Imágenes de páginas
PDF
EPUB

8. Auszüge aus den Rechnungsbüchern des XIV. Jahrhunderts. Anhang XV.

9. Auszüge aus den ältesten Statuten des Stifts. Anhang XVI. Vielseitige Aufklärungen und Winke in Bezug auf Einzelnheiten habe ich den hinterlassenen Schriften unseres verdienten Archivars Leyrer zu verdanken, was ich hier mit dankbarer Anerkennung ausspreche.

Nussdorf, den 24. Januar 1854.

Dr. Zeibig.

Der verdienstvolle Bearbeiter dieses Urkundenbuchs hat die Beendigung des Druckes nicht erlebt; er starb als Pfarrer zu Haselbach in Nieder-Österreich am 3. December 1856. Was er seinem um die Geschichte des Stifts verdienten Ordensbruder Maximilian Fischer nachrief, sprechen wir auch von ihm aus: „Viel zu früh rief ihn der Herr vom Schauplatze seiner Thätigkeit."

Wien, den 17. Februar 1857.

Die Redaction.

DAS

STIFT KLOSTERNEUBURG

IN SEINEM

INNEREN UND ÄUSSEREN LEBEN

BIS ZUM

ENDE DES XIV. JAHRHUNDERTS.

ALS EINLEITUNG IN DAS URKUNDENBUCH DES STIFTS.

Als Leopold IV. nach seiner Vermählung mit Agnes, der Witwe des
Herzogs von Schwaben, Friedrich's von Hohenstaufen (1. Mai 1106)
seinen Wohnsitz von Melk nach der 1101 begonnenen Burg auf dem
Kahlenberge verlegte, fand er am Fusse des Gebirgs eine bedeu-
tende Ansiedlung mit einer dem h. Martin geweihten Pfarrkirche vor.
Ob auf derselben Stelle einst das römische Cetium gestanden, ob es
das Burgum des h. Severin gewesen und bei der Wiedererbauung
dann Novoburgum (Neuburg) genannt worden, bleibt dahingestellt 1),
jedenfalls war der Platz von den Römern bewohnt worden, dafür
sprechen die hier ausgegrabenen römischen Denkmale 2). Der

1) Calles Annales Austriae P. I. L. I. p. 41. Vindobona Romana. Wien 1766, pag. 10.
Weiskern, Topographie I. 107. Dagegen Blumberger Archiv 1849. Bd. II. S. 353 ff.
2) So bei dem Stiftsbaue unter Propst Jakob III. Grabsteine, zwei Bruchstücke eines
Meilenzeigers, die tabulae honestae missionis (siehe Jahrbücher der Literatur, 86.
Band, Anzeigeblatt S. 62 sqq.), so die häufigen Münzfunde, deren bedeutendster im
Jahre 1737 bei der Gelegenheit geschah, als das Gebäude der alten Camera superior
eingerissen wurde. Der damalige Chorherr Benedict Prill hat ihn beschrieben, und ich
lasse seine Aufzeichnung hier folgen.

Nummi argentei Imperatorum Augustorum Saeculi 1. II. et III. reperti anno 1737 tem-
pore aedificii nostri novo-exstructi praesente D. Gregorio Kaselick, Aedili nostro, Item
D. Laurentio Pressler, Camerario, aliisque pluribus oculatis testibus in vase, quod
incuria operariorum confractum est, nummi autem excerpti repositique ad Bibliothecam.
1. Nummus Cordii Mescennii Rufi Triumviri ex argento, moduli medii, tempore
Caesaris Augusti Imp. Romani, ex antiquissima familia Cordiorum, ope nummorum
primo detecta, carus et rarus.

A. RVFVS. IIIVIR. Duo capita galeata stellisque signata Castoris et Pollucis.
R. MAN. CORDIVS. Dea moneta, interdiu Aequitas Romanis dicta, a genio in facie
velata, manu dextera bilancem, sinistra hastam una cum fascibus consularibus
gestans.

II. Nummus Appii Clodii Macri, Propraetoris Africae, ex argento, medii moduli, cusus
ad annum V. C. 822, ab aera Christi 68, post mortem Cl. D. Neronis Augusti
imperante Sergio Sulpicio Galba. Avis in terris rara.

A. Caput muliebre spicis ornatum, Numidiae captae fertilitatem exprimens.
R. P. CLODIVS. M. F. Figura muliebris collo manibusque duas inter columnas
tornatiles ligata.

Wunsch, eine religiöse Genossenschaft als Pflanzschule christlicher

III. Nummus Vespasiani, Imp. Rom. Aug., ex argento, medii moduli, Romae cusus capta urbe Hierosolyma impletaque prophetia Isaiae de interitu Judaeorum ad annum V. C. 824, ab aera Christi 71, haud adeo obvius.

A. IMP. CAESAR. VESPASIANVS. AVG. Caput laureatum.

R. IVDAEA. Figura muliebris, urbem Hierosolymam captam designans sedensque ad erectum tropaeum, pedibus manibusque ligata.

IV. Nummus Flavii Vespasiani, Patris Titi, R. Imp., ex argento, medii moduli, sortita cum filio Tribunicia potestate, translatoque in templum Veneris sede curuli, rarissimus.

A. IMP. F. CAES. VESP. AVG. Caput laureatum.

R. TRI. PO. Dea Cybele cum patera sedens in sella curuli.

V. Nummus ejusdem, titulo Augur, in nummis rarissimo, insignitus, ex arg. med. mod. Romae cusus.

A. IMP. CAES. VESP. AVG. P. M. Caput laureatum.

R. AVGVR. TRI. POT. Vasa pontificalia.

VI. Nummus Titi Vespasiani ex argento, medii moduli, signatus Seleuciae ad ostia Orontis anno V. C. 828, Christi 75, Imp. VII. Consul. IV. Trib. Pot. IV., post captam Hierosolymam IV., non adeo tritus.

A. IM. TITVS. CAES. VESPASIAN. AVG. P. M. Caput laureatum.

R. TR. P. IV. IMPER. VII. COS. IV. P. P. Templum Jovis Capitolini fulmine superposito.

VII. Nummus duplex pelliculatus Nervae Trajani Ulpii Imp. Rom., ex. arg. medii moduli, cusus Romae a Senatu P. Q. R. anno V. C. 856 consulatu IV., Tribunatu VI. devictis Germanis ac Dacis factaque expeditione in Parthos, unde et nomen Germ. Dac. Parth. Optimi obtinuit. Communis quidem, sed ob vitium pelliculae aestimandus.

A. IMP. CAES. NER. TRAIANO. OPTIMO. AVG. GERM. DAC. Caput laureatum. R. P. M. TR. P. COS. VI. P. P. S. P. Q. R. Symbolum pacis, figura muliebri expressum, cujus laeva cornu copiae tenet.

VIII. Nummus Hadriani Imp. Aug. ex argento, medii moduli, in Africa

navigii Africani post secund. advent. in U. Romam, rarissimus. A. HADRIANVS. AVG. COS. III. P. P. Caput laureatum.

cusus,

tempore

R. AFRICA. Africa muliebri vestitu exhibita, super caput ejus proboscides Elephantis, in manu sinistra cete, dextera cancer, ad pedes ejus piscina piscibus repleta. IX. Nummus I. Faustinae. Sen., uxoris Antonini Pii Imp. Aug., ex argento, medii moduli, aedificato illi templo in via sacra region. IV. delatisque Circensibus, post mortem suamanno imperii Antonini Pii III. Romae cusus et rarus. Nummus II. ejusdem Augustae ex argento, medii moduli, facta ejus consecratione, Romae cusus et frequens.

A. DIVA. FAVSTINA. PIA. Caput Faustinae Senioris tricatum.

R. CONSECRATIO. Templum Faustinae honoribus post mortem aedificatum in via sacra Regionis quartae Romae.

A. DIVA. FAVSTINA. Caput Faustinae turritum.

R. AETERNITAS. Aeternitas globo et velo insignita.

X. Nummus vitiosus L. Aurelii Veri Imp. Aug. ex argento, med. moduli, monetariorum veterum culpa combinatus, in aversa parte quidem L. Veri genuinus, in adversa tamen cum titulo M. Aurelii sui in Imperio collegae ejusque nummo afferruminatus

« AnteriorContinuar »