coram nobis, eedem a nonnullis, turbationis ipsarum avidis, multipliciter molestentur; Nos, cupientes quieti earum contra ipsorum insolentiam provideri, ut devotius exhibeant Domino famulatum, universitatem vestram rogamus et hortamur attente per apostolica vobis scripta mandantes, quatinus predictis Abbatisse et Monialibus favorabiliter assistentes, non permittatis eas ab aliquibus vestre iurisdictioni subiectis aliquatenus molestari.

Datum Lugduni, v idus maii, pontificatus nostris anno tertio.

Innocentius episc. etc. venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis nobilibus viris... magno Interpreti et... Kalothito, legatis Grecorum ad Sedem apostolicam accedentibus, salutem etc.

Dilatatum est cor nostrum in Deo pre gaudio vehementi, audito quod prudens Grecia, novo superni sideris irradiata fulgore, gratanter accepit humilem pacis angelum dilectum filium fratrem Iohannem generalem Ordinis Minorum Ministrum sibi ab apostolica Sede transmissum, et per ipsum salutaris verbi pulsata consilio, in auditu auris concepit monita sanitatis de curanda veteris peste discidii, quo universalis Ecclesie unitatem orientalis discessio dampnabiliter secuit, per vos, quos dignos tante legationis baiulos iudicavit, deliberans nobiscum saluberrimum inire tractatum.

O si, vobis preducem divini ductus stellam sequentibus, subsequens. vos Oriens in domum individuam Sponse unice reducat, in quam cum primo creata in revelationem gentium lux celestis illuminationis induxit, ostendens in comunione ortodoxe collectionis in Christum inveniri pie adorandam intemerate fidei veritatem! O si temporibus nostris celitus infundatur hec gratia, quod inter hos fluctus, quibus agitatur insuperabilis beati Petri navicula, vetus rima scissura, que potissimum videtur patere periculo fidei christiane, per providam reintegrationem partium solidetur. Tunc quidem Dominus servorum suorum Servum in beata suavitatis pace dimitteret, cum nostri tantum videre meruissent oculi salutare (1), quod videlicet sub uno pastore, sicut pridem, scissa in gregis dispendium dominici ovilis unitas sarciretur.

Hinc est quod adventum vestrum leto excipimus apostolice congratulationis applausu, sperantes quod pacem desiderabilem ferent et referent pedes vestri, et supplici prece divine pietatis implorantes clementiam ut laborum vestrorum studia et pie intentionis vota, quibus sinceritatem Ecclesie generalis ad robur integritatis catholice affectamus, optato prosequatur effectu, protegens bonum semen pacis ecclesiastice quod in vobis qui congregat seminavit, ne qua zizania in necem futurorum proventuum dispergens superseminet inimicus.

(1) Respicitur ad Luc. 11, 29-30.

Igitur properet in gaudio gressus vester, quia Nos et fratres nostri vestram expectamus presentiam suscipiendam favore condigno in visceribus Iesu Christi; et nichilominus vobis venientibus provideri de securo conductu in terris devotorum Ecclesie per quas vos transire contigerit procuramus, ut grata peregrinationis vestre profectio inoffenso ad destinatum calle pertingat.

136.

Datum Lugduni sexto idus augusti, pontificatus nostri anno octavo.
III, 6.

Originale.

1259, 16 septembris. Alexander episc. etc. dilectis filiis fratribus Inquisitoribus heretice pravitatis in provincia S. Francisci, salutem etc.

Ex parte vestra fuit propositum coram nobis quod nonnulli de partibus ubi vobis contra hereticos Inquisitionis officium est commissum, in mortis articulo constituti, salutis remedium aborrentes, consolatos hereticos ad se introduci faciunt et ab eis, per impositionem manus, desolationis sue consolationem accipiunt, secundum pessimam consuetudinem eorumdem. Sed filii et heredes sic decedentium, propter hoc exheredari timentes ac volentes ob id eorum malitiam excusari, proponunt se velle probare per testes quod iidem, quando recipiebant consolationem huiusmodi, loquelam amiserant et erant alienati a mente; cum moris sit apud eos, ut dicitur, quod nullum taliter consolentur qui non sit sane mentis et memoriam habeat ordinariam. Quare Nos consulere voluistis, utrum debeant tales probationes admitti.

Nos igitur consultationi vestre taliter respondemus, ut, si legitime constiterit quod predicti dum sane mentis essent petierint hereticos consolatos sicque viam fuerint universe carnis ingressi, licet consolationem huiusmodi immo verius desolationem non sane mentis effecti vel post perditam iam loquelam suscepisse dicantur, nulla super hoc probatio admittatur, cum in nullo sic decedentes debeant propterea relevari. In dubio vero admitti poterit; non tamen uxores, filii seu familiares aut de suis aliqui ad hoc probandum recipiantur in testimonium, sed alii testes ydonei et spetialiter fidei zelatores, cum contra tales sit non modicum presumendum sitque in talibus propter fidei privilegium cum multa cautela summaque diligentia pre ceteris negotiis procedendum.

137.

Datum Anagnie xvi kal. octobris, pontif. nostri anno quinto.
V, 2.
Originale.

1259, 17 septembris.

Alexander episc. etc. ven. fratribus Archiepiscopis et Episcopis per Italiam constitutis, ad quos littere iste pervenerint, salutem etc.

Exortis in agro fidei christiane per partes Italie habundantius solito heretice pestis zizaniis, seminante illa per temporis impacati maliciam homine inimico, fel. rec. Innocentius papa predecessor noster constitutiones quasdam ad pestis extirpationem predicte noscitur edidisse,

quas sicut idem predecessor in suis litteris annotatas mandasse dinoscitur, sic et Nos ad instar ipsius mandamus a dilectis filiis Potestatibus seu Rectoribus, Consiliis et Communitatibus civitatum aliorunque locorum per supradictam Italiam constitutis, tamquam fidelibus eiusdem fidei defensoribus, exacta diligentia observari.

Porro cum inter constitutiones huiusmodi habeatur ut Potestas seu Rector civitatis vel loci infra decem dies sui regiminis sindicare precedentem proximo Potestatem vel Rectorem et eius etiam Assessores per tres viros catolicos et fideles electos ad hoc per Diocesanum, si fuerit presens, et per fratres Minores et Predicatores de omnibus hiis que in statutis seu constitutionibus ipsis et legibus contra hereticos et eorum complices editis continentur, et punire ipsos in omnibus que omiserint teneatur; ex eo plerumque contigit ipsarum constitutionum bonum, ut accepimus, impediri, quod dictorum virorum electioni aliqui ex predictis ad quos pertinet, ut forsan malivolentiam Potestatis seu Rectoris et aliorum evitent vel favorem sibi lucrifaciant apud eos negligunt interesse.

Cupientes igitur, prout officii nostri cura exigit, extirpationi zizaniorum letalium, ne pullulare negletta valeant in fidelium pernitiem populorum, per vos et industrios ac fideles fidei operarios studiosius insudare universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente, per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandantes, quatinus singuli vestrum in sua civitate ac diocesi per se vel alium, cum presentes fuerint, cum autem absentes per vicarium suum, qui etiam per se *aut alium peragat fideliter quod mandamus, predictorum virorum electioni, cum ad id requisiti fuerint, qualibet occasione cessante, studeant interesse, illosque de predictis fratribus qui interesse debent, ut intersint et eligant, monitione premissa, per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, coartare.

Non obstante quolibet privilegio seu indulgentia Sedis apostolice cuiuscumque tenoris existat, per que valeant quomodolibet se tueri; preces et preceptum taliter impleturi, quod merito probemini orthodoxe fidei zelatores.

153.

Datum Anagnie xv kal. octobris, pont. nostri anno quinto.

V, 3.

Originale.

1260, 4 martii.

Alexander episc. etc. dilectis filiis fratribus de Ordine fratrum Minorum Inquisitoribus heretice pravitatis in provintia S. Francisci, presentibus et futuris, salutem etc.

Ad extirpanda de medio populi christiani zizania que habundantius solito supervenerunt, superseminante illa licentius hiis diebus homine inimico, tanto studiosius iuxta commissam nobis sollicitudinem insudare proponimus. quanto pernitiosius negligeremus eadem in necem catholici seminis pervagari.

Ut autem adversus huiusmodi nequitie operarios consurgant stentque firmiter Ecclesie filii ac catholice fidei zelatores, constitutiones

quasdam fel. rec. Innocentius papa predecessor noster ad extirpationem heretice pestis edidit, per quas ne pervagetur compesci poterit pestis illa; Nos eas volentes ad robur fidei ac salutem fidelium observari, dilectis filiis Potestatibus, Consiliariis et Comunitatibus civitatum aliorunque locorum in provintia S. Francisci nostris dedimus litteris in mandatis, ut ipsas, quarum tenores sibi prefatis insertos litteris misimus, singuli faciant in suis capitularibus annotari, contra hereticos secte cuiuslibet secundum eas exacta diligentia processuri. .

Quocirca discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus si prefati Potestates et alii civitatum et locorum in quibus vobis Inquisitionis offitium contra hereticos est commissum, mandatum super hoc apostolicum neglexerint adimplere, vos vel quivis vestrum eos ad id per excommunicationem in personas et interdictum in terram, remoto appellationis obstaculo, compellatis. Non obstante si aliquibus a Sede apostolica sit indultum vel indulgeri contigerit, quod excommunicari, suspendi vel interdici non possint vel eorum terre subiici ecclesiastico interdicto.

169.

Datum Anagnie IIII nonas martii, pontificatus nostri anno sexto.
V, 19.

Originale.

1264, 25 maii.

Urbanus episc. etc. dilecto filio Archidiacono de Cea in ecclesia Legionen. salutem etc.

Sua nobis dilecti filii Magister et fratres domus militie Calatraven., Cistertien. Ordinis, Tholetan. diocesis, conquestione monstrarunt quod, licet ex statuto ipsius Ordinis confirmato per Sedem apostolicam habeatur ut nulli, nisi tantum Fratribus eiusdem Ordinis, habitum aut signa armorum habitui seu signis, que memorati Fratres ipsius militie deferunt, liceat similia ferre; preceptor tamen et Fratres monasterii de Olgas, Burgen. diocesis, huiusmodi habitum et signa predicte militie, prefatis Magistro et Fratribus contradicentibus et invitis, propria temeritate assumere presumpserunt eaque deferunt, in dictorum Magistri ac Fratrum preiudicium et ipsius Ordinis non modicum detrimentum, quamquam iidem Preceptor et Fratres eis non obediant et de ipsorum Ordine non existant.

Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus quatinus, partibus convocatis, audias causam et, appellatione remota, debito fine decidas, faciens quod decreveris per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili, appellatione cessante, compellas veritati testimonium perhibere; non obstante si eis a Sede apostolica sit indultum quod suspendi vel interdici aut excomunicari non possint per litteras Sedis eiusdem, que de indulto huiusmodi plenam et expressam non fecerint mentionem.

Datum apud Urbem veterem VIII kal. iunii, pontif. nostri anno tertio.
VI, 2. Originale.

173.

1262, 23 maii.

Urbanus episc. etc. dilecto filio... Ministro generali Ordinis fratrum Minorum salutem etc.

Discretioni tue, de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, largiendi, pensatis quantitate subsidii et devotionis affectu, per te vel alium sive alios, quos ad hoc ydoneos fore noveris, omnibus vere penitentibus et confessis, qui de bonis suis pro subsidio Terre sancte congrue iuxta tue et illorum, quibus hoc commiseris, discretionis arbitrium ministrabunt, indulgentiam que predicte Terre succurrentibus in generali Concilio est concessa, plenam et liberam concedimus auctoritate presentium facultatem.

174.

Datum Viterbii x kal. iunii, pont. nostri anno primo.

VI, 6.

Originale.

1262, 9 iunii.

Urbanus episc. etc. dilecto filio Ministro generali Ordinis fratrum Minorum salutem etc.

Cum predicationem crucis pro Terre sancte subsidio tibi per omnia christianorum regna duxerimus committendam, discretioni tue, de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, absolvendi per te vel per alium seu alios, quos ad hoc ydoneos esse cognoveris, a voto Crucis omnes crucesignatos hactenus in subsidium dicte Terre et crucesignandos deinceps, qui propter suorum infirmitatem aut debilitatem corporum inhabiles vel impotentes fuerint ad pugnandum vel ad transfretandum in ipsius succursum, dummodo secundum proprias facultates velint redimere vota sua, plenam et liberam concedimus auctoritate presentium facultatem. Volumus autem ut ea que de huiusmodi votorum redemptionibus colligi contigerit deponas sub testimonio ydon earum personarum in aliquo tuto loco, nobis quid et quantum et a quibus collectum fuerit fideliter rescripturus.

175.

Datum Viterbii quinto idus iunii, pontif. nostri anno primo.
VI, 7. Originale.

1262, 13 iunii.

Urbanus episc. etc. dilecto filio... Ministro generali Ordinis fratrum Minorum salutem etc.

Cum predicationem Crucis, pro subsidio Terre sancte per omnia christianorum regna per nostras [litteras] tibi sub certa forma duxerimus committendam, discretioni tue, de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus, quatinus omnes crucesignatos et crucesignandos pro predicte Terre subsidio, quos sub nostra et apostolice Sedis protectione suscipimus, non permittas per te vel alium seu alios contra immunitates et privilegia crucesignatis ab apostolica Sede concessa ab aliquibus indebite molestari. Molestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo; non ob