[AUGUSTINIAN CANONS SUPPLANT KELEDEI AT S. ANDREW's.]

in vita sua; et post obitum illorum instituantur loco eorum tot Canonici in Ecclesia Sancti Andree quot sunt Kelledei, et omnia predia et omnes terre et elemosine eorum quas habent convertantur in usus Canonicorum predicte Ecclesie in perpetuam liberam et quietam elemosinam, sicut liberius et quietius tenet aliqua Ecclesia in regno meo. T[estibus], A[ndrea] Episcopo de Katenes, W. abbate Strivelin., W. Cancell., Nicholao clerico, Hugo de Morevilla, W. filio. [Reg. Prior. S. Andr. p. 186.]

IV. A.D. 1147, Aug. 30. Auxerre. Bull of Pope Eugenius III. giving the right of electing the Bishop of S. Andrew's to the Prior and Canons of S. Andrew's, instead of the Keledei a.

REG. PRIOR. S. ANDR.-EUGENIUS EPISCOPUS SERUUS SERUORUM DEI, dilectis filiis Roberto Priori Ecclesie beati Andree Apostoli in Scotia, eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem uitam professis, in perpetuum. Ad hoc uniuersalis Ecclesie cura nobis a Prouisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas diligamus personas, et bene placentem Deo religionem studeamus modis omnibus propagare. Nec enim Deo gratus aliquando famulatus impenditur, nisi ex caritatis radice procedens, a puritate religionis fuerit conseruatus. Eapropter, dilecti in Domino filii, uestris iustis postulationibus clementer annuimus; et prefatam Ecclesiam, in qua Diuino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti priuilegio communimus: statuentes, ut Ordo Canonicus secundum beati Augustini regulam, qui per Dei gratiam, consilio et auxilio uenerabilis fratris nostri Roberti Episcopi nostri, et tuo, dilecte in Domino fili Roberte Prior, labore et studio in eadem Ecclesia noscitur institutus, perpetuis ibidem temporibus inuiolabiliter conseruetur. Preterea, quascumque possessiones, quecumque bona, eadem Ecclesia in presentiarum iuste et canonice possidet, aut in futurum, concessione Pontificum, largicione Regum uel principum, oblatione fidelium, seu aliis iustis modis, Deo propitio poterit adipisci, firma uobis uestrisque successoribus et illibata permaneant. Libertates seu immunitates ab Episcopis siue Regibus rationabili deuotione Ecclesie uestre concessas auctoritate uobis Apostolica confirmamus. Obeunte uero fratre nostro Roberto Episcopo uestro, nullus in Ecclesia Sancti Andree, que sedes Episcopalis est, aliqua surreptionis astutia seu uiolentia preponatur; sed quem uos communi consensu, uel fratrum

VOL. II.

Q

[AUGUSTINIAN CANONS SUPPLANT KELEDEI AT S. ANDREW'S.] Ecclesie uestre pars consilii sanioris, secundum Dominum canonice prouideritis eligendum. Statuimus etiam, ut, decedentibus Keledeis, loco eorum regulares Canonici auctore Domino subrogentur. Decrevimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatam Ecclesiam temere perturbare, aut eius possessiones auferre, uel ablatas retinere, minuere, aut quibuslibet uexationibus fatigare; sed omnia integra conseruentur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura: salua sedis Apostolice auctoritate, et Episcopi Sancti Andree canonica reuerentia. Si qua ergo in futurum ecclesiastica secularisue persona, hanc nostre constitucionis paginam sciens, contra eam temere uenire temptauerit, secundo tertioue commonita, si non satisfactione congrua emendauerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se Diuino iuditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo Corpore et Sanguine Domini Redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta seruantibus, sit pax Domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum Iudicem premia eterne pacis inueniant Amen, Amen, Amen. Fac mecum, Domine, signum in bonum. Sanctus Petrus, Sanctus Paulus. Eugenius

Papa III.

Ego Eugenius Catholice Ecclesie Episscopus. SS.

Ego Albericus Ostiensis Episscopus. SS.

Ego Imarus Tusculanus Episcopus. SS.

Ego Huhaldus presbiter Cardinalis titulo Sanctorum Johannis et Pauli. SS.

Ego Gillebertus indignus sacerdos titulo Sancti Marci. SS.
Ego Hugo presbiter Cardinalis titulo in Lucina. SS.

Ego Odo diaconus Cardinalis Sancti Georgii ad uelum aureum. SS.
Ego Johannes Paparo diaconus Cardinalis Sancti Adriani. SS.

Ego Gregorius Sancti Auguli diaconus Cardinalis. SS.
Ego Johannes diaconus Cardinalis Sancte Marie Noue. SS.

Ego Guido diaconus Cardinalis Sancte Marie in porticu. SS. Dat. Altisiodori per manum Guidonis Sancte Romane Ecclesie diaconi Cardinalis et Cancellarii, IIJ. kal. Sept., Indict. X., Incarnacionis Dominice anno M°C XLVII., Pontificatus uero Domini Eugenii IIJ. PP. anno IIJ°. [pp. 49, 50.]

a Confirmed, as regards the election of Bishops and the superseding of the Keledei,

by Pope Alexander III. A.D. 1163, by Pope Lucius III. A.D. 1183, by Pope Gregory VIII.

[SUPPRESSION OF THE KELEDEI OF LOCHLEVEN.]

A.D. 1187, by Pope Clement III. A.D. 1187, by Pope Innocent III. A.D. 1206, by Pope Honorius III. A.D. 1216 (ib. pp. 51-81); and by Innocent IV. A.D. 1248 (ib. p. 101), with

the addition of a list of the endowments of S. Andrew's. The Keledei were not wholly extinct there until after A.D. 1332 (Reeves, Culdees, p. 117).

A.D. 1144 x 1150. Conversion of the Keledei of Lochleven into
Augustinian Canons dependent upon S. Andrew's.

I. A.D. 1144 × 1150. Suppression of the Keledei of Lochleven by
King Davida.

REG. PRIOR. S. ANDR.-DAVID REX SCOTTORUM, Episcopis, Abbatibus, Comitibus, Vicecomitibus, et omnibus probis hominibus tocius terre sue, salutem. Sciatis me concessisse et dedisse Canonicis Sancti Andree insulam de Lochleuene, ut ipsi ibi instituant Ordinem Canonicalem. Et Keldei qui ibidem inventi fuerint, si regulariter vivere voluerint, in pace cum eis et sub eis maneant. Et si quis illorum ad hoc resistere voluerit, volo et præcipio ut ab insula eiciatur. Testibus, Roberto Episcopo Sancti Andree, Andrea Episcopo de Cathenes, Waltero Cancellario, Nicholao clerico, Hugone de Moreuille, Waltero filio Alani: apud Berwic. [p. 188.]

a See an account of this charter in Reeves, Culdees, p. 131. It was confirmed by Pope

Adrian IV. A.D. 1156 (Reg. Pr. S. Andr.
P. 51).

II. A.D. 1144 × 1150. Gift of the Keledean Monastery of Lochleven by Robert Bishop of S. Andrew's to the Prior and Canons of S. Andrew's. And suppression of the Keledei of Lochleven.

Donacio Mona- REG. PRIOR. S. Andr.-Omnibus sancte matris Ecclesie

lewyn Roberto

sterii de Loch- filiis, ROBERTUS DEI GRATIA MINISTER HUMILIS ECCLESIE
Priori Sancti SANCTI ANDREE, salutem et Episcopalem benedictionem.
Andree,
Robertum Epi- Sciant omnes tam presentes quam absentes, nos dedisse

scopum.

et concessisse Ecclesie Sancti Andree et Roberto Priori abbaciam de insula Lochleuene cum omnibus ad eam pertinentibus, ad Canonicos Regulares constituendum in ea: hoc est, cum Findahin et omnibus suis apendiciis, et cum Portemuoch et suis apendiciis, et cum molendinis ad pontem, et cum uno molendino in terra Findachin, et Chircnes cum suis apendiciis omnibus, et cum dimidia villa de Urechehem cum suis apendiciis, et villa ecclesiastica de Sconin et suis apendiciis, et cum viginti melis

[BISHOPS OF MAN AND THE ISLES.]

casei et uno porco de Marchinche, et cum viginti melis casei et quatuor melis de breis et uno porco de Ecmor, et cum viginti melis ordei de Balechristin, et cum viginti melis casei et uno porco de Bolgin filii Thorfini, et cum decimis de domo nostra de Insula, et cum decimis tocius redditus quem recepturi sumus ad eandem domum, et cum vestimentis ecclesiasticis quæ ipsi Chelede habuerunt; et cum hiis libris, id est, cum Pastorali, Graduali, Missali, Origine, Sentenciis Abbatis Clareuallensis, tribus quaternionibus de Sacramentis, cum parte Bibliotece, cum Leccionario, cum Actibus Apostolorum, textu Evangeliorum, Prospero, tribus libris Salomonis, glosis de Canticis Canticorum, Interpretacionibus Dictionum, Collectione Sentenciarum, Exposicione super Genesim, Excepcionibus Ecclesiasticarum Regularum. Hiis testibus, Gregorio Episcopo de Duncheldin, et Guillelmo Abbate de Sancta Cruce, et Thoraldo Archidiacono, et Matheo Archidiacono, Aiulfo Decano, magistro Thoma, magistro Herberto, Ricardo capellano Episcopi. [p. 43.]

It has been rightly inferred from the mention here of the Keledean Pastoral, Gradual, and Missal, as transferred from Keledei to Augustinian Canons, that the "barbari ritus,"

and "mos suus," of the former (see above on pp. 157, 180), were merely matters of circumstance and of indifferent externals, and certainly did not touch doctrine.

A.D. 1150. Cistercian Abbey of Kinloss founded by King Davida.

a Chron. de Mailr.

A.D. 1151, 1154. Consecration at York successively of John and
of Gamaliel Bishops of Man and the Isles.

POET. HIST. OF YORK.

Ast Eboracensem matrem devota tenebat
Paruit et semper Candida Casa sibi.

Nam Gamalielum Rogerus pater, atque Johannem
Henricus, sacrant ordine canonico.

John, a Cistercian of Savigny, succeeded Wimund, according to M. Paris (p. 84); but was consecrated (as above said) by Henry Murdac Archbishop of York A.D. 1147-1154 ("Candida Casa" being plainly a mistake). If the Nicholas of Olaf's letters (above, A.D. 1131 × 1134) was never consecrated, and if the see therefore was not filled until Wimund's death in A.D. 1151, the statements of M. Paris and of the "Poetical History" are reconcileable with the other evidence. The Bull of Anastasius IV. (given further on) of A.D. 1154

[MS. Cott. Cleopat. C. IV.]

seems to limit the consecration of Gamaliel to the first year of Roger's archiepiscopate, A.D. 1154. The Chron. Mann. (p. 29) ignores John altogether, and places next to Wimund "Gamaliel Anglicus genere qui jacet apud Petarborch in Anglia." See also for this last statement, Dugd. Mon. Ang. II. 362. Probably Gamaliel retired when the Norwegian Bishop Ragnald (for whom see below, p. 230) came, and lived, like many Welsh and Irish Bishops in this and the following centuries, in an English monastery for the rest of his life.

[SEES OF THE ORKNEYS, AND OF MAN AND THE ISLES, SUBJECT TO NORWAY.]

Before A.D. 1153. Abernethy. David King of the Scots to Ronald Earl of Orkney, etc.a

Protect

noch.

the REG. DE DUMFerml.-David REX SCOTTORUM, Reinmonks of Dor- waldo Comiti de Orchadia et Comiti et omnibus probis hominibus Cateneis et Orchadia, salutem. Mando vobis et præcipio, quod, sicut me diligitis, monachos et homines eorum et res, habitantes ad Durnach in Cateneis, diligatis; et ubicunque inter vos venerint, manuteneatis; non permittendo, quod aliquis eis injuriam vel contumeliam faciat, nec fieri permittat: testibus Cancellario et Herberto camerario: apud Abernithi. [p. 14.]

Given here as being in some sort evidence of Caithness. See also Grub, vol. I. p. 267, that Dornoch was from the beginning the see note.

A.D. 1153 × 1165. Grant by King Malcolm to Kelso, of the Church of Innerlethan.

Malcolmus Rex super ecclesia de Ynirlethan.

CART. DE KALCHOU.-[After the usual grant-] Precipio etiam, ut predicta de Innerlethan ecclesia, in qua prima nocte corpus filii mei a post obitum suum quievit, ut tantum refugium habeat in omni territorio suo, quantum habet Wedale aut Tyningham. [II. 22.]

a "Malcolm the Maiden," therefore, had a son.

A.D. 1154. Sees of the Orkneys, and of Man and the Isles, subject to Norway.

I. A.D. 1154, Nov. 28. Bull of Pope Anastasius IV. confirming the establishment (by Eugenius III. A.D. 1148) of the Metropolitan See of Nidaros (or Trondhjem) in Norway, having the Bishops of the Nordreys and Sudreys (among others) as Suffragans. (Extracts.)

ANASTASIUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI, venerabili fratri Jobanni Trudensi Archiepiscopo ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. * * * Quorum (sc. Apostolicorum) quoque vestigia subsecutus, felicis memoriæ papa Eugenius, antecessor noster, de corrigendis hiis quæ in regno Norvegia correctionem videbantur exposcere, et verbo ibi fidei seminando, juxta sui officii debitum sollicitus extitit. Et quod per se ipsum universalis Ecclesiæ cura obsistente non potuit, per legatum suum venerabilem scilicet fratrem