5

voluntatis arbitrium de ipsis disponere libere possint et valeant, sicuti prius et prout ipsis visum fuerit expedire. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.

Datum Colonie anno Domini MCCCXL octavo, die XVII mensis Februarii".

48.

Heinricus dominus in Schwarzburg Karolo Romanorum regi homagium praestat servitiumque promittit. Norimbergae 1348 Febr. 17.

Originale desideratur.

Exemplum copiae e copiario C adest in codice R p. 333.

Ich grave Heinrich herre zu Swarczpurg' verjehen etc., das ich dem aller10 durchleuchtigsten fursten und meinem gnedigen herren, hern Karl Romischen" kunig und kunig zu Behem gehuldet, globt und gesworen haben, treu, gehorsam und undertenig zu sein, als einem Romischen kunig und meinem rechten herren, und glob in guten treuen an geverd im geholfen und wartend zu sein mit meinen vesten und leuten, als ich im und dem Romischen reich zu rechte vorpunden bin. Mit 15 urkund etc.

Geben zu Nuremberg nach Christus geburt MCCC jar und in dem XLVIII jare, an suntag nach Valentini.

49.

Karolus Romanorum et Bohemiae rex Romana regia auctoritate regibus 20 Bohemiae omnia privilegia, feuda, iura, libertates, opida, castra, gratias, a Romanorum regibus et imperatoribus concessa seu concessas, innovat.

Pragae 1348 Apr. 7.

Originale (nr. 229) perg. cum sigillo maiestatis (Posse, Siegel II. t. 1 nr. 5) illaeso, filis sericis rubri viridisque coloris pendenti (A). In dorso haec nota manu fere coaeva scripta: 25 Confirmacio generalis omnium privilegiorum regni Boemie. a) Quatuor exempla copiae e copiario B adsunt in codicibus Mf.33'-34', Uf.349'-350', Raj f. 110'-111', Pf.66'-68' sub rubrica Sequitur generalis confirmacio omnium privilegiorum etc. principum regni Boemie. b) Tria exempla copiae e copiario C adsunt in codicibus R p. 72-74, V f. 17'-18', N f. 53'-55 sub rubrica Confirmacio feodorum, iurium, libertatum et privilegiorum principum regni Boemie.

30

Etiam haec litterae per Nicolaum Sortes, secretarium Karoli regis, dictatae ab eoque scriptae sunt (cf. supra notam in exordio nr. 9).

a) In plevimus.

Febr. eadem manu alio atramento scriptum A. b) Rom R.

c) deest R, sup

Goldast M., De Bohemiae regni ... iuribus ac privilegiis ... commentarii (1627), Appendix docum. p. 50 nr. 35 (ed. J. H. Schminckii 1719 tom. I Append. docum. p. 63 nr. 35) = Balbin B., Miscellanea historica regni Bohemiae dec. I lib. VIII (1688) p. 40 nr. 37. — Lünig J. Chr., Des teutschen Reichsarchivs partis specialis continuationis I erste Fortsetzung (=totius seriei tomus VI b, 1711) p. 25 nr. 24 (ex Goldast). Chytil J., Codex diplom. et epist. Moraviae VII (1858) p. 559 5 nr. 770 (reg. ex Goldast). Jireček H., Codex iuris bohemici II 1 (Korunní archiv český, 1896) p. 297 nr. 273. Monumenta Germaniae historica, Legum sectio IV, Constitutiones VIII (ed. K. Zeumer et R. Salomon, 1919) p. 562 nr. 555 (ex A). Reg. imp. VIII nr. 654.

remur.

-

Karolus dei gracia Romanorum . . rex semper augustus et Boemie.. rex ad perpetuam rei memoriam. Innata cordi nostro benignitas circa fidelium et devo- 10 torum nostrorum honores et commoda continuis intenta vigiliis votis ipsorum annuere iugiter nos inducit, quociens poscencium vox est iusta; in hoc enim liberalitatis nostre non errat" intencio, sed regalis sceptri fastigium extollere salubriter arbitratur. Sane ad nostre celsitudinis venerabiles.. archiepiscopus Pragensis', Olomucensis et Luthomusslensis3.. episcopi nec non illustres Johannes Karinthie comes- 15 que Tyrolis et Goricie, germanus noster carissimus, ac Nicolaus Opavie et Ratiborie ..duces ceterique .. prelati,.. duces, .. principes, .. barones, .. proceres et nobiles regni nostri Boemie et pertinenciarum eiusdem presenciam accedentes, nobis humiliter supplicarunt, quatenus privilegia, feuda, iura et libertates ceteraque a nobis et divis regibus et.. imperatoribus Romanorum, predecessoribus nostris, .. regibus Boemie 20 concessa et concessas, confirmare et approbare nostra auctoritate Romana regia dignaNos utique prefatorum .. prelatorum, .. ducum, .. principum, .. baronum, .. procerum et nobilium, quos honoris et felicis status Romani" regni et sacri imperii fideles, sollicitos et sedulos pre ceteris novimus zelatores", ipsumque regnum Boemie Romani regni prefati membrum fore nobilius, supplicacionibus benignius 25 inclinati, omnia et singula privilegia, feuda, iura, libertates, opida, castra, donaria et gracias, a nobis et divis.. regibus et imperatoribus Romanorum, predecessoribus nostris,.. regibus Boemie, concessa et concessas sub tenore et serie quibuscunque, de nostra auctoritate Romana regia et plenaria potestate ac ex certa sciencia innovamus, approbamus, ratificamus, laudamus, confirmamus et presentis scripti patrocinio de 30 novo conferimus et donamus, omnem diminucionem et defectum, si quis in premissis fuerit, reparantes omnimode et supplentes ac omne dubium et obscurum pro parte et in favorem regni et regum Boemie in perpetuum de uberiori dono nostre maiestatis Romane regie et plenitudine potestatis interpretantes et eciam declarantes, non obstantibus legibus, consuetudinibus, usibus, observanciis, iuribus com- 35 munibus vel municipalibus, statutis seu edictis, factis et editis in contrarium, quibus

a) eadem manu in loco raso A. b) delatores A, correximus ex numero sequenti. c) ex et eadem manu corr. A.

1) Arnestus de Pardubice. 2) Johannes VII dictus Volek (v. supra p. 9 not. 2). nes I episcopus Litomyšlensis (v. supra p. 9 not. 4). 4) Nicolaus II (v. supra p. 9 not. 5).

3) Johan

40

cunque et cuiuscunque tenoris existant, quas et que, in quantum presentibus vel effectui presencium forent contraria aut contrarie, ac si forent nominatim et de verbo ad verbum scripta et scripte, inserta presentibus vel inserte, et de quibus oporteret presentibus fieri mencio specialis, revocamus, cassamus, irritamus, anul5 lamus et de dicta Romane regie plenitudine potestatis volumus et decernimus firmitatis fore nullius penitus vel momenti. Nulli ergo omnino liceat hanc nostre laudacionis, ratificacionis, approbacionis, confirmacionis, donacionis, reparacionis, supplementi, interpretationis, declaracionis, revocacionis, cassacionis, irritacionis et anullacionis paginam infringere vel ei ausu temerario in aliquo contraire. Con

..

b

10 trarium vero facientes, si qui fuerint, quod absit, ultra indignacionem nostre celsitudinis Romane, quam ob hoc se noverint graviter" incursuros, mille marchas auri puri nostro et Romani regni fisco componant, ipsarum videlicet medietatem nostre et successorum nostrorum, Romanorum regum et.. imperatorum, curie seu camere et reliquam passis iniuriam irremissibiliter applicandum. In quorum omnium 15 testimonium et ad certitudinem pleniorem presentes fieri iussimus et nostre maiestatis sigilli appensione muniri. Huius rei testes sunt Gerlacus.. archiepiscopus Maguntinus, sacri imperii per Germaniam archicancellarius, Rodulphus senior.. dux Saxonie, sacri imperii marescalcus, Rodulphus iunior Saxonie et Fridericus de Deck.. duces, Johannes purgravius Nurnbergensis, Ulricus lantgravius de Lyngkem

..

20 berch', Fridericus de Orlemund, Ulricus de Helfenstain et Rodulphus de Werthem2 comites, Petrus de Hewy3, Crafto de Holoch, Gotfridus de Pruneck, Eberhardus de Walkses, Fridericus de Walkses, Eglolf de Friberg et Purchardus de Elrbatch, Romani regni prefati.. principes et barones.

..

7

Datum Prage anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo octavo, in

25 diccione prima, VII° Idus Aprilis, regnorum nostrorum anno secundo.

50.

Karolus Romanorum et Bohemiae rex de Romana regia potestate regno Bohemiae litteras Friderici I Romanorum imperatoris, de concessione circuli gestandi, ducibus Bohemiae facta, Ratisbonae 1158 Jan. 18 datas (v. huius operis 30 tom. I nr. 2), confirmat. Pragae 1348 Apr. 7.

35

Originale (nr. 230) perg. cum sigillo maiestatis (v. supra nr. 49) illaeso, filis sericis rubri viridisque coloris pendenti (A). In dorso haec nota manu coaeva, quae litteras Karoli regis infra sub nr. 53 positas, mundavit, scripta: Quod liceat ducibus Boemie gestare circulum ad instar regum in certis festivitatibus et quod sit eisdem ab Olomucensi seu Pragensi episcopis vel eorum altero

a) eadem manu in loco raso scriptum A. eadem manu scriptum А.

b) Ab hinc usque ad finem alio atramento, sed

imponendus. Testibus codicibus Mf. 34'—35, Uf. 350′, Raj f. 112, Pf. 68′ litterae nostrae etiam in copiario B commemorabantur sub verbis „1) Primo...“ in nota ad finem copiae numeri 49 proxime praecedentis posita, quae sequitur: „Nota: dominus Karolus predictus specialiter confirmat litteras infrasignatas, olim regibus Boemiae concessas, cum totis suis tenoribus, insertis sub arenga et conclusione, sicut continetur in littera inmediate precedenti (sc. supra nr. 49): 1) Primo confirmat 5 litteram Fridrici Romanorum imperatoris, que incipit „Cum tam lege naturali, quam scripta etc.“ (v. huius operis tom. I nr. 2). 2) Item litteram eiusdem Fridrici, que incipit „Cum decor et potestas imperii etc." (v. l. c. tom. I nr. 3). 3) Item litteram eiusdem, que incipit Si specialibus

et expertis fidelibus et dilectis nostris etc." (v. l. c. tom. I nr. 6) in primo folio. 4) Secundo litteram Richhardi Romanorum regis, que incipit „Cum regalis dignitas potestatis etc.“ (v. l. c. tom. I nr. 11). 10 5) Item litteram Rudolphi regis Romanorum, que incipit „Quod nos ordinacionem etc." (v. l. c. tom I nr. 38). 6) Item eiusdem Rudolphi, que incipit „Quod nos attendentes multiformia etc.“ (v. l. c. tom. I nr. 36). 7) Item eiusdem Rudolphi, que incipit „Licet munificencie nostre etc.“ (v. l. c. tom. I nr. 39) in quarto folio. 8) Tercio litteram eiusdem Rudolphi, que incipit „Quod nos ex officio nostre celsitudinis etc." (v. l. c. tom. I nr. 34). 9) Item eiusdem, que incipit „Quanto iura per- 15 sonarum etc." (v. l. c. tom. I nr. 40). 10) Item litteram Alberti Romanorum regis, que incipit „Sic nos decet presenti etc." (v. l. c. tom. I nr. 64) in quinto folio".

Etiam haec litterae per Nicolaum Sortes, secretarium Karoli regis, dictatae ab eoque scriptae sunt (cf. supra notam in exordio nr. 9).

Chytil J., Codex diplom. et epist. Moraviae VII (1858) p. 567 nr. 777 (reg. ex A). Jireček H., 20 Codex iuris bohemici II 1 (Korunní archiv český, 1896) p. 281 nr. 263. Monumenta Germaniae historica, Legum sectio IV, Constitutiones VIII (ed. K. Zeumer et R. Salomon, 1919) p. 564 nr. 556 (ex A). Reg. imp. VIII nr. 642.

a

Karolus dei gracia Romanorum. . rex semper augustus et Boemie.. rex ad perpetuam rei memoriam. Innata cordi nostro benignitas circa fidelium et devo- 25 torum nostrorum honores et commoda continuis intenta vigiliis votis ipsorum annuere iugiter nos inducit, quociens poscencium vox est iusta; in hoc enim liberalitatis nostre non errat' intencio, sed regalis sceptri fastigium extollere salubriter arbitratur. Sane ad nostre celsitudinis venerabiles.. archiepiscopus Pragensis,' Olomucensis et Luthomusslensis3.. episcopi nec non illustres Johannes Karinthie 30 comesque Tyrolis et Goricie, germanus noster carissimus, ac Nicolaus Opavie' et Ratiborie.. duces ceteriqued.. prelati,.. duces,.. principes,.. barones, proceres et nobiles regni nostri Boemie et pertinenciarum eiusdem presenciam accedentes, nobis humiliter supplicarunt, ut quasdam litteras Friderici divi Romanorum . . imperatoris, predecessoris nostri, nobis per ipsos exhibitas, quarum tenor et series 35 sequitur in hec verba:

"

с

..

„In nomine..." etc., sequitur tenor litterarum Friderici I Romanorum imperatoris de concessione circuli gestandi, ducibus Bohemiae facta,

b) in loco raso aliis manu et atramento scriptum A.

c) Nycolaus A. d) deest A.

40

Ratisbonae 1158 Jan. 18 datarum, quae huius operis tomo I sub nro 2 proponuntur, cum lectionibus variis ibidem in notis subiunctis,

a

nostra confirmare auctoritate regia dignaremur. Nos utique prefatorum .. prelatorum, .. ducum, .. principum, .. baronum, ..procerum et nobilium, quos honoris 5 et felicis status Romani regni et sacri imperii fideles et sollicitos pre ceteris novimus zelatores, ipsumque regnum Boemie Romani regni membrum fore nobilius, supplicacionibus benignius inclinati, prefatas litteras ac omnia et singula contenta in eisdem laudamus, ratificamus, approbamus, confirmamus et de novo ex certa sciencia de nostre Romane regie plenitudine potestatis damus tenore 10 presencium, conferimus et donamus, volentes de uberiori dono gracie Romane regie et concedentes expresse, quod tam in iudicio quam extra, ubicumque necessarium fuerit aut eciam oportunum, nostris presentibus velud predictis originalibus litteris adhibeatur ab omnibus et singulis plena fides nostrasque presentes dictis equipollere originalibus per omnia decernimus, precipimus et mandamus.

C

..

Huius

15 rei testes sunt Gerlacus.. archiepiscopus Maguntinensis, sacri imperii per Germaniam archicancellarius, Rodulphus senior dux Saxonie, sacri imperii marescalcus, Rodulphus iunior Saxonied et Fridericus de Deck.. duces, Johannes purgravius Nurnbergensis, Ulricus lantgravius de Lyngkemberch, Fridericus de Orlemund, Ulricus de Helfenstain et Rodulphus de Werthem2.. comites, Petrus de Hewy, 20 Crafco de Holoch, Gotfridus de Pruneck, Eberhardus de Walkse, 15 Fridericus de Walkse, 45 Eglolf de Friberg et Purchardus de Elrbach, Romani regni prefati., principes et barones. In' quorum omnium testimonium et ad certitudinem pleniorem presentes fieri iussimus et nostre maiestatis sigilli appensione muniri.

Datum Prage anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo octavo 25 indiccione prima, VII° Idus Aprilis, regnorum nostrorum anno secundo.

51.

Karolus Romanorum et Bohemiae rex de Romana regia potestate regno Bohemiae litteras Friderici II Romanorum imperatoris, de regali dignitate Bohemiae Basileae 1212 Sept. 26 datas (v. huius operis tom. I nr. 3), confirmat 30 earumque tenorem quoad electionem regis Bohemiae explicat et supplet.

35

Nr. 53:

l) in loco raso aliis manu et atramento scriptum A.

Pragae 1348 Apr. 7.

a) pet malio atramento correctae A. b) g ex R correcta A. c) Rudolphus A. d) deest A. e) Lyngkenberch A. f) Helfenstein A. g) Hohenloch; secunda o ex b, quae genuine pro 1 posita, statim inter scribendum correcta A. h) Ebirhardus A. i) Waltse A. k) Burchardus A.

1) recte Leuchtenberg. 2) recte Wertheim. Weikersheim. 5) recte Wallsee. 6) recte Eglof.

3) recte Hewen.

Kraft de Hohenlohe