Công hội Tống Công vu Phù Chung.

Quản kiến: Vi Trịnh cố dã. Tống ký nạp Đột, trách lộ ư Trịnh. Sái Trọng nan chi. Đột thông sứ ư Lỗ, cầu Lỗ Hầu chủ giảm kỳ số. Ư thị Phù Chung chi hội, dục thụ đức ư Đột dã. Tống Công bất tòng.

[Kinh văn]: Hoàn Công họp với Tống Công ở đất Phù Chung.

(1)

Quản kiến: Việc hội họp này nguyên nhân vì nước Trịnh. Sau khi Tống đã đem Đột về Trịnh làm vua, thì bắt Trịnh phải hối lộ. Sái Trọng cho việc hối lộ này là quá sức. Đột liền cho người sang Lỗ, mời Lỗ làm chủ cuộc họp để xin hộ với Tống giảm bớt số tiền hối lộ. Thế là Lỗ mời họp ở

đất Phù Chung để ban ơn cho Đột. Tống Công không nghe theo.

CHÚ THÍCH:

1. Bản dịch Nôm dịch: “Ông Hoà Công hợp với quan Tống Công chưng đất

Phù Chung nước Thành.”

冬,十有二月,公會宋公于關。

管見:鄭請不已也。

Đông, thập hữu nhị nguyệt, Công hội Tổng Công vụ Hảm.

Quản kiến: Trịnh thỉnh bất dĩ dã.

[Kinh văn]: Mùa đông, tháng 12, vua Hoàn Công họp với

quan Tống Công ở đất Hám nước Lỗ.

Quản kiến: Do Trịnh lại nhờ Lỗ nói giúp với Tống lần nữa.

春,正月。

[桓公]十有二年

[HOÀN CÔNG] THẬP HỮU NHỊ NIÊN

Xuân, chính nguyệt.

[HOÀN CÔNG] NĂM THỨ MƯỜI HAI

[Kinh văn]: Mùa xuân, tháng Giêng.

夏,六月壬寅,公會杞侯、莒子盟于曲池。

左傳:平杞、莒也。

管見:隱四年,莒人伐杞取牟婁,至是始平也。

Hạ, lục nguyệt Nhâm Dần, Công hội Kỷ Hầu, Cử Tử minh vu

Khúc Trì.

Tả truyện: Bình Kỳ, Cử dã.

Quản kiến: Ẩn tứ niên, Cử nhân phạt Kỷ thủ Mâu Lâu, chí thị thuỷ

bình dã.

[Kinh văn]: Mùa hạ, tháng 6 ngày Nhâm Dần, Hoàn Công họp với quan Kỷ Hầu, quan Cử Tử, ăn thề ở đất Khúc Trì.

Tả truyện: Dàn hoà cho hai nước Kỷ và Cử vậy.

Quản kiến: Lỗ Ẩn Công năm thứ 4, người Cử đánh Kỷ chiếm đất Mâu Lâu, đến đây mới giảng hoà.

秋,七月丁亥,公會宋公、燕人盟于穀丘。

杜氏曰:燕人南燕大夫。

管見:此燕入春秋之始。燕魯絕遠,此其盟何?燕來朝于

宋,求成于齊。魯侯約宋公為穀丘之會,為鄭請平。於是宋 公以燕大夫偕盟。宋志,非魯志也。

Thu, thất nguyệt Đinh Hợi, Công hội Tống Công, Yên nhân minh vu Cốc Khâu.

Đỗ thị viết: Yên nhân Nam Yên Đại phu. Yên Lỗ tuyệt viễn, thử kỳ minh hà? Yên lại triều vu Tống, cầu thành vu Tề. Lỗ Hầu ước Tống Công vi

Cốc Khâu chi hội, vị Trịnh thỉnh bình. Ư thị Tống Công dĩ Yên Đại phu giai minh. Tống chí, phi Lỗ chí dã.

[Kinh văn]: Mùa thu, tháng 7 ngày Đinh Hợi, Hoàn Công cùng họp với quan Tống Công và người nước Yên, làm lễ ăn thề ở đất Cốc Khâu.

Họ Đỗ nói: Người Yên đây là Đại phu nước Nam Yên.

Quản kiến: Đây là lần đầu tiên nước Yên được chép trong Kinh Xuân Thu. Yên và Lỗ cách nhau rất xa, cùng ăn thề để làm gì? Vì Yên đến chầu Tống để cầu hoà với Tề. Lỗ Hầu hẹn với Tống Công cùng hội họp ở Cốc Khâu, để xin giảng hoà cho Trịnh. Do đó Tống Công đem Đại phu nước Yên cùng hội thề. Việc này do Tống chủ trương, chứ không phải Lỗ. 八月壬辰,陳侯躍卒。

管見: 是為厲公,弟莊公林立。不葬,魯不會也。

Bát nguyệt Nhâm Thìn, Trần Hầu Dược tốt.

Quản kiến: Thị vi Lệ Công, đệ Trung Công Lâm lập. Bất táng, Lỗ

bất hội đã.

[Kinh văn]: Tháng 8 ngày Nhâm Thìn, quan Trần Hầu tên là

Dược mất.

Quản kiến: Trần Trang Công tên là Lâm, là em Trần Lệ Công (Dược) lên nối ngôi. Không chép lễ táng vì Lỗ không đến dự.

公會宋公于虛。

Công hội Tống Công vu Khư.

[Kinh văn]: Hoàn Công họp với quan Tống Công ở đất Khư.

冬,十有一月,公會宋公于龜。

管見: 桓二年,魯、鄭成宋亂。魯受郜鼎,鄭受商彝。於是

鄭人以商彝歸宋,求減賂數。魯侯為之請焉。蓋二年五會矣。 宋公怒突負約,弗果會。公遂與鄭伯為武父之盟,謀伐宋。

Đông, thập hữu nhất nguyệt, Công hội Tống Công vu Quy.

Quản kiến: Hoàn nhị niên, Lỗ, Trịnh thành Tống loạn. Lỗ thụ Cáo đỉnh, Trịnh thụ Thương di. Ư thị Trịnh nhân dĩ Thương di quy Tống, cầu giảm lộ số. Lỗ Hầu vi chi thỉnh yên. Cái nhị niên ngũ hội hỹ. Tổng Công nộ Đột phụ ước, phất quả hội. Công toại dĩ Trịnh Bá vi Vũ Phủ chi minh, mưu phạt Tống.

[Kinh văn]: Mùa đông, tháng 11, Hoàn Công họp với quan Tống Công ở đất Quy.

(1)

Quản kiến: Lỗ Hoàn Công năm thứ hai, Lỗ và Trịnh giúp đỡ bọn phản loạn ở nước Tống Tống biếu Lỗ cái vạc đất Cáo, biếu Trịnh cái bình đựng rượu nhà Thương. Khi ấy Trịnh đem cái bình đựng rượu ấy biếu Tống để xin bớt số tiền hối lộ. Lỗ Hầu vì Trịnh mà xin với Tống. Cho nên trong hai năm đã năm lần hội họp về vấn đề này. Tống Công giận Trịnh Đột bội ước, không đến họp. Lỗ Hoàn Công bèn cùng với Trịnh Bá ăn thề ở đất Vũ Phủ cùng mưu đánh Tống.

CHÚ THÍCH:

1. Lỗ Hoàn Công năm thứ 2, Hoa Đốc nước Tống giết Khổng Phủ và Tống Thương Công, rồi mời Tống Trang Công về làm vua. Hoa Đốc lấy đỉnh đất Cáo biếu cho Lỗ. Tề, Trần, Trịnh cũng được của hối lộ cho nên cùng giúp Tổng Công. 丙戌,公會鄭伯盟于武父。

左傳:宋公辭平,故與鄭伯盟。

管見: 子曰:君子不盡人之忠,不竭人之歡,以全交也。宋

莊責賂於鄭,不依約不止,可謂盡忠矣。魯人五請,無分毫假 借,可謂竭歡矣。二國之叛,宋寔促之。然魯桓無誠信結鄰, 故欲以口舌,奪貪夫之餌。鄭厲以穿窬得國,乃急於面皮,締 奸賊之交。彼以不義施,此以不義報,彼以無德疏,此以無德 親,要之皆小人之徒也。聖人傷世道之愈趨,慨人情之愈薄, 故於屢盟數會,不厭書之,不握而嚴之旨也。

Bính Tuất, Công hội Trịnh Bá minh vu Vũ Phủ.

Tả truyện: Tống Công từ bình, cố dĩ Trịnh Bá minh.

Quản kiến: Tử viết: Quân tử bất tận nhân chi trung, bất kiệt nhân chi hoan, dĩ toàn giao dã. Tống Trung trách lộ ư Trịnh, bất y ước bất chỉ, khả vị tận trung hỹ. Lỗ nhân ngũ thỉnh, vô phân hào giả tá, khả vị kiệt hoan hỹ. Nhị quốc chi bạn, Tống thực xúc chi. Nhiên Lỗ Hoàn vô thành tin kết lân, cố dục dĩ khẩu thiệt, đoạt tham phu chi nhị. Trịnh Lệ dĩ xuyên du đắc quốc, nãi cấp ư diện bì, để gian tặc chi giao. Bỉ dĩ bất nghĩa thi, thử dĩ bất nghĩa báo, bỉ dĩ vô đức sứ, thử dĩ vô đức thân, yếu chi giai tiểu nhân chi đồ dã. Thánh nhân thương thế đạo chi dũ xu, khái nhân tình chi dũ bạc, cố ư lũ minh sổ hội, bất yếm thư chi, bất ác nhi nghiêm chị chỉ dã.

[Kinh văn]: Ngày Bính Tuất, Hoàn Công họp với quan Trịnh Bá, làm lễ ăn thề ở đất Vũ Phủ.

Tả truyện: Vì Tống Công từ chối giảng hoà, cho nên Lỗ cùng hội thề với Trịnh Bá.

Quản kiến: Khổng Tử nói: Người quân tử mà lại không tận trung với người, không kết tình hoà hảo với người, để giữ trọn đạo giao hữu. Tống Trang Công bắt Trịnh phải nộp đủ số tiền hối lộ như đã hẹn mới nghe, thật là làm cạn hết lòng trung của người! Lỗ Hoàn Công vì Trịnh năm lần xin bớt số tiền hối lộ mà Tống không chịu bớt một xu, thật là làm mất hết tình hoà hiếu của người! Trịnh và Lỗ mà phản lại Tống quả là do Tống gây ra vậy. Nhưng Lỗ Hoàn không thành thực kết tình láng giềng, chỉ muốn dùng miệng lưỡi để cướp miếng mồi ngon. Trịnh Lệ là kẻ đào tường khoét vách mà được nước, cho nên bề ngoài kết thân ngay với tên gian tặc. Đấy đem điều bất nghĩa cho đây, thì đây lại đền đáp đấy bằng điều bất nghĩa; đấy lấy điều thất đức kết giao với đây, thì đây lại lấy điều thất đức mà kết thân với đấy, tóm lại đều là bọn tiểu nhân. Thánh nhân thương đạo đời ngày càng suy, xót tình người ngày càng bạc, cho nên về việc nay minh mai hội, triền miên không dứt mà chép mãi vẫn không chán, là muốn tỏ ý rất nghiêm vậy.