cum continenter inuestiuit, non tamen continue ibi deseruire cogendum. Dominus etiam archiepiscopus ex consilio nostro domino everhardo redditus x. marcarum iure feodi contulit ex certis bonis susatensis prepositure annuatim percipiendos. sine omni contradictione prepositi quicunque fuerit nisi forte ei in aliis compensentur redditibus. Ecclesiam- preterea ex eadem prepositura proximo uacantem que domino everhardo complacat. prepositus svsatensis ex ordinatione nostra conferet. vel ei uel amico suo cui eam conferri postulauerit. Ex consilio item et ordinatione nostra, puerum predictum fratres svsaciensis ecclesie concordi uoluntate in prepositum elegerunt. et sic annuente domino huius dissensionis turbacio conquieuit. Vt ergo hec apostolice auctoritatis ordinacio nullo inposterum conuelli possit malignitatis ingenio. presentem paginam conscriptam sigillis nostris communiuimus. Testes. sanctensis prepositus. B. (ertoldus). De colonia Gerhardus decanus sancti gereonis. Theodericus decanus de gradibus. Ivo scolasticus, Lambertus scolasticus. Hermannus de uore. Henricus lupus. De hildeneshem. Eilbertus prepositus de alsburg. Bertoldus custos. Johannes marc lutardus sSCOlasticus sancti mauricii. De sladem burghardus, Hermannus sti pauli in haluerstad. De patherburn oliuerus. Hermannus de oriente. De minden Wernerus maior prepositus. De hamele conradus canna. amelungus et quam plures alii. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis. Mo. Co. XCO. VIo. Indictione XIIIIa Vo. nonas maii, presidente sedi apostolice celestino. Regnante Romanorum imperatore. heinrico. glorioso. Presidente. cathedre. coloniensi. atholfo. Locus huius transactionis in qvernhamelen. 241)

.....

106.

1196. bestätigt Erzbischof Adolf I. dem Stifte des heil. Patroclus zu Soest, das Recht der freien Probstwahl.

Nach dem Orig. im Archive des Patrocli-Stifts.

In nomine sancte et indiuidue Trinitatis. Adolphus dei gracia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus. vniuersis christi

242) Die Urkunde liegt in zwei Ausfertigungen vom nemlichen Tage vor, welche nur in ganz unwesentlichen Punkten voneinander abweichen. Die daran hängenden Sieget sind meist gut erhalten.

10

fidelibus imperpetuum. Racio sundet et sanetorum patrum decernit auctoritas unicuique, maxime locis religiosis intemerata sua iura seruari. Proinde notum esse uolumus cunctis christi fidelibus. quod cum canonici Svsatiensis ecclesie coram iudicibus; a summo pontifice delegatis constanter assererent se habere libertatem eligendi prepositum in ecclesia sua. idque iureiurando iam probassent quatuor sacerdotes. Pilegrimus decanus. Johannes crispus. Brunsten. Johannes niger. omnibus aliis paratis inidipsum iurare. nos prepositum quem preter eorum electionem institueramus. iure cogente destituimus. recognoscentes ipsis plenam et absolutam libertatem eligendi prepositum. Id enim ius habere svsatiensem ecclesiam priorum nostrorum relatione cognouimus. Multi namque alii testati sunt. quod bone memorie dominus Renoldus Coloniensis archiepiscopus. Bernardum ad electionem fratrum svsatiensium quondam prepositura inuestisset. nos eciam electum eorum Herimannum scil. modo defunctum eadem prepositura inuestiuimus. Ne igitur deinceps ueniat in dubium. quod tot rationibus et exemplis euidenter est probatum presentem- paginam sigillo nostro. de priorum ecclesie Coloniensis fecimus consensu communiri. districte prohibentes sub anathematis uinculo. ne quis fratres predictos. super libera electione prepositi sui perturbare conetur. Facta sunt hec anno dominice incarnationis. Mo. Co. nonagesimo. VIo. Presidente apostolice sedi Celestino. Regnante Romanorum imperatore Heinrico. Testes adherant. Gardolfus episcopus. Conradus maior prepositus haluerstadensis. Maior prepositus harbertus. Maior decanus hylarius. prepositus ste Crucis Lvdoldus hildenessemensis. jvdices delegati. Prepositus maior Ludewicus. Decanus maior vthelricus. Coloniensis. prepositus xanctensis Conradus. prepositus Bynnensis Bruno. Gerhardus decanus sti Gereonis. Elbertus prepositus. Luthardus hildenesh. Ivo. Lambertus. magistri, 242)

249 Das an der Urk. hangende Siegel des Erzbischofs ist wohl erhalten.

1196. verwandelt Erzbischof Adolf I. das Nonnen kloster Bredelar in eine Cisterzienser Monchss Abtei; Gottschalk v. Padberg schenkt dem neuen Kloster Güter zu Grimlinghausen und Suitheringhausen.

Nach dem Original im Archive des Klosters Bredelar.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis Adolfus dei gratia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus jnperpetuum, Scimus quoniam deo placita sunt semper officia pietatis precipue tum cum in promouendis ad cultum et honorem ipsius, personis obsecuntur ecclesiasticis. Hinc est quod omni studio satagimus ecclesiarum dei iura efficaciter defensare, vel etiam ipsa sancte conuersationis studia pro ut res expostulat in melius commutare. Nouerit ergo fidelium vniuersitas tam presentium quam futurorum, quod predecessor noster pie memorie dominus philippus archiepiscopus predium predelare quo castellanus Godescalcus de patberg in beneficiatus erat petitione quorundam fidelium et totius cleri sui, atque paderburnensis episcopatus suorumque optimatum consilio ipsiusque castellani et heredum suorum consensu, ecclesie beati laurentii que est ibidem in Bredelare cum omnibus attinentiis suis libere contulit, ibique sub regula beati Augustini deo famulantes feminas instituit. Nos autem predictarum feminarum minus laudabilem conuersationem in melius commutare cupientes pro petitione Godescalci de padtbery filii supradicti Godescalci et aliorum prudentum virorum consilio, necnon et proprie considerationis intuitu prefatam ecclesiam Bredelare cum consensu et voluntate earundem feminarum in ordinem cisterciensium cum omni sue libertatis integritate transtulimus, emancipantes eam a iure aduocacie et ab omnibus impedimentis que videntur ordinis et regule ipsorum consuetudini contraire. Predictus vero Godescalcus curtem quandam in Grimelinchusen et bona quedam in suitherinchusen, ductu bone voluntatis, precipue diuine retributionis intuitu et pro remedio anime sue nec non parentum suorum eidem ecclesie libere contulit. Sceithenses enim quorum cure prefata conmissa fuit ecclesia, iuri suo in ea perpetualiter renunciauerunt. Porro ne tam piis factis et rationabilibus institutis accedere possit temptator quis temerarius presentem paginam talium factorum confirmatiuam sigilli nostri appositione conmuniuimus omnem qui huic nostre confirmationi contraire presumpserit auctoritate beatorum apostolorum petri et Pauli, sedis apostolice, et nostri perpetuo subiacentes anathemati. Acta sunt hec anno dominice incarntionis Mo Co XCO VI° jndictione XIIII. Domino Celestino presidente sedi apostolice Regnante Heinrico Romanorum imperatore glorioso ordinationis nostre anno tertio, Testes hii sunt Gerhardus parburnensis episcopus. Hermannus choralis episcopus in colonia, Euerhardus de volmotstene Godefridus de Colonia, pilegrimus decanus susatiensis, wernerus canonicus. Lupoldus canonicus. Radolfus canonicus. Nobiles, Comes wilhelmus Iuliacensis Comes Symon de tekneburg Comes wernerus de widegenstene Hermannus de Waldeke et frater suus, henricus, hermannus scultetus et filius hermannus. Gerbertus de patberg. Arnoldus de hottepe Godescalcus de Kellinchusen, Wigannus de Budeke Et quam plures alii. 248)

suus

108.

1196. schlichtet Abt Hermann v. Cappenberg einen Streit zwischen den Kloster-Brüdern zu Wedinghausen u. den Schwestern zu Ru m beck, über den Wald an der Nurbeke, der in zwei Hälften unter ihnen getheilt war, dahin, daß Wedinghausen gegen den Besik der Curtis Gre vele, auf seine Hälfte verzichtete. Zugleich bestimmt er das Unterwürfigkeitverhältniß von Rumbeck zu Wedinghausen genau.

Nach dem Original im Archive des Klosters Rumbeck.

In nomine domini amen. Hermannus dei gratia Capenbergensis Abbas uniuersis xpi fidelibus in perpetuum. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris quod cum uitando discordie malo statutum esset ut fratres de Wedinchusen haberent medietatem nemoris in Rurabeke post ut penitus discordie tolleretur occasio prudentum uirorum et nobilium consilio statutum est. ut fratres de Wedinchusen pro medietate

243) Das Siegel ist noch ziemlich erhalten. Ein Abdruck dieser Urkunde nach einer fehlerhaften Abschrift des 17ten Jahrhunderts findet sich Kindlingers Gesch. v. Volmestein. II. Nr. 12.

nemoris et recompensatione Rumbeke possideant curtim que dicitur Greuele. Sorores uero totum nemus cum fundo quiete possiderent. Hec autem lex inter utramque congregationem seruanda est ut sorores sub magisterio et obedientia uiuant Abbatis Arnesbergensis Nullam tamen eis temporalis commodi exactionem inponat sed quidquid de laboribus propriis. quicquid de fidelium elemosinis diuina eis largitas contulerit. inde earum necessitatibus a suo prouisore consulatur. Siquis uero frater apud ipsas manens seu clericus seu conuersus a religionis tramite exorbitauerit et incorrigibilitas eius manifestata fuerit Abbas illum ad suum conuentum reuocet et discipline censura coherceat. si de secuto uenientes clerici uel laici maluerint apud sorores habitare nemo prohibebit. dum tantum apud ipsas Rvmbeke non plures clerici quam duo uel tres uel quot Abbas secundum quod ordini perspexerit expedire dispensabit. Hec est forma compositionis que facta est consilio Capenbergensis Abbatis confirmantis eam auctoritate capituli premonstratensis et sub anathemate interdicentis ne quis eam temere immutare presumat. et consilio comitis Godefridi de Arnesberg multis presentibus quorum hec sunt nomina. Xpistianus Abbas. Arnoldus prior. Johannes celJerarius. Wilhelmus prior de Svsatia. Arnoldus quondam Abbas. Daniel. Baldewinus conuersi. Albero. Johannes. Hartmannus. Wetcelinus. Anshelmus. Albertus cappelanus. Theodericus stokeleth. Wilhelmus de Ole. et alii quam plures. Acta sunt hec anno domini Mo. centesimo. nonagesimo sexto, 244)

109.

1196. genehmigt Erzbischof Adolf, als Oberlehnherr die Verwandlung eines vom Kloster Delinghaus sen zu entrichtenden Blut und Fruchtzehnten in eine Zehntlose, welchen Egbert von Hers dringen von Eberhard Sluc, dieser von den Herren von Rüdenberg und Letztere von dem Erzbischof zu Lehn trugen.

Nach dem Orig. im Archive des Klosters Delinghausen. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Adolphus dei gratia

244) Die Urkunde ist sehr schön in weiten Linien geschrieben, wie ein