[EXCOMMUNICATION AND INTERDICT ISSUED AGAINST LLYWELYN.]

minori stipendio vicarii sint contenti. [Wilk., I. 587, and below in its place under the English Church.]

Precentor, and

A.D. 1223a. Acta et Statuta in Ecclesia Menevensi per Dominum Gervasium Meneven. Episcopum et Ejusdem Ecclesiæ Capitulum, anno Gratiæ millesimo CCXXIII.-Imprimis providimus de præcentore Use of Sarum, et præcentoria imperpetuum habendis in dicta ecclesia. Servitium etiam de Sancta Maria et servitium pro defunctis fiat secundum Ordinale Ecclesiæ Sarum b. [Harl. MSS. 1249, fol. 2.]

at S. David's.

......

a 1125 (Ann. Menev. and Ann. Camb.).

b It does not appear that any other than these two services were to follow the Sarum Use.

A.D. 1223. Oct. 5a. Anagnia. Pope Honorius III. to Walter de Gray Archbishop of York and his Suffragans.

Excommunicate HONORIUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI, venerabiliLlywelyn, and ... Eboracensi et suffraganeis place an interdict bus fratribus Archiepiscopo on his lands. ejus, salutem et Apostolicam benedictionem.

......

Frequens, sicut intelleximus, nobilis viri Lewelini dicti principis Norwalliæ prævaricatio nil ei aliud quam damnationem et confusionem adducit, cum ita levis factus sit fidei, ut credi ei sicut salutis et famæ prodigo jam non possit.

Sane inter alia carissimus in Christo filius noster Henricus, illustris Rex Angliæ, nuper nobis exposuit, quod nobilis ipse, qui ejus homo ligius esse debet, a primis diebus quibus dominari cœpit in terra prædicta, claræ memoriæ J[ohanni] Regi Angliæ patri suo non timuit rebellare. Qui ad cor tandem reversus, et majores terræ suæ juramento firmarunt, quod prædicto Regi tanquam domino obedirent b. Sed dictus nobilis, contra præstitum veniens juramentum, præfatum Regem et regnum infestavit ipsius. Demum vero, mediante dilecto filio nostro G[ualone] titulo Sancti Martini presbytero Cardinali, tunc in partibus illis Apostolicæ sedis legato, prænominatus nobilis a tanto revocatus excessu, facta præfato Regi fidelitate et homagio secundo, juravit se Regem et regnum nullatenus de cetero turbaturum ; quem idem Rex ut fortius sibi alliceret, ejus commisit custodia quædam castra, quæ ille se fideliter servaturum tertio juramento firmavit. Recepit etiam de manu Regis ipsius castra quædam ad heredes cujusdam nobilis pertinentia, quæ se redditurum ipsis heredibus, quarto

[EXCOMMUNICATION AND INTERDICT ISSUED AGAINST LLYWELYN.]

præstito juramento, promisit d. Cum autem tempore legationis venerabilis fratris nostri Pandulfi, nunc Episcopi tunc vero electi Norwicensis, multa de his rursus infregerite; ad ultimum, coram eodem et omnibus fere prælatis et principibus Angliæ, cum ipso Rege componens, quinta vice juravit se deinceps contra fidelitatem eidem Regi debitam non venturum, et per nos tandem obtinuit compositionem hujusmodi confirmari f.

Nunc vero idem, tanquam homo prævaricationis assuetus et facilis ad fallendum, se simul et famam et promissa confundens, Regi obedire recusat; et castra sibi ab eo commissa diruens, arma contra ipsum Regem erexit, et ei et ejus fidelibus, præcipue nobili viro Willelmo] comiti Pembrocensi ballivo regio, guerram movet: a quibus et aliis nequitiis suis desistere noluit, licet ab ipso Rege fuerit, et venerabili fratre nostro Cantuariensi Archiepiscopo, sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinali, metropolitano loci, et omnibus fere prælatis et principibus vicinis, attente moni[tus] et rogatus.

Quare, tot et tantis exigentibus culpis notoriis et manifestis ejus offensis, una cum complicibus et fautoribus suis per præfatum metropolitanum et quosdam ejus suffraganeos, quibus injunxerimus ut omnes perturbatores prædicti Regis et regni sui spiritualiter et temporaliter coercerent, auctoritate Apostolica denuntiatus exstitit excommunicationis sententiæ subjacere, ac terræ ipsorum ecclesiastico fuerunt interdicto conclusa. Unde Rex ipse humiliter postulavit, ut, juxta supplicationem ex parte sua nobis exhibitam, obviare tantæ illius insolentiæ ac sibi et regno suo super hoc consulere digna

remur.

Nos igitur, Regis et regni tranquillitatem zelantes et pacem, et multiplicem transgressionem fidei nobilis supradicti merito detestantes, cum in consuetudinem duxisse noscatur fidem frangere seque ad fallendum facilem exhibere, Fraternitati vestræ per Apostolica scripta præcipiendo mandamus, quatenus sententias, quibus præfatus nobilis et fautores sui per antedictos metropolitanum et suffraganeos ejus nunciati sunt auctoritate Apostolica subjicere, per omnes cathedrales et alias civitatum ac dicecesium vestrarum ecclesias, pulsatis campanis et accensis candelis, singulis diebus Dominicis et festivis, sublato cujuslibet appellationis et contradictionis objectu, sollemniter innovantes, terras ipsorum interdicto arctissimo concludatis; ita quod, præter baptisma, pœnitentiam, et viaticum in extremis, omnia ibi sacramenta ecclesiastica denegentur; ut nec corpora decedentium

[EXCOMMUNICATION AND INTERDICT ISSUED AGAINST LLYWELYN.] ecclesiasticæ sepulturæ tradantur. Prælatos quoque ac clericos qui easdem sententias non servaverint, ad nostram faciatis præsentiam, officiis et beneficiis, cum vestris testimonialibus literis venire, suspensos.

Quod si vexatio adhuc eidem non tribuerit intellectum, ut Regi super his satisfactionem congruam non impendat, vos post sex menses a tempore talis interdicti et innovatione sententiarum ipsarum ab homagio et fidelitate ipsius denuncietis ejus subditos absolutos, exponendis bonis suis et suorum, et tantæ iniquitatis auctoribus non nisi personaliter ad sedem Apostolicam veniant absolvendis. Datum Anagniæ, III. nonas Octobris, pontificatus nostri anno octavo. [Royal Letters, Henry III., No. CXCI. ed. Shirley, from Papal Bulls in Record Office. Also in Rymer (new edit.), I. 180, misdated 1225]

a

Llywelyn was excommunicated, " quia regnum Angliæ contra protectionem domini Papæ temere perturbavit" (Ann. de Dunstapl. in an. 1223, Luard 83). 1223, June 22, a safe-conduct had been sent to Llywelyn to come to Worcester by June 26 (Rymer, I. 168): 1223, July 11, open war had broken out (ib. 169); 1223, Oct. 8, and again Nov. 8, Llywelyn had yielded (ib. 170).

b Sc. A.D. 1ac9. See above on p. 389.

e Sc. A.D. 1218. See ib.

d Sc. A.D. 1218, Oct. 10, by grant dated at Westminster (Rymer, I. 152).

e Two letters of Llywelyn to Pandulf, elect of Norwich and legate, and therefore between November 1218 and May 29, 1222, complaining of English infringements of the peace against himself, are calendared by the Deputy Keeper of the Records, 5th Report, 1844, p. 78, Nos. 752, 753.

f Apparently in A.D. 1221.

A.D. 1224. Sept. 15 and 25. Shrewsbury. No other Writs than the King's (Henry III.) to be allowed to run in the lands of the see of S. David's.

REX Baillivo de Kaermerdin salutem. Datum est nobis intelligi, quod temporibus H. Regis avi nostri, R. Regis avunculi nostri, et domini J. Regis patris nostri, non solebant alia brevia de cursu de placito terræ currere in terram venerabilis patris Episcopi Menevensis et aliorum infra bailliam vestram nisi brevia ipsorum Regum. Et quia audivimus quod alia brevia de cursu de placito terræ quam nostra de novo currerunt ibidem, postquam bailliam illam habuistis, vobis prohibemus quod non permittatis alia brevia de cursu de placito terræ currere ibidem quam nostra. Et si quid per hujusmodi brevia [aliter] quam per nostra ibidem actum fuerit, id stabile esse non permittatis. T. ut supra [sc. apud Salopiam, XV., and repeated XXV., die Sept.].-[Rot. Claus. anno 8 Hen. III., I. 622 a, 647 a Hardy.]

[LLYWELYN AGAIN EXCOMMUNICATED.]

A.D. 1224. BRUT Y TYWYSOG. -Y vlwydyn rac wyneb yd aeth kofeint or Ty Gwyn y bresswylau [yr brynn wylovus] y Gwyndir yn Iwerdona. [p. 314, ed. Williams.]

a Mentioned in Ware's list of "Coenobia Cisterciensia" in Ireland, and in Archdall, Mon. Hibern. 79, as Tracton or "De Albo Tractu,"

Tenths exacted by the Pope.

A.D. 1229. April 29.

The ensuing year a convent went from the White House to dwell on the Hill of Lamentation at Whitland in Ireland a. [ib. 315]

in co. Cork, founded 1224; which appears under the name of "Alblanda " in a document of Urban V. in 1363 (Theiner, p. 326).

Council of Westminster.

MATT. PARIS., Hist. Minor.-Exigebat [Papa Gregorius IX.] decimas omnium rerum mobilium de tota Anglia, Hybernia, et Wallia, ab universis laicis et clericis, ad guerram suam sustinendam quam contra Romanorum Imperatorem susceperat Frethericum. [II. 315 Madden, and Wilk., I. 622.]

A.D. 1231. June 20. Windsor. Henry III. King of England to Roger

Meet me at Oxford July 13, to consider the pro

elyn.

Bishop of London.

REX Episcopo Londoniensi salutem. Cum nuper pervenisset ad nos certa relatio de facto Lewelini, qui in priety of excom- ecclesias de terra nostra irreverenter irruere et eas municating Llywspoliare non formidans, per cædes et incendia et deprædationes, quæ nequiter commisit in terra nostra, damna non modica nobis et nostris irrogavit; signavimus magistro W. de Herbaldon, Archidiacono de Stowe, officiario domini Cantuariensis, et quibusdam Episcopis de terra nostra, quod essent in occursum nostrum apud Londoniam die Dominica proxima ante festum S. Johannis Baptistæ, ad tractandum ibidem nobiscum de facto prædicto, et providendum qualiter excessus tam enormis per censuram ecclesiasticam condigne puniretur. Postea vero advertentes, quod negotium memoratum præsentiam exigebat singulorum et universorum Episcoporum de provincia Cantuariensi, necnon et Landavensis et Menevensis de Episcopis Walliæ, et etiam Justiciarii nostri, et quorundam aliorum fidelium nostrorum, qui tunc præsentes esse non possent ad consilium nobis super prædictis impendendum; diem illum suspendimus, illum prorogantes usque in tres septimanas a Dominica prædicta proxima ante festum S. Johannis Baptista: ad quem

[LLYWELYN AGAIN EXCOMMUNICATED.]

diem mandavimus universis et singulis Episcopis de provincia Cantuariensi, et prædictis Landavensi et Menevensi Episcopis, et officiario domini Cantuariensis, quod occurrant nobis apud Oxoniam, et similiter Justiciario nostro, et quibusdam aliis fidelibus nostris, super prædictis nobiscum tractaturi. Paternitatem igitur vestram rogamus attentius, quatenus, sicut nos et honorem nostrum diligitis, nullo modo omittatis quin ad prædictum diem apud Oxoniam nobis occurratis, sufficienter præmuniti qualiter de consilio vestro sit in prædictum L[ewelinum] et complices suos pro prædictis excessibus procedendum; ita quod inde Paternitati vestræ grates referre possimus speciales a. Teste rege apud Windelsoram XX°. die Junii.

Eodem modo scribitur aliis Episcopis de provincia Cantuariensi, et Menevensi et Landavensi Episcopis b, et officiario Cantuariensis Archiepiscopi, et officiario Wintoniensis Episcopi. [Rot. Claus. 15 Hen. III., memb. 10 dorso; in Wilk., I. 629; and Shirley's Royal Letters, no. CCCXXVIII. pp. 400, 401.]

a 44 Apud Oxoniam III. id. Julii [July 13, 1231] Episcopi omnes et alii Ecclesiarum prælati in Regis præsentia ipsum Leolinum cum suis fautoribus, ecclesiarum violatorem, sub anathemate concluserunt" (M. Paris., Hist. Minor., P. 332, ed. Madden). Richard Archbishop of Canterbury, who died Aug. 3, 1231, was at Rome at the time of this Council at Oxford; and Peter des Roches, Bishop of Winchester, was in the Holy Land.

b These two Bishops had been consecrated just before, both from Wales itself: Elias de Radnor to Llandaff, Dec. 1, 1230 (Add. to Owston

MS. of Lib. Landav., and Chron. at end of Exch. Domesd., in Arch. Camb., 3rd Series, VIII. 278, for the year; and for the day, Ann. de Theokesb. 77 Luard); and Anselm le Gras, a nephew of W. Marshal Earl of Pembroke (Ann. Eccl. Wigorn.), to S. David's, Feb. 9, 1231 (Contin. Gervas., ap. C. C. C. Cantab. 438). Anselm's Profession is of the ordinary type, and contains no special clause. Elias was consecrated at Merton," monachis Cantuariæ reclamantibus et dicentibus quod apud Cantuariam debuit consecrari" (Ann. de Theokesb.). See under A.D. 1240, note a

A.D. 1236. Constitutions of Edmund Archbishop of Canterburya. § XI. -Cum (laicus) in necessitate baptizaverit puerum, ...... si, diligenti præcedente inquisitione, facta sibi fide plena, invenerit (sacerdos) laicum distincte et in forma ecclesiastica baptizasse, sive in Latino sive in Gallico [sive in Wallico b] sive in Anglico, approbet factum; sin autem, baptizet puerum dicendo ut supra. [Wilk., I. 636.]

a Edmund (with, in the first instance, the Bishops of Coventry and of Rochester) was employed by Henry III. to negotiate a truce with Llywelyn of Gwynedd, June 30, 1234 (in Rymer, I. 213, and in Brady, App., pp. 179 sq., and in Append. to Warrington's Wales, 586, 587), for two years from July 25 of that year; and again, at Tewkesbury, a truce for one year

from July 25 following, upon July II and 12, 12 1236 (Letters in Rymer, 229, 230; Brady, ib.; and Warrington, ib., 587, 588).

b These words are added in only one MS. Latin, English, and French are alone recognized by W. of Blois Bishop of Worcester in 1229 (Wilk., I. 627), and by Alexander Bishop of Coventry and Lichfield in 1237 (ib. 643).