receperant, praedictos filios suos ad villas Bukowie wielkie et Bukowie małe nullum ius habere. Wągrowiec. Archiv. monasterii. Protocollum 3. pag. 11. In nomine Dei et Matris amen. Ego Petrus quondam comitis Slavenici filius heres ecclesie Luknensis notum esse cupio cunctis fidelibus, quod commutatio inter dominum abbatem de Lukna et filios meos, videlicet Petriconem et Vincentium, de Bukosz et Bukowe meo consensu et voluntate rationaliter existit ordinata. Et cum in divisione hereditatum dictante iustitia quilibet filiorum meorum portionem sibi cedentem a me recepit et possedit, ad dictas hereditates, scilicet Bukosz et Bukowe, nullus ex his aliquem habeat respectum aut facultatem requirendi. Hoc felix factum ordinacione mea peractum; in confirmationis testimonium sigilli mei munimen presenti pagine duxi appendendum. Datum in Lukna anno gracie M.CC.XXXIIII, sexto Kalendas Augusti. Luknensis, de Łekno. Bukosz, Bukowie wielkie. Bukowe, Bukowie małe. Nr. 168. Wlodizlavus Polonie dux 1234 Sept. 22, s. 1.; protestatur, discordiam inter se et ducem Henricum proprer terram Maioris Poloniae exortam, Fulcone archiepiscopo Gneznensi et Paulo episcopo Poznaniensi mediantibus, certis sub conditionibus esse sopitam. Transsumpt potwierdzony przez: Gregorius Pp. IX 1235 Jun. 26, Perusii; zawarty w bulli oryginalnej, którą wydał: Alexander Pp. IV 1257 Jan. 18, Laterani. Bibl. XX. Czartoryskich. Diplomata. In nomine Domini amen. Ego Wlodizlavus Dei gracia Polonie dux notum facio universis et singulis, quod cum inter me ex una parte et fratrem meum ducem Henricum ex altera, non modica esset suscitata discordia propter terram que speciali nomine dicitur Polonia, cuius verum semper me heredem putavi et principem, ipso contrarium asserente propter domini quondam Wlodizlawi ut asserit, patrui nostri, sibi factam filioque suo donationem: venerabilis pater dominus Fulco Gneznensis archiepiscopus una cum domino Paulo Poznaniensi episcopo, videns quod tante discordie et litis decisio esse non posset sine armis et gladio, sine lacrimis viduarum, desolacione ecclesiarum, vastatione'pauperum, medium se iniecit, et tanquam alter Aaron properans sine querela proferens sue servitutis scutum, deprecationem restitit ire et finem imposuit necessitati, et in se, tamquam lapide angulari utrumque parietis, hoc pacis federe colligavit: ut fluvius Wartha inter nos esset meta amicabilis, ita quod ego unum litus, ipse vere H. dux una cum filio suo aliud cum suis possideret utilitatibus, tam piscium quam castrorum (sic) et si qua fuerint theloneorum; a parte mea excluso Santhoc, et eius incluso cum eo quod ipso inferius est. Srem vero castrum in domini Boruii cedat liberam et pacificam possessionem cum omnibus eis que eidem ab avunculo suo data esse dinoscuntur. Ego vero naroncincones meorum castrorum Nachel, Usche, Charchov, Welen, Drecen, eciam ex parte altera quiete possidebo, quemadmodum patruus meus antea possidebat. Ob amorem itaque Ihesu Christi et fratris mei et filii eius, et maxime pacem tocius Polonie, prefata et maiora hiis cavens pericula, dictos seu prepositos terre terminos nullatenus per vim aut aliquam fraudem transgredi bona fide promitto, quamdiu ipsi suam michi servaverint promissionem. Hec autem lucidius expono singula necessario observanda: quod si umquam personam dicti ducis aut filii eius vel domini Boruii etiam per me aut per meos, precepto aut consilio lesero, mortis quempiam ipsorum causa existens, aut si predictos terminos ut dictum est transgressus fuero, aut terram ipsorum exercitu aut simili gravamine expoliavero, aut si aliquod de castris ipsorum per vim aut fraudem aut alicuius donationem contra ipsorum voluntatem intravero, aut si quempiam de baronibus aut militibus suis aut etiam simplicibus, qui medio tempore discordie meam intraverunt indignationem, aut in personis aut in captione aut hereditatem (sic) seu bonorum mobilium ablatione sine iudicio gravavero, aut iustas hereditates heredibus non reddidero, tali me pene subicio: primo quod toti terre sepenominate renuntio et abiuro cum mea imperpetuum posteritate, item excommunicationi domini Pape et domini Gneznensis archiepiscopi omniumque episcoporum Polonie me subicio, ita dumtaxat, ut si quis ipsorum gracia aut favore se continuerit a prefata sententia aut subtraxerit, nichilominus quilibet ipsorum plenam exerceat potestatem. Preter hec, si transgressus fuero supradicta, castrum Ostrov in ius cedat cum suis proventibus ecclesie Gneznensi; aut si ex parte altera transgressio intervenerit, Stargrod similiter cedat ecclesie Poznaniensi. Et ad maius facti robur et evidentiam, hec omnia in registris domini Pape dominis episcopis procurantibus redigantur. Actum anno gracie M.CC. trecesimo IIII in die beati Mauritii sociorumque eius, presentibus omnibus baronibus Cracovie, Slezie, Polonie et Sandomirie. Terra Polonia, później Polonia maior, Wielkopolska. Santhoc, Santok. Srem, Śrem. Nachel, Nakło. Usche, Ujście. Charchov, Czarnków. Welen, Wieleń. Drecen czyli Drzeń, później Drezdenko. Castrum Ostrov, niegdyś na wyspie jeziora Lednica pod miast. Pobiedziska, dziś w ruinie. Stargrod, Starygród. Nr. 169. Henricus dux Slezie et Cracovie et Henricus iunior dux Slezie et Polonie 1234 Nov. 21, in burgo Nienmarche; roborant donationem proprietatis nobilis viri Bronissii dictae Gostecove, factam Henrico abbati de Lenin per eundem Bronissium ad construendam ibidem abbatiam Cisterciensis Ordinis sub nomine: Paradisus sancte Marie. Rogalin. Biblioteka. Paradyż, Lib. privil. Nr. 9. In nomine sancte et individue Trinitatis. Henricus Dei gracia dux Slezie et Cracovie et Henricus iunior Dei gracia dux Slezie et Polonie. Vergente in senium mundo, quia morimur omnes et quasi aque dilabimur in terram, diuturnitate temporis novi operis memoria mentibus humanis facile solet elabi et post annorum curricula eciam difficilius potest probari; ideoque necessarium esse dinoscitur, ut in donacionibus sive legatis acta legitima conscribantur, instrumentis roborentur, quatenus rei geste veritas suo vigore nitatur, et iusticia, quibus debetur, stabilis et inconcussa conser vetur. Eapropter notum facimus tam futuris quam presentibus Christi cultoribus universis, quod vir nobilis Bronisius divina preventus gracia et ut prudens negociator temporalibus mercari studens eterna, pro sua suorumque salute, ad honorem Dei sanctissimeque genitricis sue perpetue virginis Marie, domino Henrico abbati de Lenin et fratribus suis locum proprietatis sue qui dicitur Gostecove, accedente consensu fratris sui Sandevvoi, contulit et assignavit ad construendum monasterium Ordinis Cisterciensis, cui nomen est Paradisus sancte Marie, constitutis ibi fratribus, qui multa religione et honestate prefulgent et circa obsequia pauperum Christi diligenter intenti, iuxta prophetam eciam vitulos labiorum suorum Deo iugiter immolant, et puras manus cum oracionibus levantes in celum, districtum Iudicem incessanter pro nostris offensis interpellant. Ut igitur prefata donacio, coram nobis et baronibus nostris celebriter habita, rata perseveret et inconvulsa, auctoritate principatus nostri eam duximus roborandam et sigillorum nostrorum appensione muniendam, dilectos in Christo fratres antedicti monasterii, videlicet Paradisi sancte Marie, et bona ipsorum sub nostra tuicione ac proteccione recipientes. Huius donacionis a memorato Bronisio facte et confirmacionis nostre testes sunt: reverendi patres dominus Fulco Gneznensis archiepiscopus et dominus Thomas Wratiszlaviensis episcopus, Nazlaus Wratislaviensis archidiaconus et cancellarius curie, Guntherus abbas de Lubens, Nencherus Wratislaviensis canonicus, Zandowoius Gneznensis canonicus, Conradus notarius curie, Burivius de Sireme, Conradus castellanus de Croscene, Stephanus de Werbene et Stephanus filius eiusdem, et alii quam plures clerici et laici. Datum in burgo nostro Nienmarche anno gracie M.CC.XXXIIII, XI Kalendas Decembris, Indictione septima. Lenin, Lehnin. Gostecove, dziś Paradyż. Lubens, Lubiąż, z niem. Leubus. Si. reme, Śrem, Croscene, Krośno (Crossen). Werbene, dziś Würben. Nienmarche, Neumarkt, czyli Środa na Szlązku. Nr. 170. Paulus episcop. Poznaniens. 1234 s. d. et 1.; relaxat in favorem monasterii de Lubiąż partem suarum decimarum de territorio quodam, castro Wieleń vicino. Wrocław. Königl. Staats Archiv. Leubus, Lib. antiquus fol. 10. In nomine sancte et individue Trinitatis amen. Multis enim incommodis prudenter occurrimus, cum etatis nostre negocia litterarum memorie commendamus; quia que a nostris prioribus instituta asseruntur, per obsequia litterarum ad nostram noticiam pervenerunt. Inde est quod ego Paulus Dei gracia episcopus Poznaniensis notum facio universis Christi fidelibus, quod ad honorem Dei et beate Marie semper virginis ampliandum, religiosis viris Lubensis cenobii Ordinis Cystersiensis diocesis Wratislaviensis de tribus milibus mansorum Franconicorum in territorio Velensi, sitis circa lacum, videlicet illum qui dicitur Lubchecko, de unanimi consensu et communi consilio Capituli mei partem decime mee relaxavi; ita videlicet, quod de duobus mansis Franconicis tres mensure tritici, tres siliginis et tres avene, tales quales abbas iamdicti cenobii perceperit, annis transactis libertatis persolvantur, quarto manso sive tercio pro prefectis villarum ex omnibus aliis libero iugiter permanente, salvis eciam ecclesiarum mansis qui sunt ob servicium Dei iure libertatis sacerdotibus collaturi. Preterea, si quid utilitatis de moneta seu de theloneo, sive de argento, auro, plumbo, ferro, si forte ibi invenietur, provenerit, de fructu Lubensium percipientium decima integraliter est persolvenda. Ut ergo hoc factum stabile perseveret, presens scriptum sigilli mei et Capituli mei munimine roboravi, testibus fidelibus adhibitis quorum hec sunt nomina: decanus Witozlaus, archidiaconus Petrus, Pribizlaus, Vincentius, Iohannes, Nycholaus, Petricus, Helvicus, Albertus, Blasius, Theophylus et alii quam plures canonici Poznanienses. Acta sunt hec anno ab Incarnacione Domini M.CC.XXXIIII. Lubensis, de Lubiąż, z niemiecka Leubus. Velensis, de Wieleń. Lubchecko lacus, z niemiecka Lübtow See. Nr. 171. Gregorius Pp. IX 1234 Dec. 1, Perusii; mandat iudicibus, ut si in Gneznensi provincia sententias, contra certa indulta Sedis apostolicae in monasteria Ordinis Cisterciensis latas invenerint, easdem annullent. Pergam. orygin. Na sznur. konopnym przywieszona bulla: Gregorius Pp. IX. Gregorius episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis.. Misnensi et.. Budisinensi decanis et.. preposito Budisinensi Misnensis dioceseos salutem et apostolicam benedictionem. Ad similitudinem Dei conditus et quasi quoddam divine potentie signaculum homo factus, ac mentis ratione recepta tam excellentis pulcritudine ymaginis decoratus, ante quam plene sua incrementa videret, elatione cordis intumuit, et quod de infimis formatus fuerat, est oblitus. Unde mira Conditoris est actum iustitia, ut qui per sensum quem receperat rationalem superbunt, rursum terra per mortem fieret quam se esse humiliter non agnovit, et qui peccando Dei similitudinem voluntarius perdidit, rediret ad limi sui materiam vel invitus. Nec prima prevaricatione contenta posteritas, legis naturalis auctoritatem, quam Dominus humanis mentibus quasi ab ipso mundi primordio indidit et digito sue inspirationis impressit: ne faciamus aliis quod fieri nobis odimus, sed sic alios in sua foveamus iustitia sicut defendi iura nostra cupimus: est transgressa. Nam filii mundi huius quos prudentiores filiis lucis in generatione sua veritas protestatur, reiecta disciplina iustitie et observatione fidei relegata, sibi invicem moliuntur insidias, dampna inferunt, iniurias irrogant, movent lites, ad arma prosiliunt, commitunt prelia, sceleri ius indulgent, privilegium dant errori, venantur ininvicem se ad mortem et se ipsos adeo persequendo dilaniant, ut etiam in suo sanguine cruententur nec efficere sibi credunt; non attendentes, quoniam qui talia agunt, digni sunt morte quod tam immaniter seviunt in seipsos. Sed etiam ad desiderabilia Ecclesie, fratres videlicet Cisterciensis Ordinis: qui remoti a turbis secularibus in quadam mentis solitudine conversantes, ut ebullientes ad infima curas cordis per superni gratiam restringant amoris, quoddam cum Domino intra se secretum querunt, ubi cum illo, exteriore cessante strepitu, quasi quodam familiari colloquio per interna desideria delectentur: extendunt nequiter manus suas, quorum perversitas vix eos habere patitur unde vivant, quin peregrinationis sue viaticum vel concutiant per calumpniam, vel excutiant per rapinam. De quo etsi magnis dolorum urgeamur aculeis, illud tamen intolerabilius nos inurit, quod hii qui debuerant persecutorum ipsorum flammas extinguere, non solum defensionis manum persecutionum ignibus non apponunt, verum etiam, quodammodo ignes ignibus accendentes, eos importabiliter persecuntur. Sicut enim ad nos dilectorum filiorum abbatis Cistercii et coabbatum ipsius Cistertiensis Ordinis querela gravis et stupenda pervenit, cum auctoritate apostolica sit statutum et expresse nichilominus interdictum: ut nulli omnino liceat in eosdem abbates et eorum monasteria seu fratres inibi constitutos contra id quod ab origine Ordinis noscitur institutum, nec non in vicinos vel mercennarios pro eo quod ipsos ad laborandum adiuvant in illis diebus in quibus ipsis laborantibus alii feriantur, vel aliqua occasione eorum que a benignitate apostolica eis indulta sunt, seu benefactores suos pro eo quod aliqua ipsis beneficia vel obsequia obsequiose studio caritatis impendunt, aut in aliquem de ipsorum familia quamdiu in eorum fuerit famulatu pro eo quod decimas iuxta quod eorum Ordini indultum est non persolvunt, vel aliquid aliud ipsis ab apostolica Sede concessum, interdicti vel excommunicationis sententiam promulgare: quidam archiepiscopi et episcopi ac alii ecclesiarum prelati ac eorum officiales, in premissas personas et alias que ipsis vel emendo seu vendendo aut molendo in molendinis vel in furnis eorum coquendo aliterque communicant, interdicti, suspensionis et excommunicationis ferre sententias contra indulta Sedis apostolice auctoritate propria, ne dicamus potius temeritate, presumunt: ut sic sevientes in istos, illos sine culpa culpabiliter puniant innocentes; efficientes per hoc deterioris conditionis eos, quam perfidi sint Iudei quos culpa propria perpetue servituti subiectos ex sola misericordia pietas Christiana receptat, dum eis subtrahunt communionem fidelium qua ab ipsorum Iudeorum participio non arcentur. Cum igitur nobis principaliter iniuriari probentur, qui privilegia Sedis apostolice vel irreverenter impugnant, vel superficialiter eorum verba tenentes contra ipsorum gestiunt voluntatem et privilegiatos privilegiorum comodis privare conantur; nolentes tam abusivas enormitates seu tam enormes abusus, non absque iniuria Sedis apostolice excogitatas, equanimiter tolerare: discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus inquisita super premissis diligentius veritate, sententias si quas in Gneznensi provincia inveneritis sic proferri sine difficultate qualibet penitus relaxantes, illos quos eas tulisse constiterit, ad satisfaciendum eisdem abbatibus et hiis in quos late fuerint de dampnis et expensis que occasione huiusmodi subierint, monitione premissa districtione qua convenit appellatione remota cogatis; processum vestrum nobis fideliter rescripturi, ut alias excedentes sic pena castiget, quod excessus ulterius non procedat: non obstante constitutione de duabus dietis edita in Concilio generali. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, duo vestrum ea nichilominus exequantur. Datum Perusii Kalendas Decembris, pontificatus nostri anno octavo. |