-

III.

1139. 26. Februar. Lateran. Papst Innocenz II. nimmt die Abbtei heiligen Kreuz unter Abbt Gotschalch in seinen besondern Schutz, ertheilt derselben gewisse Rechte und bestätigt deren Besitzungen.

Innocentius episcopus Seruus Seruorum dei. Dilecto filio Godescalco Abbati monasterii, quod dicitur Sancte Crucis, eiusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum. In apostolice sedis specula disponente domino constituti religiosorum quieti et utilitati nos conuenit attentius prouidere, qui, quanto fragiliores sumus, tanto magis eorum orationibus indigemus. Huius rei gratia dilecte in domino fili Godescalce abbas tuis postulationibus clementer annuimus, et monasterium sancte ac uiuifice Crucis, cui auctore domino presides, sub beati Petri tutela suscipimus, et presentis scripti patrocinio communimus. Statuentes, ut quascumque possessiones, quecumque bona idem uenerabilis locus in presentiarum iuste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum uel principum, oblatione fidelium, seu aliis iustis modis deo propitio poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda uocabulis. Uidelicet grangias inferius annotatas, quarum una dicitur Satelbac, et alia Satelbac, alia uero Brumgesuelde, alia Volchenuelde, alia drumau atque alia Talarn, cum uineis ad eandem abbatiam pertinentibus. Decimas sane laborum tam uinearum quam agrorum, quos propriis manibus uel sumptibus colitis, aut etiam de animalibus aut nutrimentis uestris dare cuiquam non cogamini, easque a uobis exigi apostolica auctoritate prohibemus. Consecrationes quoque altarium uel basilicarum, ordinationes monachorum, qui ad sacros gradus fuerint promouendi, a dyocesano suscipietis episcopo, si tamen catholicus fuerit, et gratiam atque communionem apostolice sedis habuerit, eaque uobis gratis et sine prauitate exhibere uoluerit. Alioquin liceat uobis, catholicum quemcumque malueritis, adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate, quod postulatur, indulgeat. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat, prefatum uestrum monasterium temere perturbare, aut eius possessiones auferre, uel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet molestationibus fatigare. Sed omnia integra conseruentur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica secularisue persona hanc nostre constitutionis

paginam sciens contra eam temere uenire temptauerit, secundo tercioue commonita, si non congrue satisfecerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se diuino iuditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem uenerabili loco sua iura seruantibus sit pax domini nostri iesu christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum iudicem premia eterne pacis inueniant. Amen atque Amen.

+ Ego Gerardus presbiter cardinalis tituli Sancte Crucis in Jerusalem m/p.

+ Ego Lictefridus presbiter cardinalis tituli Vestine m/p. Ego Lucas presbiter cardina

lis tituli sociorum Joannis et Pauli m/p.

+ Ego Gregorius diaconus cardinalis Sanctorum Sergii et bachi m/p.

lepotto diaconus cardinalis Sancti Georgii ad uelum aureum m/p.

+ Ego Gregorius diaconus Cardinalis Sancti angeli m/p.

Ego Albertus albanensis epi- Ego Octauianus diaconus Car

scopus m/p.

Ego Albericus hostiensis episcopus m/p.

Ego Jvo Presbiter cardinalis

tituli sanctorum laurentii et damasi m/p.

dinalis Sancti Nicolai in car

cere Tulliano m/p.

Ego Presbyter Sancte Romane Ecclesie diaconus Cardinalis m/p.

Ego goizo Sancte Romane ecclesie diac. cardinalis m/p.

Datum Laterani per manus Almerici Sancte Romane ecclesie diaconi Cardinalis et Cancellarii IIII. kalendas Martii. Indictione III. Incarnationis dominice anno M: C: XXX VIIII: Pontificatus vero domni Innocentii. II. Pape anno undecimo.

Original auf Pergament mit Bleibulle.

IV.

Circa 1150. Heinrich, Herzog von Baiern, und dessen Bruder Conrad, Bischof von Passau, schenken der Abbtei heiligen Kreuz zu ihrem und ihrer Vorfahren Seelenheile das Predium Minkendorf, sowie auch Ersterer und seine Gemahlin Theodora den ihnen zu entrichtenden Weinzehent von ein und zwanzig der Abbtei gehörigen Weingärten erlassen.

Huius pagine lectoribus uel auditoribus tam futuris quam presentibus notum sit omnibus Christi fidelibus in perpetuum, quod dominus Heinricus dux bawarie et frater ejus Chvnradus pataviensis episcopus delegaverint predium Minchindorf pro remedio tam anime sue quam parentum suorum sine omni contradictione in manus domni Adlberti advocati de perge ad construendas officinas sancte crucis, quod postmodum idem Adlbertvs ad predictum locum contradidit, et testibus stabilivit in presentia episcopi Chvnradi et prepositorum pataviensium Sancti Nicholai abbatisque formbacensis Wernhardi et prepositi mosburgensis Vlrici. Hujus rei testes sunt Lvitoldus comes et filius ejus Livtoldus, Walchun et frater eius Otto, Fridericus filius comitis ratisponensis, Pertholdus de Twombrunnen, Chunradus de Hedrichisdorf, Warmunt, Heinrich, Ditmarus de gnannendorf et filius ejus.

Item prefatus dux Henricus et uxor ejus Theodora de grecia delegaverunt pro remedio tam anime sue quam parentum suorum sine omni contradictione super sanctam crucem debitum, quod eis annuatim persolvendum erat de vineis ad locum eiusdem sancte crucis pertinentibus, que sunt numero uiginti et una. Testes sunt Liutoldus comes, adlbero de purchartsdorf, Vlricus de Stieuen, Ramunt de Valcheinstein, Hertnit de Sahsengange, Pertholdus de Sizindorf cognomento chalbel.

Original auf Pergament mit Siegel (Reitersiegel), von dessen Umschrift noch zu lesen: HE.... CVS. ... GRA.. X. . . BA... RIE. Pez, Thesaur. VI, I, pag. 354, Nro. 122 im Auszug.

V.

(1163) 3. October. St. Pölten.

Conrad, Bischof von Passau, bestätigt einen in seiner Gegenwart von dem Abbte Heinrich I. von heiligen Kreuz mit dem Abbte Sighard von Melk eingegangenen Tausch, wodurch Ersterer den Zehent zu Minkendorf gegen Abtretung eines Weingartens und einer Hofstatt sammt Acker zu Baden und Zahlung von acht Talenten erwirbt.

In nomine sancte et individue trinitatis. C(onradus) dei gratia sancte Pataviensis ecclesie humilis minister omnibus in christo fidelibus salutem in perpetuum. Quia facta vel dicta hominum facile a memoria labuntur, nisi testimonio litterarum confirmentur, universitati tam futurorum quam presentium significare decrevimus, qualiter in presentia nostra una cum assensu nostro Heinricus abbas de sancta cruce conuentione congrua interueniente per legitimum concambium decimationem cujusdam ville sue, que Minchendorf uocatur, a uenerabili Medelicensi abbate uidelicet Sigehardo obtinuit. Pro qua commutacione predicto abbati uineam et curti locum cum agro ad culturam ejusdem uinee pertinentia, que sita est in loco, qui ab incolis ejusdem ville Padene nuncupatur, additis insuper octo talentis in proprium delegavit. Inde est, quod utriusque peticioni annuentes presentibus quibusdam prelatis nostris litteras presentis pagine super his conscribi et impressione sigilli nostri corroborari precepimus. Ego Johannes abbas Gotewicensis subscripsi. Ego Rodegerus abbas Zwetelensis subscripsi. Ego Odalricus prepositus sancti ypoliti subscripsi. Ego Albero prepositus sancti Georgii subscripsi. Ego Odalricus archidiaconus in ecclesia pataviensi subscripsi. Ego alben prepositus Moseburgensis subscripsi. Ego Goteschalcus prepositus sancti andree subscripsi. Date in loco sancti ypoliti. Quinto Nonas Octobris feliciter amen.

Original auf Pergament mit aufgedrücktem Siegel des Bischofs.

Circa 1176.

VI.

Heinrich, Herzog von Österreich, schenkt mit Zustimmung seiner Gemahlin Theodora und seiner Söhne Leopold und Heinrich der Abbtei heiligen Kreuz das Dorf Sigenfeld.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Omnibus Christi fidelibus presentis etatis et future generationis pax et exultatio multiplicetur. Quemadmodum Divina aspiratione commoniti elemosynarum

largitate fiduciam nobis apud Altissimum nequaquam intermisimus collocare, ita, quatenus earundem elemosynarum nostrarum donatio eis, quibus collata est, inconvulsa perseveret, justum existimavimus, diligentius precavere. Et idcirco omnium vestrum notum esse cupimus universitati, quod Ego Henricus Dei gratia Dux Austrie una cum compare mea Theodora, ac dilectissimis filiis Liupoldo atque Henrico villam, que dicitur Sigenvelde submotis ex ea cultoribus ante illic habitantibus manu potestativa tradidimus Deo et Beate semper Virgini Marie, nec non fratribus sibi famulantibus in loco, qui vocatur ad Sanctam Crucem, in quoslibet eorum usus redigendam, quomodocumque placuerit, excolendam, et in omne euum liberrime possidendam. Hanc vero nostre devotionis oblationem contulimus eidem venerabili loco sine ullo contradictore, seu contradicendi jus de reliquo habente, tam pro cunctorum in Domino sperantium incolumitate, pace ac firma tranquillitate, quam pro nostra, nostrorumque parentum salute, et animarum felici requie, nostri quoque regiminis Deo placita directione. Nihil autem in supradicta possessione minorauimus, nihil segregavimus, vel qualitercunque permutavimus, sed in agris, pratis, pascuis, sylvis, terris cultis et incultis, montibus, et vallibus fratribus eam prefatis pia mentis alacritate libero donandi jure delegavimus, designantes et prefigentes ei terminos; rivum scilicet, qui dicitur Satelbach, prout defluit, et influit rivo alteri, cujus est vocabulum Schwechant, sicque per illius defluentem alveum quousque allabatur ei itidem rivulus, qui vocatur Purchbach, reliquis omnibus ejusdem predii terminis manentibus, secundum quod eos cunctis notissimos incole loci homines utique fideles, et testimonio receptibiles sub jure jurando demonstraverunt. Ipsam porro, de qua loquimur, villam emimus a ministerialium nostrorum uno Ulrico inquam de Schonenkirchen, qui illam justa possidebat hereditate, volente, simulque tradente uxore sua, annuentibus etiam spontanea voluntate liberis suis omnibus, et universis, qui consanquinitate seu affinitate heredes possent succedere, datis pro eis Centum et quinquaginta talentis, ac sedecim mansis, quorum quatuor quidem siti sunt in Guenvarn, septem Engelschalchesvelde, unus Modelanesdorf, duo Gnage, item unus Sibenbrunen, et unus Nuwendorf. Insuper in confinio Talarn vinea una. Et ut talis coemptionis actio, nostreque donationis publica et pia traditio ad omnem posteritatem inconvulsa permaneat, hujus pagine super hoc conscriptionem tum contra eos, qui de cognatione memorati