali Domini, cum III psalmis, versu et lectionibus, et suis antiphonis. Matutina Laudes de sancto Stephano. Finita oratione sancti Stephani dicitur antiphona, Virgo hodie fidelis, cum oratione de Natali. Tertia, Sexta et Nona de sancto Stephano; Vesperæ vero de Natali Domini; antiphona et oratio de sancto Stephano et sancio Joanne, et aliarum

(9) Hinc vulgatum manciæ vocabulum pro dono clientibus facto profluxisse existimo.

(10) Id est mittit, modo Italis hodie quoque familiari.

26. In Natali Innocentinm ad Matutinum tres lectiones de Apocalypsi, et tres de serinone. In tertio nocturno revert tur ad Natale Domini. Non cantatur Te Deum, sed incipiunt matutinæ Laudes. Prima cantatur, sicut supra. Ad Missam non cantatur Gloria in excelsis Deo, nec All. nisi venerit in Dominica, sed omne officium est quadragesimale. Isto die Romani non comedunt carnem, nec sagimen, nisi venerit in Dominico die.

27. In vigilia Epiphaniæ, officium Natalis Domini. In Epiphania statio ad sanctum Petrum, ubi dominus papa cum tota curia cantat versus, sicut in Dominica de Gaudete, ea die qua superius notatum est. Nocte vero media surgit, et omnes ordines cum eo congregantur ad altare sancti Leonis; ibique cum processione, sicut prælibatum est, incensando altaria usque ad corpus, ubi facit vigilias trium lectionum, quibus peractis, ascendit ad altare majus, et incensat. Descendit ad pectorale, et omnes ordines in suo loco. Annuit primicerio, ut incipiat vigilias. Ille autem incipit antiph. Afferte Domino, filii Dei, etc. Tunc leguntur tres lectiones de propheta : Surg, illuminare, Jerusalem, et aliæ lectiones de sermone, præter nonam lectionem homeliæ, quæ est domini papæ, eo ordine, quo in Dominica de Gaudete. Missam vero honorifice cum laudibus debet cantare, et accipere coronam, et coronatus redire ad palatium, et agere sicut in aliis coronis. Infra octavas ad Matutinum quotidie tres psalmi et tres lectiones de sermone cum suis antiphonis et responsoriis, excepta Dominica, quoniam fiunt novem lectiones. Post octavas leguntur Epistolæ Pauli. Quidam legunt de expositione Psalterii.

28. Dominica prima post octavas Epiphaniæ leguntur Epistolæ Pauli, et ponitur historia de Psalmista, qui meditab tur in lege Domini, usque in Septuagesimam. In primo et secundo nocturno Matutini cantantur antiphonæ de eisdem psalmis; Servite Domino in timore, In tertio nocturno in

(11) Sequentia hæc erat illa quæ incipit a voce, Lætabundus, ex Cæremoniali Urbani VI.

(12) Hæret etiam nunc hic loquendi modus apud nos, du vin de sa bouche.

loco antiphonarum cantatur Allel. Ad matutinas A Alleluia, et dicitur Laus tibi, Domine. Sub una antiLaudes cantatur Allel. in tono, Lux orta est super nos, et cæterarum antiphonarum, sicut in antiphonario continetur. Ad primam, ad Tertiam, Sextam et Nonam cantatur Alleluia. Vesperum de Psalmista. In omnibus ex prædictis Dominicis totius anni ita cantatur ad prælibatas Horas, exceptis Dominicis a Septuagesima usque in octavas Pentecostes, et ab Adventu Domini usque in octavas Epiphaniæ, nec non in festivitatibus Dominicarum. In feriis autem, si non est festivitas, cantatur ad Primam antiphona hæc Benedictus es, Domine, doce me justificationes tuas; ad Tertiam antiphona: Inclina cor meum, Deus, in testimonia tua; ad Sextam: Domine, vivifica me secundum verbum tuum; ad Nonam: Aspice in me, Domine, et miserere mei.

29. In Purificatione beatæ Mariæ leguntur sermones ejusdem festivitatis. Mane statio ad Sanctam Mariam Majorem. Exeunt xvIII imagines (13) a diaconis et cum clericis et populo veniunt ad Sanctum Adrianum, ubi fit collecta. Sed Dominus pontifex descendit ad Sanctam Martinam cum episcopis, et cardinalibus et cæteris scholis. Ibi cum omnibus induitur. Quidam cardinales benedicunt cereos adductos a curia et cubiculariis. Pontifex egreditur inde, et ascendit sedem ante ecclesiam, quos ita expendit. Prius dat episcopis, deinde cardinalibus, postea diaconibus, et aliis ordimbus, et populo. Deinde vadit ad Sanctum Adrianum, ubi est crux stationalis. Archidiaconus annuit ut cantet schola. Primicerius incipit, et caniat: Exsurge, Domine, adjuva nos. Finita antiphoua, pontifex dicit, Oremus; diaconus Flectamus genua; alius (14) diaconus dicit, Levate; et pontifex dicit orationem. Diaconus dicit, Procedamus cum pace. Schola respondet, in nomine Christi. Tunc subdiaconus regionarius levat crucem stationalem de altari, plane portans eam in manibus usque ad ecclesiam. Cum autem venit foras, levat eam sursum, quam fert ante pontificem in processione usque ad Sanctam Mariam Majorem. Primicerius in manu læva retro regendo pallium pontificis cum cantoribus cantat antiphonam, adorna thalamum tuum, Sion. Pontifex cum aliis dicit psalmos; et sic procedens discalceatus ante arcum Nervæ, intrat per forum Trajani; et exiens arcum Auræ in porticu absidata ascendit per directum [al. domum juxta Eudoxiam, et transiens per silicem domum (15) Orphei, ascendit per titulum Sanctæ Praxedis usque ad Sanctam Mariam Majorem. Ibique finita antiphona a schola, subdiaconus regionarius more solito portat crucem ad altare, et facit litaniam, respondente schola cum acolythis. Et dominus papa cantat missam, sed non cantatur Kyrie eleison propter litaniam.

30. Sabbato Septuagesimæ ad Vesperum tacetur

(13) De his imaginabus iterum infra num 33. (14) Non alius, sed idem qui dixerat Flectamus genua, primis illis temporibus subdebat Levate, ut superius vidimus,

phona, Voca operarios, omnes psalmi cantantur. Finitis Vesperis, apud Sanctum Petrum legitur Pentateuchus in tribus lectionibus usque ad Matutinum. Ad Matutinum ponitur Genesis, unde leguntur sex lectiones, in principio Deus creavit cælum et terram; septima et octava de expositione Epistolæ, nona de homilia. Deinceps lacetur Te Deum, et Gioria in excetsis Deo, nisi fuerit festivitas novem lectionum. Ad Matutinas Laudes omnes antiphonæ per ordinem cantentur. Ad missam non dicatur Gloria in excelsis Deo, sed Gradale et Troctus infra hebdomadam legitur de Levitico usque in tertiam feriam Quadragesimæ. Ista Dominica Septuagesimæ statio est ad Sanctum Laurentium foris muros, ubi dominus B pontifex debet cantare missam, et in prædicatione tractare de Introitibus ipsius Dominicæ et futurarum Dominicarum. Circumdederunt me genitus mortis dicit peccator, et in tanta afflictione positus clamat Exsurge, quare obdormis, Domine; et cum ulterius non possit pati tantum dolorem dicit: Esto mihi, Domine, in protectorem. Jam vero ipse confidens de misericordia Dei, dicit. Miserere mei se cundum magnam misericordiam tuam. Dominus autem, tantis lamentationibus pulsatus, dicit: Invocabil me, et ego e.caudiam eum. Sed peccator, cognita Dei misericordia respirans, dicit: Dominus illuminatio mea et salus mea, quem timebo? Oculi mei semper ad Dominum, quɔniam ipse evellet de laqueo pedes meos. Et hunc Tractum debet jungere cum Evangelio.

C

D

31. Dominica Sexagesimæ legitur de Noe, in Quinquagesima de Abraham, in Quadragesima de sermonibus, in tertia Dominica de Jacob et Esau, in quarta de Joseph, in quinta de Moyse. In cathedra Sancti Petri legitur sicut in die Natalis ejus; tamen ad Vesperas et matutinas Laudes canitur, Ecce sacerdos magnus. Statio in ejus basilica. Domi. nus papa debet sedere in cathedra (16) ad missam.

32. In Annuntiatione [beatæ Mariæ Virginis, ad Vesperas antiphona : Missus est angelus Gabriel; psalmus, Dixit Dominus: antiphona, Ave Maria ; psalmus, Laudate pueri antiphona, Ne timeas; psalmus, Lætatus sum antiphona Dabit et Dominus; psalmus, Nisi Dominus antiphona Ecce ancilla; psalmus, Lauda Jerusalem: versus Ave Maria. In Evangelio, Spiritus sanctus in te descendet, psalmus, Magnificat. Ad Matutinum, Regem virginum, cum suo Venite. In primo nocturno antiphona, Missus est Gabriel; psalmus, Domine Dominus noster: antiphona, Ave Maria; psalmus, Cœli enarrant antiphona, Ne timeas, Maria; psalmus, Domini est terra et plenitudo ejus versus, Ave Maria. In secundo nocturno artiphona, Angelus Domini annuntiavit; psalmus, Eructavit: antiphona

(15) Additur infra num. 25. ubi cedidit Simon Magus.

(16) Id est in ipsa cathedra sancti Petri, quam hodic quoque basilica Vaticana asservat.

totius anni, et in quinta feria ad Sanctam Mariam trans Tiberim, et ad Sanctum Apollinarem.

Antequam convenirent; psalmus, Domine Dominus A fit secunda feria, quarta et sexta, et Sabbato per noster: antiphona, Dabit ei Dominus Deus; psal- totam Quadragesimam; et in Quatuor Temporibus mus, Fundamenta: versus Benedicta tu in mulieribus. In tertio nocturno antiph. Ecce ancilla Domini; psalmus, Cantate Domino, primo: antiphona, Beata es, Maria; psalmus, Dominus regnavit antiph. Beatam me dicent omnes; psalmus, Cantate, secundo: versus Ecce ancilla Domini. Hæc sunt responsoria, Missus est Gabriel Antequam veniant, Suscipe verbum, Ecce virgo, Salvatorem exspectamus; Lætentur cæli, Orietur stella, Beatam me dicent. Legitur de sermone et homilia Sancti Ambrosii.

33. Mane fit collecta ad Sanctum Adrianum, ubi dominus papa convenit cum omnibus ordinibus palatii et expensis cereis benedictis, cum xvIII imaginibus diaconorum discalceati pergunt processio- B naliter ad Sanctam Mariam Majorem, sieut dictum est in Purificatione; et ibi cantat Missam et Vesperas, sicut in vigilia dictum est.

34. Quarta feria initii Quadragesimæ, statio ad Sanctam Sabinam; et collecta ad Sanctam Anastasiam, quo dominus papa cum tota curia venit; ibique indutus ipse et omnes alii ordines ascendunt ad altare. Ibi dominus pontifex dat cinerem, et primicerius cum schola cantat antiphonam, Exaudi nos, Domine. Facta collecta, pontifex discalceatus, et omnes alii cum processione pergunt ad Sanctam Sabinam. Primicerius cum schola retro cantando, immutemur habitu. Cum venerit ad ecclesiam, subIdiaconus regionarius, deposita cruce, cum litania vadit ad altare, respondentibus schola et acolythis: C ubi dominus pontifex cantat mlssam sine Kyrie, propter litaniam (17). Ante Communionem vero stat subdiaconus regionarius juxta altare, dicens alta voce, crastina die veniente statio erit in ecclesia Sancli Georgii martyris ad Velum Aureum. Re spondet schola, Deo gratias. Et sic postea primicerius cantat Communionem. Finita missa, acolythus debet tollere papyrum (18), et intingere in oleo candelæ, et diligenter extergere, et portare ad palatium ante pontificem, dicens: Jube, domne, bene dicere. Pontifex benedicit. Ille vero dicit: Hodie fuit statio ad Sanctam Sabinam, quæ salutat te. Pontifex respondet, Deo gratias. Acolythus repræsentat ei papyrum, qui osculatur eum pro devotione sanctæ, et dat eum cubiculario. Cubicularius reponit, D et diligenter observat usque ad mortem pontificis. Et sic fit in omnibus stationibus. Ad mortem facit

ex eis pulvillum, et ponit sub capite ejus in sepulcro

35. Quando efficitur collecta, ad missam non cantatur Kyrie, quia regionarius dixit in litania. Et per totam Quadragesimam reiteratur Gradale infra hebdomadam, nisi fuerit aliquis Tractus. Colllecta

(17) Id est propterea quod dictum sit Kyrie eleison in præmissa litania, infra num. 35,

(18) Sic appellabant veteres ellychnium in lucernis et cereis adhibitum. Adi Glossarium Cangianum ad vocem Papyrus.

PATROL, CLXXIX

domihabens

Jerusalem, in palatio Sessoriano, ubi
36. Dominica Lætare, Jeeusalem, statio ad
nus pontifex honorifice cantat missam,
in manu sua rosam (19) de auro cum musco.
Post Evangelium ascendit pulpitum, et prædicat de
flore, et rubore rosæ, et odore; ostendens eam po-
pulo. Deinde tractat de Evangelio. Factis laudibus
et finita Missa, ibi accipit coronam, et coronatus
cum processione, sicut mos est, redit ad palatium
Longe ante descensum pontificis descendit præfe-
ctus, et pedester adextrat eum usque ad locum, ubi
pontifex descensurus est: ibi dat ei rosam, et
præfectus osculatur pedes ejus. Aeceptis laudibus
et celebrata corona, sicut mos est, omnes redeunt
ad propria.

37. Dominica de Passione ponitur Jeremias propheta. Tres lectiones de eodem propheta, tres de sermone, septima, et octava de expositione epistolæ (20), nona de homilia; et aliud officium totum (21) sicut scriptum est. Ab isto die usque in Sabbato saneto in nullo responsorio, et in nullo Venite, et Introitu cantatur Gloria Patri.

38. Dominica in Palmis ad Matutinum tres lectiones de Jeremia, tres de sermone Possionis ; duæ de Epistola, nona Evangelium passionis. Matutinæ continetur, reliquum officium sicut Ecclesia conLau les cum suis antiphonis, sicut in Antiphonario suevit. Mane statio ad Lateranum, ubi palmæ sunt ab acolythis collectæ in basilica Sancti Sylvestri, de quibus dant acolythi fad datur acolythis] basilica Sancti Petri, et accipiunt de altare vni [al duos] solidos. Palmas autem prædictæ basilicæ Sancti Sylvestri unus de cardinalibus Sancti Laurentii basilicæ in palatio benedixit, quas ostiarii portant in basilicam Leonianam ad Pontificem. Indutis omnibus ordinibus palatii, pontifex expendit palmas. Postea exit inde cum processione ; primicerius cum schola cantando, Dueri Hebræorum, et alias antiphonas usque ante ostium ecclesiæ Sancti Salvatoris; ibique super gradus posito subsellio pontifex sedet. Primicerius cum schola incipit. Glo ia, laus et honor. Prior basilicarius ad clausum ostium cum subdiaconibus stans respondet, et cantat versus, Cui puerile decus. Ad omnes duos versus respondet schola, et dicit, Gloria, laus et honor. Quibus finitis, aperto ostio intrant ecclesiam cantando, Ingrediente Domino. In secretario pontifex induitur, et intrat ad Missam sine mappula. Primicerius cantat Introitum sine Gloria Patri. Diaconus dicit Evangelium hoc

(19) De hac rosa videsis observata in Glossario Cangiano.

(20) Forsan Epistolæ ad Hebræos ex cap. xI, Christus assistens pontifex, etc.

(21)Nimirum Laudes matutinæ, et aliæ Hors diarna

24

modo Dominus vobiscum. Respondet schola et dicit, A et cum spiritu tuo. Et dicit, Passio Domini nostri Jesu Christi secundum Matthæum. Respondet schola Gloria tibi Domine (22). Et postea legitur Evangelium, et non prædicatur. In quarta vero feria et sexta solummodo cum pronuntiatione legitur Evangelium Passionis sine salutatione, et sine respon

sione.

39. In Coena Domini usque in Sabbato sancto, Deus, in adjutorium meum intende non dicitur, nec Invitatorium, nec Gloria Patri in psalmis, sed incipit, Zelus domus tuæ, sicut in Antiphonario continetur. Nec presbyter dicit Oremus; lector non petit benedictionem. Quando finit, non dicit, Tu autem, Domine; sed ex verbis lectionis jubetur facere finem. Lectiones leguntur novem, tres de Lamentatione Jeremiæ prophetæ, aliæ de expositione Evangelii; novem psalmi et vu responsoria. Sequitur Matutinum cum suis antiphonis et psalmis: quo completo non dicitur Kyrie, sed cantatur, Christus factus est pro nobis obediens usque ad mortem, et tacendo recedunt. In Parasceve protendunt, Mortem autem crucis, in Sabbato similiter, Propter quod et Deus exaltavit illum, et dedit illi nomen quod est super omne nomen.

[ocr errors]

B

41. Finita Missa, domuus pontifex ita indutus redit in palatium in basilica S. Laurentii, ibique exspoliat se usque ad dalmaticam; et posita pelle ad collum ejus (24) sedet. Cubicularii ponunt concham ante eum, et linteum mundum. Duodecim subdiaconi manent extra basilicam; duo ostiarii accipiunt priorem, in ulnis, et portant eum ante pontificem. Pontifex vero aqua calida lavat pedes ejus, et tergit linteo; osculatur eos, et dat ei v [al. duos solid. sic facit unicuique eorum xu. Interim. primicerius cum cantoribus et cardinalibus, et diacon bus cantant Vesperum. Quo finito, cantant, Do.. minus Jesus, postquam cœnavit, et dominus papa dat unicuique episcopo quatuor solid. unicuique cardinali tres solid., primicerio tres solid., unicuique. cantori luos solid. Quibus finitis, vadunt ad cœnam in basilicam Theodori, quæ est Panelaria, ubi, fit continua lectio a subdiacono. Pérfecta cœna, redit. in cameram, ubi se exspoliat,

42. In parasceve episcopus hebdomadarius facit... officium in basilica. Salvatoris. Dominus papa descendens de palatio, ibi post altare cum aliis ordini→ bus se induit, et discalceatas pergit cum proces sione, et omnes cum eo; cantando Psalterium, usqué ad sanctam Crucem. Quidam cardinalis honorifice portat corpus Domini præteriti diei, conservatum in capsula corporalium (25),' subdiaconus regionar.us ferens ad pectus crucem stationalem coopertam. Cum venit ad ecclesiam prædictæ basilicæ pontifex, lotis pedibus, calceatus ascendit ad altare, prius C orat, el postea residet. Quidam basilicarius vadit ad pulpitum, et incipit legere; deinde omne aliud officium, sicut in libro scriptum est. Peracto, Pater noster, qui es in cælis, accipit corpus Domini, quod cardinalis adduxerat, et confirmat de vino misso în calice (26). Finito officio, ita induti redeunt eadem processionne sicut prius, tamen calceati, usque ad palatium, cantando residuos psalmos. In camera dominus papa se exspoliat; alii autem exspoliati recedunt.

[ocr errors]

40. Ad Missam descendit summus pontifex in secretarium. Præparatis ampullis plenis oleo, miscitat balsamum cum oleo. Deinde se innuit cum omnibus aliis, et habet septem candelabra ante se accensa; et cum processionne procedit ad altare cum. linteo extenso super caput ejus. Primicerius osculatur scapulam Pontificis, et cantat Introitum cum Gloria Patri et Kyrie. Pontifex incipit, Gloria in excelsis Deo. Primicerius cum schola respondet. Quá finita, pontifex unam tantum orationem dicit. Subdiaconus legit épistolam in ambone. Duo cantores incipiunt Gradale, Christus factus est pro nobis obediens. Primicerius cum schola respondet, et illi duo cantores reiterant Gradale. Diaconus legit Evangelium. Eo die, dum dominus pontifex prædicat, cardinales levant mensam de altari (23), et denudant altare, et ponunt eam in securo locó. Peracta prædicatione, facit remissionem, populo benedicit, et descendit ad sedem, ubi nuntiat, Credo in unum Deum. Offerenda non dicitur, sed solus pontifex D intrat ad altare ad sacrificium de quo sacrificio servat pro alio die Parasceve. Sanctificat chrisma et oleum, sicut in Ordine episcopali dictum est. Primicerius cum schola cantat Agnus Dei, tribus vicibus, Miserere nobis, et dicit communionem, Dominus Jesus postquam cœnavit cum discipulis suis.

(22) Omittitur hoc tempore.

:

(23) Quid sit levare mensam de altari, de quo etiam mentio in sequenti libro Cencii, num. 19 patet ex præcedente decimo Ordine Romano, num. 7.

(24) Sic almutia (quæ vocant) nonnulli collo circumponebant contra frigus.

ཉོ་:

43. In Sabbato sancto, mane surgit archidiaconus, et miscitat oleum et chrisma annotinum in cera munda. Acoly bus conficit eam et colat, et facit ‘exo .. ea in similitudinem agnorum, quos dominus pontifex expendit in sabbato de Albis. Ad sextam Sabbati sancti efficitur novus ignis, et cereus bene dicitur; et leguntur duodecim lectiones Latine, et duodecim Græce, et cantatur tria cantica, Cuntemus Domino gloriose, Vinea facta est, Attende, cœlum. Finito hoc officio, dominus pontifex descendit ad fontem cum diaconis et subdiaconis regionariis cantando lita

(25) Observandus hic locus de capsula corporalium, in quo eucharistia a Coena Domini in sequentem Parasceven asservabatur. Confer primum libellum Ordinis Romani initio, num. 8.

(26) Non dicit de vino consecrato ex contactu particule eucharistiæ in calicem immissæ,

Sancti Laurentii, Posita ibi capella et subsellio, prius orat; postea induitur à diaconibus et subdiaconibus regionariis usque ad dalmaticam. Surgit et ingreditur ad Salvatorem, aperit imaginem, et osculatur pedes ejus, dicens alta voce cantando tribus vicibus, Surrexit Dominus de sepulcro, qui pro nobis pependit in ligno, alleluia. Alii respondent, et redit ad subsellium. Prius dat pacem archidiacono, qui revertitur ad locum suum deinde secundo diacono, qui revertitur, et dat pacem archidiacono (29), et redit in filo sic cæteri diacones faciunt. Dcinde primicerius cum cantoribus accipiunt pacem. Similiter redeunt in filo; deinde prior basilicarius cum subdiacono accipiunt pacem, et redeunt in filo; deinde acolythi, et alii Palatini ordines. Finita pace, tunc dominus pontifex induit se planeta alba, et ab isto die usque in octavas Pascha similiter, et induit pallium et mitram. Cum eis omni. bus ordinibus descendit de palatio. Præparatis equis cum albis mappulis super sellas, coronatur, et equitat cum processione ad Sanctam Mariam Majorem. Cum autem venerit in Merolanam, stat notarius ibi, et alta voce dicit. Jube, domne, benedicere. Pontifex benedicit eum. Notarius dicit (30): In ecclesia sanctæ Mariæ in hac nocte baptizati sunt tot masculi, et tot feminæ. Pontifex respondet, Deo gratias. Et notarius accipit a sacellario unum Byzantium. Secunda feria similiter fit ad Sanctum Petrum; tertia feria similiter ad Sanctum Paulum.

niam. Primicerius cum schola cantando, Sicut cer- A surgit dominus pontifex, vadit et intrat in basilicam vus, usque in porticum Sancti Venantii: ibi præparato facistorio [al. faldistorio], pontifex sedet. Cardinales autem qui remanserunt in choro, exeunt per posterulam post absidem, et intrant per porticum Sancti Joannis, et vadunt in ecclesiam Sancti Venantii. Tunc archidiaconus præcipit duobus, ut eant ad ostium Sancti Venantii. Qui obediunt, accipiunt priorem cardinalium per manus, adextrantes eum usque ante pontificem; omnes cardinales sequentes eum. Prior autem inclinat se, et dicit, Jube, domne, benedicere. Pontifex benedicit eum. Progrediens parum, facit similiter, et benedicit. Tertia vice similiter, et benedicit eum pontifex, et dicit, Ite, baptizate (27) omnes gentes in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Cardinales vero ita induti B cum equitibus (28) revertuntur ad titulos suos. Tunc pontifex intrat ad baptismum. Quo finito, redit in loco chrismali, chrismat infantes, et lavat manus. Deinde revertitur ad altare cum litania facta a subdiacono regionario. Primicerius cum cantoribus cantat, Kyrie; dominus pontifex incipit, Gloria in excelsis Deo. Primicerius cum schola respondet. Fa finita, dicit Orationem ; subdiaconus legit Epistolam, et Pontifex nuntiat Alleluia. Primicerius in pulpito cantat eam; cui schola respondet. Quo cantu finito, descendit primicerius, vadens ad pontificem, osculatur pedes ejus, et debet ei donare unum optimum pluvialem. Eo die non cantatur Credo, nec Offe renda, nèc Agnus Dei; nec Communio, sed dicitur ad Vesperas, Alleluia; psalmus Laudate Dominum omnes gentes; antiphona, Vespere autem Sabbati Magnificat; et dicitur Oratio, et Ite Missa est, cum benedictione.

44. In die sanctæ Resurrectionis ad Matutinum super Venite, Alleluia. Quidam dicunt, Surrexit Dominus vere. Tres antiphonæ et tres psalmi, Beatus vir. Quare fremuerunt gentes, et Domine, quid mul tiplicati sunt. In loco harum trium antiphonarum cantatur Alleluia, sicut in Romano Antiphonario scriptum est. Versus, Hæc dies quam fecit Dominus, cantetur sicut Gradale. Tres lectiones de Evangelio cum suis responsoriis. Quibus finitis, cantatur Te Deum laudamus. Matutinæ Laudes cum antiphonis suis et psalmis. Perfectis antiphonis, pro versu cantatur Gradale, Hæc dies quam fecit Dominus; antiphona, Surrexit Dominus de sepulcro; psalmus, Benedictus Dominus Deus Israel, et Oratio tantum festivitatis. Prima sine antiphona cum tribus psalmis quibus peractis, cantatur Gradale, Hæc dies, et Oratio diei.

45. Ad Missam una tantum 'Oratio dicitur. Isto die statio est ad Sanctam Mariam Majorem. Mane

(27) Hæc est missio cardinalium ad baptizandum. infantes in ecclesiis baptismalibus, quæ Bomæ non pancæ erant: qualis in primis ecclesia Sanctæ Mariæ Majoris, de qua infra num. 45. Vide Censium infra.

(28) Id est eum equis, more quorumdam veterum

C

46. Cum autem venerit dominus pontifex ad sanctam Mariam, ubi fit statio, descendit de equo; deponit coronam de capite, quam dat stratoribus, ut diligenter servent eam. Canonici ecclesiæ cum thuribulo et incenso, et aqua benedicta suscipiunt eum cum processione, cantando: sed pontifex ponit incensum in thuribulo, et aspergit aquam super populum. Deinde intrat ecclesiam, et orat, et vadit ad secretarium ubi, paratis omnibus ordinibus, prius dat pacem priori episcopo, qui ei serviturus est, et redit in locum suum; deinde secundo episcopo, qui rediens dat pacem priori suo, et redit in filo; et aliis similiter; deinde cardinalibus similiter, postea præfecto et judicibus, delungariis quoque, id est D præfectis navalibus, et majorentibus, qui dicuntur schola Stimulati, et cæteris laicis principibus. Tunc surgunt duo subdiaconi basilicarii, et accipiunt priorem subdiaconum regionarium, per manus adextrantes eum ab introitu secretarii ante pontificem. Qui alta voce dicit, Jube, domne. benedicere. Pontifex benedicit eum; deinde parum producunt eum,et iterum dicit, Jube, domne, benedicere, et benedicit. Progreditur ante, et dicit, Jube, domne

[blocks in formation]
« AnteriorContinuar »