97.
22 Juli 1318.

Tunsberg. Vniuersis presentes literas inspecturis Haquinus dej gratia rex Noruegie salutem in domino sempiternam. Nouerint vniuersi quod anno domini mcccxviijo vndecimo kal. Augusti, apud castrum Tunsbergense placitauimus cum viris prouidis et honestis viro religioso fratre Hasone priore fratrum predicatorum ciuitatis Hamburgensis Ricardo dicto Varck et Godfrido Ypinge consulibus Hamburgensibus nunciis et procuratoribus eiusdem ciuitatis legitime constitutis super sedatione displicentie quam nos ex iustis et verisimilibus coniecturis concepimus contra ciues Hamburgenses in hunc modum, quod procuratores antedicti renunciauerunt simpliciter et expresse perpetuo pro se et omnibus conciuibus et mercatoribus eiusdem ciuitatis omnimode emende et satisfactioni pro quibuscumque dampnis et iniuriis si qua dictis ciuitatensibus et ipsis adherentibus per nos et nostros vsque ad hec tempora fuerint illata promittentes pro se et suis conciuibus fide prestita corporali, quod contra predictam renunciacionem nullo modo veniant verbo facto vel aliquo alio ingenio sed pocius promiserunt nobis et omnibus nostris amicitiam sinceram de cetero obseruare. Nos uero propter instantiam plurimorum principum ac humilem et instantem supplicationem dictorum procuratorum duorum consulum ac decem aliorum comburgensium eorundem purgationem admisimus pro eorum excusatione sufficienti ipsis Hamburgensibus totam displicentiam nostram dimittenles et rancorem, propter preces venerabilium patrum dominorum Nidrosiensis archiepiscopi ac aliorum prelatorum regni nostri et eosdem Hamburgenses ad pacem et amicitiam nostram recepimus specialem dantes el concedentes eisdem licentiam et facultatem cum mercimoniis suis ad regnum nostrum veniendi, ibidem morandi et de mercimoniis suis et mercaturis more aliorum extraneorum libere disponendi. Jn cuius rei testimonium sigillum nostrum vna cum sigillis venerabilium patrum dominorum Elaui Nidrosiensis archiepiscopi Helgonis Osloensis Audfini Bergensis Botulphi Hamarensis episcoporum presentibus est appensum. Datum loco et die et anno supradictis.

.

98.
26 April 1319.

Avignon. Johannes episcopus s. s. d. venerabilibus fratribus . . . Lundensi et ... Vpsallensi ac . . . Nidrosiensi archiepiscopis salutem et apostol. benedict. Dilectos filios ... magistrum et fratres ordinis predicatorum qui in decore sancte religionis uirtutum domino militantes et crucifigentes cum uicijs et concupiscencijs carnem suam ad diuine matris obsequia trahunt. alios per exemplum infra pietatis apostolice abera amplectentes dignum esse conspicimus cos congruis presidijs communiri ut eo deuotius quo quietius pacis famulentur auctori. Cum itaque sicut ex parte dictorum magistri et fratrum fuit propositum coram nobis ipsi a nonnullis qui nomen domini in uacuum recipere non formidant, diuersis et grauibus iacturis, iniurijs uiolentijs et molestijs in digersis mundi partibus extra regnum Francie affligantur. Nos eorundem magistri et fratrum prouidere quieti et malignorum conatibus obuiare uolentes fraternitati uèstre per apostolica scripta mandamus quatinus, extra dictum regnum uos uel duo aut unus uestrum per uos uel per alium seu alios, etiamsi sint extra loca, in quibus deputati estis conseruatores et iudices eisdem magistro et fratribus efficacis defensionis presidio assistentes, non permittatis eosdem a predictis uel quibuscumque alijs indebite molestari uel eisdem dampna, uiolentias, iniurias, uel molestias irrogari; facturi eisdem magistro et fratribus, cum ab eis uel procuratore aut procuratoribus eorum fueritis requisiti de predictis et alijs personis quibuslibet de quibuscumque molestijs, iniurijs, violentijs atque dampnis presentibus et futuris, in illis uidelicet, que iudicialem requirunt indaginem, summarie et de plano sine strepitu et figura iudicij, in alijs uero prout qualitas ipsorum exegerit iustitie complementum; molestatores, presumplores et iniuriatores huiusmodi, nec non contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscumque dignitatis, status, ordinis uel conditionis extiterint, etiamsi pontificali prefulgeant dignitate, quandocumque et quocienscumque expedierit, per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo, inuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis, non obstantibus felicis recordationis Bonifacij pape .viii. predecessoris nostri, in quibus cauetur, ne aliquis extra suam ciuitatem et diocesin, nisi in certis exceptis casibus et in illis ullra unam dietam a fine sue diocesis, ad iudicium euocetur, seu ne iudices et conseruatores a sede deputati fuerint contra quoscumque procedere, aut alij uel alijs uices suas committere siue aliquos ultra unam dietam a fine diocesis eorundem trahere presumant, seu quod de alijs quam de manifestis iniurijs el uiolentijs et alijs, que iudicialem

indaginem exigunt, penis, in eos si secus egerint et in id procurantes, adiectis, conseruatores se nullatenus intromittant, et tam de duabus dietis in concilio generali, dummodo ultra tertiam uel quartam dietam aliquis extra suam ciuitatem et diocesin auctoritate presentium ad iudicium non trahatur, quam alijs quibuscumque constitutionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de iudicibus delegatis et conseruatoribus, quam personis ultra certum numerum ad iudicium non uocandis aut alijs editis, que uestre possent in hac parte iurisdictioni aut potestati eiusque libero exercitio quomodolibet obuiare, seu si aliquibus communiter uel diuisim a sede apostolica sit indultum, quod excommunicari, suspendi uel interdici seu extra uel ultra certa loca ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas, non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi et eorum personis, locis, ordinibus et nominibus proprijs mentionem uel qualibet alia indulgentia dicte sedis generali uel speciali, cuiuscumque tenoris existat, per quam presentibus non expressam uel totaliter non insertam uestre iurisdictionis explicatio in hac parte ualeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de uerbo ad uerbum in nostris litteris habenda sit mentio specialis. Ceterum uolumus et apostolica auctoritate decernimus, quod quilibet uestrum prosequi ualeat articulum etiam per alium inchoatum, quamuis idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico impedilus, quodque a data presentium sit uobis et unicuique uestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceplis presentibus et futuris perpetuata potestas et iurisdictio allributa, ut eo vigore eaque firmitate possitis in premissis omnibus ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram uobis cepta fuissent, et iurisdictio uestra et cuiuslibet uestrum in predictis omnibus et singulis per citationem uel modum alium perpetuata legitimum extitisset, constitutione predicta super conseruatoribus et qualibet alia in contrarium edita non obstante. Datum Auinione .vj. kal. Maij pontificatus nostri anno tertio.

Pave Johannes XXII tillader Carmelilerordenen at optage 5 Steder i Tydsk

land, Sverige (?), Danmark og Norge og der anlægge Stiftelser uden

Hinder af tidligere Forbud. Efter Orig. Reg. i d. pavel. Ark., Reg. comm. Joh. XXII. an. III. fol. 415. ep. 1325.

99.
4 Juli 1319.

Avignon. Johannes episcopus s. s. d. dilectis filijs .... priori ... generali et fratribus ordinis beate Marie de Montecarmeli salutem et apostol. benedict. Ex dono celestis gracie illud ordini uestro et uobis dalum esse conspicimus quod ubique locorum in quibus degitis fideles populos doctrina uerbi pariter et exempli ad salutis gratiam euocatis. Est igitur et esse debet nobis et apostolice sedi cura solicita. loca destra per orbem terrarum longe lateque diffundere, vt quanto ipsa diffusius propagamus tanto per amplius prout in gratiarum omnium largitore confidimus maiorem semper operuin uestrorum fragrantiam ad edificationem Christi fidelium sentiamus. Exibita nobis siquidem uestra pelitio continebat, quod ordo uester, qui sub virginis gloriose vocabulo in ultramarinis partibus *sumpxit exordium ex eo, quod ceteris alijs ordinibus tardius cepit in cismarinis partibus propagari, sicut prefati ordines alij in diuersis mundi partibus non *potuit dilatari. Quare pro parte uestra fuit nobis humiliter supplicatum, ut ampliandi et dilatandi ordinem ipsum pro diuini cultus augmento in diuersis locis et partibus Christi fidelium uobis licenciam de speciali gratia concedere dignaremur. Nos itaque qui ad ordinem ipsum habemus specialis deuocionis affectum ipsum, quem gerimus in viscera caritatis, et desideramus ex corde, quod ubique terrarum ad laudem ipsius uirginis gloriose dicti ordinis palmites extendantur, volentes in hoc benignius annuere uotis uestris, vi quinque loca in Alamanie, Boecie,' Dalie et Norweye regnis, in locis tamen insignibus, de quibus fratribus uestri ordinis expedire uidebitur, libere recipere sine iuris preiudicio alieni, ac in eis sic receptis capellas, oratoria, domos, officinas et alia necessaria construere et habere licite ualeatis. constitutione felicis recordationis Bonifacij pape .viij. per quem inhibetur expresse, ne fralres de ordine mendicantium domos et loca quecumque ad inhabitandum seu edificandum de nouo recipere quoquomodo presumant absque sedis apostolice licencia speciali, plenam et expressam facientem de inhibitione huiusmodi mencionem, ac decreto constitutionis ipsius, quod decreuit, si secus actum fuerit irritum et inane, ac quacumque constitutione super hec edita nequaquam obstantibus, plenam et liberam tenore presentium concedimus facultatem. Volumus etiam et presentium auctoritate decreuimus, ut domos et loca huiusmodi, postquam per uos recepta, ut premittitur, fuerint et constructa, gaudeant et utantur omnibus libertalibus, immunitatibus, exempcionibus et privilegijs a predicta sede concessis uobis et ordini memorato. Nulli ergo [etc.] nostre concessionis, uoluntatis

et constitutionis infringere [etc.?] Datum Auinione iii. Nonas Iulii. pontificatus nostri anno tertio.

(") I Indholdsangivelsen staar: Scocie. (?) Se ovenfor No. 62.

Biskop Audfinn af Bergen forbyder efter gode Mænds Raad at dyrke med

Offer, Pilegrimsfærd eller lignende den Kvinde fra Lybek, der falskelig udgav sig for at være den i Orknö afdöde Datter af Kong Erik, og som

derfor blev brændt paa Nordnes. Efter Afskr. fra det 16de Aarh. i cod. chart. in fol. p. kgl. Bibl. i Stockholm,

No. 84 (43), fol 3.

100.
1 Febr. 1320.

Bergen.
Mod pillegrims reysse till Nordnesse till sancte Maritte.

Allom gudz vindom werandom och widerkomandom them som thelte breff see eller hører, sender Audfindr med gudz naade biscop i Bergen q. g. och sine, the wissiste mend i landitt haffue titt och offte tiltalitt oss, att wij tilstede, att saa mange wanuitige meniske weffuist ther i med møgen sallighedt och kreffuer oss thet och till skyldige att retlede etther til gudelig tro, ij som wild farendjs ere att hem sette etthers hoff och troer och hillighed till fandens patron, och harmelig blidist alt the kaller aa then konne med storum heitom och dyrka[n] som hun were gudtz pinslar (wotte) nu hun gripen wor och dømpt i landtzr[ode] sag, effther thij att hun holtt sig att were vdspring och lofflige arsfuingie werdelige herre Erickis Norigis konning affgager aamindi(n)ge, och effther thij thet wor kun obenbarlige falsk och suig hun for med, tog hun sin ende dom brendendis ij enn boll, effther landtzens log och beste mendz raadt som tha wore i Norige i then stad paa Nordnesse som slig misgiernings folck ere von med reffsinge sitt liff att lade. Maa och alle gode mendt vnder stande thj som sanningen ville vid[e] att thet er mod gudtz sandhed att hun motte werre konning Ericks dotter och Margarretis aff Skotlandt, thij hun prouedest att werre xx wetre eldre konne, end thenn timen suarede, som Erick konning giorde brøllup sitt med Margarete dronning, wor tha hand icke eldre, end xiij wettre gammildt och thij kunde hand icke werre fader aff saa gammild en quinde. Thet och anditt att hand aate icke flere barn end en dotter med Margrete droning, som efsther hindjs faders beffalling skulle faret haffue til Skotlandt, och dede i Orcknøø emellom Narwe biscops hender, hoss uerrindjs the beste mend som hinde fylle skulle aff Norige, med raade och bebodelse bindjs egenn fader. End siden