Imágenes de páginas
PDF
EPUB

4

1 Versteigerung, daher unser Wort Gant. 2 Schreiber. 3 Verwalter des Kaufhauses, Hausmeister. Stadtgemeinde. 5 Vorschrift, Instruktion. 6 Gewicht, peso. 7 Einfuhr und Ausfuhr und die Zollgebühren für beide. 8 Dienstbote, Diener. 9 Mäkler, se heißen unten im Italiänischen sanseri, feẞt sensali. 10 Safran. 11 Stück. 12 Ellenmaß. 13 Stück, pièce. 14 in Commiffion. 15 ein Pergament- oder Papierheft von 4 Blättern, Journal. 16 Geldwechslern; massarii für mensarii, trapezitæ. 17 Barkenführer, Schiffer. 18 ausladen, décharger. 19 Fahrzeug, Barke. 20 Goldschaum zum Vergolden. 21 Leder. 22 Pelzwaaren. 23 Beschluß, Verfügung. 24 Flaschen. 25 Aquileja, Portogruaro, Latifana. 26 Büchsen. 27 Commiffion. 28 um= gehen. 29 Verordnung, Gefeß. 30 Packer, Spanner. 31 Erlaubniß. 32 Vorftände, Aufseher. 33 d. h. fie sollen ihre Geschäftsbücher verschließen, wenn fie ausgehen. 34 bis nach 3 Uhr Nachmittags, wenn die Rathsglocke geläutet wird. 35 Kleinhändler, die Glas auf dem Rücken brachten. 36 Abgabe nach dem Zolltarif, tabula. 37 dabei seyn. 38 untersuchen. 39 die mit Goldschaum eingedrückten Zeichen, wie man fie noch an den Rändern der Tuchstücke hat. 40 das Loos werfen. 41 Bezahlung. 42 abgeliefert.

B. Urkunden der römischen Könige von 1277 und 1307.

1. König Rudolf verfichert dem Dogen J. Contareni zu Venedig seiner Anerkennung und Freundschaft, verspricht den venetianischen Kaufleuten Schuß in Teutschland, und trifft Vorbereitungen zu seinem Kreuzzug. 18. März 1276.

Rodulfus dei gratia Rom. rex semper augustus viro clarissimo et amico specialiter diligendo d. Jacobo Contareno duci Venetiarum sinceri amoris plenitudinem cum affectu salutis. Consideratio multiplex nos allicit et allectos astringit, ut honorem et bonum statum honorabilis civitatis et personas honorabilium Venetorum animo sincero et favore benevolo prosequamur; scimus quidem, quod cives et incolæ civitatis ejusdem civiliter ordinant et disponunt vitam et mores rectitudini et justitiæ se conformes efficiunt, ad pacis et patriæ commoda zelum habent. perpendimus et sentimus, quod eorum laboribus et solerti industria providetur necessitatibus et utilitatibus multarum gentium, quæ fidem Christi et leges Romani imperii profitentur, et quia tante discretionis populus tanteque reverentiæ civitas discreto vestro regimini se subiecit, extimamus' et merito credimus et tenemus pro certo, quod pro viro laudabili et amico ex vestris diligendo nos eligere et electum diligere debeamus. Nos etiam virum nobilem et prudentem virum Marinum Pasqualicum, civitatis vestre civem vestræque dilectionis nnntium specialem lete recepimus, libenter audivimus et intelleximus diligenter et ea quæ nobis ex parte vestra retulit, quantum nos decet et vobis expedit, voluntarie prosequimur. Mercatores civitatis vestræ per nostros termi

3

nos transeuntes iuxta requisitionem ipsorum tractare volumus et favere, ipsorum molestiis, quantum possumus, præcavere vestramque personam habere proponimus et servare disponimus nobis specialiter pro amico. Præterea peregrinationem nostram ultramarinam, quæ cordi nostro plus insidet omnibus aliis factis 2 nostris, de vestro et vestrorum civium consilio, domino concedente, cujus labores pronobis solitos, quantum humana fragilitas nostra pati poterit, compensare volumus, ordinare pensamus. illud etiam de vestra sinceritate confidimus et speramus, quod successores vestros prosperos et felices, quibus manus altissimi humiliavit proterviam hostium nostrorum et humilitatis nostræ mansuetudinem fractis eorum viribus exaltavit, surdis auribus audiatis, cum et nos vice mutua statum vestrum prosperum et civitatis vestræ salutem non solum ex animo diligamus sed caris affectibus promovere velimus. Cogitamus præterea vestræ dilectioni nuntios transmittere, qui de forma et ordine viæ nostræ ad partes Ytaliæ et ad navigium transmarinum nobis pro vestro consilio ordinandum et quibusdam aliis arduis dilectionis vestræ prudentiam intimabunt. de reliquo remittimus vivæ vocis oraculo expedictum 5. Datum Vienne xv kal. April. indict. v. regni nostri anno quarto.

4

Hs. zu Venedig, Codd. Latin. class. XIV. cod. XXXVII. f. 23. Diese und die beiden folgenden Urkunden sind nicht gedruckt; Abschriften davon stehen im ersten Bande der Copie de' commemoriali zu Wien, wovon Perß im Archiv für deutsche Gesch. 4, 194 flg. Nachricht gegeben, wie auch von andern Kaiserurkunden, welche den Handel mit Venedig betreffen.

1 Für æstimamus, nach der venet. Mundart. 2 undeutlich. 3 I. successus nostros. I. non aud. 5 für expeditum, ebenfalls mundartlich.

2. König Albrecht I beschwert sich über die neuen Handelsauflagen der Venetianer, und erklärt sich bereit, einem von dem Grafen Rudolf von Werdenberg beraubten Venetianer Recht zu verschaffen. 29. März 1307.

Albertus dei gratia Romanorum rex, semper augustus. Magnifico et potenti viro Petro Gradonico, duci Venetorum sibi dilecto, salutem et regiæ benignitatis affectum. Gravi mercatorum quam plurium regni nostri ad vestrum 1 auditum deducta 2 didicimus, quod cives Venetiarum nova tholonea, tallias et exactiones alias indebitas contra omnes Alemanniæ mercatores dudum instituisse dicuntur, ob quod quidam ex ipsis pro nobis virum Rudolphum comitem de Verdemberg quibusdam suis bonis se assérit indebite spoliatum 3, de quo admiramur non modicum, cum eidem ... (der Namen fehlt) comiti parati semper fuissemus iustitiam facere requisiti, qua propter etc. Datum in Turego quarto kalend. Aprilis, regni nostri anno nono.

Sf. zu Venedig Cod. Lat. 11. XIV. cod, XLI. p. 30. Am Schluffe dieser Urkunde steht dieselbe Bemerkung des Abschreibers, die Perß a. a. O. mitgetheilt, wonach es scheint, daß dieser Coder zu Venedig zur Sammlung der Copie de' Commemoriali gehörte. Die Bemerkung des Abschreibers bezieht fich auf die Spannung, in welcher Heinrich VII mit Venedig ftand, die er in seinen Urkunden durchblicken ließ. Obige Abschrift ist nicht genau. 1 I. nostrum. 2 fehlt querela. I. spoliasse.

3. Albrecht I befiehlt dem Stadtrath zu Konftanz und seinen Beamten im Konstanzer Bistum, vier beraubten Kaufleuten von Venedig zu ihrem Gute und Schadenersaß zu verhelfen. 5. Mat 1307.

Albertus dei gratia Romanorum rex semper augustus, prudentibus viris senatus consulto 1, consulibus et civibus Constantiensibus exterisque advocatis ac officiatis seu officialibus per Constantiensem diocesim constitutis, fidelibus suis dilectis, gratiam suam et omne bonum. Intellexit nostra serenitas, quod providi viri Marcus Romanus, Hermolaus Blancus, Savarinus de Jacobo et Romanus Dedo, mercatores Veneti, anno praeterito per Fridericum de Stanosburg et Pier de Barcar ac fratrum 2 eius et tres eorum famulos bonis et rebus, quae ad sexaginta (oder sexgintum) septem marcas argenti se extendunt, injuriose nimis et indebite fuerint spoliati. eapropter nos volentes eisdem mercatoribus auxilio regio subvenire, fidelitati vestræ districte precipiendo committimus et mandamus, volentes, quatenus dictos spoliatores ubicunque comperti seu inventi fuerint, ad restitutionem plenariam omnium ablatorum et ad refectionem damnorum, quæ iidem mercatores ratione spolationis huiusmodi subierunt, omni occasione et excusatione cessantibus, auctoritate nostra regia viis et modis, quibus poteritis, efficatius inducatis, hoc nullhactenus ommittentes. Datum Spirae III. non Maii, regni nostri

anno nono.

Sf. zu Venedig Lat. Cl. XIV. c. XLI. p. 42.

1 Soll wahrscheinlich heißen senatui, sculteto.

2 I. fratrem.

C. Verordnungen über den teutschen Handel zu Venedig im 14. Jahrhundert von 1328 bis 1396.

Kupferhandel. Marin storia civile e politica del commercio de' Veneziani. tom. 6, 312 führt aus einer Verordnung folgende Stelle an:

1328. Gennaro. ,,item de bacilibus, quae conducuntur de Alemania, solvuntur in extractione solidos (1. solidi) 2 pro libra, et de conductis de Flandria solvantur in exitu den. sex pro libra, et propterea in exstractione omnes dicunt veniri (1. venire) de Flandria in defraudationem datii,"

Zeitschrift. V.

2

Diefe bacilia waren kleine kupferne Kefsel zum Wassertragen (bacinelle), wie man fie in Venedig noch jeßt braucht. Extractio bedeutet die Ausladung aus den Schiffen, den Eingangszoll.

1335. die 12. Febr. Handelsschulden der Kölner.

Capta, quod pro bono et tutella mercatorum et mercationum euntium et redeuntium per viam Alemanie acceptetur et firmetur, quod dicunt mercatores utentes ipso camino 1, prout sunt in concordia cum ser. Marco Ruçini et aliis, habentibus represalia 2 contra illos de Collogna pro satisfactione dicte pignore 3 in hunc modum, quod omnis sauma ponderis librarum 600 de mercadancia solvat unum grossum, quod est in racione balloni grandis de duabus saumis grossos 2, et de exeuntibus de Venetiis et facientibus viam Allemanie, et simili modo solvere debeant balle, que venient de Flandris Venetias. et predicta durent, quousque dicta pignora fuerint persoluta. et committatur hec officialibus, quibus pertinet, et quod mercatores Collonie libere possint venire Venetias cum huis bonis, dicta pignora non obstante, que pignora inita sit et servetur, ut superius est expressum.

Venedig, Misti tom. 17, 44 Ueber die merces Flandrenses im 14. Jahrh. ftehen auch Nachrichten tom. 28, 100. tom. 35 fol. 76. 78.

1 Weg. 2 Geldforderung. 3 Unterpfandsschuld.

1346. die xxvi. Novembris. Nürnberg.

Capta. Quod super facto 1 ballarum et mercationum nostrorum fidelium arrestatarum in Norimbergo et super facto inpedimenti strate Alemanie eligantur III sapientes per electionem, quod examinent litteras nostri ambaxatoris missi ad dominam imperatorem pro dicto facto, et alias omnes scripturas pertinentes dicto facto, et super eis dent nobis suum consilium in scriptis, cum quo venietur huc et fiet, sicut videbitur, et quilibet possit ponere partem 2, et expediant se usque ad vin dies mensis Decembris. Sapientes: Pangracius Georgio, Nikolaus Pisoni,

Hermolaus Zane.

Mixti tom. 23. f. 66.

1 Factum heißt in diesen Urkunden Betreff. 2 einen Antrag stellen, einen Vorschlag machen.

1347. die 29. Jan. Beraubung teutscher Kaufleute im Gebiet von Treviso. Quod super facto istorum Theutonicorum derobatorum, ut audistis, super territorio Tarvisino, cum comune nostrum ad aliquam satisfactionem non teneatur de jure, et dare eis aliquam pecuniam, sub quocunque colore daretur, posset esse causa mali exempli et valde prejudicativum nobis pro tempore presenti et pro futuro, dicatur eisdem Teotonicis, quod dolemus de dicto damno eis facto et quod pro habenda veritate facti

et pro habendis malefactoríbus, sicut sciunt et viderunt, fecimus et facim et facere intendimus imposterum toto posse; et cum his verbis et cum aliis, que dominacioni videbuntur, respondeatur eisdem Teotonicis, removendo eos ab omni spe, qua dicerent vel ostenderent habere de habendo emendam vel satisfactionem aliquam a nostro comuni pro dicto damno seu a communi Tarvisiensi. 25/24 2.

1 Treviso. 2 d. h. 25 für, 24 dagegen.

Dicta die.

Quod fortificentur jura nostra in dicto facto, ostendendo, quod comune nostrum non tenetur ad aliquam satisfactionem de jure, sed quia frequentatio mercatorum Teotonicorum facit pro statu nostro et bonum sit, istos Teotonicos derobatos facere contentos per aliquam decentem viam sine preiudicio nostro, vadit pars, quod eisdem Teotonicis detur medietas sui damni, ostendendo, quod id eis dari fecimus ex nostra mera liberalitate, et accipiatur ab eis contentacio et promissio, quod omni tempore, quo posset recuperari dictum suum damnum, ipsam peccuniam, eis mutuatam per nos, nobis restituere teneantur. Et si dicti Teotonici de predictis non essent contenti, nichil eis detur. et si capietur de dando eis dictam medietatem, detur et dari debeat eis cum ordinibus terre. 16. Non 24. non sinceri 23. non 28. non

sinceri 201.

Mixti tom. 24. f. 59.

1 Der Vorschlag wurbe in seinen zwei Hauptpunkten verworfen.

1347. die 13. Octob. Weinschank im Fontego.

Capta. Quia de vino taberne fontici Theutonicorum comune nullum dacium sive utilitatem consequitur, et multum vini in ipsa cotidie consumatur, consulunt sapientes, quod deinceps nullus misseta, ligator, portator vel famulus, qui conversatur in fontico Theutonicorum predicto, possit accipere vinum ab ipsa taberna pro dando bibere alicui persone tam teriene quam forinsente 1, exceptis Theotonicis, qui morantur in fontico antedicto. et similiter nullus predictorum emere possit pro aliis, pro mittendo extra fonticum, sub pena librar. quatuor par. pro quolibet et qualibet vice; et insuper banniatur de fontico ipso per unum annum. et qui accussaverit aliquem contra facientem, habeat medietatem et officium fontici Theutonicorum predicti sol. xx par, et comune alios sold. xx. et hec committantur inquirenda ipsis officialibus fontici supradictis et etiam iusticiariis novis. Omnes de parte 3.

1 Für interius und forinsecus oder exterius. 2 b. h. parvorum, f. die Einleitung S. 3. 3 einstimmig beschlossen.

« AnteriorContinuar »