Imágenes de páginas
PDF
EPUB

sancto Judoco extra Ezelportam, in parochia sancti Jacobi Brugensis',

Questa parochialis ecclesie de Ligne, destructe tempestate tonitrui

Questa nova sancti Adriani Geraldimontensis, Cameracensis diocesis,

iv lib. par.

xx 8.

VISITE DE L'ABBAYE DE VLIERBEEK PAR JACQUES PANTALÉON DE TROYES, ARCHIDIACRE DE LIÉGE.

1 septembre 1243.

JACOBUS DE TRECIS, Leodiensis ecclesiae archidiaconus qualiscumque, omnibus praesentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noverit universitas vestra, quod, cum nos anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo tercio, feria tercia post festum Egidii, abbatis, ad monasterium Fliderbacense, iuxta Lovanium, personaliter accesserimus ex parte venerabilis patris nostri R(oberti I), Leodiensis episcopi, visitacionis officium impensuri, nos, recepto iuramento ab abbate et aliis monachis in eodem monasterio extantibus, de statu eiusdem monasterii, tam in capite quam in membris, ab ipsis inquisivimus diligenter. Et invenimus, quod omnes in

1) Voyez, sur l'hôpital de Saint-Josse, à Bruges, SANDERUS, Flandria, II, p. 140.

2) Voyez sur l'abbaye de Vlierbeek Analectes, I, p. 357, et SANDERUS, Chorographia sacra Brabantiae.

3) Jacques Pantaleon de Troyes devint pape en 1261 et prit le nom d'Urbain IV.

4) Godescalc selon l'Accuratior abbatum Vlierbacensum series ex antiquis, ul vocant, mortuariis aliisque manuscriptis concinnata ab anno 1125 ad 1725, fol. 4 vo du manuscrit no 13353 de la Bibliothèque royale de Bruxelles. Selon cette Series Godescalc a été élu abbé en 1235, et est mort le 6 mai 1259.

dormitorio dormiebant; sed, quia culcitras plumeas habebant, iniunximus eis, ut, illis amotis, loco plumeorum lectorum habeant materellos sive pevellos' de borra, et quod lineis sive stamineis linteaminibus uterentur, et abbas tam sibi quam aliis monachis fracos ministret.

Item invenimus, quod omnes in refectorio comedebant et in prandio lectionem habebant; sed, quia non habebant in cena, iniunximus eis, ut de cetero lectionem habeant in cena.

Item invenimus, quod omnes pariter ecclesiam frequentabant; sed, quia aliqui in dormitorio a Matutinis aliquando remanebant, hoc eis duximus prohibendum, ut, qui remanserit de cetero non infirmus, in capitulo clametur et disciplinetur; et, si fuerit assuetus, gravius puniatur.

Item invenimus, quod in ecclesia et in refectorio et dormitorio silencium servabant, sed non in claustro; et nos eis iniunximus, ut silencium servarent similiter et in claustro; et, antequam in choro cantata fuerit hora Prima, nullus loquatur, nec etiam post Completorium aliquis silencium fratrum fringat, nisi de licentia abbatis vel prioris, si abbas praesens non fuerit, pro causa rationabili et honesta.

Item iniunximus eis, ut in claustro sederint cotidie horis debitis et statutis, et lectioni vacent.

Et extra septa monasterii huius nullus ex eis exeat sine abbatis vel prioris, si abbas presens non fuerit, licencia speciali; et, cum exierit pro causa rationabili et honesta, solus non exeat, sed socium habeat, non quem pecierit, sed quem abbas vel prior, si abbas praesens non fuerit, ei socium duxerit concedendum.

Nec in villa de Loven vel de Fliderbeke aliquis comedat sive bibat, sed, peractis negociis, pro quibus exibunt, ad monaste.

1) Malerellus et pevellus sont des mots qui ne se trouvent pas dans le Glossarium de Du Cange. Materellus siguifle matelas et pevellus (dérivé du flamand peul ou peuluw) coussin, oreiller.

) Lisez sedeant ou sederent.

rium revertantur, nisi forte cum abbate aliquis remanserit utilitate ecclesie vel necessitate aliqua exigente; vel de licentia abbatis in ecclesia sancte Gertrudis vel in domo Praedicatorum vel Fratrum Minorum.

Item in virtute obediencie precipimus, ut omnes fratres de domo ista, ubicumque maneant, vel intus vel extra, infra octo dies omnem proprietatem, quam habent, in manibus abbatis in capitulo resignent. Et si ex tunc non resignaverint, ab abbate ab officio suspendantur; et si hac occasione aliquis suspensus celebraverit, si de hoc constiterit, ex tunc non possit in aliquam dignitatem vel honorem in hoc monasterio vel in alio promoveri. Et singulis annis sabbato in vigilia dominice in ramis palmarum abbas et omnes presbyteri habentes stolas in collis in capitulo generali excommunicent omnes proprietarios monachos et conversos et conversas huius monasterii. Et si excommunicatus hac de causa proprietatem suam usque ad mortem servaverit, et in morte eam resignaverit, nisi aliud impedimentum interfuerit, ab abbate in mortis articulo absolvatur, et ei exhibeantur secreto ecclesiastica sacramenta. Et, si tunc mortuus fuerit, in penam quod usque ad mortem proprietatem servavit, nulle campane pulsabuntur pro ipso, nec fiet aliqua solempnitas pro eodem; sed missa pro ipso dicetur in secreto et submissa voce, prae. sente tantum uno de iunioribus, qui ministrabit presbytero in altari. Et si absolutus fuit in morte, ut dictum est, tradetur ecclesiastice sepulture in silencio et secrete; nec sepulture ejus intererit abbas vel prior, vel alii, nisi pauci. Et ne abbati imponatur, quod confessionem illius revelaverit, prohibemus, ne abbas solus in confessione in articulo mortis proprietatem alicujus recipiat, sed praesentibus tribus fratribus vel duobus. Unde, si nec in morte proprietatem resignaverit, si post mortem inveniatur in arrha' sua, vel in lecto, vel alibi,

1) Voyez le Glossarium de Du Cange au mot proprietarius. 1) Lisez arca.

sepulturam habeat asininam. Si autem, postquam sepultus fuit, eius proprietas inventa fuerit, de cymiterio extrahatur, et in sterquilinium eiciatur.

Item firmiter prohibemus, ne abbas alicui monacho concedat terram tanquam layco colendam, cum hoc dominus papa prohibeat firmiter et expresse. Et que fratri Gerardo concessit, hec revocet indilate.

Item precipimus, ut mandata apostolica super vita et honestate monachorum edita firmiter observentur.

Item iniungimus abbati, ut hostia claustri de nocte claudi faciat et hostia dormitorii, et, omissis omnibus aliis operibus minus necessariis, septa monasterii huius claudat, et portam faciat custodiri.

Precipimus etiam, ut de infirmis cura diligens habeatur, et omnia eis necessaria ministrentur.

Mulieres non intrent chorum ecclesie vel claustrum, nisi diebus dominice2 ad processionem, et nisi ad oblationem ire voluerint ad altare, et cum conventu ad sepeliendum corpora defunctorum. Prohibemus etiam, ne mulieres custodiant monachos vel conversos infirmos.

4) Lisez ostia.

Manuscrit du XVIe siècle, provenant de l'abbaye de Saint-Laurent, à Liége, et conservé à la Bibliothèque royale, à Bruxelles, no 9793.- La copie de ce document et les notes qui l'accompagnent nous ont été communiquées par M. le docteur Nolte.

⚫) Lisez dominicis.

RENSEIGNEMENTS INÉDITS SUR PLUSIEURS INSTITUTIONS
RELIGIEUSES DE TIRLEMONT.

I.

Kéforme introduite, en 1588, à l'hôpital Saint-Jean et à la ladrerie de Danenbroek.

Van Gestel (Historia archiepiscopatus Mechliniensis, I, p. 276) affirme que l'hôpital Saint-Jean subit une réforme au commencement du XVIIe siècle par les soins et l'autorité de Matthias Hovius, archevêque de Malines, et sous la direction d'Elisabeth Van Dyck.

Le savant auteur se trompe relativement à l'époque qu'il assigne à cet événement. La réforme eut lieu le 18 octobre 1588, ainsi qu'il résulte de la note suivante, que nous avons extraite d'un vieux registre conservé à l'hôpital de Tirlemont :

Den 6 december 1595 is hier overleden menheer Vander Tommen, den eersten fondatuer naeder refformaessen, landeeken ende pastoor van ons gasthuys binnen Thienen. Die refformasi is geweest op sinte Lucas dach den 18 october 1588. Desen goeden heer heeft hier allen syn goedt gelaten voor den armen op last van een singhende misse op synen sterfdach, ende die susterkens moeten alsdan figillen lesen met neghen lessen, daervoor hy gelaeten heeft een pittanssie van dry der ander visch.

Van Gestel s'est aussi trompé sur le nom de l'archevêque qui a présidé à la réforme indiquée. Nous verrons plus loin que cette affaire a été conclue sous l'archevêque Jean Hauchin.

On conserve encore aujourd'hui à l'hôpital de Tirle

« AnteriorContinuar »