Imágenes de páginas
PDF
EPUB

ron tambien posteriormente nuevas exenciones, confirmando las antiguas D. Alonso VIII en 1202; D. Enrique II en 1374; D. Enrique IV en 1470; los reyes católicos en 1475; Doña Juana en 1527; D. Felipe III en 1616 y D. Felipe IV en Marzo de 1662, dando además á la villa el título de ciudad. Entre otros documentos que se conservan en su archivo son notables los siguientes. D. Fernando IV mandó en 1311 á los vecinos de San Sebastian, que aprontasen cierto número de vajeles contra los moros, pero habiéndole representado que esta dis

=

[ocr errors]

sit captus de dapno si donet de directo; et si directum non poterit complere, de suo pede redere. Et si aliquis de populatoribus cum aliqua femina faciat fornicationem voluntate mulieris, non det calupniam, nisi fuerit maritata, sed si forciaverit eam, pariet eam, vel accipiat uxorem.= Et hoc est pariare: si mulier non est digna ut sit uxor illius, ille qui forciaverit eam, debet illi dare talem maritum ut fuisset honorata, antequam habuisset eam, secundum providentiam alcaldi et duodecim bonorum vicinorum et si non voluerit vel non poterit hoc facere, mittat suum corpus in manibus parentum mulieris ad voluntatem illorum. — Et si mulier forciata se reclamaverit prima, vel secunda, vel tertia die, et probaverit per veridicos testes, faciat ille qui forciaverit eam, directum supradictum, et redat regi sexaginta solidos; post tres dies transactos nihil valeat ei.= Et si aliquis contra vicinum suum arma traxerit, lanceam, spateam, mazam vel cultellum, pariet mille solidos, vel perdat pugnum. Et si unus occiderit alium, pariet quingentos solidos: et si unus alium cum pugno percuserit vel ad capillos aprehenderit, pariet sexaginta solidos: et si in terram jactaverit, pariet ducentos solidos: et si aliquis in domo vicini sui intraverit vel pignoraverit, traxerit per vim, pariet viginti quinque solidos domino domus; sed si fidanza fuerit, bene debet pignorari, sicut est fuerum Martini regis. Non accipiat calupniam de ullo homine de Sancto Sebastiano, nisi per laudamentum de duodecim bonis vicinis. Et nullus ex hominibus de Sancto Sebastiano vadat ad judicium in ullo loco, nisi intus in Sancto Sebastiano. Et si homo de Sancto Sebastiano fuerit inventus foras in alio loco, et homo de foris habuerit rancuram de illo, veniat cum eo ad Sanctum Sebastianum et accipiat directum a foro de Sancto Sebastiano, quia non volo ut accipiat directum alcaldis de foris.= Et si aliquis falsam mensuram, vel pesum, vel cubitum, vel cordam tenuerit, pariet regi sexaginta solidos. Et nullus hominum possit esse ingenuo contra francos de Sancto Sebastiano de aliquo: et homines de foris ex

posicion era contra fuero, la revocó. D. Alonso XI declaró nuevamente el 23 de Mayo de 1345, que San Sebastian estaba libre y exento de todo servicio forzoso. D. Enrique II extendió mucho la jurisdiccion y atribuciones de los alcaldes de San Sebastian, y lo mismo hicieron los reyes posteriores. En una de las ordenanzas formadas para la villa por D. Juan II se dispone, que si surgiese alguna duda acerca de la inteligencia de su fuero, se acudiese á Jaca en el reino de Aragon para interpretarle, por creer sin duda el rey, que siendo el fuero de la poblacion un remedo del de Jaca, aquí se interpretaria mejor que en San Sebastian. D. Enrique IV confir

quo intus in Sancto Sebastiano intraverint per malivolentiam aliquam, vel propter homicidium quod habeant contra alium, non se debent percutere, vel nulla arma esse mohida debent tenere, et si traxerint pectent mille solidos. Et si omnes populatores se elevaverint et occiderent illum qui alium percusserit, non est ibi calupnia. De orto ubi portas habuerit, aut de vinea si portas habuerit, viginti quinque solidos seniori vinie aut orti si per semetipsum potest illum destringere, sed si per semetipsum non potest illum destringere, medietas calupnie erit senioris ville et altera medietas cujus vinea erit aut ortus, et istam calupniam dabit ille qui per vim in vinea aut in orto intraverit, et hoc quod per vim rapuit, redet seniori. Et si quis vineam aut ortum ubi portæ non fuerunt, per vim intraverit, quinque solidos senioris vinæ aut orti dabit, et hoc quod rapuit redet.

DE MOLENDINO.

Si quis intraverit molendinum per vim, viginti quinque solidos seniori, et molendino regis quadraginta solidos.

DE ORTO ET VINEA.

Tamen si aliquis fuerit in domo, aut in orto atque in vineam, habet ibi calupniam, si potest probare, sexaginta solidos seniori vineæ, et latro de

mó en 19 de Mayo de 1461 á San Sebastian, la exencion de servicios militares que disfrutaba por el antiguo fuero. Esta poblacion mandó procuradores á las Córtes de Madrid 'de 1390, pero entonces aun no formaba parte de la hermandad general de la provincia.

Al fuero de San Sebastian estuvieron aforados Pasages y todos los demas pueblos marítimos de Guipúzcoa.

IRÚN. Se cree que el fuero concedido á esta villa era el mismo de Fuenterrabía, porque en la carta puebla de esta, otor

bet redere furtum, si retinet seniori domus, et anitaturas, tres tosigas aut tres solidos.

DE ARBORE INCISO.

Si quis inciderit arborem vicini sui per vim de orto aut de vinea clausa, viginti quinque solidos, et debet tornare similem arborem in eodem loco, et debet redere fructum uniuscujusque anni quem arbor incissa deferebat seniori arboris, donec arbor incissa sit nutrita vel levet fructum. Si in vinea plana arbor inciderit aut in campo, quinque solidos, et faciat jam dictas avenentias. Et si quis sarmentum aut vimen inciderit in vinea aliena, de primo sarmento aut de primo vimine pariet quinque solidos, et de omnibus aliis, de unoquoque duodecim denarios. Et si aliquis coligit caules in die sine clausione, pariet quinque solidos, et redeat hoc quod rapuit; et si clausum fuerit, viginti quinque solidos; et si non potest probare testimoniis, debet jurare ille qui negat, et si noluerit, qui probat, potest illum tornare per balayllam. Si custos vincarum aut camporum viderit aliquem intrantem in vinea aut pacentem campos, custos probabit per suam juram et alio dabit calupniam; sed si custos vineæ fuerit verberatus in die, si non potuerit probare per testes, accipiat juram de illo de quo fecit querellam, si vero nocte verberatus fuerit, levabit ferrum ille de quo fuerit querella; si non fuerit verberatus, pectabit custos vineæ quadraginta solidos.

DE DOMO.

Si quis intraverit nocte aliquam domum, postquam portæ erunt clausæ, et domus ignis extinctus et homines jacuerunt, et senior domus, aut

gada por D. Alonso VIII en 18 de Abril de 1203, se hace ya mencion de Irún.

FUENTERRABÍA. En la fecha anteriormente citada recibió esta villa el fuero de San Sebastian, señalando el rey por término de su jurisdiccion el monte de Aya: «Dono etiam..... vobis..... de penna de Aya usque ad mare.» D. Sancho IV confirmó en 1280 á Fuenterrabía el privilegio otorgado por su padre Don Alonso el Sabio, libertándola para siempre de todo pecho y pedido. A las Córtes de Madrid de 1390 asistió el síndico Estéban de Aluda como representante de Fuenterrabía.

sua familia, audierint illum et voluerint illum prehendere et ipse qui intravit domum se voluerit defendere aut fugere, et in defensione illa erit mortuus, non debent inde homicidium pariare; tamen si capiunt illum vivum, non debent illum interficere postea, sed senior domus potest illum facere redimere, si vivus fuerit captus et redemptio illa erit sua tota; sed redere debent homines bajulo senioris villæ; et senior domus potest eum dimittere si non accipit ab eo redemptionem, et ideo non habet senior villæ calupniam super seniorem domus, nisi dimiserit illum et postea latro fecerit inde dapnum de captione illa, senior domus non debet illi respondere. Et si aliquis de parentibus interfecti dicit illi qui hominem interfecit, tu occidisti parentem meum alio modo et non in domo tua," in secreto debet jurare et salvare per ferrum quod sic interfecit illum nocte in domo sua, et non per aliam malevolentiam, nec per aliam inimicitiam, et si exierit inde sanus et illesus, afecto parentes debent firmare; et ille homicidium non debent dare si possit facere bellum si ambobus placet, sed hoc non est forum nec capitula ex parte nostra fuerint inventa.

DE HOMINE MORTUO.

Si quis moritur et non fecerit testamentum ab obitum mortis, et remanserint parvi filii, et mater duxerit alium maritum, parentes filiorum possunt partire et cognoscere partes filiorum patris, et dare firmitates et accipere. Et si mater voluerit tenere filios suos cum honore et habere, debet mater dare bonas fidanzas parentibus filiorum, quod quando filii pervenerint ad perfectam ætatem, redat illis prædictum honorem et habere: et si filii interim obiuntur, illam hereditatem, et honorem et habere, debet tornare unde venit parentibus suis. Et si filii faciunt donativum antequam

La fundacion del cuartel de Fuenterrabía se atribuye á Don Sancho Abarca rey de Navarra, y su ampliacion á D. Sancho el Fuerte

ASTEASU. El mismo D. Alonso VIII en 1203 concedió á esta poblacion el fuero de San Sebastian.

GUETARIA. Parece que esta poblacion és de mucha antigüedad, y la obra de sus muros se atribuye á D. Alonso VIII, quien por privilegio despachado en Búrgos el 20 de Enero de 1201, confirmado por San Fernando en 1237, concedió á Gue

veniant ad ætatem duodecim annos, non habebit stabilitatem: de hereditate abolorum non possunt facere donativum nisi solummodo unam vineam, aut unam terram, aut unam domum, si duas domos aut tres habet hereditates, et hoc filio aut filiæ suæ, sed bene potest dare filiis atque filiabus suis quando acceperint filii uxores, aut filiæ maritos. Si quis facere voluerit donativum de casis abolorum, et non habuerit nisi solummodo unam casam, non potest facere donativum, sed bene potest mandare pro anima sua clericis aut eclesiis aut parente.

DE LOCATIONE.

Si quis locaverit domum de aliquo probo homine ville, et si ipsemet dominus se voluerit mutare in illam domum, qui locaverit domum exeat de domo, et redat pretium seniori domus de quanto extitit in illa domo, et si celarium atque palearium, aut orreum, aut aliqua vasa locaverit, non relinquet usque ad suum terminum; tamen si ille qui domum locaverit vult ire Jherusalen aut in aliquam patriam, aut in illa causa stationis, dabit pretium de quanto extitit; sed si vult stare in villa in alio loco aut in villam uxorem ducere, et uxor domum habet, dominus domus suum pretium non perdat.

DE FALSO TESTIMONIO.

Si aliquis exierit aut fecerit falsum testimonium, et alius potuerit illum probare inde cum testimoniis aliis, postquam unus annus et dies unus erit transactus, emendabit cui perdere fecit, totam perdutam; et qui fecit testimonium in mercede senioris tenuerit; sed si cum testibus non potest probare, duelum potest se salvare, et si victus de bello erit, emendabit sicut

« AnteriorContinuar »