Imágenes de páginas
PDF
EPUB

matris sue et pro anima quondam Iacobi patris sui. s. anno. fol. 38. Decimo septimo Kalend. Aprilis. Obiit nobilis vir domnus Buducius miles Boemus dictus Benesciaw (sic), holomucensis dioceseos, sepultus in capella agri sancti, de cuius bonis habuimus unum equum et quinquaginta florenos auri. Fiat isto die perpetuum anniversarium pro anima eius. s. anno. Bis hieher Alles gleichzeitig sec. XIV. fol. 75. Quarto Kal. Iunii. Obiit 1438 Archipresbyter huius Basilice Iordanus de Ursinis, qui donauit preter alia 254 libros etc. 1) - fol. 181'. Nono Kal. Ianuar. Anno domini 1474. In uigilia nativitatis domini. Nobilis domina Elisabeth Salzeburgensis dioceseos donauit nostre basilice unam crucem argenteam deauratam paruam cum pede, cum duabus imaginibus apostolorum in pede sculptis et duabus aliis imaginibus a latere crucifixi pro anima sua, ioannis et anne, parentum eius, Corradi erkel et corradi harder maritorum, friderici harder duarum uxorum et puerorum Corradi argel (sic) et erhardi paumgartner procuratoris dicte donatricis. Orate etc. fol. 122. Pridie Kal. Sept. Obiit magister Paulus Herrici dicti Wenchen de civitate Thorn Culmens. dioces. de alemania qui fabricauit et composuit organa nostra etc. fol. 40'. Duodecimo Kal. April. Domina Magdalena de Vienna isto die donauit nostre basilice ob deuotionem pulcram planetam de viridi cum toto aparatu etc. Sorores Maximiliani Caesaris anno 1568 donarunt pallium et pluviale altari Apostolorum principis ex auro basilico egregii operis. Christophorus Kerestulius Transylvanus velum argento contextum et corporale operis egregii ad Basilicam misit 1592. Sehr viel über König Karl und Johanna von Ungarn und Neapel 2).

[ocr errors]

1) Hier hätte man also den Stifter der jetzigen Bibliothek, deren Handschriften, wie oben gesagt, kaum 390 Nummern übersteigen. 2) Es ist nicht uninteressant zur Charakteristik Johanna's, dieser neapolitanischen Maria Stuart, die vielen und verschiedenartigen Geschenke durchzugehen, weche sie der Peterskirche in verschiedenen Perioden ihres bewegten Lebens machte.

IX. Archiv des Hospitals di s. Spirito

in Sassia.

Die in der öster

Liber Confraternitatis. Provisions-Bücher. reichischen Monarchie bestandenen Häuser s. Spiritus in Sassia.

Welche Ausdehnung ehedem der Orden der Hospitaliter vom h. Geist, dessen Mutterhaus „Ospedale di s. Spirito in Sassia" 1) heisst, hatte, zeigt die Klostergeschichte eines jeden katholischen Landes. Noch im Jahre 1599 zählte Frankreich 37, Sicilien 30, Skandinavien 9, Spanien 60 diesem Orden angehörige Häuser, welche alle vom Mutterhause abhingen und demselben eine Art von Tribut entrichteten. Papst Eugen IV. errichtete 1446 eine Erzconfraternität bei diesem Hauptspitale, deren Evidenzhaltung die Anlage eines Buches veranlasste, welches unter dem Titel: ,Liber confraternitatis hospitalis s. Spiritus in Sassia Romae" bis zum heutigen Tage im Archive dieses Hauses im Original aufbewahrt wird, und so manches historische Körnchen in sich birgt. Es ist ein Pergament-Codex in 4. mag. von 340 Folio - Blättern, in einem golddurchwirkten rothen Stoffe gebunden, und mit starken Messing-Buckeln und ähnlichen Beschlägen versehen. Signirt ist er im Archiv mit Nr. 32. Eröffnet ist dieses Gedenkbuch mit der Bulle Eugen's IV. dto. Romae apud s. Petrum an. incar. 1446, octavo Kal. April. Pontif. an. 16, durch welche die Archiconfraternität in's Leben kam. Darauf folgt fol. 2 mit rother Tinte:

In nomine patris et filii et spiritus sancti. Incipit liber fraternitatis s. Spiritus et sancte Marie de Saxia in Urbe. Et omnes qui sunt

1) In dem Werke: Instituti pii di Roma. Roma 1842, herausgegeben von dem jetzigen Präsidenten der Commissione degli ospedali, Cardinal Carlo-Luigi Morichini, wird über dieses grossartige Institut von seiner Gründung 1198 unter Innozenz III. bis zum genannten Jahre umständlich gesprochen. Ein älteres, gründliches Werk über diesen weitverzweigten Orden im Allgemeinen ist: Saulnier, Dissertatio de capite Ordinis s. Spiritus, in qua ortus, progressus ordinis totius etc. disseruntur. Lugduni 4. 1649. Auch Greith in Spicil. Vatic. p. 22. ff.

de hac sancta confraternitate, uel se scribere facient, consequuntur plenariam remissionem omnium peccatorum suorum in mortis articulo. Et quod in ingressu confraternitatis ipsius possint etiam in reservatis de preteritis pro semel absolvi. Solutis tamen primo tribus ducatis et annuatim uno grosso, quorum decem faciunt ducatum, pro sustentatione pauperum egrotantium et proiectorum dicti hospitalis. Sic apparet in privilegio domini Eugeni pape quarti ex scripto in antecedenti folio huius libri". In der angezogenen Bulle sagt Eugenius, dass bei dem Spitale schon seit uralter Zeit eine Confraternität bestand, wie alte Bücher zeigen, und dass er sie blos resuscitire, „decernentes qui in confraternitate recepti

...

et in libro huiusmodi descripti fuerint, ac tres florenos auri de Camera in principio receptionis ipsorum, nec non successive annis singulis unum grossum, quorum decem unum ex dictis florenis faciunt, Camerario prefati hospitalis ... ad hospitalis eiusdem et ad illud pro confluentium pauperum usus et utilitatem, per se vel alium, seu alios posuerint et assignaverint, quod singuli sacerdotes, quos singuli fideles predicti post receptionem, descriptionem et solutionem trium florenorum huiusmodi, in eorum confessores duxerint eligendos, eis in sinceritate fidei, unitate s. Rom. ecclesie ac obedientia et devotione nostra vel successorum nostrorum Rom. Pontif. canonice intrantium, persistentibus, omnium peccatorum suorum, de quibus corde contriti et ore confessi fuerint, in mortis articulo plenam remissionem concedere, et insuper Confessores ydonei, quos dicti fideles elegerint, ut prefertur, pro commissis per eos criminibus, excessibus et peccatis, etiam sedi apost. reservatis casibus infra duos menses a tempore receptionis, descriptionis et solutionis huiusmodi computandos, eis et eorum cuilibet semel dumtaxat in vita, plenam et debitam absolutionem ... impendere et penitentiam salutarem iniugere valeant... indulgemus" etc. Die Namen, meist Original-Handschriften, sind auf den leeren Pergamentblättern eingetragen viel Raum ist noch übrig. Das Buch ist alphabetisch angelegt; dass gleich 1446 die meisten, und dies aus Siena, sich eintragen, ist begreiflich. War ja Eugen IV. früher Bischof von Siena. Mit fol. 60 endet so zu sagen der erste Theil, wo die Namen alphabetisch eingetragen

sind. Die jüngsten sind hier vom Jahre 1653. Die häufigsten sind (wenigstens mit Ausnahme der Italiener) die Ungarn; unter diesen fol. 46. Mathias Episcopus Vesprimensis de Vngaria, intrauit confraternitatem s. Spiritus die V. mensis Iunii 1447, pro quo venerabilis dominus Paulus de Emenud eiusdem eccles. prepositus solvit ducatos tres et grossos duos. Item dom. Thomas Cantor et Canonicus ipsius eccles. Vesprimensis soluit pro eodem pro aliis octo annis die XXII. Sept. anno ut supra. fol. 34. Ego Cristoforus Seratoris de Gursing unacum Dorotea uxore mea intravi, et frater Ioannes de Megies et fr. Wolfgangus de Ebersdorf ord. st. Bened. similiter intrarunt. Ego Andreas plebanus in Enczisdorf maiori intravi 1452. Alles eigenhändig.

[ocr errors]

Nach dem fol. 65 ist eine Bulle Sixtus IV. dto. Romae apud s. Petrum anno Incar. D. 1477, duodecimo Kal. Aprilis. Ponf. an. septimo. In dieser Bulle macht der Papst Erwähnung, wie dieses Spital von Innozenz III. (1198-1216) gestiftet pro animarum et corporum evitandis periculis et expositorum infantium ac pauperum miserabiliumque et infirmorum subsidio et subventione", wie die Nachfolger es erweiterten, wie Eugen IV. die Confraternität gestiftet, und wie er die Privilegien bestätigt und erweitert, doch mit dem Beisatze: quod pro illorum ingressu ac descriptione ad solutionem alicuius quantitatis pecuniae, aut rerum aliarum, nisi quantum sua sponte elargiri voluerint, aut cuiusque devotio dictauerit, minime teneantur“. Die Namen (zuerst Kardinäle) sind hier hintereinander fortlaufend, ohne Ordnung eingetragen. Darunter angemerkt: fol. 81. Albertus canonicus Lutomislensis ord. Praemonst. cum Anna amita sua intrauit hane s. confraterni-` tatem die 10. Iunii 1500. Adam Ingram laicus Morauiensis die 4. August. 1500. Von fol. 85 sind die Namen wieder alphabetisch mit der Aufschrift: Confraternitas Sixti incipit". Der ganze Hofstaat des Papstes Sixtus V. ist eingetragen.

[ocr errors]

fol.

94'. Albertus Comes de Mansfeld et Susanna eius coniunx. Arnestus Comes de Mansfeld et Susanna eius soror. Zum J. 1484. - fol. 95. Ego Albertus de Wethes, Episcopus de Wesprim, cancellarius reginae Hungariae 1487. (In dieser Abtheilung sind auch viele. Ungarn, besonders zum J. 1497 und dann zum J. 1500.)

fol.

-

100. Andreas provincialis magister hospitalis s. Elisabeth agriensis dioc. 1499. fol. 79'. Ego Henricus Cameracensis Episcopus generalis procurator domini Ducis Maximiliani, Austriae, Burgundiae etc. ducis, procuratorio nomine, licet specialius mandatum ad hanc indulgentiam consequendam polliceor me missurum, inscripsi praefatum D. Ducem dictae confraternitati die VI. Iunii 1483 manu prop. fol. 104. Andreas de Trautmannsdorff eccl. Metr. Salzburg. Canonicorum regularium st. August. Canonicus. 26. Apr. 1500. fol. 109'. Dna. Agata Abadissa Salzburgensis. 21. Mai 1478. fol. 117'. Blanca Maria Romanorum Imperatrix semper Augusta ingressa est hanc sanctissimam Confraternitatem die 22. Iulii 1503. m. p. Ibid. Wolfgangus de Polheim, illustris ac strenuus princeps, Capitaneus Austriae, ingressus est hanc s. Confrat. 22. Iulii 1503. fol. 130. Ego Christophorus de Lichtenstain una cum Omelia de Starenberg uxore mea legitima intravi hanc sanctam Confr. die 21. mens. Iunii an. 1485. m. p. fol. 139'. Ego Melchior de Mekau literarum apostolicarum scriptor de licentia et mandato D. N. Sixti papae IV. personas infrascriptas societati s. Spiritus et fraternitati eiusdem inscripsi anno D. 1478 die 28. Iunii. Georgius episcopus Bremensis, Henricus Episc. Neuenburgensis, Iohannes Episc. Misnensis ... Ulricus Kuensel, Iohannes Weser, Hasseler, Secretarii Archiducis Austriae, Wilhelmus secretarius Archid. Aust. etc. fol. 141. Conradus Altheymer in artibus Magister Canonicus Olomuc. s. Martini in Aspach et s. Stephani in Napelsdorff pataviens. Dioc. ecclesiarum Rector (cc. 1479) m. p. fol. 154. Dna. Dorothea Priorissa in Eccl. s. Spiritus in civitate Quinqueecclesiensi et Veronica et Anna et Christina et Barbara moniales dictae eccl. intraverunt hanc s. confraternitatem die XVI. Martii 1497. fol. 179'. Ludwig,

König von Frankreich 1606. 17. März. Eingetragen de mandato moderni praeceptoris huius hosp. Albertini de Ruvere. fol. 197. Ego Guntherus Comes in Schwarzburg, Dominus in Arnstadt und Sondershausen, und mit ihm Heinrich Graf von Stolberg u. a. 1480, den 13. April. fol. 201. Georgius de Slabendorf Ord.

[ocr errors]

s. Iohannis in Germania generalis praeceptor. 1496. die 14. Nov.

[ocr errors]

fol. 205. Dom. Georgius de Elz ord. Theutonicor. Procurator

« AnteriorContinuar »