Imágenes de páginas
PDF
EPUB

CDXC.

CHARTE DE PHILIPPE-AUGUSTE, CONFIRMATIVE DE LA FONDATION D'UNE PRÉBENDE DANS L'ÉGLISE DE SENS.

(An 1199, septembre).

Le roi confirme la fondation d'une prébende dans l'église de Sens, faite par l'archevêque Michel, avec assignation du revenu sur les fours de Saint-Julien.

Philippus, Dei gratia Francorum rex. Noverint universi, presentes pariter et futuri, quod carissimus amicus noster, Michael, venerabilis Senonensis archiepiscopus, ad honorem et incrementum ecclesie Senonensis, de novo unam prebendam perpetuam instituit in eadem ecclesia; et, pro corpore prebende, viginti libras Parisiensium in furnis suis de Sancto-Juliano, singulis annis, in perpetuum percipiendas assignavit. Persona vero cui collocata fuerit illa prebenda, eamdem penitus in choro et in capitulo quam et ceteri canonici auctoritatem habebit et dignitatem. Cum autem predicti redditus sint de regalibus nostris, nos, ad petitionem prefati archiepiscopi, hanc ejus assignationem ratam habemus et nostris litteris confirmamus.

Actum Aneti, anno incarnati Verbi mo c° xc° nono, mense septembri.

Cartul. de l'Archev. de Sens; Bibl. impér., Cartul., no 168. t. I, 112.

CDXCI.

LETTRE DE PHILIPPE-AUGUSTE SUR LE TRAITÉ PASSÉ ENTRE PIERRE

DE COURTENAY ET HERVÉ DE GIEN.

(An 1199, novembre).

<< Lettre de Philippe, roy de France, portant accord entre Pierre, comte, et « Hervé de Gien, en sorte que tant que ledit Pierre vivra, il tiendra Tonnerre en <«< sa possession avec toutes ses appartenances; et en outre Auxerre avec les << fiefs qui en dépendent et, après la mort dudit Pierre, le tout retournera à Hervé <«<et à Mahault, fille dudit Pierre, ou à leurs héritiers, et ledit Pierre retiendra à << perpétuité Mailly avec toute la chastelenie, excepté Vézelay. Fait à Montargis, <<< an 1199, au mois de novembre; la lettre sclée du seau du roy. »

Inventaire des titres de Nevers, par l'abbé de Marolles, p. 1335. Bibl. imp., 500 de
Colbert, n 282.

CDXCII.

TRAITÉ ENTRE LE ROI ET HERVÉ DE DONZY, AU SUJET DU MARIAGE DE CE DERNIER AVEC LA FILLE DE PIERRE, COMTE DE NEVERS.

An 1199, octobre)

Hervé déclare qu'en épousant la fille de Pierre, comte de Nevers, il prendra possession du comté de ce nom, et que le comte Pierre jouira pendant sa vie des terres que le roi lui assignera. Après la mort du comte Pierre, ces biens retourneront à Hervé. Pour se rédimer, Hervé et son frère R., abandonnent au roi Gien et sa châtellenie; il est stipulé des conditions de retour en cas de mort de la comtesse sans enfants. Hervé s'engage aussi à garantir au roi par ses vassaux qu'il le servira envers et contre tous comme son seigneur; qu'il lui livrera Cosne en garde à titre de garantic; etc. En cas d'infraction, Hervé se soumet à l'excommunication des évêques d'Auxerre et de Nevers.

Ego Herveus, dominus Danziaci, notum facimus universis ad quos littere presentes pervenerint, quod hec sunt convenciones inter nos et dominum nostrum Philippum, regem Francorum: scilicet quod dominus rex habet nobis in convencione dare in uxorem, filiam Petri, comitis Nivernensis, cum comitatu, hoc modo, quod P., comes Nivernensis, ad vitam suam habebit de terra illa id quod dominus rex decernet. Post mortem vero dicti P. comitis, tota terra illa redibit. ad me et uxorem meam, vel liberos nostros. Pro rachato vero suo nos et Re., frater noster, concedimus eidem regi et heredibus suis in perpetuum Giemum cum tota castellania et omnibus pertinentiis hoc modo, quod, si dicta uxor nostra moreretur absque herede ex nobis, Giemum cum tota castellania et omnibus pertinentiis redibit ad nos vel Re., fratrem nostrum vel heredes nostros, paiando domino regi tria milia marcarum argenti ad pondus Trecense. Et si dominus rex miserit aliquid in emendationem castelli, cum emendatione illa id rehabebimus, neque pro missionibus quas ibi fecisset dominus rex id retineret ; sed id rehaberemus,solvendo predicta tria milia marcarum argenti. Preterea, ego Herveus, antequam matrimonium fiat, faciam dominum regem assecurari ab hominibus terre mee quod ego contra omnes homines qui possunt vivere et mori, ipsum juvabo, bona fide, sicut dominum meum ligium; neque propter aliquem hominem deficiam et quamdiu rectum michi facere voluerit in curia sua. Matrimonio facto, faciam domino regi eamdem fieri securitatem ab hominibus dicti comitatus qui sunt de regalibus aut de feodo suo; si autem aliquis esset rebellis de securitate facienda, ego Herveus exinde me haberem ad voluntatem domini

regis. Priusquam vero matrimonium fiat, ego tradam domino regi Conam custodiendam ad costamenta mea donec predicte securitates facte fuerint domino regi de predicto comitatu; securitatibus vero acceptis, Conam rehabebimus. Si autem has convenciones domino regi non tenuero, concedo quod episcopi Altisiodorensis et Nivernensis me absque appellatione excommunicent et terram meam interdicto supponant. Si autem forte contingeret quod ego de voluntate mea, vel alio casu separarer ab illa uxore, ego eam redderem domino regi priusquam alii nuberet, et dominus rex michi redderet castellum Giemi, sicut est predictum. Actum Parisiis, anno ab Incarnatione Domini м° co xc° nono, mense octobri.

Trés. des chartes, Berri III, 1 J. 189, suivant Dupuys, inventaire.

D. Bouquet,

XVII, 658. Delisle, Catalogue des actes de Philippe-Auguste, no 568; etc. Pierre, comte d'Auxerre et de Tonnerre, par lettre datée de Montargis au mois de décembre 1199, s'engage à aider fidèlement le roi; et à ne pas souffrir que, si Mathilde,sa fille, n'est point la femme d'Hervé, comte de Nevers, elle épouse, sans la permission du roi, Philippe, comte de Namur, ou tout autre baron. Il fera garantir l'exécution de cette promesse par tous les chevaliers et les hommes des comtés d'Auxerre et de Tonnerre qui n'ont pas encore prêté ce serment. Transcripta du Trés. des chartes, reg. J., f° 11, vo. Delisle, Catalogue des actes

de Philippe-Auguste, no 576. — Yolande, femme du comte Pierre, donne le même

[blocks in formation]

DONATION PAR LE COMTE DE CHAMPAGNE A L'ABBAYE DE DILO.

(An 1199, juillet).

Le comte déclare avoir permis aux religieux de Dilo de disposer à leur volonté de leurs bois d'Othe qui sont dans sa gruerie, soit pour les vendre, ou pour bâtir, soit pour les défricher, y prendre de l'écorce et y faire de la cendre pour leur propre usage.

Ego T., Trecensis comes palatinus, notum fieri volo tam futuris quam presen. tibus quod, pro salute anime mee et predecessorum nostrorum, dono et concedo in perpetuum ecclesie Deiloci, ut possit de nemoribus suis de Otta, que in grueria mea sunt, dare et vendere, ad voluntatem suam, libere et quiete, et ad usus suos extirpare et edificare; similiter ad usus tantum proprios facere cinerem et corticem capere. Super hac autem donatione mea statui me et successores meos in perpetuum fratribus ejusdem loci adversus omnes homines guarantiam exhibituros. In cujus rei testimonium, presentes litteras sigilli mei munimine confirmavi.

Actum, anno Incarnationis Domini Mo co nonagesimo nono, mense julio. Original, scellé autrefois; Archives de l'Yonne; Fonds de l'abbaye de Dilo, liasse 1, s.-1. 8, n° 4.

CDXCIV.

PRIVILÈGE DE THIBAUT III, COMTE DE TROYES, POUR L'ABBAYE DE PONTIGNY.

(An 1199, juin).

Le comte permet à l'abbaye de disposer de ses bois d'Othe comme elle le jugera convenable; de les défricher, de les vendre, d'en faire de l'écorce et de la cendre.

Ego T., Trecensis comes palatinus, notum fieri volo tam futuris quam præsentibus quod, pro salute animæ meæ et prædecessorum meorum, dono et concedo in perpetuum ecclesiæ Pontiniacensi ut possit de nemoribus suis de Ota, quæ in grueria mea sunt, dare et vendere ad voluntatem suam libere et quiete, et ad usus suos extirpare et ædificare; similiter ad usus tantum proprios facere cinerem et corticem capere. Super hac autem donatione mea statui me et successores meos in perpetuum fratribus ejusdem loci adversus omnes homines guarantiam exhibituros. In cujus rei testimonium, præsentes litteras sigilli mei munimine confirmavi.

Actum, anno Incarnationis Domini Mo C XCO Ix°, mense junio.

Copie du grand Cartul. de Pontigny, p. 116; Archives de l'Yonne.

CDXCV.

PRIVILÈGE DU PAPE INNOCENT HI POUR L'ABBAYE DE QUINCY.

(An 1199, 21 avril).

Le pape, sur la plainte de l'abbé de Quincy que son monastère avait été exposé à des violences, que les moines et les convers avaient été maltraitės, invite les archevêques, les évêques et les autres dignitaires ecclésiastiques à frapper les coupables d'excommunication pour les contraindre à réparer les dommages causés au monastère.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus archiepiscopis, episcopis, et dilectis filiis, decanis, archipresbyteris, presbyteris et aliis ecclesiarum prelatis ad quos littere iste pervenerint, salutem et apostolicam benedictionem. Gravem dilectorum filiorum abbatis et conventus Quinciaci

recepimus questionem quod quidam maligni, Dei timore postposito, et ad religionem ipsorum considerationem debitam non habentes, qui diebus ac noctibus devotum prestant Altissimo famulatum, res eorum diripiunt violenter, et domos frangere non verentur; que per apostolice sedis privilegia immunitate noscuntur non modica premunite. Quidam vero res monasterii nominati quas fugitivi ad alium ordinem transeuntes, vel in seculo remanentes asportant, contra ipsorum fratrum voluntatem non metuunt retinere. Nonnulli etiam, quod est gravius, in monachos et conversos ejusdem monasterii violentas manus injicere non formidant. Cum itaque predicti fratres, post Deum Romanam ecclesiam habeant specialiter adjutricem, nolentes eis apostolice protectionis subsidium et gratias denegare, ne, si pravorum hominum molestiis agitentur, profectus religionis ipsorum exinde minuatur, universitati vestre per apostolica scripta precipiendo mandamus quatinus malefactores ipsos in vestris diocesibus et parrochiis constitutos, et eos qui res sepedicti monasterii a fugitivis ablatas illicite detinere presumunt, nisi a vobis moniti de damnis et injuriis prefatis fratribus irrogatis, et restituendo que habent de bonis ipsorum eis satisfecerint competenter, vos eos ad id per excommunicationis et interdicti sententias, appellatione remota, cogatis; quas usque ad satisfactionem congruam precipimus inviolabiliter observari; eos vero qui in monachos vel conversos ejusdem monasterii manus injecerint violentas excommunicatos publice nuncietis; et tamdiu, cessante appellatione, faciatis arctius evitari donec passis injuriis satisfecerint competenter, et cum diocesani episcopi litteris rei veritatem continentibus ad sedem apostolicam venerint absolvendi.

Datum Laterani, 1x kalendas maii, pontificatus nostri anno secundo.

<<< Collatio facta ad originale presentium litterarum per nos notarios subscriptos. Signé LEFORT et C. MACEUS. >>

Cartul. de l'abbaye de Quincy, XVIe siècle; M. Bibl. de Tonnerre, fo vi, vo.

CDXCVI.

CHARTE DE THIBAUT, COMTE DE TROYES, POUR L'ABBAYE DE VAULUISANT.

(An 1199, juin).

Thibaud, comte de Troyes, atteste que Létéric de Courgenay, chevalier, a donné devant lui la terre de Waroy à l'abbaye de Vauluisant. Cette terre relevait en fief du comte. A la suite sont des analyses de diverses donations de biens sis à Courgenay.

Ego Theobaldus, comes Trecensis palatinus, notum facio presentibus et futuris

« AnteriorContinuar »