Imágenes de páginas
PDF
EPUB

teriormente lo confirmaron D. Lope Diaz de Haro en 1234; San Fernando en 1256; D. Alonso el Sábio en 1284; D. Sancho IV; D. Alonso XI en 1334, y D. Pedro en 1351, en la parte

tam ex francigenis, quam ex hispanis, vel ex quibuscumque gentibus vivere debeant ad foro de francos. Et ut se manteneant per bona fide, auctoritate hujus scrituræ et regali stipulatione decernentes, imponimus, ut nullus sayon intret in suas casas ut rem aliquam accipiat, aut tollat per fortiam. Nullus senior qui sub potestate regis ipsa villa mandaverit, non faciat eis furtum neque fortia: neque suo merino, neque suo sayone, non accipiat ab eis ullam rem sine voluntate eorum. Neque habeant super se fuero malo de sayonia, neque de fonsadera, neque anubda, neque manneria; neque ulla vereda faciant, sed liberi et ingenui maneant semper.= Et non habeant foro de bella facere, neque de ferro, neque de calida, neque de pesquisa. Et si super hanc causam sive merino sive sayone voluerint intrare in illa casa de alicujus populator, occidantur, et proinde non pectent homicidium. Et si ille sayone fuerit malo, et demandaret in illa casa supra directum ut pectet ei bene, et non pectet plusquam quinque solidos. Non pectent homicidium pro homo mortuo qui fuerit inventus intra terminum vel in villa, nisi sit de populatores. Si aliquis eis occiderit populator vel aliquem homo, et vicinos suos scierint quare ipse occiderit, pectet suo homicidio ipse qui fecerit, et veniat merinus, et accipiat eum usque det fidejussores et fidanzas, vel pectet pro suo homicidio quingentos solidos et non amplius, et de ipsis cadant medios in terra pro anima regis. Et si ullus traxerit pignus de illa casa per forza, pectet sexaginta solidos, medios in terra, et reddat suos pignos ad domino de illa casa ubi ipse accepit. Et qui includerit ullus homo in domo sua, pectet sexaginta solidos, medios in terra. Et ullus homo qui traxerit cultrum, perdat pugno, et si non, redimat se ad principi terræ, si potuerit firmare per foro de villa. Et insuper si populator de ibi percusserit alium, qui faciat sanguinem, pectet decem solidos, medios in terra. Et si percusserit eum et non fecerit sanguinem, quinque solidos, medios in terra, et si non potuerit firmare, audiat sua jura. Et si ullus homo spoliaverit alium de nuda carne, pectet medio homicidio, medios in terra. Et si pignoraverit ullo homine capa vel manto, vel alios pignos à torto, pectet quinque solidos, medios in terra, cum sua firma sicuti est foro. Et si ullus homo percusserit ad mulierem conjugatam et po. tuerit firmare cum una bona mulier et cum uno bono homine, vel cum duos homines, pectet sexaginta solidos, medios in terra, et si non po

que no estuviese dicho fuero en contradiccion con el Ordenamiento de Alcalá y las leyes hechas en las Córtes de Valladolid el mismo año. Otros reyes posteriores confirmaron los pri

tuerit firmare, audiat sua jura. Et si levaret ulla muliere per sua lozania et percusserit ad ullo homine qui habeat sua mulier legale, et potuerit firmare, similiter pectet sexaginta solidos, medios in terra, et si non potuerit firmare, audiat sua jura. Et si acceperit à nullo homine per barba vel per genitalia, aut per capillos, et potuerit firmare, redimat sua manu; et si non potuerit redimere ea, sedeat fustigata. Et insuper damus eis juxta illam vineam regis unam sernam de regali palatio ingenuam, et de una parte de subtus Alberit, mansiones; et de allia parte subtus illorum casas unde currit flumen Iberi, et de ejusdem mansiones usque in flumen, damus eis totum integrum: desuper et subtus ipsum terminum suprascriptum, ut faciant hortos et quodcumque eis placuerit. Et si istos populatores de Locronio invenerint ullo homine in suo horto vel in sua vinea, ut faciat ei damnum in die, pectet quinque solidos, medios per ad opus de illo senior cui est illa honore et alios medios ad principe terræ, et si negaverit pectet cum sua jura de illo senior cui est illa radice. Et de unaquaque domo donent per singulos annos duos solidos ad principe terræ ad Pentecostem. Et iterum habeat rex in ista villa furno suo et ipsi de hac villa coquant in eo panem suum, et de unaquaque fornata donent porcionem regi in pane. Senior qui subjugaverit ipsa villa et mandaverit omnes homines, non mittat alio merino nisi populator ipsius villæ: similiter mittat alcaldes et similiter sayone.= Et alcaldes qui fuerint in ipsa villa non accipiant novena de ullus populator qui calumniam fecerit. Similiter sayone non accipiat inde, nis senior qui fuerit de ipsa villa ipse eis paget de novena et de arendazgo.= Et si ille senior habuerit rancuram de alicujus homine istius villæ, demandet eis fidanzam. Et si non potuerit habere fidanza, levet eum de uno caput villæ usque ad alio et poseat fidancia: et si non invenerit, mitad eum in carcere, et quando exierit de illa carcere donet de carcerazgo tres meallas. Et si ille senior habet rancura de homo de foris et non potuerit directo cumplire, mitat eum in carcere, et cuando exierit de illa carcere, non pectet de carcerazgo nisi tredecim denarios et una mealla. Et si nulla vinta fecerit in illo mercato, ille qui fuerit rancuroso, firmat eum cum duos homines que potuerit habere ipso die de ipso mercato, et pectet sexaginta solidos, medios in terra: et si traxerit illo die, respondeat altero die de foro de illa villa. Et si habet rancura homo de vicino de villa

vilegios de Valmaseda, entre ellos el de no pagar moneda forera ni yantar sino al rey en persona. La última confirmacion es de D. Felipe II, que por cierto costó á la villa 16,000 mara

ista et demonstrant ei sigillo de sayone de villa, et trasnoctat ille sigillo supra eum cum duos testes de quod non ante paravit ei fidejussores, pectet quinque solidos, medios in terra. Et istos populatores de Logronio habeant absoluta licencia per comprare hereditates ut ubicumque voluerint comprare; nullus homo inquierat eis mortura, neque sayonia, neque vereda, sed habeant salva et libera et ingenua. Et si necesse habuerint per vendere, vendant ubicumque voluerint. Et populator de hac villa qui tenuerit sua hereditate unno anno et unno die sine ulla mala voce, habeat solta et libera; et qui inquisierit eum postea, pectet sexaginta solidos ad principe terræ, si ipso fuerit intra terminum istius villæ, et cadant medios in terra. Et ubicumque potuerint intra terminum invenire eremas terras que non sunt laboratas, laborent eas. Et ubicumque invenerin t herbas per pascere, pascant eas. Similiter seccenteas sibi ad faciendum fenum; vel pascant omnia animalia. Et ubicumque potuerint invenire aquas per regare pezas et vineas sive per molinos, vel ad hortos, sive et quocumque opus habuerint, accipiant eas. Et ubicumque invenerint ligna, montes et radices ad cremare et domos facere, sive quodcumque opus habuerint, accipiant eam sine ulla occassione. Et istos terminos haberint istos populatores de Logronio per nomen de Sancto Juliano usque ad illa Ventosa, et de Veguera usque ad Maraignon et usque in Legarda. Et dono vobis meos populatores de Logronio intra terminos suprascritos, terras, vineas, hortos, molendinos, cannares et totum quantum potueritis invenire que ad meam regiam personam pertineat vel pertinere debeat, ut habeatis et possideatis meum donativum firmiter absque ulla ocassione vos et filii vestri et omnis generatio vel posteritas vestra. Et insuper, si aliquis populator fecerit molendinum in illa terra de domino rege, accipiat illo anno primo, toto, ille qui fecerit illo molino, et non partat cum rege illo primo anno et de hac in antea accipiat rex tota sua medietate, et mittat totas suas missiones per medietate: et ille populator qui fecerit illo molino, per sua manu mittat illo molinero. Et si aliquis populator fecerit molendinum in sua hereditate, habeat eum salvum et liberum, et non det partent ad rex neque ad principem terre. Et si venerit aliquis homo de foris de flumen Ibero, qui inquirat judicium ad aliquem populator, respondeat in sua villa vel in caput pontis Sancto Joane. Et si venerit alius de foris de villa, ex parte de Cambero, vel de Naxera, et

vedises. Valmaseda ha contribuido con el resto de Vizcaya á la defensa de la monarquía cuando la necesidad lo ha exigido, dando hombres y dinero á D. Felipe V para sostener la guerra

==

=

inquisierit ullum judicium ad istos populatores, respondeat in Sancta Maria de caput ville. Et si venerint ad sacramentum, non vadant ad aliam eclesiam nisi ad Sancta Maria caput ville per dare et per prendare. Et si aliquis homo de foris inquisierit judicium ad ullus populator vel ad vicino de villa, et non potuerit firmare cum duas testimonias legales, firmet cum eum duos vicinos de villa qui habeant suas casas et suas hereditates in villa; et si ipsas testimonias non potuerit habere, audiat sua jura in Sancta Maria caput villæ. Et habeant absoluta licentia de comprare ropas, trapos, bestias et tota animalia pro carne; et non donent ullo auctore nisi illa jura quod ipse comparavit. Et si aliquis populator comparaverit mula, vel equa, aut asino, vel caballo, aut bobe, per arare, cum cargamento de mercato, vel in via de rege, et non scit de qui, teneat cum sua jura et non det alius auctore: et ipse qui demandaverit, reddat ei toto suo habere cum sua jura quod tantum fuit comparato; et si ipse voluerit recuperare suo habere, donet ei cum sua jura quod ille non vendidit nec donavit illo ganato, sed quod fuit illo furato. Senior qui mandaverit in illa villa, si inquisierit judicium ad ullum populator et dixerit: «perge mecum ad domino nostro rex;" ipse populator non pergat de Calahorra in antea et de Veguera in antea, neque de Sancto Martino de Zaharra in antea. Senior qui subjugaverit ista villa, neque merino, neque sayone vel principe terræ, si inquisierit nulla res à nullo populatore, salvet se per suo foro, id est per sua jura, et non amplius. Et nos homines de Logronio majores atque minores redimus gratias Deo et domino nostro rex Adefonso qui tan magnam misericordiam super nos fecit, et Deus donet super eum misericordiam. Unde coram vivo Deo ego Adefonso rex de Castella, et uxor mea regina Berta, admonemus nostri regni successores ut nullus eorum tam grandi quam nulli persone hoc factum nostra regali auctoritate in presencia donatum et confirmatum et in hac pagina scriptum et signatum aliquo quolibet perverso ingenio perturbare audeat. Et si quis ei contra ire atque per furtum ulla occassione disrumpere voluerit, ex parte Dei omnipotentis et beata Dei genitrix virgo semper Maria, et ex parte beatorum apostolorum et omnium sanctorum ejus sit maledictus, et confusus cum eis qui dixerunt Domino Deo, recede à nobis; et quasi judeus et hereticus ab omni cetu christianorum anatematizatus sit; atque per mortem cum diabolo et Juda traditore in inferno deputatus in secula

[ocr errors]

de sucesion, así como para seguir la campaña contra los ingleses el año 1779. En las juntas de Guernica ocupa el sétimo asiento. Pero Valmaseda se ha encontrado á veces, respecto á lo demas de Vizcaya, en una situacion excepcional, porque habiendo sido conquistada por los reyes de Castilla, estuvo en algunas épocas separada del señorío, perteneciendo á la corona. ORDUÑA. Esta es una de las poblaciones mas antiguas de Vizcaya, pues ya el obispo de Salamanca Sebastian hace mencion de ella, refiriéndose al año 866. D. Lope Diaz de Haro, señor de Vizcaya, otorgó á su concejo el fuero de Vitoria, que era el mismo de Logroño, en 11 de Marzo de 1229, confirmando esta concesion D. Alonso el Sábio en 5 de Febrero de 1256. D. Tello, señor de Vizcaya, confirmó las dos concesiones

=

=

seculorum. Et hac regali scritura modo atque in perpetuum firmissimum obtineat roborem, et usque ad finem mundi stabilem valorem habeat. Et ego Adefonso rex confirmavi ista cartula quando ambulaví ad illo comite Garcia pernominato sucurrere in persona in campo Jerumi in Alberit; et de manu mea hoc signun feci +-Episcopo domno Petro in Naxera, qui et ipse testis est. Facta carta Era millessima centessima trigessima tertia, regnante Adefonso rege in Toleto et in Leon: subtus ejus imperio comite domno Garcia dominante Naxera et Calahorra. Dominus Garcia infans filius domini Sanctii regis confirmat. Infanta Domna Elvira soror regis confirmat. Infanta Domna Estephania confirmat. Domnus Petrus comes confirmat. Senior Gemeno Fortuniones de Cambero confirmat. Senior Lope Lopez de Maraignon confirmat. Gomez Gonzalvez armiger regis confirmat. Senior Eneco Azenares de Veguera confirmat.Cide Gonzalvez mayordomo regis confirmat. Senior Lope Munioz de Mentrida confirmat.

=

[ocr errors]

=

[ocr errors]

Confirmacion y aumento de D. Sancho el Sábio en 1168.

[ocr errors]

Ego rex Sanctius de Navarra dono et concedo toto concilio de Logronio tam presentibus quam futuros, corseras per foro de Stella in aqua, et sicut vadit aqua de Stella usque ad Ebro et de Deyo in aqua, et de Maraignon, el de Legarda in aqua: Era millessima ducentessima sexta.

« AnteriorContinuar »