Jaśnie Wielmożny Panie! Hojna pomoc, jakiej J. W. Pan użyczyłeś Towarzystwu Przyjaciół Nauk Poznańskiemu celem wydania niniejszego Kodeksu Dyplomatycznego Wielkopolski, wkłada na nas obowiązek przypisania Ci tego dzieła, które, jak mniemamy, stanie się ważnym dla poszukiwań historycznych przyczynkiem. Pragniemy zarazem wyrazić Ci przez to wdzięczność za liczne Twe przysługi dla nauk i oświaty narodowej, oraz złożyć cześć pamięci Twego ojca, który jako prezes naszego Towarzystwa, wielce się do jego założenia i rozwoju przyłożył, a w którego ślady J. W. Pan tak zaszczytnie wstępujesz, spełniając Jego pamiętne słowa: „Wiem, że okurzając z pyłu pomniki stawiane zasługą naszych Ojców, nie zapracuję sobie na literacką sławę, a jeszcze mniej na materyalne korzyści; ale właśnie ta pewność kołysze we mnie, starym szlachcicu polskim, swobodne uczucie, iż daje a nie biorę: składam więc z radością grosz wdowi w skarbnicę Polski, bo to jest i będzie nieśmiertelnym celem miłości i poświęceń wszystkich prawych Jej synów. Poznań, w Listopadzie 1877 r. Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kauk. Stanisław Koźmian, preses. Dr. Teofil Matecki, wice-prezes. Dr. Władysław Świderski, redaktor. Dr. Władysław Łebiński, Hieronim Feldmanowski, konserwator. PRZEDMOWA. W niniejszem dziele, przedsięwziętem z polecenia Zarządu Tow. Przyjaciół Nauk Poznańskiego, zamierzyliśmy przedstawić zbiór dokumentów tyczących się Wielkopolski, sięgających do r. 1400, już to dotąd nie ogłoszonych, już też po różnych drukach rozproszonych. A ponieważ Wielkopolska mieści w sobie Metropolę Gnieźnieńską, która była zarazem Metropolą Polski, przeto zdawało nam się rzeczą właściwą, by zbiorem tym objąć także dokumenta odnoszące się do Kościoła Polskiego w ogóle. Żywimy nadzieję, że obok innych kodeksów już wydanych, dołożymy Wielkopolskim pożądaną cegiełkę do budowy mieszczącej w sobie Źródła do dziejów ojczystych; dalej, że przyczynimy się może do wywołania równie pożądanych kodeksów: Kujawskiego, Łęczyckiego i Sieradzkiego, przez których wydanie ową wielką budowę Źródłopisu dziejowego ujrzelibyśmy ukończoną. Tą myślą powodowani podajemy niniejszem pojęcia, które nam przewodniczyły przy wyborze dokumentów, raz, aby oznaczyć w tej mierze nasze własne stanowisko, powtóre, aby wobec owych oczekiwanych kodeksów, nie dać powodu do różnych wątpliwości, niepotrzebnych powtarzań lub opuszczeń. Otóż najpierw właściwości Wielkopolskie przyznawaliśmy w zbiorze niniejszym dokumentom następującym: 1) tym, w których książęta Wielkopolscy w jakimkolwiek bądź charakterze występują; 2) w których przedmiot dokumentu, jakiejkolwiek bądź natury, jest całkiem lub w części Wielkopolskim; 3) gdzie treść dokumentu, lubo by dwóch poprzednich warunków nie dostawało, jednak rzuca światło na historyą Wielkopolski, i stoi w bliskim do niej stosunku; 4) dokumentom odnoszącym się do historyi Kościoła Polskiego; |