Imágenes de páginas
PDF
EPUB

II.

AMAURY DE LUSIGNAN,

DIT AMAURY II,

ROI DE CHYPRE, PUIS DE JERUSALEM.

AVRIL 1194. — 1 AVRIL 1205.

1195, 29 septembre.

Amaury de Lusignan, seigneur de Chypre, donne divers terrains et une chapelle situés dans l'intérieur de la ville de Nicosie à l'abbé du Temple-Domini, dont il reçoit un rubis précieux.

Venise. Bibl. Saint-Marc. Supplém. aux Mss. latins. Classe IV, n° LVI. Cartulaire de Sainte-Sophie de Nicosie, pièce n° 45. Copie moderne 1.

In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus sancti, amen. Quoniam temporis diuturnitate multa a memoria hominum elabuntur, hoc presenti scripto omnibus tam presentibus quam futuris volo [quod] innotescat quod ego Aymericus de Lizinaco, Dei gratia, dominus Cipri, consensu et voluntate uxoris mee Eschive, dono et imperpetuum concedo habendam tibi, Petro, abbati Dominici Templi2, et canonicis ejusdem, tuisque similiter successoribus, quandam curtem in Nicosia, infra quam est constructa capella beate Marie, et unam prestiam quam dominus Guido rex, bone memorie, frater meus, edificavit, que est prope flumen, versus casale Vuillelmi de Balma, cum decem carucatis terre predicte prestie circunquaque contigue3, tali vero pacto ut ecclesia Dominici Templi et ejusdem abbates successive et canonici hec predicta, libere et quiete, absque omni

On trouve une notice sur ce cartulaire dans les Archives des missions scientifiques, mai 1851, p. 255. Le Ms. de Venise n'est qu'une copie fac-similée au avi° siècle de l'ancien cartulaire de Sainte-Sophie, copie faite par une personne qui paraît avoir été étrangère à la langue latine. Beaucoup de signes d'abréviations, imparfaitement rendus sur ce fac-simile ont dù étre traduits ici comme s'ils eussent été fidèlement imités de l'original. Il ne m'est pas possible et il serait,

je crois, sans utilité de consigner dans mes notes le détail de toutes les minutieuses restitutions de lettres et de sigles d'abréviations auxquelles il a fallu me livrer quelquefois pour rendre ces textes intelligibles.

2 La communauté du Temple - Domini, primitivement à Jérusalem, avait été transférée, comme la plupart des autres établissements, à Saint-Jean-d'Acre, depuis la prise de la ville, en 1187.

Au Ms. contingue.

exatione, habeant et possideant, et etiam bladum quod de suo proprio labore acquisierint fratribus qui sunt in terra Hierusalem possint libere destinare. Volo etiam omnibus innotescere me, hujus doni intuitu, a te, pretaxato abbate, quemdam optimum atque pulcherrimum rubinum, duos bisancios et dimidium ponderantem, habuisse. Et ut hoc meum donum firmum et stabile vobis vestrisque successoribus jure perpetuo1 et hereditario perma. neat, presentem paginam scribi et sigilli mei plombei impressione, cum virorum subscriptorum testimonio, muniri et coroborari precepi. Quorum hec sunt nomina: Balduinus Bethsam comes tabulus, Hugo Martini mareschalcus, Aymericus de Riveth, Raynaldus Betlay2, Reynerius de Biblio3, Vualterius le Bel, Alanus de le Bel, Baldoynus de Novavilla, Bald. Hostiarius 4, magister Petrus Vuasco, magister Bernardus, medicus. Data per manum Alani, Liddensis archidiaconi, anno Dominice Incarnationis millesimo centesimo LXXXV, tertio kalendas Octobris, indictione quartadecima3.

1196, 20 février. De Latran.

Bulle de Célestin III prévenant le clergé, les grands et le peuple de Chypre, qu'à la demande d'Amaury, seigneur de l'île, le saint siége a délégué l'archidiacre de Laodicée et Alain, chancelier de Chypre, pour régler tout ce qui pouvait concerner l'établissement et la dotation de l'église catholique en ce pays, jusqu'ici schismatique.

Venise. Cartulaire de Sainte-Sophie, pièce no 2.

Celestinus, episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis, clero, magna. tibus et populo Cypri, salutem et apostolicam benedictionem.

Fundavit Deus in unitate fidei supra petram ecclesie firmamentum, cujus a sui nascentis exordio, collata beato Petro ejusque vicariis potestate, Romane sedi primatiam contulit, et indulsit tocius magisterii principatum ; ex qua si quidem per partes orbis plurime et diverse in unius doctrine spiritu

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

ecclesie, velut a matre filie procreate ab ejusdem uberibus in edificacionem fidelium lacte nutriantur, neccessaria suggerere documenta, ut inde omnes suscipiant regulas magisterii ubi totius ecclesie Christus posuit principatum, ut, que uniuscujusque sacerdotalis dignitatis mater esse dinoscitur, sit etiam ellactandis filiis magistra ecclesiastice rationis; quia et Dei privilegio possidetur et sanctorum patrum sanctionibus evidentius declaratur ab unitate fidei prorsus exorbitare, probantur qui secus aliquando sentientes, divinis obviare institutionibus moliuntur, vendicantes sibi magisterium non a Deo, aurientes scientiam non a fonte, ac, proprie voluntatis vestigia prosecuti, in oberrare de viis periculose nituntur.

Sane, quia, sicut ex tenore litterarum dilecti filii nobilis viri A. domini Cipri, perpendimus evidenter, ipse Dei scientiam, ejus inspiratione dumtaxat, in singularitate fidei possidet, et romanam ecclesiam, caput et magistram ecclesiarum omnium recognoscens, Cipri insulam, cujus dominium divina potius credimus quam humana ei potestate collatum, a suis tandem erroribus suo diligenti studio revocatam a beluato fermentatorum scismate ad unitatem ortodoxe matris ecclesie reducere studio se contendit, sicut per dilectum filium magistrum B. archidiaconum Laodicensem, nuntium suum, virum utique providum et discretum, nobis est manifestius intimatum; omnipotenti Deo grates referimus copiosas, et sue devotionis fervorem plurimum in Domino comendamus. Certa utique nobis est de sua probitate fiducia, cum illud inter alia summamus interius argumentum quod, recolende memorie, Jerosolimitanus quondam rex frater suus1, se pro ecclesia murum defensionis opposuit, et suam in pluribus expertus est constantiam probitatis. Ceterum, auditis devotionis et sincere fidei sue petitionibus, apostolatui nostro affectuose porrectis, cum grato ascensu votum suum ac desiderium promovere vollentes, dicto magistro B. et dilecto filio A[lano 2] cancellario Cipri, vices nostras in hac parte duximus committendas, ut quicquid exinde, tam super decimis quam dotibus ecclesie conferrendis, digne cum Deo viderint statuendum nostra authoritate fieri, sine appellationis obstaculo, non differant ordinare, quod ratum nos faciemus et firmum inviolabiliter observari. Ideoque universitati vestre per apostolica scripta precipiendo mandamus quatenus ipsis, ut super hujusmodi liberum possint et optatum in Domino habere processum, diligentem operam, favorem, consilium et auxilium, appellatione seposita, exhibere et conferre curetis.

1 Le roi Guy de Lusignan. - 2 Alain, qui devint archevêque de Nicosie.

Datum Laterani, decimo kalendas Martii, pontificatus nostri anno quinto.

1196, 13 décembre. De Latran.

Grande bulle de Célestin III confirmant les droits, les prérogatives et les possessions de l'archevêque de Nicosie.

Venise. Cartulaire de Sainte-Sophie, no 8. Cf. no 91

Celestinus, episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Alano, Nicosiensi archiepiscopo, ejusque successoribus canonice substituendis, in perpetuum.

In eminenti Apostolice Sedis specula, disponente Domino, constituti, fratres nostros episcopos tam propinquos quam longe positos fraterna debemus caritate diligere, et ecclesiis sibi a Deo comissis paterna solicitudine providere. Ea propter, venerabilis in Christo frater archiepiscope, tuis justis postulationibus clementer annuimus et prefactam Nicosiensem ecclesiam, cui, auctore Domino, preesse dignosceris, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia inpresentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum, concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, prestante Domino, poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant; in quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum in quo prefata Nicosiensis ecclesia sita est, cum omnibus pertinentiis suis, dotem etiam ejusdem ecclesie, videlicet duo casalia a karissimo in Christo filio Aymerico, illustre rege Cypri, ipsi ecclesie data et assignata, scilicet Ornithia2 et Ascendia3; decimas insuper istarum regionum Cypri que, ex constitutione Sedis Apostolice, ad ipsam Nicosiensem ecclesiam pertinent, Nicosie videlicet, cum pertinentiis suis, la Solie4, la Thomasie, la Tremetossie, le Quit', la Quercheries, Cherin, Lapiton 10, Melyas 11, Mara

er

Le n° 9 est une confirmation de la bulle de Célestin III par Innocent III, du 1a février 1201.

2 Ornithi, au sud-est de Nicosie.

3 Second texte: Affendia. C'est Aphendia,

près d'Ornithi.

Solia, dans la vallée de ce nom.

5 Situation inconnue.

6 Tremethoussia, dans la Messorée.

7 Chiti, près de Larnaka.

8 Mieux dans le second texte : la Quitrie,

Kythrea, à l'est de Nicosie.

9 Xéri, au sud de Nicosie.

10 Second texte : Lapizon, Lapithos.

11 Peut-être Milia, à l'extrémité de la Messorée, vers le Karpas.

tha', Syvorie, Cambi3, Xindas et feodum, Briem, et Asquia, et Pigui7 et Prastroves, auctoritate apostolica tibi et tuis successoribus confirmamus. Episcopatus quoque inferius annotatos, videlicet Paphensem, Limichoniensem et Famaugustanum, tibi tuisque successoribus statuimus esse de cetero metropolitico jure subjectos.

Usum insuper palei tibi tuisque successoribus caritatis intuitu concedimus, ut tu eo hiis diebus utaris qui inferius exprimuntur, videlicet : in Nativitate Domini, in festivitate prothomartiris Stephani, Circumcisione Domini, Epiphania, Ypopanti, dominica in Ramispalmarum 10, Cena Domini, Sabbato Sancto, Pascha, secunda feria post Pascha, Ascensione, Pentecoste, in natalicio beati Johannis Baptiste, tribus festivitatibus beate Marie, commemoratione Omnium Sanctorum, solemnitatibus omnium apostolorum, dedicationibus ecclesiarum, consecrationibus episcoporum, et ordinationibus clericorum, ecclesie tue principalibus festivitatibus et anniversario tue consecrationis die "1. Convenit igitur te diligentius providere quomodo sit honor hujus indumenti modesta actuum vivacitate servandus, et ut ei morum tuorum ornamenta conveniant et tu esse valeas utrobique, auctore Domino, conspicuum et quem pastoralis cure constringit officium dilectione proberis fratribus exhibere, et ipsi etiam adversarii propter mandatum dominicum tuo circa te copulentur affectu, pacem sequaris cum omnibus, piis vaces operibus, virtutibus poleas, fulgeat in pectore tuo rationale judicii, cum superhumerali actione conjunctum, ita procedas in conspectu Dei et oculis hominum, quatinus commisso tibi gregi virtutis prestes exemplum, et ipsi adversarii videntes opera tua bona, glorificent patrem tuum qui in celis est. Sit in lingua tua edificationis sermo, sit zeli fervor in animo, et preter hec cuncta que officio tuo conveniunt cum temperantia agas, ut que pallei dignitas expetit videaris frequenter amplecti, et gloriam sempiternam acquirere tibi possis in celis.

Presenti etiam decreto districtius inhibemus ut cimiteria ecclesiarum et

[blocks in formation]
« AnteriorContinuar »