Imágenes de páginas
PDF
EPUB

honoris et officii sui periculum patiatur aut excommunicationis ultione. plectatur, nisi presumptionem suam digna satisfactione correxerit. Amen. Amen. Amen. Dat[um] Remis per manum Grisogoni sanctę Romanę ecclesię diaconi cardinalis ac bibliothecarii, .III. kalendas novembris, indictione XIII., incarnationis dominicę anno . M°.C°. XVI¡I!^. pontificatus autem domni Calixti secundi pape anno [I.14.

Hinter,,-da" Rasur, auf der „et“. Korr. (Rasur), aus -bili (?) ganze Datierung von anderer Hand. d Hinter,,ann" Rasur.

1120 [April 19.] [Mainz].

(

121.

Erzbischof Adalbert von Mainz erhebt das unter Erzbischof Ruthard begonnene Kloster Steina auf Rat der Bischöfe Reinhard von Halberstadt, Dietrich von Zeitz (Theoderici Zicensis) und Bartold von Hildesheim zu einer Abtei und bekennt, dass er den Bruder Eberhard am 19. April (secunda feria post diem sanctum paschae) in Mainz, (in statione ad s. Petrum) zu deren Abt geweiht habe.

Zeugen: die Bischöfe Bruno (von Speier), Reinhard (von Halberstadt), Bartolf (von Hildesheim), Dietrich (von Zeitz) und andere genannte Kleriker und Laien.

Datum dom. inc. a. 1120, ind. 13, papa Calixto, undecimo a. domino Adelberto archiepiscopo Moguntino . .

Gedruckt (nach dem Steinischen Copialb.): Heidemann in Zs. d. hist
Vereins für Niedersachsen, Jahrg. 1871, S. 101. — Böhmer-Will I, S. 261.
Nr. 91. Dobenecker 1, Nr. 1152.

1121 Juni 5. Magdeburg.

122.

Erzbischof Roger von Magdeburg erneuert die Stiftung des von seinem Vorgänger Adelgot begründeten Klosters Neuwerk (S. Marie) bei Halle.

Huius autem institutionis et sanctionis a nobis divina favente clementia firmate et corroborate consultores et fautores existunt: Adelbertus Moguntinę sedis archiepiscopus et legatus apostolicus et alii coepiscopi Reginhardus Haluerstedensis, Bertholdus Hildeneshemensis nec non Magdeburgensis sedis suffraganei Theodericus Cicensis, Arnoldus Merseburgensis, quorum consilio freti extremam manum imposuimus incepto operi. - Zeugen:

Data nonis iunii Magdeburch a venerabili Roggero archiepiscopo anno dominicę incarnationis M.C.XXI., indictione XIIII., presidente sanetę universali Romane ecclesię Kalisto papa II., regnante Heinrico Imperatore V.

Or.: Magdeburg, St. A.

Gedruckt: v. Dreyhaupt, Saalkreis I, S. 721. Cod. dipl. Sax. reg. I, 2,

[blocks in formation]

Nr. 955. — Böhmer- Will I,

1121 November 9.

123.

Bischof Dietrich beurkundet die Stiftung des Benediktinerklosters Bosau.

Or noch 1598 im Stiftsarchiv zu Zeitz, cf. Repertor: Zeitz, Stiftsbibl. 51, 1,
fol. 1 (Nr. 3); jetzt verloren.

Cop. (saec. XIV): Dresden k ö. Bibl. Ms. L. 90 (Chartularium Bosaviense)
pag. 1 ff.
Rubrum: Privilegium fundatoris super fundacionem ecclesie
Puzauiensis.

[ocr errors]

Cop. (saec. XVII: Eylenberg nach Chart. Bos.) Dresden HStA. XIV. Bd. 57, fol. 153 f.

[ocr errors]

Gedruckt: Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et Script. II, S. 419. Schamelius, Suppl. zu Kl. Bosau, S. 13 ff. Cod. dipl. Sax. reg. I, 2, Nr. 63 (unrollständig). Schultes Direct. dipl. I, S. 264 f. Dobenecker I, Nr. 1160 (mit weiterer Lit.) Vgl. auch Alberti, Urkundensammlung zur Gesch. der Herrsch. Gera S. 25 und 29.

In nomine sancte et individue trinitatis. Ditericus divina favente clemencia Nuenburgensis episcopus omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris inperpetuum. Gratia vobis et pax adimpleatur. Notum esse volumus omnibus fidei christiane cultoribus tam futuris quam presentibus, qualiter ego Ditericus Nuenburgensis ecclesie episcopus in honore sancte Marie semper virginis necnon beatorum Johannis baptiste ac Johannis apostoli et ewangeliste pro salute et remedio anime nostre omniumque antecessorum et successorum nostrorum abbatiam construxi in monte, qui dicitur Buzowe, ubi die ac nocte sedulum Christo servitium exhibeatur et iugis deo oblacio offeratur pro salvacione tam vivorum quam mortuorum omnium beato Petro et Paulo eorumque vicariis fideliter servientium ac devote obedientium. Ad cuius loci provisionem Ekkebertum nomine ab Hyrsowia nobis cum fratribus suis transmissum abbatem consecravimus, hoc ius monachis ibidem deo famulantibus confirmantes, ut mortuo abbate suo vel a procuracione cessante secundum regulam beati Benedicti alium eligendi liberam habeant facultatem, ita tamen, ut sit eiusdem ordinis videlicet Hyrsowiensis, qui eciam ab episcopo consecretur absque omni exactione vel gravamine. Ipsi quoque dilecto fratri nostro et specialibus filiis nostris, eiusdem cenobii fratribus, qui signaculum apostolatus nostri sunt in domino, communicato Nuenburgensis et Cicensis ecclesie consilio predicandi, baptizandi, infirmos visitandi, confessiones audiendi, mortuos sepeliendi et cetera, que ecclesiastica sunt, celebrandi curam permittimus et hec posteris ipsorum in perpetuum relinquimus sta

11

b

tuentes, ut in sabbato sancto Pasche et Penthecostes baptismale officium sollempniter in ecclesiis et cellis suis adimpleant et. qui apud eos baptizari, confiteri vel sepeliri voluerint, sive ecclesie nostre sint canonici vel clerici sive laici, in quocumque ordine hominum positi, a nullo prorsus prohibeantur, sed optato effectu permissione nostra et ecclesie nostre pociantur. Ad necessaria vero victus et vestitus ibi deo servientium donavimus et tradidimus hec: ipsum montem Buzowe, Podogrodiz1, Lvconowe? cum adiacente silva, duos mansos in Leistan 3, VI. in Gline, VI. in Probin 5, X. in Nuendorf cum dominicali et omni utilitate, villam Dipoldistorf, villam Hagenendorfs, villam Rodewanstorf in questina, villam Niscinsdorf 10, Muschinstorf 10 cum silva adiacente, Bigele 11 cum villa nova et silva contigua, duos mansos in Dragendorf 12, Techebudiz 13 et decimacionem eius, in pago Geraha decimam . C. scobronum, et hec nomina villarum: Gnannendorf 11 scobrones. IX Nuendorf 14. VII., Selmiz 15 .X, Crescuiz 16. XIII., Gizsan 17. XIIII., Rupizan 18. XIX., Ritazne 11. XXVII, Nigaune 19. XII ., villam Coarwiz 20 cum molendino et prato, in pago Plisna et villa, que Rodowe 21 dicitur, . IIII.or mansos et decimam mille scobronum, in Zwicowe . II.os mansos et dimidium theloneum, que solvunt .XVI. libras, et ecclesiam baptismalem cum dote et decimacione eiusdem pagi, Portin 22 dominicale cum . XXVI. mansis, villam Lomcz et Lomez 23 cum adiacente silva et omnibus terminis earum, villam Ozzek 24 cum silva adiacente et nova villa cum pratis, molendinis et omni utilitate, Timendorf 11 cum foresto, villam Wathiwiz 25, villam Gotizlav 11 iuxta Crozuc, que habet VI. mansos, et in Oztrowe 26 VI, qui solvunt. XII. libras et VII. solidos. Hec inquam omnia donavimus cum omni utilitate tam in silvis quam in campis, in agris, cultis et incultis, in pratis et pascuis, in aquis et aquarum decursibus, in stagnis et paludibus, in molendinis et piscacionibus et venacionibus, in vineis et vinetis, in viis et inviis, in exitibus et reditibus, in aquisitis et in acquirendis. Rogamus itaque monemus et precipimus ex auctoritate apostolorum Petri et Pauli et omnium sanctorum, potestate domini Kalixti pape, cuius banno hec firmata sunt, et ex officii nostri debito sub anathemate prohibemus et interdicimus, ut nulla persona maior sive minor ecclesiastica vel secularis predictas possessiones modo datas vel in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largicione principum, oblacione fidelium vel quibuslibet iustis modis acquirendas invadat, depredetur, incendat, alienet et diminuat. Statuimus preterea, ne fratres ab episcopo vel advocato vel eorum hominibus preiudicia vel molestias in cenobio et possessionibus suis sustineant, nisi forte pro causis et utilitatibus deo servientium vel certe hospitalitatis gratia invitati fuerint et, que ex affectu karitatis offeruntur, cum gratiarum actione recipiant. Volentes nichilominus et assensum prebente comite Cunrado eiusdem cenobii advocato decrevimus, ut ipso viam universe carnis ingresso alium advocatum ex heredibus eius vel certe, quem voluerint, fratres sibi eligant, qui, de manu episcopi eandem advocaciam sus

cipiat, beneficiale vero ius in ea nullatenus sibi usurpare presumat, quia, si inutilis esse voluerit, alium sibi substituendum esse fratrum electione cognoscat. Hec ut predicta sunt, firma manere anathemate interposito volumus et, que pagina continet, sigillo nostro roboramus. Si quis autem nostra statuta infringere temptaverit et ammonitus resipiscere noluerit, omnipotentis dei iram incurrat. Huius rei testes sunt: Machtolfus Nuenburgensis ecclesie prepositus et eiusdem ecclesie canonicus, Riwinus, Brungerus, Heinricus Niger, Bertolfus Cicensis. ecclesie prepositus, Hermannus, canonici Rupertus, Johannes, Ecelinus, Ditericus; Cunradus comes et advocatus, Arn, Wernherus, Luf, Henricus minister, Gumpertus, Harwicus, Witilo, Isinhart, Martinus, Uolquuinus fratres et alii. Data V° idus novembris anno dominice incarnacionis. M°. Co. XXI., indictione XV., a venerabili eiusdem ecclesie episcopo Tiderico, anno ordinacionis eius . X.; feliciter amen.

b-b

a So! Chart. Bos. Auf Rasur, die ursprüngliche Schrift noch kenntlich, aber nicht lesbar (Chart. Bos.). © Auf Rasur; corr. d-d Im Chart. Bos. interpoliert; von anscheinend anderer Hand auf Rasur gedrängter nachgetragen; die frühere Schrift völlig getilgt. e Chart. Bos. operis.

7

6

2 Luckenau, Kreis Weissenfels, Nicht bekannt; jedenfalls nicht

1 Wüst bei Zeitz, vgl. N. Mitt. XV, 215. nw. von Zeitz; vgl. Otto, Weissenfels, S. 480. Lösau, no. Weissenfels, wie Schultes angibt. • Gleina, Kreis (ö.) Zeitz. Frofen, Kreis (nnö.) Zeitz. Naundorf, Kreis Weissenfels, vgl. Otto, l. c. 345f. Dippelsdorf, desgl., Otto l. c. 488. Unbekannt; Dobenecker meint: das unter der Haynsburg (Kreis Zeitz) gelegene Dorf (?). 9 Ein Rodewansdorf od. Rottmansdorf, wüste Mark zwischen Naundorf und Frankleben a d. Geisel (Kreis Merseburg); vgl. Otto S. 556; Lepsius S. 147. Schultes denkt an Rehmsdorf, Kreis Zeitz; Dobenecker: Romsdorf, Kreis Weissenfels (w. Droissig). Questin ist von Schultes und Lepsius als besonderer Ort aufgefasst, von ersterem mit Quessnitz, Kreis Weissenfels, identifiziert. 10 Unbekannt; nach Schultes: Nickelsdorf (bei Crossen) und Mannsdorf (sw. Zeitz). 11 Unbekannt. 12 Dragsdorf, Kreis (sö.) Zeitz. 13 Techwitz, Kreis (ö.) Zeitz. 14 Nauendorf, Kreis Gera. 16 Sölnitz, Kreis Gera. 16 Greitzschwitz, desgl. 17 Geisen, desgl. (w. Gera). Kreis (nnö.) Gera. Wohl richtiger als Schultes: Ruben oder Lepsius: Rubitz (nw, Gera). Die letztere Erklärung gibt auch die Dresd. Hs XIV, Bd. 57 am Rande. Negis, Kreis Gera? die gen. Hs., auch Dobenecker. Schultes: Naulitz bei Ronneburg. 20 Corbussen, bei Ronneburg, oder Kürbitz, sw. Altenburg, oder Kauritz bei Gössnitz: cf. Dobenecker. Doch beide letzteren Orte gehören wohl schon zum Pleissengau. 21 [Gross-] Röda, w. Altenburg: Dobenecker; vgl. Schultes. [Gross-] Pörthen, Kreis (sö.) Zeitz. 29 Lonzig, Kreis (8) Zeitz (?). 24 Ossig, Kreis Zeitz. 25 Wadewitz, Kreis (no.) Zeitz. 26 Ostrau a. d. Elster, Kreis Zeitz.

22

19

18 Röpsen

1122.

124.

Bischof Dietrich 1. beurkundet die Gründung der Pfarrkirche zu Plauen durch den Grafen Adelbert von Eberstein und bewilligt derselben den Zehnten und das ausschliessliche Pfarrrecht im ganzen Dobnagau.

Or.: Dresden HStA. Nr. 43; Perg.: Siegel (Bischof Dietrich I.) aufgedrückt, gut erhalten. Rückaufschr.: Prima fundacio ecclesie Plawensis anno domini 1122 per episcopum Theodericum Nuenburgensem consecrate (saec. XIV). Trsspt, von 1270: ebda. Nr. 761.

43, f. 1.

Cop.: ebda. XIV. A. 64, f. 83' (saec. XIV. ex.).
Gedruckt: Lepsius, Nr. 34. Darnach Müller, Mitt. des Alt.-V. zu
Plauen i. V. I. (1880) S. Iff. mit Bemerkungen dazu von Alberti, ebda.
S. 1ff.
Alte Uebersetzung in (Cörber) hist. Nachricht vom Voigtland
(1725) S. 132 ff. — Vgl. Schultes, Direct. dipl. I, S. 268 ff. — Böhmer-Will I,
S. 269, Nr. 126. Schmidt, UB. der Vögte 1, Nr. 1. Stumpf, Nr. 3185.
Dobenecker I, Nr. 1170 (mit weiteren Lit.-Angaben).

Faks. der ersten 6 (bez. 5) Zeilen in der Festschrift zum 750 jähr. Jubiläum der Stadt Chemnitz (1893) Taf. IIa und bei Posse, Privaturkunden Tat. IX. a.

C In nomine sancte et individue trinitatis. Dietricus divina favente clementia Nuemburgensis episcopus omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris in perpetuum. Gratia vobis et pax adimpleatur. Teste propheta in memoria eterna iustus erit et e converso inpiorum memoria cum sonitu perit. Eapropter fidelium Christi pia facta laude digna approbamus, et ne aliqua oblivione obliterentur, in exemplum posteris scripto annotamus. Adelbertus namque comes de Euerstein, nobilitate et divitiis pollens, pro peccatorum suorum indulgentia hortatu nostro in pago Dobna, qui ditioni eius subiacebat, ecclesiam in honore dei omnipotentis et beate dei genitricis Marie et sancti Johannis baptiste fabricavit et a nobis consecrari inpetravit; hanc manso uno, qui situs est in villa Cribsiza1 quemque quatuor zmurdi incolunt et censum sibi prescriptum inde annuatim ecclesie solvunt, et molendini sui, quod in Alestra constructum est, dimidia utilitate cum areis et pratis et parte quadam silve in vico Plawe, ubi et ecclesia constructa est, dotavit; ipsius etiam interventu omnem decimam eiusdem pagi, que nobis attinebat", tam plenariam militum quam constitutam rusticorum eidem ecclesie concessimus et banno nostro firmavimus et Thomam sacerdotem, virum et scientia et moribus ornatum, incolis prefecimus, qui eos ab errore gentilitatis plenius revocet et ad viam veritatis perfecte perducat. Terminos quoque pagi2 huic pagine inposuimus irrefragabiliter precipientes, ut omnes infra hos constituti decimas suas ut prescriptum est sacerdoti Thome eiusque in ecclesia Plaw[ensi] successoribus reddant et in omnibus, que divina sunt, in baptismo in confessione et in sepultura, se illi subiectos esse debere recognoscant: a capite rivi Cocotwia usque ad Turam et ab hac ad Esilbach 4, inde ad aquam Golz, et eam ad summum Grodini ultra Tirpisberc in Birbirbach descensumque eius in Mildam usque ad Snesnizam ad ortum eius, inde ad Zvatowam et summum eius usque ad sanctam Alestram 9 et descensum ad rectam Alestram et usque Milne eius ascensum, ad originem medie Stirbile 10 et cursum eius in Conin, unde ad Milezi

c 3

6

« AnteriorContinuar »