tibus, et posteros non latere, quod, post obitum dilecti cognati nostri Domini Comitis Alberti, felicis memorie, facta bonorum nostrorum in Alsia, que simul cum illustri Rege Erico dilecto fratre nostro prius habuimus, diuisione, eiusdem Domini Regis parti possessiones cesserunt infrascripte, quas, omni iuri et actioni, que in eis habuimus, plene renunciantes, ipsi dilecto fratri nostro Regi Danorum alienauimus et scotauimus iure perpetuo possidendas, uidelicet in Elefstorp nonaginta marcas auri, in Ulkebole quatuordecim marcas auri et sedecim solidos auri, in Mialles sex marcas auri, in Wiboki quatuor marcas auri et marcam argenti, in Fialbothe octo marcas auri ac duas marcas argenti, in Liusapeld tres marcas auri et sex marcas argenti, in Litlenes et in Halmstad quatuor marcas auri, in Langesio Gunnildebol et duos octonarios et dimidinm, pro quindecim marcis auri et sex marcis argenti. Qua in re ne super premissis aliqua inopinata inposterum iniuria, calumpnia, seu ulla uexatio indebita possit suboriri, presentes litteras sigilli nostri appensione fecimus insigniri. Actum Kalding, presentibus Dominis, Olauo Pincerna, Andrea Grosun, Nicolao Peterssun, Johanne Niclessun, Andrea Palnisun, Laghi Gudmundsun, Petro Jonessun, Asmund Jopssun, Johanne Finssun, et Esberno Lille. Anno Domini Millesimo ducentesimo quadragesimo quinto, Kal. Nouembris undecimo.

In tergo:

(Sigilla adpendent laesa.)

Littere super bona patrimonialia regis Erici in Alsia, date per Ducem Abbel et Christophorum Dominum Falstrie et Lalandie. 1245.

XLV.

Die Grafen Johann und Gerhard von Holstein verkaufen die Dörfer Krempelstorf und Padelügge, so wie den Plaß Alt-Lübeck an die Stadt Lübeck, und verbriefen derselben verschiedene Freiheiten und

Gerechtigkeiten in Holstein. 22. Febr. 1247.

In*) nomine sancte et indiuidue trinitatis. Johannes et Gerhardus, Dei gracia Comites Holtsatie et Stormarie. Uniuersis Christi fidelibus ad quos presens scriptum peruenerit in salutis Auctore gaudium cum salute.

*) Aus dem gedachten Abdruck S. 23 u. f., wo sie nach der Urschrift im Lüb. Archive mitgetheilt worden.

Ne ea, que in tempore fiunt, labantur cum tempore labente et a memoriis hominum per obliuionis senium, deleantur, necessarium duximus ea scriptis perpetuare, que nec modernos nec posteros volumus ignorare. Nouerit igitur fidelis etas presentium et discat felix successio futurorum, quod nos bone voluntati Lubicensium, quam nobis sepius in multis ostenderunt beneficiis et adhuc ostendere poterunt in majoribus, et pari cupientes bone uoluntatis vicissitudine respondere, Ciuitati Lvbicensi ea concessimus Libertatum jura in perpetuum duratura, que infra in eadem littera sunt expressa. Primum est, quod hoc jus et libertatem damus Ciuitati Lvbicensi, vt omnes Lvbicenses per Odeslo et vbique per dominium nostrum transeuntes, a qualibet exactione et solutione theolonei perpetuis temporibus liberi maneant et immunes. Preterea villam Crimpelsdorf cum Slauica villa et villam Padeluche cum Slauica villa et cum omnibus attinenciis suis et terminis, cultis et incultis, nemoribus, pascuis, pratis et aquis, que ad dictas villas pertinebant et quecumque infra sunt a distinctione dictarum villarum usque ad Ciuitatem Lvbicensem et vsque in Trauenam sub eo jure, quod Wichbelede dicitur, Ciuitati Lvbicensi tradidimus in perpetuum liberaliter possidendas. Pro recompensatione vero ville Padeluche cum suis attinenciis' refuderunt nobis Lvbicenses CCC Marcas denariorum, vnde predicti termini omnes debent perpetuis temporibus, omni inpetitione remota, ad Wichbelede Ciuitatis et ad terminos ipsius Ciuitatis irreuocabiliter pertinere. Preterea Oldenlubeke cum attinenciis suis cum prato, quod est inter Oldenlubeke et Pramece, contulimus Ciuitati Lubicensi jure perpetuo possidendum. Item omnia, que per aquarum inundationem et alluuionem consueverunt occupari, ad Wichbelede Ciuitatis perpetuis temporibus annumerari concedimus et asscribi, salva distinctione inter terminos ville Serez et terminos Ciuitatis. Preterea concedimus Ciuitati in perpetuum in aquis nostris jus piscandi exceptis nostris septis, que War dicuntur, secundum omnem consuetudinem et libertatem, quam ipsi Lvbicenses in piscationibus nostris noscuntur hactenus habuisse. Item concedimus Ciuitati Lvbicensi, vt vbicumque Lvbicenses in dominio nostro naufragium passi fuerint, et res naufragorum a nostris hominibus fuerint occupate, detentores ipsarum rerum tenebuntur res easdem Lvbicensibus restituere, non obstante perniciosa consuetudine, qua res naufragorum male creḍuntur ad dominium occupantium pertinere.

1

Igitur vt hec omnia firma maneant et illibata, et ne a nobis vel a nostris successoribus mutari valeant in posterum vel infringi, presentem paginam sigillorum nostrorum munimine in robur perpetuum necessarium duximus communire.

Testes hujus rei sunt dilecti et fideles nostri: Heinricus et Otto fratres de Barmezstede, Marquardus Faber, Marquardus de Beienflet, Lvderus Rikelekes

dorp, Georgius de Hammenburg, Marquardus de Rennowe marscalcus, et frater suus Bertoldus, Hartwicus filius prefecti, Elerus de Bokewalde, Oddo de Kelingdorp, Godescalcus prefectus, Eggo filius fratris domini Oddonis, Doso de Helle, Elerus de Ottenebutle, Burchardus de Odezhuthen, Tymmo de Porsuelde, Godescalcus de Reuetlo, Elerus de Reuetlo, Hartwicus Stormere et alii quam plures.

Datum anno gracie MCCXLVII Octauo kl. Marcii, in cathedra beati Petri apostoli. Amen. *)

XLVI.

Die Grafen Johann und Gerhard von Holstein verbriefen die Bedingungen, unter welchen ihnen die Schuhherrlichkeit der Stadt Lübeck übertragen worden. 22. Febr. 1247.

(Orig. membr. in Arch. Lubec.)

In nomine sancte et indiuidue trinitatis: Johannes et Gerhardus fratres, dei gratia comites holtsacie et stormarie. vniuersis christi fidelibus ad quos presens scriptum peruenerit. in salutis auctore gaudium cum salute. Notum sit omnibus.

ad

quos presens scriptum pereunerit, quod inter nos et Lubicenses, tante familiaritatis et amicicie lex est contracta. ut quam diu jus administrationis habuerimus in ciuitate Lubicensi, mutuis nobis adinuicem debeamus consiliis et auxiliis suffragari. Nam quicunque terram nostram hostili turbatione impugnauerit vel inuaserit. Lybicenses nobis tenebuntur assistere. et contra quoslibet terre nostre invasores nos fideliter adiuuare. Ad hoc tamen obligati non erunt, vt ad expeditionem faciendam extra terre nostre terminos nos sequantur. Quicunque etiam hominum Ciuitatem Lubicensem interius in iure et libertate sua turbauerit. vel exterius Ciuitatem impugnauerit. nos cum nostris contra quoslibet Ciuitatis molestatores interiores seu exteriores tenebimur Lubicensibus impendere consilium simul et auxilium oportunum. Et vt Ciuitas Lubicensis ab incursione hostili sibi posset securius prouidere, nos turrim nostram in Trauenemunde Ciuitati Lvbicensi commisimus pro beneplacito ipsorum et commodo edificandam. et sub eorum custodia pos

*) Von diesem Diplom findet sich im Geh. Archive ein undatirtes Vidisse, welches ausgestellt haben: Frater Prior totusque conuentus fratrum predicatorum, et frater Gardianus ceterique fratres ordinis minorum in Lubeke. Eine alte Rückenaufschrift deffelben lautet: Lubicensium libertates.

sidendam. toto eo tempore quo commissio Ciuitatis nobis concedit retinere. Pro expensis vero ad turris custodiam faciendis seruiet Ciuitati tota villa Travenemunde cum iudicio eiusdem ville. Seruiet autem eis sub eo iure quod Wichbelede dicitur. adiecto eis in subsidium expensarum passagio quod est in eadem villa. et eo passagio similiter quod Godenmanneshusen communiter nuncupatur. Finito vero iure administrationis quod in Ciuitate Lubicensi habuimus vel per occasionem aliquam soluta fuerit amicicia. que inter nos et Ciuitatem fuerat contracta. Lubicenses nobis turrim et villam Travenemunde cum iudicio. et cum duobus passagiis, sine contradictione qualibet restituere tenebuntur. refusis tamen ipsis a nobis expensis primum. quas circa turris edificium expenderunt. Adiectum est etiam quod nos toto administrationis nostre tempore Ciuitatem Lubicensem conseruabimus in eo iure et libertate. quam ante commissionem nobis factam Ciuitas noscitur habuisse. Eodem tempore locus ille qui priwalk dicitur ad communes usus vacabit. tam nobis quam etiam Ciuitati Lubicensi. Item eo tempore quo administrationem siue tutelam Ciuitatis Lubicensis gerimus. de moneta et de judicio Ciuitas nobis centum marcas argenti annis singulis exhibebit. et ad ipsam Ciuitatem tam monete quam iudicii procuratio pertinebit. Igitur ut hec omnia firma maneant et illabata commissionis tempore. presentem paginam sigilli nostri munimine insufficiens testimonium dignum duximus communire. Ego enim Gerhardus sigillo carens recognosco de mea esse voluntate et consensu facta que in hac pagina sunt conscripta, ac sigillo dilecti fratris mei roborata pro nobis ambobus. Testes huius rei sunt. dilecti et fideles nostri. Henricus et Otto fratres de Barmezstede. Marquardus de fabro. Marquardus de Beienflet. Luderus de Rikelekesdorp. Georgius de Hammenborg. Marquardus de Rennowe marscalcus. et frater suus Bertoldus. Hartwicus filius prefecti. Elerus de Bokewolde. Godescalcus prefectus. Oddo de Kelingdorp. et Eggo filius fratris sui. Doso de Helle. Elerus de Ottenebutle. Burchardus de Odezhuthen. Tymmo de Porsuelde. Godescalcus de Reuetlo. Elerus de Reuetlo. Hartwicus Stormere, et alii quam plures. Datum anno gratie M. CC. XLVII Octauo kl. Marcii. In cathedra beati Petri apostoli.

(Fragmenta sigilli Johannis com. adpendent.)

XLVII.

Papst Innocenz IV. überträgt dem Bischof von Schwerin die Untersuchung wegen der durch den Erzbischof von Bremen und den Bischof von Lübeck erfolgten Verweisung der Mönche des St. Johannis

klosters aus der Stadt. 14. Dec. 1247.

(Arch. Reg.)

Innocentins Episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Episcopo Zverinensi et dilecto filio Abbati Ullensen. Verdensis diocesis salutem et apostolicam benedictionem. Sua nobis conventus monasterii Sancti Johannis Lubecensis petitione monstrarunt, qvod cum venerabiles fratres nostri Archiepiscopus Bremensis, metropolitanus, et Episcopus Lubicensis diocesanus, loci visitationem ipsius monasterii fratri Adolpho de ordine minorum et collegis suis auctoritate propria commisissent, iidem a praedictis visitatoribus petierunt articulos, super qvibus debebant inqvirere sibi tradi, sed dicti visitatores hoc facere contra justitiam denegantes, recepto juramento ab eis universis et singulis de parendo mandatis ipsorum, nulla in eodem monasterio inqvisitione prohabita, cum in ipso non invenirent aliqva, quae limam correctionis exposcerent, ex arrupto praeceperunt eisdem sub debito praestiti juramenti, qvod infra tres Dies a praedicto discederent monasterio, ac etiam civitatem Lubicensem exirent *). Propter qvod fuit parte ipsorum ad nostram audientiam appellatum, Ac iidem visitatores ipsorum appellatione contempta moniales Cisterciensis ordinis in dicto monasterio de facto, cum de jure neqviverint, induxerunt et praedictis Episcopis in praedictos conventum pro eo, qvod civitatem non exiverunt, eandem excommunicationis sententiam promulgavit. Qvocirca discretioni vestrae per Apostolica scripta mandamus, qvatenus vocatis, qvi fuerint evocandi, et auditis hinc inde propositis, qvod canonicum fuerit appellatione postposita statuatis, facientes, qvod decreveritis auctoritate nostra firmiter observari. Testes autem, qvi fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, per censuram ecclesiasticam appellatione cessante cogatis veritati testimonium perhibere. Datum Lugduni XIX. Kal. January. Pontificatus nostri anno qvinto.

*) Hier ist gemeint die Verlegung des Mönchsklosters nach Eismar.