presentibus et futuris salutem et benedictionem. Nostre solicitudinis incumbit officio fidelium elemosinas deputatas monasterijs ad usus servientium Deo promovere et tueri earumque integritati et perpetuitati discreta vigilantia providere quapropter devotioni Rogeri Comitis Herefordie ad ipsius et patris ejus Milonis Comitis animarum salutem diligenter assentientes ecclesias et terras et decimas et molendina et alia beneficia tam in libertatibus quam in utilitatibus in hominibus in pratis in pascuis in vijs in semitis in bosco et plano et in aquis et in piscationibus quas idem Comes ecclesie Sancti Johannis de Brechonia et monachis ibidem Deo servientibus canonice dedit salva reverentia dignitatis Episcopalis et consuetudinibus auctoritate Dei et nostra eis concedimus et perpetuo jure possidendas presenti scripto communimus scilicet ecclesiam de Haya et ecclesiam de Sancto Eghyon, ecclesiam de Lan seffrey1 et ecclesiam de Langeleu et ecclesiam de Catheidi3 cum capellis et terris et decimis et omnibus pertinentijs earum et omnes alias ecclesias quæ sunt in terra Comitis in Walis que sui juris sunt, quas nec monachi nec canonici possident et preter has cetera beneficia que in carta prefati Rogeri Comitis et ipsius avi Bernardi de Novo Mercato tam in Ecclesijs quam in ceteris beneficijs continentur. Hanc itaque nostram custodire volentibus et eidem Ecclesie benefacientibus perpetuæ salutis premium optamus et siqui temere temptaverint infringere, sciant quod iram Dei tanquam dissipatores Sanctuarij sui promerebuntur Testibus Clemente Priore Lanton, Lamberto Presbitero, Simone, Johanne, Magistro Johanne Canonico de Sancto David, Alexandro, David Clericis Prior(atus) de Brechonia."

David, Bishop of St. David's, on the presentation of Ralph, Prior of St. John, institutes William, the foster son of Eli the priest, to the church of St. Paulinus of Llangorse, rendering yearly to the Prior 10s. as a recognition of right, with a provision for maintenance and education until William was of age:

"Secunda Carta ipsius Davidis.-David Dei gratia Menevensis Episcopus toti clero et populo de Brechonia tam presenti quam futuro salutem. Cognoscat universitas vestra quod frater Radulphus prior ecclesie Sancti Johannis presentavit nobis hunc Gullelmum nutritum Eli Sacerdotis et nobis presentibus ex consilio capituli fratrum suorum dedit ei ecclesiam Sancti

1 Llansantfread?

4 Llanthony.

2 Llanelieu.

3 Cathedine.

5 A boy given to a monastery, and brought up there by Eli, the priest, as his foster son.

Paulini de Lancors que de proprio jure ecclesie Sancti Johannis esse perhibetur ad tenendam quidem de sua ecclesia et ad recognoscendam de eo et per eum futuris prioribus reddendo singulis annis decem solidos ecclesie Sancti Johannis. Nos autem donacionem ipsius, tanquam ex magno pietatis et liberalitatis affectu procedentem benigne approbantes rogante eo predictum Gullelmum benedicta primum corona clericum fecimus et prefate ecclesie personatum cum inductione beneficij eidem concessimus et confirmavimus Johannes itaque sacerdos de Talgart suscepit de manu nostra custodiam persone et rerum suarum sub hac quidem diffinicione quod ipsum scilicet diligent in necessarijs omnibus nominatim victu et vestitu et studio. debeat educare et predictam recognitionem priori pro eo annuatim reddere donec etatem et ordinem habeat quod sibi et rebus suis possit providere. Et si infra decesserit ad ecclesiam denuo redeat quiete in manu prioris tanquam jus ecclesie sue in liberam ejus dispositionem Valeat."

David, Bishop of St. David's, grants to the Church of St. John of Brecon the Church of Hay after the death of William the priest and his son William; the Church of Llansaintfread after the death of the then incumbent, and the other churches included in the grants of Roger, Earl of Hereford and Bernard Newmarch, as they fall vacant:

"Tertia Carta Davidis Menevensis Episcopi.-David Dei gratia Menevensis Episcopus omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris salutem et benedictionem. Nostre sollicitudinis incumbit officio fidelium elemosinas deputatas monasterijs ad usus servientium Deo promovere et tueri earumque integritati et perpetuitati discreta vigilantia providere. Qua propter devocionem Rogeri comitis Herefordie ad ipsius et patris ejus Milonis Comitis animarum salutem diligenter assentientes ecclesias et terras et decimas et molendina et alia beneficia tam in libertatibus quam in utilitatibus in hominibus in pratis in pascuis in bosco et plano et in aquis quas idem Comes ecclesie Sancti Johannis de Brechonia et fratribus ibidem Deo servientibus canonice dedit salva reverentia dignitatis episcopalis et consuetudinibus auctoritate Dei et nostra eis concedimus et perpetuo jure posidendas presenti scripto communimus. Scilicet ecclesiam de Haya post decessum Willelmi presbyteri et filij ejus Willelmi et ecclesiam de Lanseffrei1 post obitum tenentis illam et omnes alias ecclesias que sunt in terra Comitis in Walis quas nec monachi nec canonici possident sicut deliberabuntur a presbyteris et

1 Llansantfread.

preter hos cetera beneficia que in carta prefati Comitis et ipsius avi Bernardi de Novo Mercato continentur hanc itaque nostram confirmationem custodire volentibus et eidem ecclesie benefacientibus perpetue salutis premium optamus et siqui temere temptaverint infringere sciant quod iram Dei tanquam dissipatores Sanctuarij sui promerebuntur. Teste Clemente priore Lant(oni) Lamberto Presbytero, Simone, Johanne, Johanne Magill, Canonicis de Sancto David."

David, Bishop of St. David's, on the petition of Ralph the Prior, dedicates the Church of St. Haillilde, free from episcopal custom, to the Church of St. John:

"Quarta Carta Davidis Menevensis Episcopi.-David dei gratia Menevensis Episcopus universis filijs ecclesie fidelibus salutem. Anno ab incarnatione domini Millesimo centesimo quinquagesimo secundo quinto calend' Julij petitione Radulphi prioris et eodem totum affectuose procurante negotium dedicavimus ecclesiam Sancte Aissilde et ipsam quietam a consuetudine episcopali ecclesie Sancti Johannis ut filiam matri consignavimus ad augendam vero caritatem et devocionem suffragia beate Virginis requirentium in festo ipsius3 et tribus post illud sequentibus diebus de domini consiliis misericordia quadraginta dies de penitencia sua relaxamus et tregina(m) Dei pacem et nostram veniendo et redeundo habendam confirmamus. Si quis itaque eam aliquem disturbando pacem infregerit noverit se iram Dei incurrere et ecclesiastica justicia donec satisfecerit constringendum."

Bernard, Bishop of St. David's, confirms the donations of Bernard Newmarch and his followers, and himself gives to the Church of St. John the Chapel of St. Huellilde, situate in the parish of St. John:

"Prima Carta Bernardi Menevensis Episcopi.-Bernardus Dei gratia Menevensis antistes universis sancte Dei ecclesie fidelibus clericis et laicis tam presentibus quam futuris spem veritatis induere, et per ipsum fideliter operari justis constitutionibus

1 In Bishop Tanner's notes " Aissilde" is also written, but crossed through. St. Eleved (Itin. Kambriæ, p. 32), Sancta Eleveta, is mentioned among other demesne lands of the Manor of Brecon in Ing. post mortem, 38, 39 H. VI, No. 59. 3 1st August.

2 27th June 1152.

4 66 Tragina"? a vehicle or carriage-road, but in a wider sense the journey.

5 Bernard, consecrated 1115, ob. 1147.

assensum congruum exhibere volentes et quo possumus effectu promovere desiderantes universitati vestre notificamus quod nos auctoritate Dei et nostri ministerij ecclesie Sancte Johannis de Brechonia et fratribus ibidem Deo servientibus possessiones decimas et omnia beneficia quecunque eidem donatione Bernardi de Novo Mercato hominumque suorum et ceterorum fidelium devocionis intuitu in elemosinam collata sunt concedimus et et sicut in ipsorum cartis continetur presentes scripti subsistentia confirmamus et corroboramus in jus sempiternum prefate ecclesie permansura Insuper ex nostro proprio dono quandam capellam Sancte Haellilde1 in parochia Sancti Johannis sitam eis concedimus quiete et libere possidendam omnibus vero prefatam ecclesiam consilio et auxilio foventibus et in quolibet beneficio eam promoventibus et augentibus communionem beneficiorum ecclesie nostre et nostrorum omnium simul et orationum recompensamus et Dei benedictionem optamus."2

Bernard, Bishop of St. David's, notifies to Roger, Earl of Hereford, that the Prior of Brecon had established his right to the Church of Llangorse against the monks who had invaded it without the Bishop's assent, by a canonical judgment, and entreats his support on their behalf :

Secunda Carta Bernardi Menevensis Episcopi.-Bernardus Dei gratia Menevensis antistes R(ogero) comiti Herefordie salutem et gratiam Notificamus attentioni vestre quod Dominus prior et monachi nostri de Brechonie disracionaverunt ecclesiam de Mara contra monachos qui eam sine assensu nostro invaserant in pleno capitulo et quod illa eis sicut sua propria res judicio canonico remansit unde rogamus vos obnixe et in domino monemus ut ecclesiam Sancti Johannis in hac re et in aliis posses

1 Giraldus, in his Itinerarium Kambria, refers to St. Elived as one of the numerous daughters of Brychan, and mentions that a chapel (basilica) dedicated to her was erected on the top of a hill near the castle of Aber Hodni. On her feast day, the 1st of August, a large number of people, who came from a distance, assembled there, and those who suffered from various infirmities received through her merits their wished-for recovery. Jones says that the chapel fell down towards the end of the seventeenth century, and that a heap of stones and an aged yew-tree, with part of a wall at its foot, mark the traditional site of it on the north side of Pencefn y gaer, and on the left of the road leading from Brecon to a farmhouse called "Slwch." (History of Brecknockshire, vol. i, p. 54; ii, p. 92.)

2 This charter occurs before in the Carte MS., after the letters of procuration, and again towards the end, verbatim, except that the chapel is called St. Eylythe.

sionibus suis sicut vestram propriam elemosinam et antecessorum vestrorum manuteneatis et augeatis. Multum vero debet vobis placere et poterit in Deo proficere quod domus illa religione et caritate plus solito nuper excrevit. Nos autem propter hoc multum exhilarati [dona] antecessorum vestrorum et quicquid devocio fidelium apponere voluerit auctoritate Dei et nostri ministerij per scripta nostra confirmavimus et per Dei gratiam augere disponimus locus autem ille Sancti Paulini in propria parochia ecclesie de Langors est, que monachorum possessio propria semper fuit."

"1

Bernard, Bishop of St. David's, notifies that on his dedication of the Church of St. Mary, Hay, William Revel, with the consent and in the presence of Bernard Newmarch, granted to that Church certain lands and all the tithes of all his territory of Hay:

"Tertia carta Bernardi Menevensis Episcopi.-Bernardus Dei gratia Episcopus de Sancto Davide omnibus Sancte Dei ecclesie fidelibus salutem deique benedictionem et suam Sciant tam presentes quam futuri quod quando dedicavimus ecclesiam beate Marie de Haya Willelmus Revel2 concessu Bernardi de Novo Mercato qui interfuit dedicationi dedit et concessit in perpetuam elemosinam et dotem ipsi ecclesie xv acras terre et duas mansuras3 terre videlicet Levenathi prepositi, et Alverici bubulci et totam terram que est ab illis mansuris sursum in nemore usque ad divisas de Euias et in bosco et in plano dedit etiam eidem ecclesie totam decimam totius terre sue de Haya in omnibus rebus et de terre Ivoris et de Meleniauc et de omnibus illis qui de foeudo Haie tenebant et ne in posterum inde fiat dubitatio hujus determinati dedit et concessit decimas videlicet de blado et feno et de pullanis9 et vitulis de agnis et panellis1o de lana et caseo et lino et virgulto et de redditu Walensi et passagio et placitis.12 Quicunque vero aliquid inde subtraxerint vel diminuerint excommunicentur et a consortio Dei omniumque

1 Date, 1143-47.

2 William Revel gave to the church of St. Peter, Gloucester, a hide of land in Hampton, with the consent of B. Newmarch and the confirmation of King Henry, in the time of Peter Abbot, 1104-13 A.D. (Cart. Monast. S. Petri, Gl., vol. i, p. 88, Rolls series).

3 A certain quantity of land which varied according to the locality. 4 The bailiff. 5 The herdsman. 6 Ewyas, Herefordshire. 9 Colts.

7

Melinog.

8 Feudo.

10 66 Panellis", loaves of bread.

11 66 Passagium", a toll levied for the guard and maintenance of roads.

12 Pleas of court.