respondere pro homicidio aut furticinio vel qualiscumque causa acta fuerit in predicta hereditate, ipsos liberos facimus et solutos. Quod nec circa iudicium eorum, nullus noster nunctius debeat presens esse. Item confirmamus eis omnes utilitates, quas predecessores eorum habuerunt in venacione ferarum, sive in porcis vel in hinulis vel in leporibus aut in cervis, vel qualescunque feras mactare possunt tam remote, quod ad nocturnum domum redire possint. Alioquin damus eis etiam in gades suas mittere scrophas sive porcos ad pascendum de alia hereditate, sive de aliis hereditatibus, et sibi utilitatem recipere. Item facimus eandem hereditatem nominatam ita liberam, quod de omni mandato castrensi et solucione terrigenali, sive de porcis aut de vaccis aut de bove et de mensura frumentali, ex toto liberam facimus et solutam, et hoc nostra bona voluntate et per consilium nostrorum baronum. In cuius rei testimonium, hanc litteram nostro sub sigillo scribi precipimus (sic), scilicet per Berwoldum filium Alberti castellanum Calissiensem, et per Rosconem Stognyewowic venatorem Calissiensem, et per comitem Marcussium Lutognewowic castellanum Bechowiensem, et per comitem Vithkonem Wenceslawowic, et per Victorem flodarium Calissiensem. Datum in Kalis in die beati Michaelis, anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo octavo (sic). Pruszinowski, de Prusinowo. Thomino, Tomnice. Cobersno, Kobierno. Bechowiensis, de Biechów, Nr. 642. Secundus Premizl dux Polonie 1290 Ian. 18, in Dlusco; dat Zdislao hereditatem Kamień, iure Theutonico locandam. Pergam. orygin. W założonym dolnym brzegu dwa wcięcia poprzeczne od przywieszenia jednej pieczęci. Warszawa. Archiwum Główne, Dyploma Nr. 613.- Stronczyński, Wzory, Nr. 18. In nomine Domini amen. Dum vivit littera vivit et actio commissa littere, cuius assertio nutrit memoriam et roborata suscipit incrementum. Igitur nos secundus Premiz Dei gracia dux Polonie notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod statum terre nostre in melius reformare cupientes, hereditatem nostram que Camon vulgariter nuncupatur, eidem hereditati alias adiungentes hereditates, videlicet Golcenice, Neglono et Voynovice sub uno circuitu, eandem hereditatem Sdeslao et suis successoribus dedimus iure Theutonico locandam. Racione autem sue locacionis, eidem sextum et septimum mansum liberum dedimus, iure hereditario cum omnibus utilitatibus in perpetuum possidendos. Damus eciam eidem liberum molendinum, thabernam liberam, unum macellum carnificum et pistorum, borram cum mellificiis; in eodem vero rivulo molendina construat quotcunque sibi videbitur expedire : et hec omnia pacifice ac libere possidenda. Habeat eciam silvam libere, ita quod nullus eandem silvam pro utilitatibus vel pro necessariis intrare presumat, nisi de ipsius speciali fuerit voluntate. Eisdem incolis infra spatium octo annorum dantes libertatem ab omni solucione Polonica; elapsa autem libertate, incole eiusdem hereditatis de manso quolibet duas mensuras tritici, sex siliginis, quatuor avene cum fertone argenti usualis, pro censu et decima in magnam mensuram solvere tenebuntur singulis annis in festo beati Marthini confessoris. Prefatam vero locationem eidem Sdeslao vendidimus pro quadraginta marcis argenti usualis tali iure, prout alie ville in terra Kalisiensi sunt locate. Volumus eciam, ut advocatus Kalisiensis ad eandem villam et ad scultetum nullum penitus habeat respectum. Habeat eciam liberam venacionem in leporibus et perdicibus, parvas et magnas causas iudicet, eorundem iudicorum (sic) tertium denarium cum suis successoribus integraliter percipiendo. Unum currum cum quatuor equis nobis mittere tenebuntur, cum per procuratorem nostrum ad necessitates nostras fuerint exquisiti. Protestamur eciam, quod filius ipsius sculteti nomine Iohannes, cum fratre suo Bogufalo tertiam partem eiusdem obtinuit scultetie superius nominate. Ut autem nostra donacio et vendicio perpetuo inviolabilis perseveret, presentem paginam nostri sigilli munimine duximus confirmandam presentibus hys testibus: comite Nycolao subdapifero Kalisiensi, comite Ubislao subcamerario Kalisiensi, comite Nycolao subcamerario Gneznensi, domino Victore procuratore Kalisiensi. Datum in Dlusco anno Domini M.CC.LXXXX, in die beate Prisce virginis. Camon, Kamień. Golcenice, Neglono, Voynovice, osady znikłe. Rivulus p. w. Kamień, dziś Lubianka strum. Dlusco, Dłusk. Nr. 643. Premisl secundus dux Polonie 1290 Apr. 20, in villa Bartosevici; iungit, quantum ad ius Theutonicum, villam Domachowo hereditati Iohannis episcopi Poznaniensis, dictae Zimnowo. Pergam. orygin. Sznurek jedwabny czerwony, z którego pieczęć znikła. In nomine Domini amen. Multis incommodis prudenter occurrimus, cum etatis nostre negocia litterarum ac testium munimine roboramus. Nos igitur Premisl secundus, Dei gracia dux Polonie, notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod piis ac condignis peticionibus wenerabilis patris nostri domini Iohannis episcopi Poznaniensis in omnibus satisfacere cupientes, sortem Woycechonis dicti Ocasanech, que Domachovo vulgariter nuncupatur, quantum ad ius Theutonicum, iungimus hereditati domini episcopi eiusdem que Zimnovo dicitur in vulgari; exementes ipsam sortem ab omni exactione Polonica que nostro dignoscitur dominio pertinere, videlicet a castri citacione et ab aliis omnibus solucionibus, quibuscunque nominibus censeantur. In huius rei testimonium, presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus roborari presentibus his testibus: comite Nicolao palatino Kalisiensi, comite Gnevomiro iudice Poznaniensi, domino Thilone preposito de Santok. Datum in villa Bartosevici XII Kalendas Maii, anno gracie Domini M.CC. nonagesimo, per manus Iasconis notarii curie nostre. Domachovo, Domachowo. Zimnovo, nie odgadnione, może Ziemlin, lub Siemowo, Santok, Santok. Bartosevici, Bartoszewice. Nr. 644. Premisl secundus dux Polonie 1290 Apr. 24, apud Gneznam; confirmat commutationem hereditatis Iacobi archiepiscopi Gneznensis, dictae Piekarty, cum hereditate Nicolai militis, dicta Złotniki. Pergam. orygin., w którego dolnym, założonym brzegu pasmo nici jedwabn. żółt. przez dwa wcięcia poprzeczne przewleczone, ostrem narzędziem odcięte. Gniezno. Archiv. Capituli Metropol. Nr. 49. In nomine Domini amen. Quia gestis mortalium consuevit plerumque calumpnia novercari, provida veterum adinvenit studiositas, ut ea que aguntur in tempore, ne cum tempore pariter elabantur, apicum testimonio ad perhennem memoriam et futurorum noticiam transferantur. Hinc est quod nos Premisl secundus, Dei gracia dux Polonie, notum facimus tam presentibus quam futuris presentium noticiam habituris, quod venerabilis pater dominus Iacobus Gneznensis archiepiscopus et Nycolaus miles noster filius Abrahe in nostra presencia constituti, suarum hereditatum infra scriptarum talem fecerunt ordinationem sive commutationem: quod idem venerabilis pater recepit ab eodem Nicolao hereditatem ipsius Luccovo vulgariter nuncupatam, que alio nomine Zlotnici vocatur ex eo, quod nostri ducales aurifabri olim resederint in eadem; quam hereditatem eidem Nicolao pro suis fidelibus contulimus serviciis, sitam in kastellania Lendensi. Dans eidem Nicolao prefatus pater venerabilis hereditatem suam Pykardovo vulgariter nuncupatam, sitam iuxta nostram Doprzam in kastellania Kalysiensi, cum omnibus utilitatibus, pratis et silvula adiacente, sicut ipse primitus pacifice possedit eandem. Quam commutationem nos ratam habentes acceptavimus, et utrique ipsorum supradictas hereditates duximus liberaliter confirmandas. In cuius rei testimonium et robur, sigillum nostrum presentibus duximus apponendum. Datum apud Gneznam anno Domini M.CC. nonagesimo, in crastino beati Adalberti gloriosi pontificis et martiris, presentibus hiis nobilibus et dominis: comite Ubislao pincerna Kalisiensi, Syxto filio Virbente, Ianusio filio Peregrini, Philippo scolastico Gneznensi, Thilone preposito de Zanctoch, Iescone notario curie nostre, et aliis quam pluribus. Luccovo, alio nomine Zlotnici, dziś Złotniki. Lendensis, de Ląd. Pykardovo, Piekarty. Doprza, Dobrzec. Zanctoch, Santok. Nr. 645. Henricus dux Slesie etc. 1290 Iun. 23, in Wratislavia; testa mentum condit. Wrocław. Archiv. Capituli. Liber niger fol. 348. Stenzel, Bisthums-Urkunden pag. 252. In nomine Domini amen. Cum extrema gaudii luctus occupare consueverit post mundi gaudia, futuris ex morte luctibus prudenter occurritur, si de terreni summa peculii provide disponatur. Nos igitur Henricus Dei gracia dux Slesie, Cracovie et Sandomirie, corporis langwore contriti, licet infirmi corpore, sani tamen mente et soliditate racionis incolumes, cupientes functionis extreme terminum condigne disposicionis eulogio prevenire, huiusmodi condimus testamentum. Primumque, in terra Slesie totoque Wratislaviensi dominio, quondam (sic) ad nos sive ex paterna sive ex patrueli successione devenerat, carissimum fratrem nostrum Henricum ducem Slesie ac dominum Glogovie ex asse et in totum instituimus heredem. In terris vero Cracovie et Sandomirie, quarum dominium ad nos racionabiliter et rite multis sumptibus et magno labore pervenit, dominum Primizlaum ducem Maioris Polonie facimus et deputamus heredem; commitentes nostris baronibus, militibus et vasallis, advocatis et civibus, et generaliter subditis omnium terrarum nostrarum, sub fide nobis prestiti iuramenti, quatenus predictis nostris heredibus in suis partibus obtemperent et subsint concorditer, tamquam nobis. Volumus autem et sub fidei commissi lege precipimus heredi nostro per Slesiam instituto, quatenus, utprimum corporalem possessionem terre nostre fuerit assecutus, totam terram Croznensem, prout sibi olim per nos extitit assignata, cum eisdem metis et terminis filio sororis nostre Frederico, Thuringorum landgravio, in suum ius suumque dominium representet, ipsumque inducat in possessionem terre predicte, nec non protegat et tueatur inductum. Rogamus, volumus et mandamus, ut predictus frater noster dux Glogovie, heres noster, uxorem nostram sua benignitate respiciat, ipsique civitatem Nampzla cum territorio adiacenti nec non quadringentarum marcarum redditus, nomine et vice nostri, assignet; que bona seu redditus eidem nostre coniugi pro sustentacione ipsius duximus assignandos, tenendos et possidendos temporibus vite sue, secundum cosuetudinem et morem bonorum, que vocantur Lypchedinge. Volumus et rogamus, ut omnia onera debitorum nostrorum ipse dux Glogovie, heres noster, in se suscipiat eaque persolvat, in quibus nos rite constiterit obligatos, secundum creditam sibi fidem. Mandamus atque precipimus utrisque heredibus nostris: si quas possessiones et bona mobilia aut immobilia nos constiterit violenter quippiam (sic) abstulisse, eadem sine mora et difficultate restituant, ut primum de hoc eisdem fuerit facta fides. Terram vero Glazensem regi Bohemorum mandamus restitui, ita tamen, ut ipse rex heredes nostros, et specialiter successorem nostrum in Slesia, contra quoslibet invasores in suis iuribus protegat. Civitatem vero Brunow cum adiacente districtu, abbati de Brunow mandamus restitui, ad quem de iure dicitur pertinere. Et ut seminantes terrena, celestia metamus, mandamus atque precipimus ipsi duci Glogovie fratri nostro, ut in loco nativitatis nostre, in antiqua videlicet area patris nostri, monasterium sanctimonialium fundet atque constituet in honore Virginis gloriose. In quo quidem cenobio collocentur moniales et virgines, centum numero, Cisterciensem Ordinem profitentes, adiunctis eisdem viginti fratribus qui familiares dicuntur, sicud optinet Ordinis consuetudo, exceptis conversis qui ibidem fuerint oportuni. Predicte vero moniales taliter sint incluse, quod nunquam eis egredi liceat extra septa. Ad sustentacionem autem monialium predictarum, mandamus, eisdem per heredem nostrum, predictum ducem Glogovie, assignari mille marcarum redditus in hiis villis, videlicet Knegenicz et Senicz, Panthenow, nec non omnia bona que dominus Bernardus Misnensis ecclesie maior prepositus, noster cancellarius, ad vite sue tempora a nobis tenuit et possedit; que omnia ad ipsum cenobium post mortem prepositi supradicti volumus deputari, videlicet villam Malewicz prope Bregam, Iordansmol, Olesna, Heydenrichdorph, Tomnicz in territorio Nympczensi, preterea villam Wulebruke prope Rychenbach. Deputamus nichilominus eidem monasterio censum camerarum nostrarum in Wratislavia, nec non villas que vocantur rathaicales circa civitatem nostram Olesnicz constitutas, videlicet lencowicz, Dambrowe, Rathay, Corslicz, Smarsowe. Et si per assignacionem villarum superius expressarum non possent ad plenum mille marcarum redditus integrari, volumus et mandamus, ut predictus dux Glogovie, heres noster, defectum ipsorum reddituum suppleat atque redintegret secundum creditam sibi fidem. Petimus et iubemus, ut eidem monasterio assignentur allodia quatuor, quorum quodlibet contineat sex aratra. Mandamus atque precipimus, ut eidem monasterio sit annexum, secundum Ordinem Cisterciensem, hospitale. Volumus insuper et mandamus, ut predicte ville et bona que sepefato monasterio assignavimus, plenam et omnimodam habeant libertatem, ita quod exactionibus, angariis et perangariis quibuslibet sint exempta. Preterea volumus, ut idem claustrum iudicium tam in causis maioribus obtineat quam in parvis. Ipsi insuper fratri nostro commendamus ecclesiam sancte Crucis, mandantes atque rogantes, ut eandem ecclesiam in suis possessionibus atque iuribus tueatur. Volumus eciam, ut canonicis sancte Crucis pro cottidianis distribucionibus assignentur annis singulis sexaginta marce et sexaginta maldrate, quas ipsis in predictis villis rathaicalibus duximus assignandas, non obstante, quod easdem villas supradicto monasterio monialium mandavimus primitus assignari: volumus enim, ut in ipsis villis eatenus defalcetur eidem monasterio monialium, quatenus contingit distribuciones cottidianas ecclesie sancte Crucis. Et quia in remissionem peccatorum nostrorum signari voluimus signaculo sancte crucis, in redempcionem voti nostri assignavimus mille marcas argenti in subsidium Terre sancte, quas per ducem Glogovie fratrem nostrum pariter et heredem mandamus exsolvi. Volumus insuper et iubemus, ut dux Polonie, noster heres per terras Cracovie, ad ecclesiam sancti Wenzeslai in Cracovia pro novo monasterio construendo distribuat centum marcas auri. Preterea ornatum, libros et res quascumque Cracoviensis et Tinciensis ecclesie restitui volumus per quoslibet detentores. Assignamus eciam quingentas marcas argenti ad opus ecclesie sancte Crucis. Libertates et beneficia collata ecclesiis in nostro dominio constitutis, prout in literis specialibus continetur, per nostros heredes volumus et mandamus ob Dei reverenciam et nostre salutis amorem inviolabiliter observari, rogantes, ut famulis camere nostre heres noster sepedictus dux Glogoviensis ducentas marcas distribuat secundum merita cuiuscumque. Petimus insuper et eligimus sepulturam in fundacione nostra quam fecimus ob reverenciam sancte Crucis; processu vero temporis, dum volente Domino monasterium predictarum dominarum monialium fundatum fuerit et constructum, ut extumbentur ossa nostra et in eodem monasterio sepeliantur, ibidem communem resurreccionem prestolantia mortuorum. Preterea volumus, ut per moniales in Thussnewicz de fundacione neptis nostre, bone memorie Constancie regine Bohémie, claustrum nostrum ut prediximus instauretur. Rogamus suppliciter venerabilem patrem dominum nostrum Wratislaviensem episcopum, ut hanc nostram ultimam voluntatem pro sue dignitatis officio dirigat, roboret, exequatur; ita quod, si dicti heredes nostri in huius disposicionis execucione sibi commissa, remissi, desides aut negligentes apparerent, ipsius domini episcopi potestate ordinaria compellantur ad hoc testamentum perfecte et legaliter exsequendum. Hoc igitur testamentum et nostram ultimam voluntatem, in fidelium et baronum nostrorum presencia ordinatum, a nostris heredibus volumus inviolabiliter observari; quia, si quis arbitrii nostri contemptor hoc infringeret, successione nostra se noscat indignum. Acta sunt hec in Wratislavia in camera nostra, presente domino Bernhardo preposito Misnensi cancellario nostro, Petro preposito sancte Crucis, Iohanne decano sancte Crucis, baroni |