LOCUMTENENS ET CAPITANEUS GENERALIS PRINCEPS JUSTISSIMUS EXCELLENTI MILITI V. I. D. FERDINANDO FIGUEROA REGENTE MAGNAM CURIAM VICARIAE CURANTE AD ILLORUM MOREM OBOLENDUM QUI CLAM NEMINE SPECTANTE HUNC LOCUM ERIGENDUM MANDAVIT UT QUI EO POST HAC BENEFICIO UTI VOLENT SAEPIUS HINC ITERATO SPECTACULO INCOMMODUM MAGNO CUM OPPROBRIO COMPENSENT ANNO DOMINI MDLIII A la salida de la ciudad y principio de la carretera había una lápida con esta leyenda: VIAM A NEAPOLI AD RHEGIVM PERPETVIS ANTE LATROCINIIS INFAMEM ET CONFLAGRANTIS VESEVI SAXIS IMPEDITAM: PVRGATO INSIDIIS LOCO EXEQUATA PLANITIE LATAM RECTAMQVE DVXIT AERE PROVINCIALI PARAFANVS RIBERA ALCANTARORVM DVX PROREX ANNO DOM. CIƆIƆLXII De otra obra de utilidad pública conserva recuerdo un fragmento de inscripción que estuvo en la fuente del Pendino, y dice: PHILIPPO IV REGE CATHOLICO D. INNICUS VELEZ DE GVEVARA E TASSIS COMES DE ONATES E VILLA MEDIANA PROREX HANC APERVIT VIAM: QVI FELICI PACIS ET CONCORDIAE TRIVMPHO PERVIAM CIVILI COMMODO EX INVIO ANGULO PLATEAM HANC FECIT. QVI FAMIS ANGVSTIA LABORANTEM POPVLVM MIRABILITER REFECIT PRAEFECTVS EST HIC, VT STABILIREt regnvm, QVOD GVBERNARET NEC MIRVM, QVOD OCLVSAM GRESSIBVS EXPEDIERIT VIAM PLVS EST, QVOD CIVIUM ANIMIS PACIS, PROSPERITATIS VIAM SAGACI INDVSTRIA FOELICI INDVLGENTIA MIRABILI VIRTVTE En 1884 se quitó en el Pendino una lápida de mármol en que se leía: DON PETRO GIRON DVCE INCLITO PROREGE NEAPOLI ITA IVBENTE JOANNI LEONARDO PISANO DE SEDITIONE SVA OPERA CONSTATA ATQVE HOMICIDII DepredateQVE DOMVS VICENTIJ STRAGE POPVLO DECVRIONIS AVTHORI DOMVS EVERSA DISTVRBATAQVE AREA SALE CONSPERSA IPSEQVE INTER HOSTIUM PATRIE RELATVS ALBVM De la puerta de Medina, derribada el año 1873, es la leyenda: MIRABERIS ME CIVIS EX FORAMINE REPENTE IN AMPLUM INCREVISSE OSTIVM NEMPE OPUS QVOD OLIM INSTITUERAT HENRICVS GVZMANVS OLIVARENSIVM COMES ET HVIVS REGNI PROREX PERFECIT ET IN HANC FORMAM REDEGIT RAMIRVS PHILIPPVS GVZMANVS MEDINENTUM DVX ITEMQUE PROREX ILLE VIRTVTVM EXEMPLAR REGNIQVE TVTAMEN HIC TANTO VIRO GENERE IVNCTVS EIVSQVE REBVS PRECLARE GESTIS IMITATOR PHILIPPO IV MAGNO REGNANTE ANNO REPARATAE SALUTIS CIƆƆcxxxx. En los Museos de la ciudad se han recogido cuatro bandos de los años 1618, 1623, 1629 y 1678, dictados en lengua vulgar y esculpidos en sendas lápidas de mármol. Siendo las prevenciones semejantes, copio uno solo: PHPVS DEI GRA REX D. ANT. ALVAREZ DE TOLEDO DUX ALBAE PROREX ET CAPITANEVS GLIS IN PNTI REGNO SI COMANDA A QVALSIVOGLIA PADROne di case PER TUTTO IL LOCARE LE LORO CASE NE FARE ABITARE IN QVELLE DONE CESAREO FERNÁNDEZ DURO. II. PATROLOGÍA LATINA. RENALLO GRAMÁTICO. SU APUNTE HISTÓRICO DE SABADELL. Pobre papel hacen la vida y escritos de Renallo en la colección de Migne (1); el cual se limitó á reproducir (2) lo copiado y anotado en 1836 por el P. Agustín Theiner. El fragmento poético de la obra de Renallo, que el docto oratoriano descubrió en el códice 2.864 de la biblioteca Barberina, se halla más puro y de mano más antigua con igual epígrafe (3) en el códice 254 de la biblioteca del colegio mayor de Cuenca en Salamanca, que vino á parar y se conserva en la biblioteca Real de Madrid, y ha sido, por parte del Dr. D. Rodolfo Beer, objeto de especial informe á nuestra Academia (4). Pregunta el P. Theiner qué se hizo de la otra obra de Renallo, que citó Nicolás Antonio bajo la fe del cronista Pujades, y de la que no supo aprovecharse el P. Juan Bolando? Sus dudas y recelos se habrían disipado, si hubiese conocido, ó mejor leído, el tomo xxix de la España Sagrada (5); donde el texto, que citó Nicolás Antonio, va precedido de esta advertencia: «Vita vel passio santa Eulalice Barcinonensis, scripta anno circiter 1106 a Renallo grammatico, doctore Barcinonensi. Ex codice manuscripto 107 sanctæ Ecclesiæ Barcinonensis.» Mientras el P. Theiner andaba palpando tinieblas sobre la cues. tión suscitada por el códice Barberino, la ilustraba al mismo (1) «Renallus, magister sedis Barcinonensis. De eo nihil comperimus apud historicos scriptores. Versus peregit de corpore Christi in sacramento Eucharistiæ, quod opus videtur scriptum fuisse adversus errores Berengarii Turonensis anno 1080.»> Patrologie cursus completus, tomo ccxvIII, col. 57. París, 1865. (2) Idem, tomo CXLVII, col. 599-602. París, 1853. (3) Versus excepti de libro Renalli, magistri Barchinonensis, Gerundensis de Corpore Domini. (4) BOLETÍN, tomo x, páginas 373-378. Madrid, 1887. (5) Páginas 376-390. Madrid, 1775. tiempo el sabio Obispo de Astorga D. Félix Torres Amat, exponiéndola así (1): «RENALL (Renallus), gramático y maestro en la iglesia de Barcelona, varón piadoso y erudito. Escribió con estilo elegante y puro Vita vel passio Sancta Eulalia Barcinonensis, scripta anno 1106; manuscrito que se conserva en el archivo de la Catedral, códice 107, desconocido por muchos siglos, hasta que el erudito P. Caresmar le sacó de la obscuridad en que yacía, y le envió al P. Maestro Flórez, quien le publicó en el apéndice del tomo XXIX de la España Sagrada, para gloria de la iglesia de Barcelona. Entre los manuscritos del colegio mayor de Cuenca, en Salamanca, se conserva la obra siguiente: Collectio antiqua legum ecclesiasticarum in quindecim libros distributa, excerpta de libro Renaldi Magistri Barquinonensis. Se halla en el núm. 254.» No es exacto (2) el título que atribuye Amat al códice 254; tampoco lo es decir que el P. Jaime Caresmar fuese el primero en sacar del olvido el códice 107 de la Catedral de Barcelona. Hizo de éste mención expresadamente Pujades (3), notando á su manera la signatura (4), y traduciendo además en catalán buena parte del texto biográfico de Santa Eulalia (5), que ha escrit, dice, lo mestre Renall. La atribución consta de la rúbrica del mismo códice, trazado á fines del siglo xi1. El año próximo al 1106, que señaló Flórez, ó 1106 que fijó inconsideradamente Torres Amat, no consta por la letra antigua del códice. Flórez lo tuvo de Caresmar; pero se calló las razones ó conjeturas en que fundaba su opinión el erudito Premonstratense. Que aquella fecha pudo ser la de los dos escritos, ya conocidos é impresos, del maestro Renallo, lo prueba el siguiente inédito que he visto y manejado en el archivo general de la Corona de Aragón. Es original y autógrafo del mismo Renallo. (1) Memorias para ayudar i formar un Diccionario crítico de autores catalanes, página 532. Barcelona, 1836. (2) BOLETÍN, tomo x, pág. 376. (3) Crónica universal del Principat de Cathalunya, libro iv, capítulos 80 y 81. Barcelona, 1609. (4) Sellula (celdilla, estante) 22. (5) Folio 215 vuelto y siguientes. TOMO XXXVII. 22 |