consueuerunt, nullius alterius nisi nostro uel successorum nostrorum regum iudicio astare teneantur, alijs causis ipsorum quas uel ipsi inter se mouerint uel alij extranei contra ipsos suscitauerint | iudicio prepositi decidendis pro tempore constituti. ut igitur tam salubris ordinacionis et donacionis per nos factarum series salua illibata et irreuocabilis presertim contemplacione domine nostre uirginis gloriose que supradicti monasterij est patrona in posterum perseueret, presentes preposito et fratribus in ipso monasterio domino famulantibus ad perpetuam rei memoriam concessimus litteras bulle nostre auree caractere insignitas. datum et actum per manus reuerendi patris benedicti archiepiscopi cholochensis aule nostre cancelarij; wenerabili patre stefano archiepiscopo strigoniensi, bartholomeo quinque ecclesiensi, zlando wesprimiensi, artolfo jauriensi, phylippo zagrabiensi, heymone wachiensi, lamperto agriensi, gallo transsiluano, pousa boznensi, olywerio syrmiensi, wincentio voradiensi, adam nytriensi episcopis qui in regno nostro dei ecclesiis prefuerunt; dyonisio palatino stefano bano totius || sclauoniae, chak summo camerario et comite supruniensi, vorando senescalco nostro tenentibus regni 45 nostri baronatus et eciam magistratus. anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, regni autem nostri anno decimo septimo.

Fasc. VI. Tab. VII.

Pagina concessionis Dthakari Boem. regis II., charta membr. a. MCCLXVIII er Arch. Marchion. Morauiae.

In nomine dominj amen. nos othakarus dei gracia boemie rex dux austrie et stirie ac marchio | moravie omnibus in perpetuum. cum labilis sit etas hominum et de gestis ipsorum erronea sueuerit calump- | nia suboriri, necesse est acta mortalium litterali memorie commendare, que veritatis est indicium ac certitudinis | argumentum. sciat igitur tam presens etas quam in christo posteritas successura, quod nos instancia precum stephany || venerabilis abbatis de luthomissel et religiosorum ibidem iugiter deo famulancium inclinatj ipsorum necessitatibus conpati- | endo talem eis graciam duximus faciendam, vt non obstante constitucione nostra, videlicet de tabernis in nostris | et alijs ciuitatibus solummodo habendis et non in prouincijs siue villis circumpositis hinc et inde, sex tabernas in bonis ipsorum vbicumque ipsis habere placuerit possideant iure perpetuo suis vsibus finaliter adaptatas. et | ne in posterum pretextu occasionis premisse siue constitucionis nostre dictis abbati et religiosis de lutho- || missel inpedimentum possit aliquod sev calumpnia exoriri, ipsis in stabilitatem et firmitatem perpetuam premissorum damus presentem paginam nostorum sigillorum munimine roboratam, testibus qui tunc pre- | sentes fuerant subnotatis, qui sunt andreas camerarius boemie, vlrycus burkgrauius pragensis, | gallus subpincerna de lewenberch, proty woy pincerna, sdyzlaus marscalcus, dywissius dapifer, chun- | radus magister coquine et alij quam plures fide digni. actum in praga anno dominj millesimo CCLX || octauo et datum ibidem per manus magistri petri venerabilis wisschegradensis prepositj cancellarij | regni nostri octauo kalendas maij.

Fasc. VI. Tab. VIII.

Pagina confirmationis Rudolfi Romanorum regis I, charta membr. a. MCCLXXVII in Museo stir. dicto Johanneo.

Rudolfus dei gratia romanorum rex semper augustus omnibus jmperpetuum. jn excellenti specula regie magestatis ordinatione diuina feliciter | constituti perspicacitatem oculorum longe lateque diffundimus prospiciendo vtilitati fidelium et eorum indempnitatibus precauendo.

5

10

15

nouerint igitur presentis eta- tis homines et future quod ciues nostri dilecti de judenburch celsitudinem regiam accedentes humiliter supplicarunt, quod nos gratias concessiones liber- | tates et jura vniuersa et singula, quibus ciuitas predicta de judenburch ab jllustribus quondam 5 lupoldo et friderico ducibus austrie et a ceteris princi- || pibus principatus eiusdem dotata dinoscitur ab antiquo, ipsis dignaremur de benignitate regia confirmare, quarum gratiarum concessionum libertatum seu jurium quedam spetialiter duximus exprimenda. primo quod cum monetarij denarios nouos cudunt, camsores in ciuitate judenburch sex septi- manis soli cambient et nullus alter, quibus expletis quilibet ciuis eiusdem loci poterit licenter cambium exercere. jtem monetarij et camsores non debent in aliquem auctoritate propria manus inicere violentas nec trahere, sed si quid circa eorum negocia questionis emerserit, judex ciuitatis predicte debet discuttere et | etiam juris ordine iudicare. jtem si aliquis conuentus fuerit coram judice pro debitis que contraxit personaliter, non potest querere diffugium ratione 10 alterius ju- | dicis, sed pro eisdem debitis coram ipso judice ciuitatis tenebitur respondere. jtem ferrum de treveiach debet duci tantum ad ciuitatem judenburch ibique | venalitati exponi vt ab antiquis temporibus est consuetum. jtem mercatores de terra latina ducentes mercimonia judenburch debent ea tantum vendere | ciuibus eiusdem loci et non mercatoribus alienis, et si secus factum fuerit, emptor muletabitur pena quinque marcarum et venditor in tandundem. jtem nullus extraneus mercator debet quicquam emere judenborch nisi per integrum quartale, si quis hoc violare presumpserit, perdet pecuniam per quam emit et venditor debet | re vendita spoliari. jtem in alpibus que dicuntur judenburger alben nullus habet vel habere debet quicquam 15 juris nisi sola ciuitas in judenburga, excepta || sola curia que dicitur schaflehen quam ibidem habent monachi seggonienses. jtem nemus jn der muschoniz et in vusteruz debet tantum vtilitati ciuitatis | judenburch et non aliis deseruire. jtem ciues de judenburch eundo wiennam in singulis ciuitatibus vbi dari thelonia est consuetum vsque ad ciuitatem wiennam | non amplius exoluere ratione thelonij consueuerunt de qualibet souma circumligata duodecim denarios, de souma sinigmatis quod dicitur saive sex | denarios, de souma olei tres denarios, de souma ficuum tres denarios, de centum cutibus vaccinis duodecim denarios, de centum cutibus hircinis sex denarios, de centum cutibus ouinis quatuor denarios, de curru frumenti duos denarios et de 20 centenario cere quatuor denarios. jtem in wienna in porta de quolibet curru onerato || sex denarii et de tholonio fori ibidem in ciuitate duodecim denarij exoluentur. redeundo autem ipsis ciuibus de judenborch tandumdem defalcabitur quantum | primitus in thelonio persoluerunt. jtem mensuram frumenti et vlnam et pensam quam ab antiquo habuerunt ciues judenburch adhuc plenarie obseruabunt. jtem nullus miles vel cliens debet Pro ciue detineri neque aliquis ciuis Pro milite vel cliente similiter debet inpignorari vel detineri. nos autem') predictorum ci- | uium nostrorum de judenburc deuotis supplicationibus fauorabiliter inclinati premissa vniuersa et singula ceterasque gratias immunitates concessiones libertates et | jura ipsis a quondam friderico lupoldo ducibus austrie jllustribus aliisque principibus principatus eiusdem rite et rationa25 biliter indulta tradita et concessa | confirmamus inuouamus et presentis scripti patrocinio communimus. nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis seu innouationis infringere vel ei in aliquo ausu temerario contraire, quod qui forte attemptare presumpserit, grauem nostre magestatis offensam se nouerit incurrisse. jn cuius rei testimonium presens scriptum exinde conscribi et ma- gestatis nostre sigillo iussimus communiri. datum wienne XIIIIto kalendas februarij jndictione Vta anno domini M° CC LXX VII° regni vero nostri anno quarto.

et

1) audem.

Fasc. VI. Tab. IX.

Bulla minor Martini papae IV. a. MCCLXXXII, membr. in Arch. Monaft. Scotorum Vindob.

5

Martinus episcopus seruus seruorum dei dilectis filijs abbati et conuentui monasterij Sancte marie scotorum wiennensium ordinis Sancti benedicti patauiensis diocesis salutem et apostolicam benedictionem. cum a nobis petitur quod iustum est et honestum, tam uigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem officij nostri | ad debitum perducatur effectum. eapropter dilecti in domino filij uestris iustis postulationibus grato concur- || rentes assensu omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris romanis pontificibus siue per pri- | uilegia seu alias indulgentias uobis et monasterio uestro concessas, nec non libertates et exemptiones secularium | exactionum a regibus et principibus ac alijs christi fidelibus rationabiliter uobis et monasterio predicto in- | dultas, sicut eas iuste ac pacifice obtinetis, uobis et per uos eidem monasterio auctoritate apostolica | confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. nulli ergo omnino hominum liceat hanc pagi- || nam nostre confir- 10 mationis infringere uel ei ausu temerario contraire; si quis autem hoc attemptare presump- | serit, indignationem omnipotentis dei et beatorum petri et pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. datum apud vrbem ueterem nonis aprilis pontificatus nostri anno secundo.

Fasc. VI. Tab. X.

Charta membr. confirmationis Johannis Boemiae regis a. MCCCXI er Arch. March. Morauiae.

Johannes dei gracia boemie et polonie rex sacri jmperij citra montes vicarius generalis ac lucemburgensis comes vniuer- | sis regni et marchionatus nostri morauie fidelibus quibus nosse fuerit oportunum salutem et noticiam subscriptorum. ad | fastigia sceptrigeri dyadematis diuina disponente clemencia sublimati ad hoc feruentibus votis intendimus, vt nostri | regiminis tempore nostre dicioni subiectis libertas optata perueniat, vitentur pericula ac a malignorum protecti incursibus || sedeant, sedendo quiescant in pulcritudine pacis in tabernaculis fiducie ac temporalium requie opulenta, quod tunc | salubrius fieri et commodius expediri credimus, si ius suum tribuatur cuilibet et vltra debitum non artetur. hoc | sane attendentes omnes regni nostri boemie et morauie principes ecclesiasticos et seculares barones nobiles pre-latos clericos et vniuersos nostre dicioni subiectos pio fauoris applausu fauorabiliter amplectentes eisdem duximus | promittendum, quod omnia eorum jura consuetudines que et quas a nostris habuerunt et habere consueuerunt predecessoribus || rata habere volumus et tenere et eadem inconuulsa conseruare, necnon quod omnia eorum priuilegia que a nostris habent | predecessoribus volumus nostris confirmare sigillis. preterea vt nostri subiecti vberioris nostre pietatis senciant beniuolenciam, pro- mittimus vt nullam sturam vel exaccionem que ber vvlgariter dicitur, nisi nos vxorem ducere contingeret seu in liberorum nostrorum filiorum et filiarum coniugali copulacione, ab eis aliquatenus exigemus. ceterum vt nostri regni regnicolas ad voluntaria prouocemus obsequia, pollicemur eisdem quod numquam alicui alteri quam morauo in morauia aliquod officium suppe committemus. || jnsuper communi voto parentum 15 affectancium successionem suam deuolui ad posteros clementer assen cientes nolumus, quod |

Monumenta graph. VI.

16

liberis filijs et filiabus seu fratribus eorum ve filijs infra quartam generacionem extantibus alicuius nostri subditi bona ad nos tamquam vacancia, nisi propter crimen confiscanda forent, deuoluantur seu nostro erario applicentur. porro vt suis vtilitatibus nostri subditi quiecius intendant et commodius conquiescant, hanc eis duximus facere graciam specialem, quod vltra metas regni nostri boemie et marchionatus morauie, ad quorum defensionem principes 20 barones nobiles regni nostri || boemie et marchionatus morauie contra omnem hominem nobis assistere fideliter promiserunt, pro subiugacione alicuius terre alienigene eos inuitos nullatenus compellemus. postremo cum sturam que ber vvlgariter dicitur in casibus superi- | us expressis nec non in coronacione regis boemie, in quo casu berna eciam est tollenda, accipere nos contigerit, | nolumus vt plus quam vnus ferto argenti de laneo requiratur vel aliquatenus exigatur. que omnia et singula | sigillis nostre excellencie fecimus communiri. 25 datum brunne XIIII° kalendas julij anno domini millesimo CCC vndecimo, || regnorum vero nostrorum anno primo.

Fasc. VI. Tab. XI.

Litterae obligationis Friderici Rom. reg. III. a. MCCCXVIII, membr. in Museo ftir. dicto Johannes.

Wir friderich von gotes genaden romischer chunich allezeit ein merer des rich- | es veriehen offenlich an disem brief vnd tuon chunt allen den die in ansehent | lesent oder horent lesen, daz wir vnserm getrewen lieben friderich von stubenberk | gelten süllen drev 5 hundert pfunt wienner pfenning auf die weichnechten die || schierst choment vnd lüben im auch bei vnsern genaden mit samt vnserm getrewen | lieben lrich von walsse, der im von vnsern wegen auch bei seinen trewen daz sel- | be gelübt hat, daz wir vnser ampt auf der steyrmarich nimmer dheinen pfenninch | geniezzen süllen, ez werd der vorgenant friderich oder sein erben ê gewert❘ der vorgeschriben pfenning. waer aber daz wir vns der selben 10 pfenning ver- || uîengen gegen dem mistelbechen vnd in lösten, so sei wir ledich von im vnd seinen erben. vnd des ze einem offen urchunde geben wir im disen brief mit | vnserm chunichlichem insigel versigelt, der ist geben ze wienn des mittichen | vôr dem palmtag, do man zalt von christes geburd dreuzehenhundert | jar darnach in dem achtzehenden jar, vnsers riches in dem vierden jar.

Fasc. VI. Tab. XII.

Titterae patentes membr. Karoli Franc. regis VI. a. MCCCLXXXV er Arch. C. N. camerali
Budens.

Karolus dei gracia francorum rex vniuersis presentes litteras jnspecturis salutem. notum facimus quod nos attentis probitate pru- | dencia discrecione pluribusque aliis virtutum donis, quibus personam nobilis et magnifici viri nicolay comitis palatinj regni hungarie | nouimus insignitam, ipsum in consiliarium nostrum de magno consilio nostro ad jura emolumenta dicto officio incumbencia retinuimus tenoreque presencium retinemus, dantes in mandatis dilecto et fideli cancellario nostro ceterisque ad quos pertinere debebit, quatinus

101

dictum comitem dicto officio juribusque et emolumentis ad eum pertinentibus vti et gaudere 5 perpetuo faciant et permittant. jn | cuius rei testimonium sigillum nostrum litteris presentibus duximus apponendum. datum parisius die septima mensis marcij anno | dominj millesimo trecentesimo octogesimo quarto regnique nostri quinto.

per regem ad relacionem dominorum biturye et burgondie ducum . loys blanchet.

Fasc. VI. Tab. XIII.

Titterae approbationis Wencezlai Roman. regis a. MCCCLXXXV er Arch. March. Morauiae.

Wir wenczlaw von gotes gnaden romischer kunig zu allen czeiten merer des reichs vnd kunig zu beheim beken- | nen vnd tun kunt offenlichen mit diesem briefe allen den die in sehen oder horen lesen, das wir mit wolbedachtem mute gutem | vorrate vnd rechter wissen zu solcher pfantschaft der lande der marken vber elben, die man nennet die alde marke zu bran- demburg, vnd dorzu des landes die prignicz genant, die der hochgeborne sigmunde marggrafe zu brandemburg vnser || lieber bruder vnd furste den hochgebornen josten 5 vnd procopen marggrafen zu merhern vnsern lieben vettern vnd fursten vnd iren erben fur fumfezig tusent schokke behemischer grosser prager pfenninge vermachet Verseczet vnd Verschriben hat, als das vsweisen sulche briefe die er in doruber geben hat, vnsern guten willen vnd gunst getan vnd geben haben vor vns | den hochgebornen johansen herczogen zu gorlicz vnsern lieben bruder vnd fursten vnd vnsere erben die das anruren | mag, tun vnd geben vorbedechticlich in kreften dicz briefs. vnd dorzu verheissen vnd geloben wir den egenanten vnsern lieben vettern || marggraf josten vnd procopen von merhern in guten 10 trewen an geuerde, wenn es zu schulden kumpt das die marke zu brandemburg an vns kumpt vnd vns der abgetreten vnd ingeantwurtet wirdet, das wir denne denselben vnsern vettern marggraf josten vnd procopen vnd ire erben getrewlichen geraten vnd beholfen sein sollen vnd wollen, das in die vorgenanten lande die alte marke vnd die prignicz in pfandesweise vor die vorgenanten summen geldes als vorgeschriben stet | yn zu pfande vnd vns vnd vnsern erben zu einer losunge yngeantwurtet vnd yngegeben werden, vnd das ouch in doruber || von steten slossen mannen vnd vndersessen doselbst gelobt vnd gehuldet 15 werde genczlichen an alles geuerde. | mit vrkunt dicz briefs versigelt mit vnserr kuniglichen maiestat insigel, geben zum burgleins noch cristes geburd | dreyczenhundert jar vnd dornach in dem fumfvndachczigisten jaren an sand margreten tage, vnserr reiche des | behemischen in dem dreyvndczweinczigisten vnd des romischen in dem czehenden jaren.

ad mandatum domini regis hanco lubucensis praepositus cancellarius.

Fasc. VI. Tab. XIV.

Bulla conftitutionis Bonifacii papae IX. a. MCCCXCIX, membr. in Museo ftir. dicto Johanneo.

sub

Bonifatius episcopus seruus seruorum dei ad perpetuam rei memoriam. | sacre religionis qua dilecti filij abbas et conuentus monasterij sancti lamperti ordinis sancti benedicti salzeburgensis diocesis deuotum et sedulum exhi- bent altissimo famulatum promeretur honestas, ut uotis eorum, illis presertim per que dicti monasterij utilitas procuratur quantum