gustus III rex Poloniae etc. 1754. Każdy zeszyt opatrzony jest pieczęcią, a na końcu ma, obok poświadczenia zgodności z oryginałami, własnoręczny podpis króla. Pismo w nich jest przez wilgoć bardzo uszkodzone; miejsca zniszczone wypełniliśmy według papierowego zeszytu, który posiada Archiwum rządowe Poznańskie. Zawiera on równobrzmiące z poprzedniemi kopje, a jest wystawiony przez: Stanislaus Augustus rex Poloniae 1774 Mart. 27, Varsaviae i własnoręcznie przez tegoż króla podpisany.

D. Rogalin, Biblioteka.

a) Paradyż, Liber privileg. A. Foliant spisany bardzo starannie jedną
ręką r. 1650, kopjowanie doskonałe, z wyjątkiem niektórych nazw
miejscowości. Obejmuje on od r. 1234-1650 kopje 256 dokumentów,
pod każdą jest poświadczenie zgodności z oryginałem przez: Augu-
stinus Dobrowolski, monasterii Paradisi presbyter, auctoritate Imperiali
publicus notarius.

b) Paradyż, Liber privilegiorum. Foliant pisany jedną ręką w końcu
XVII w., zawierający dokładne kopje dyplomatów, aż do początku XIV
w. sięgających. Pomiędzy niemi mieszczą się obszerne ustępy, w któ-
rych historya krajowa współczesnych czasów jest objaśniana.
c) Bledzew, Monumenta. Kwartant pisany drobném pismem r. 1721. Na
początku opisana historya klasztoru z odnoszeniami do następnie
umieszczonych dokumentów. Liczba ich wynosi 42, sięgają od roku
1259-1740. Kopjowanie, wyjąwszy nazw niektórych miejscowości,
dokładne. W końcu wyciągi z akt tyczących się spraw klasztoru.

E. Strzelno. Liber privilegiorum s. Mariae.

Księga w formie podłużnéj, pochodząca z końca XVI w., zawiera kopje dokumentów, z których od początku aż do r. 1573 idące, ta sama ręka odpisała. Liczba ich wynosi 121, kopjowanie doskonałe. Daléj, późniejsze ręce wpisywały współczesne dokumenta; w końcu, od r. 1712 aż do zniesienia klasztoru, dopisywano pobieżne wiadomości o proboszczach Strzelnieńskich.

F. Trzemeszno. Liber privilegiorum conventus Canonic. regular. Lateranensium. Foliant papierowy, założony w pierwszej połowie XV w., w którym na początku brakuje kilku kart. Dokumenta sięgające do r. 1432, przepisywała współczesna, ta sama ręka, z częstemi wszelkiego rodzaju błędami. Następnie wpisywały aż do końca w różnych czasach różne ręce swe współczesne dokumenta; na końcu księgi różne wyciągi z aktów sprawy klasztorne dotyczących.

G. Wągrowiec. Archiv. monasterii. Protocolla.

Zeszyty papierowe z XVIII w., zawierające kopje dyplomatów dawnego archiwu klasztornego, oraz najstarszych bul Papiezkich, tyczących się Zakonu Cystersów. Protocollum 1um i 2um, każde w osobnym zeszycie, są starannie wykonane; pod każdym

с

numerem jest umieszczone poświadczenie zgodności z oryginałem, podpisane przez: Thomas Krysicki notarius publicus, z przyłożeniem pieczęci. Protocollum zaś 3um i 4um, oba w jednym zeszycie, są przepełnione błędami.

H. Warszawa. Biblioteka Uniwersytecka, Foliant 632.

Zawiera kopje dyplomatów Kapituły Metropolitalnéj Gnieźnieńskiej, dziś po części znikłych. Odpisy wykonane ściśle ręką X. Albertrandego, jak to podpis jego, pod każdym numerem położony, okazuje. Niektóre nazwy osad i miejscowości błędnie czytane.

J. Wilanów. Biblioteka. Rejestr Rewizorów do Wielkopolski.

Foliant pisany w XVII w., opr. w czerwony safian, na którego odwrotnej stronie herb i cyfry kardynała Lipskiego złocisto wytłoczone. Na pierwszéj karcie tytuł: „Rejestr terminath i przywilejów Poznańskiego, Kaliskiego, Sieradzkiego, Łęczyckiego, Brzeskiego, Kujawskiego i Inowrocławskiego województw, Ziemie Wieluńskiej i Dobrzyńskiej, przed Wielmożnem Sebastyanem Mieleckiem kasztelanem Wiślickiem y starostą Brzeskim, a Wielmożnem Xiędzem Andrzejem Blinowskim kantorem Kruszwickim kanonikiem Wrocławskim sekretarzem króla JMci, a urodzonem Tomaszem Dębowskim sędzią Łęczyckim, Rewizory do Wielkopolski na Seymie Walnym blizko przeszłym Warszawskim deputowane, okazywanych roku 1564." Zawiera on przywileje miast powyższych województw, częścią w dosłownych kopjach, częścią w krótkich streszczeniach, a wszystko przepełnione jest błędami najrozmaitszego rodzaju. Foliant ten znany z Roeplla Historyi Polskiej, gdzie jest przywodzony jako „Rejestr Grabowski“, zawiera 369 kart różnemi rękami pisanych, i jest kopją zaginionego może oryginalnego Kodeksu.

1. Archiv. Capituli. Liber privilegiorum. Kodeks pergaminowy, zawierający starannie, acz nie bez błędów, wykonane kopje dyplomatów katedry Kujawskiej, których oryginały, jak się przekonaliśmy, do r. 1400 zaledwie w 3ciej części w tomie II Rzyszczew. Muczkow. Codex diplomaticus Poloniae wydrukowano. Na ostatniej karcie umieszczono poświadczenie przez: Sigismundus rex Poloniae etc. 1611 Oct. 13, Varsaviae in comitiis generalibus, z własnoręcznym podpisem królewskim. Przez dolny brzeg kart przewleczony sznurek jedwabny, na nim pieczęć królewska przymocowana.

2. Liber privilegiorum monasterii de Ląd. Zeszyt papierowy, pisany w XVII i XVIII w., zawierający na 258 stronach dość ściśle wykonane kopje dyplomatów klasztoru Lędzkiego. Własność Xiędza Stan. Chodyńskiego.

L. Wrocław. Archiv. Capituli. Liber niger.

Kodeks pergaminowy, zawierający 497 kart z kopjami dyplomatów katedry Wrocławskiej. Pierwsze karty pisane w XIV w., główna zaś część całości pochodzi z w. XV. Kodeks ten słusznie uznany za jeden z najlepszych kopjaryuszy; znaleliśmy wszakże i w nim, fol. 205, jeden dyplomat Przecława biskupa Wrocławskiego

z datą r. 1260, a drugi, fol. 206, Mikołaja, syna Mikołaja wojewody Kaliskiego, z datą r. 1255; w obu opuszczono przy setkach jedno C.

Nie możemy zakończyć tych słów bez wypowiedzenia wdzięczności za względy, uczynność i powolność, których doznaliśmy przy zbieraniu materyału do niniejszego dzieła, tak od właścicieli zakładów prywatnych, jak od Zarządów instytucyi duchownych i świeckich. Wymieniamy tu w szczególności: Prześwietne Kapituły Gnieźnieńską, Poznańską, Włocławską, Wrocławską i Przeorat Kawalerów Maltańskich w Pradze; biblioteki kościołów poklasztornych Trzemeszeńskiego, Strzelnieńskiego i Wągrowieckiego; następnie Zarządy archiwów rządowych w Poznaniu, w Berlinie, Szczecinie, Wrocławiu, Królewcu, w Dreźnie, Warszawie i Kaliszu; archiwów miejskich w Poznaniu, Gdańsku, Elblągu i Toruniu; na końcu bibliotek prywatnych, jako to X. X. Czartoryskich, dziś w Krakowie, Działyńskich w Kurniku, Raczyńskich w Poznaniu i Rogalinie, Rusieckich, Krasińskich, Przeździeckich, Prywatnej w Warszawie i Potockich w Wilanowie.

Nr.

INDEX TOMI I.

Pag.

1. Brevis apostolici de fine X. sec. fragmentum (984?); in quo fundatio
archiepiscopatus, de Magdeburg pro metropoli episcopatuum, in partibus
Slavorum constitutorum, refertur et confirmatur

2. Dagome iudex et Ote senatrix filiique eorum 994-996; beato Petro
Poloniam conferunt

3. Boleslaus 1065 (sic) Apr. 11, in Ploczk; confert ecclesiae s. Iohannis in
Mogilno plurimas possessiones et reditus,; quorum numerus adhuc col-
lationibus civium Poloniae augetur.

4. Gregorius Pp. VII 1075 Apr. 25, Rome; monet Boleslaum ducem Polo-
norum, ut legatos a se missos in negotiis ecclesiae Polonicae pertrac-
tandis adiuvet, et pecunias regi Russorum ablatas restituat

5. Paschalis Pp. II (1102 s. a. d. et 1.) Martino archiepiscopo Gneznensi
exponit rationes, ob quas eidem pallium ea conditione obtulerit, ut sa-
cramentum in forma a se scripta iuraret.

6. Innocentius Pp. II 1133 Iun. 4, Laterani; ad petitionem Norberti ar-
chiepiscopi Magdeburgensis decernit, ut episcopatus de Szczecin, Lubusz,
Poznań, Pomorze, Gniezno, Kraków, Wrocław, Kruszwica, Płock et
Włocławek, archiepiscopis de Magdeburg iure metropolitico subiaceant.
7. Innocentius Pp. II 1136 Iul. 7, Pisis; omnes possessiones ecclesiae Gne-
znensi quandocunque legitime factas, privilegio Sedis apostolicae commu-
nit et in perpetuum confirmat

8. Dux Meseco 1142 s. d. et 1.; dat ecclesiae Poznaniensi villam Lusowo.
9. Salomea ducissa Polonie s. a. d. et 1. (1143?); confert monasterio de
Mogilno villam Stary Radziejow.

10. Mescho dux Polonie 1145 Apr. 23, in Gnezdna; collocat in loco Ląd
monachos Ordinis Cisterciensis, eisque complures possessiones confert .
11. Mesco dux Polonie 1145 Apr. 28, in Gnezden; monasterium de Trze-
meszno in suam suscipit curam, ac donationes ducum militumque Polo-
niae in subsidium eiusdem monasterii factas confirmat

1

3

3

6

7

8

10

14

14

15

16