Imágenes de páginas
PDF
EPUB

pascibiles de illos palomares usque in somo illa serna maiore semper defesata, et de Aslanzon usque in monte de carros et usque ad Val de Parada, terras, vineas, ortos, molinos, ab omni integritate sit confirmatum quod factum fit, ita omnia ut diximus sit concessum ecclesie vestre, Stephanus abba vel omni collegio monacorum, ut de hoc die vel tempore in vestro arbitrio maneat, et ob hoc adcline subvertim flagitavimus vobis ut pro subsidio animabus nostris orare non pigeatis.

Si quis tamen, quod fieri prorsus credimus, an nos an filiis an neptis seu aliquis ex successoribus nostris hunc nostrum pretextum seu donatione vel confirmacione violare nisus fuerit aut disrumpere, fiat a Domino nequiter punitus et a corpus eius maneat seclusus; et cum Leviatan detineatur fundo varatrici assurus, eternasque penas luituras; insuper secularia damna sit afflictus, et post regiam parte C. auri libras inferat vestris obtutibus; et post hec firmis et stabilis maneat hunc nostrum testamentum.

Facta carta confirmationis ipsas kalendas Frebruarias notum die VI. feria 7, Era DCCCCLXVII, regnante principe Adefonso in Legione, et comite Fredinando Gundesalviz in Castella.

8

Ego Moma Donna cometissima qui hanc testamento fieri volui, manu mea feci et testibus tradidi ad robarandum.

Fredinando Gundesalviz cf.-Ramiro Gundesalviz cf.-Garsea Fredenandiz cf.-Gomizi Diazi cf.—Osorius Diazi cf.-Nunno Ovechez cf. Nepocianus Didaci cf 10.-Lope Sarracinez cf.-Ansuri 7 Fecha equivocada, pues el primero de Febrero de 929 caía en Domingo. 8 Todas las copias de esta escritura que hemos visto traen únicamente comelisa, y por lo mismo cabe opinar que cometissima es error del copista que escribió el original, cayendo por su base cuanto algunos autores dicen acerca de la significación de ese superlativo. La copia de Velázquez trae un signo de figura cuadrada y dentro el monograma M-C. (Momadona cometissa).

9 Este personaje figura como testigo en una donación de cierta heredad y eras de sal en Salinas de Añana, hecha a favor del monasterio de San Millán el 932 por Sarracín Gutiérrez y sus hermanos Oveco, Morello, Aper y Bela Gutiérrez. (Becerro..... fól. 113). El hecho de aparecer también como testigo calificado en una donación de D.a Flámula, mujer del conde Gonzalo Telliz, a favor del monasterio de Cardeña en 24 de Noviembre de este mismo año de 929, nos autoriza a pensar que vivía en la corte del conde Fernán-González o que estaba unido a su familia con lazos de parentesco. (Fuentes... t. III, pág. 115).

10 Era de la corte de Ramiro II y acaso cuñado suyo, según se deduce de la donación que de la villa de Sala hizo dicho rey a favor de su hermana Aurea y el

Fredinandiz cf.-Gundesalvus Vermudiz cf.-Bela Garciaz cf.Nunno Nunnez cf.-Garsea Telliz cf.-Silvanus abba cf.-Julianus abba cf. —Aper abba cf.-Sesualdus abba cf.-Gaudencius abba cf. Sesegutus abba cf.-Vermudus abba cf.-Stephanus abba cf.-Rapinatus presbiter cf.-Munio Belasco cf.-Nunnu Diaconis cf 11.Alderetus presbiter cf.-Sanzo Ferrario hic roboro.-Aper Gaubiano hic robora.-Joannes de Arreba hic rob.-Agetas hic rob.Quenderedo hic rob.-Urracha regi (sic) cf.-Moma Donna cf.Fronil cf.-Eldoncia cf.-Felix presbiter 12 titulavit.

-Becerro de Arlanza. n.° 5; -Arch. Congr. de Valladolid I, 199; Velázquez. IV, n.o 1513.

VII

El presbítero Ariano dona al monasterio de Arlanza su haber en iglesias y bienes raíces, sito en Tardajos (3 Febrero 929).

Sub sancte et individue Trinitatis Pater, Filius et Spiritus Santiis, quod corde credo et ore profero.-Ego Arianus presbiter tibi Juliano abbati vel omni collegio cenobii fratrum Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli ibidem degencium, placuit mihi atque convenit, nullum cogentis imperium nec suadentis articulo set propria michi accessit voluntas, sana mente et propria deliberatione arvitrio, pro remedio anime mee offero, trado atque concedo omnia facultate mea, tam mobile quam et inmobile, id est, ecclesia vocabulo Sancti Christofori et ecclesia Sancti Pelagii ad integro, et ecclesie Sancte

conde Napociano Díaz «qui obtinuerunt eam cum cuncta sua bona multis temporibus, quousque venerunt ad últimum diem». (Escritura de 959, citada en Reinas... t. 1, 82).

11

Desde este nombre hasta el de Quenderedo inclusive faltan en el cartulario y en las copias de la colección Velázquez; los hemos sacado del Archivo Congreg. Valladolid, vol. I, fol. 199. Las copias de Velázquez suprimen asimismo estas suscripciones: Nepotianus Didaci, Osorius Didaci, Stephanus abba y Sisegutus abba.

12 La copia del Arch. Congreg. Valladolid añade: manu propia roboravit et + fecit.

Eulalie terciam partem ; et concedo terras ad modios LXXX sementis, vineas, ortos, domos, cum omni egressu et regressus, cum adito suo, molinos duos, cum sua aqua, pratis, padulibus vel ductis aquarum, vel omnia que aucmentare potui concedo et trado in manibus deservientibus domus Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli, tam in vita mea quam et post obitum meum, et quicquid exinde facere volueritis, liberam in Dei nomine habeatis potestatem; habeatis, teneatis, vindicetis, atque defendatis, ut nullus homo proinde inquietare vobis presumat.

Quod si quis, sane quod fieri minime credimus, contra hanc cartula testamenti aliquis vobis inquietare voluerit, in primis ira Dei omnipotentis veniat super eum, et sit anathema marenata in conspectu Domini et angelorum eius sive omnium sanctorum quorum reliquie ibi sunt, vivensque a fronte careat lucernis, post que picea baratrique gehenna sit mancipandus, et cum Juda, qui Dominum tradidit, participium percipiat in inferiori loco; et hoc testamentum firmiter atque indisolubilis permaneat.

Facta cartula testamenti atque tradiccionis sub die quod est III. Nonas Febroarii, Era DCCCCLXVII, regnante domno et principe nostro Adefonso in Legione.

Ego Arianus presbiter, qui hanc cartula testamenti tradidi et fieri volui et relegendo agnovi, manu mea hic roboravi et testibus tradidi ad roborandum.

Ferruzus abba cf. -Sebastianus episcopus cf. - Fredinando

1 Por el título que en el Becerro encabeza esta escritura, sabemos que estas iglesias estaban en Tardajos.

2 Hasta ahora sólo conocemos tres documentos en los cuales se menciona a este prelado, sin designación de sede: el presente; una donación de FernánGonzález y su madre al monasterio de Cardeña con fecha 932 (Fuentes... t. III, pág.) y la donación de 937 en este cartulario. Argáiz le hace obispo titular de Burgos, aunque sin residencia en esta ciudad, y cita en comprobación las escrituras de Arlanza y Cardeña, si bien trastocando lastimosamente las fechas (Soledad Laureada 1. VI, pág. 310); Flórez desecha la afirmación de Argáiz como gratuíta, demostrando, a su parecer, que no lo fué de ninguna de las sedes existentes en el condado de Castillla en el primer tercio del siglo x. (Esp. Sagr. XXVI, pág. 111 y 125). La verdad es que Sebastián pudo ser obispo titular de Osma, o de Muñó y Burgos, pues ninguna escritura de esta época lo contradice y se sabe que estas sedes tenían ya obispos titulares.

3

Gundisalviz cf.-Sancia cf.-Didaco Nebociani cf.-Flamula cf. Enneco Didaz cf.-Sarracino Ennezez cf.-Munnio Faniz cf.Ruderico Gustioz cf.-Bellitus abba cf.-Gaudius abba cf.—Quintila abba cf.-Basilius presbiter cf.-Sancius presbiter cf.-Gerericus presbiter cf.

Et si rebellis aliquis ausus fuerit instare contra partem huius monasterii, reddat tibi Juliano abbate vel cui monasterium regerit libras auri CCC in cauto.

-Becerro de Arlanza, n.° 8.

VIII

Pacio de obediencia prestado a la abadesa de S. Mamés de Ura y confirmación de los términos de este monasterio por Fernán González (27 Enero 930).

Sub sancte et inseparabilem Trinitatem, Patris et Filii et Spiritus Sancti; quod corde credimus et ore proferimus et lingua professi sumus; credimus Patrem ingenitum, Filium genitum, Spiritum Sanctum ab utroque procedentem; Filium solum de Virgine inmaculatum suscepisse carnem et in mundo pro salute hominum in se credencium venisse, et de Patre atque Spiritu Sancto nunquam recessisse, quia ipse dixit: «ego et Pater unum sumus»; ęt: «qui me videt, videt et Patrem». Interrogantibus autem namque discipulis a Domino admoniti meruerunt audire: «Si quis vult ad me venire, abneget temetipsum et tollat crucem suam et sequatur me». Et: <<qui plus fecerit patrem aut matrem aut eciam animam suam quam me, non est dignus». Summo namque apostolorum, cui regendum cunctam ecclesiam promiserat, interroganti Domino pro se suisque

3 Probablemente es el padre de Nepotianus Didaz, de que ya hemos hablado. Figura también como testigo bajo el nombre de Didaco Nebzan en dos escrituras de Cardeña con fecha 921 y 926 (Fuentes... t. III, págs. 42 y 211). Un Belasco Nebozani, al parecer de la misma familia, parece entre los testigos de la donación de D." Fronille al monasterio de Santa Dorotea en Castilla la Vieja, otorgada el año 959 (Ms. 10, fól. 31) y mencionada en la escritura anterior.

confratribus ac dicenti: «ecce, Domine, nos qui dimisimus omnia et secuti sumus te, quid erit nobis?» dominica voce meruit audire: «vos qui secuti estis me in regeneratione cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue sedebitis et vos supra sedem iudicantes XII tribuum filiorum Israel». Proinde melius nobis multoque melius est mundum odire, Christum amare, evangelium conplere, vitam beatam cum angelis sanctis in eternum posssidere.

Ob hoc, divino ardore accesí (sic), ecce nos omnes qui subter anotaturi sumus vel signa facturi, pactum pegimus Deo et tibi domna et matre nostra Eufrasia in honorem Sancti Mametis et Sancte Columbe vel Sancti Michaelis arcangeli, quorum reliquie condite requiescunt iusta crepidinem albei Ura, suburbio Tablatello, ut sicuti sancta patrum precedencium sanxit auctoritas, uno in cenobio nuper vocato Sancti Mametis, Christo nos precedente habitemus, et quicquid pro salute animarum nostrarum adnunciare volueris, Deo opitulante inexcusabiliter omnia adimplevimus. Quod si aliquis ex nobis contra tuum preceptum murmurans, susurans, contumax, inobediens fuerit, tunc habeas potestatem omnes in unum congregare et lectam coram omnibus regulam culpam publicam probarere (sic), et flagella vel excomunicationem secundum intuitum culpe unusquisque nostram reatus suo convincata suscipiat. Porro, quod si credi nefas est, tu domna, quod absit, aliquid nobis iniuste aut superbe aut iracunde aut certe unam diligere et alteram odio habere, unam imperare et aliam inadolare, tunc habeamus et nos potestaten non superbe, non iracundie (sic) unaqueque preposite nostre querimoniam inferre, et preposita tibi nostras querellas humiliter suggerere, et tu nos pacienter iubeas abscultare et comuni regule cervices tuas humiliare, corripe (sic) et emendare.

Quod si te corrigere nolueris, habeamus nos potestatem de altera monasteria abbates invitare ut coram eis te corripias et nobis

1 Ni Sandoval, ni Argáiz, ni Martínez de Cisneros, ni ninguno de los que escribieron sobre esta escritura, conocieron el verdadero sitio del monasterio de San Mamés, poniéndole entre Santibáñez y Santo Domingo de Silos. Su posición fué en la margen izquierda del río Mataviejas, a vista de Puentedura, en el término municipal de Ura; el pago aún se denomina San Mamés, conservando todavía las paredes del antiguo monasterio.

« AnteriorContinuar »